نظریه مبادله اجتماعی

نظریه مبادله اجتماعی یکی از حوزه های نظری در جامعه شناسی معاصر است که بر اساس آن می توان به تحلیل نظام اجتماعی و فرایندهای اجتماعی مربوط به آن نایل آمد . حمایت سازمانی یکی از کاربردهای نظریه مبادله اجتماعی است که برای نخستین بار ایده آن توسط آیزنبرگر و همکاران ( 1986) به طور رسمی در ادبیات نظریات سازمانی وارد شد . پس از گذشت دو دهه ، تلاشهای بیشماری توجه خاص به تحلیل ماهیت و چگونگی شکل گیری حمایت سازمانی صورت گرفته است . علاوه بر آن بخشی دیگر از تولیدات علمی دانشمندان اختصاص به بررسی تاثیرات و پیامدهای حمایت سازمانی در حوزه های فردی و سازمانی و شغلی داشته اند ...

تسهیم دانش یک قابلیت اساسی در مراکز تحقیق و توسعه صنعتی می باشد زیرا از طریق آن کارکنان می توانند در به کارگیری دانش، نوآوری و نهایتاً مزیت رقابتی سازمان مشارکت داشته باشند. تسهیم دانش اثربخش میان کارکنان می تواند به طور قابل ملاحظه ای بر زمان، هزینه و کیفیت فعالیت های تحقیق و توسعه در چنین سازمان هایی تأثیر بگذارد. بنابراین هدف از این تحقیق بررسی عوامل انگیزش فردی و سازمانی مؤثر بر شکل گیری رفتار تسهیم دانش در یک مرکز تحقیق و توسعه صنعتی از طریق ترکیب دو نظریه رفتار برنامه ریزی شده و نظریه مبادله اجتماعی می باشد. روش تحقیق از نوع توصیفی پیمایشی بوده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه می باشد. برای آزمون فرضیه ها نیز از روش حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده شد. نتایج تجزیه و تحلیل 85 داده گردآوری شده از جامعه آماری اثر منفی ادراک از دست دادن قدرت دانش و اثر مثبت ادراک لذت بردن از کمک به دیگران و ادراک افزایش شهرت را بر نگرش نسبت به تسهیم دانش تأیید نمود. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که نگرش نسبت به تسهیم دانش و هنجارهای ذهنی منجر به افزایش قصد تسهیم دانش در کارکنان شده و این قصد در نهایت موجب افزایش رفتار تسهیم دانش در کارکنان می شود. علاوه بر این، نتایج تحقیق از اثر معنادار عوامل سازمