کتاب آموزشی

هنوز جنسیت مشخصة متمایز کننده ای در جوامع کنونی و نیز در کتاب های درسی که بخش عمدة مواد درسی را در تدریس و یادگیری زبان دوم تشکیل می دهد، قلمداد می-گردد. تبعیض جنسیتی و نابرابری باعث ایجاد ایدئولوژی های خاصی در زبان آموزان می شود و حتی می تواند نگرش آن ها را نسبت به یادگیری زبان تحت تأثیر قرار دهد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تبعیض جنسیتی در کتاب آموزشی American English File (Book 4) بوده است که اخیراً در کلاس های انگلیسی سطح پیشرفته در برخی از آموزشگاه ها و آزمایشگاه های زبان در ایران تدریس می شود. تحلیل متون و تصاویر این کتاب براساس سه معیار اولویت نام بردن جنس مذکر و مؤنث در یک عبارت، نوع مشاغل برای هر یک از دو جنس مذکر و مؤنث و تعداد شخصیت های معروف ذکرشده برای هرکدام صورت گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش کمی (آمار توصیفی) و کیفی (تحلیل متون) استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل کمی و کیفی نشان داد که حضور زنان در متون خواندنی و نیز در تصاویر این کتاب که در یک کشورغربی که مدعی تساوی حقوق مردان و زنان است- نوشته و چاپ شده اند، برپایة برخی از پیش داروی ها و قالب-های ذهنی مبتنی بر تبعیض جنسیتی بوده است.

آموزش زبان انگلیسی برای اهداف خاص در سیستم دانشگاهی کشورهای غیر انگلیسی زبان، به سبب اهمیت و جایگاه این زبان که همانا زبان رایج علم است اهمیت بسیار دارد. به همین سبب، طراحی و تدوین مطالب آموزشی مناسب و نیز ارزش یابی و ارتقای منابع موجود آموزش این زبان کاملاً ضروری است. از سوی دیگر، ارزش یابی مواد آموزشی، از جمله کتاب از مهم ترینِ این منابع خود نیازمند الگو و چهارچوبی مناسب است. در این مقاله ابتدا الگوهای موجود که برای ارزش یابی کتاب های آموزش زبان ارائه شده اند نقد و سپس الگویی مناسب برای ارزش یابی کتاب های آموزش زبان انگلیسی برای اهداف خاص معرفی می شود. سرانجام، با استفاده از همین الگو یک نمونه کتاب نقد و ارزش یابی می شود که برای اهداف خاص طراحی و تدوین شده است

کتاب روش تحقیق کیفی؛ ضدروش 1 ازجمله کتاب هایی است که متأثر از اندیشه های بلیکی و نیومن است. تمرکز کتاب مبانی هستی شناسی، معرفت شناسی، و ارزش شناسی پارادایم های تحقیقاتی (پنج پارادایم اثباتی، تفسیری، انتقادی، فمینیستی، و پراگماتیسم) است. این کتاب از نثری روان برخوردار است و نشان می دهد نویسنده کتاب آشنایی کاملی با مبانی تحقیقات کیفی دارد. باوجوداین، کتاب با مسائلی چون ابهام آمیزبودن مفهوم «ضدروش» در عنوان کتاب، خلط مباحث پارادایمی انتقادی و تاریخی تطبیقی و جمع کردن آن ها ذیل پارادایم کلی تحقیق کیفی، استفاده زیاد از مفاهیم و ترکیبات مفهومی ترجمه شده و نپرداختن به آن ها، تناسب نداشتن بخش داده یابی (یا جمع آوری داده) با عنوان کتاب، و مهم تر از همه مغفول ماندن موضوع استراتژی های تحقیق مواجه است. بااین همه، کتاب کارکرد و جایگاه خاص خود را در تحقیقات کیفی ایران دارد. در وضعیت فعلی توجه به منطق و پارادایم تحقیق، تمرکز بر تمایزهای میان انواع مختلف روش تحقیق کیفی، دست یابی به نمونه های عملی از انجام تحقیقات معتبر کیفی، و درنهایت، تلاش برای چاپ یافته های علمی در سطح جهانی از ضرورت های فعلی تحقیقات کیفی در ایران است.

در این جستار، نگارنده بر آن است تا به بررسی ساختاری و محتوایی بخش نخست کتاب آموزش قوانین و قواعد دستوری زبان ایتالیایی به زبان آموزان پایه با عنوان دستور کاربردی نوین زبان ایتالیایی ( Nuova grammatica pratica della lingua italiana )، تألیف سوزانا نوکی ( Susanna Nocchi ) بپردازد. چاپ نخست این کتاب آموزشی ازسوی انتشارات آلما در سال ٢٠٠٢ صورت گرفته و نسخة جدید و اصلاح شدة آن در سال ٢٠١١ به بازار ارائه شد. در سال تحصیلی جاری (1396- ١٣٩٧ ) بخش آغازین این کتاب برای تدریس قواعد دستوری در دورة پیش دانشگاهی رشتة زبان و ادبیات ایتالیایی دانشکدة زبان ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران به کار گرفته شده است. جستار حاضر در تلاش است که علاوه بر بیان ویژگی ها و نقاط ضعف و قوت این کتاب آموزش دستور، جهت گیری فرهنگی و ارزشی آن را نیز برجسته سازد.

در مقاله حاضر «کنش گفتاری ها» به عنوان یکی از هسته های اصلی «اصالت گرایی » در ارائه تصویری واقعی از زبان و فرهنگ روزمره و نیز هنجار های ایرانی در اثرهای آموزشی زبان فارسی به غیر فارسی زبانان مورد بحث قرار می گیرند. امروزه هدف بزرگ آموزش زبان انتقال و پرورش «مهارت های ارتباطی و بینافرهنگی» در میان زبان آموزان است. یکی از مهم ترین فاکتورها توجه خاص به «اصالت گرایی» به منظور ارائه تصویری واقعی از زبان و زندگی روزمره در جامعه مقصد است. نقش کنش گفتاری ها به ویژه در زمینه کسب مهارت های زبانی متناسب با هنجارهای حاکم در آن جامعه بسیار حائز اهمیت است، به گونه ای که تصور طراحی یک اثر آموزشی بدون در نظر گرفتن این مهم غیرممکن می نماید. کنش گفتاری ها را می توان به شکل فردی و جمعی نیز مورد پژوهش و بررسی قرار داد. مقاله حاضر سعی برآن دارد ضمن تبیین پاره ای مفاهیم همچون اصالت گرایی و کنش گفتاری به معرفی و بررسی دو نمونه از کنش گفتارهای اصلی مانند «سلام واحوالپرسی» و «معرفی کردن» بپردازد. در ادامه با استفاده از نتایج خلاصه شده در هر قسمت برای معرفی جدولی تدوین شده توسط پژوهشگر برای بررسی معیارهای اصالت گرایی و تحلیل «توالی های گفتاری» در اثر آموزشی «مینا ۱» استفاده می گردد و نشان می دهد این اثر تا چه اندازه در ارائه تصویری واقعی از زبان و فرهنگ روزمره ایرانی موثر بوده است. یافته های حاصل از این پژوهش می توانند در آینده در بهبود طراحی و تولید مواد و محتوای آموزشی به غیر فارسی زبانان مفید واقع شوند. واژگان کلیدی: کنش گفتاری ها، اصالت گرایی، کتاب آموزشی، مهارت های ارتباطی و بینافرهنگی، جدول معیارها، توالی های گفتاری

پژوهش حاضر میزان هماهنگی میان آزمون های استاندارد بین المللی و محتوای آموزشی در کلاس های یادگیری زبان آلمانی را مورد مطالعه و بررسی قرار می دهد. ضرورت و فایده محتوای درسی برای رسیدن به اهداف آموزشی بر کسی پوشیده نیست و استفاده از کتاب درسی درخور می تواند فراگیران را سریعتر به سمت اهداف قصدشده سوق دهد. یکی از اصلی ترین اهداف آموزش، کسب آمادگی لازم برای شرکت در آزمون های بین المللی زبان آلمانی است. در این مقاله ابتدا مفهوم آزمون بین المللی استاندارد تبیین و سپس شرایط و ویژگی های محتوای آموزشی اثربخش اعم از معیارهای کیفیت و استفاده از انواع تمرین به عنوان گامی لازم برای ایجاد آمادگی پیش از آزمون ذکر می گردد و به این سوال اساسی که «آشنایی با تمرین های کتاب آموزشی چه نقشی را برای آمادگی شرکت در آزمون های استاندارد بین المللی بازی می کند؟» پاسخ می دهد. در اینجا، با استفاده از جدول معیارها با رویکرد تحلیلی، مقایسه تطبیقی میان یکی از آزمون های بین المللی استاندار زبان آلمانی به نام ÖSD B2 و تمرین های یک کتاب آموزشی برای پایان سطح میانی با عنوان Sicher B2 انجام می گردد و در آخر نشان خواهیم داد که آیا تمرین های این کتاب آموزشی شرایط لازم برای ایجاد آمادگی کلی آلمانی آموزان جهت شرکت در آزمون های بین المللی زبان آلمانی را دارند. نتیجه اینکه: Sicher B2 می تواند کتاب آموزشی مناسبی برای ایجاد آمادگی نسبی به منظور شرکت در آزمون بین المللی ÖSD B2 باشد، مشروط بر اینکه مدرسین با شناسایی کمبود ها و بهره گیری از محتوای آموزشی همخوان با سوالات آزمون برای اثربخشی و بهترشدن نتایج یادگیری برنامه ریزی کنند.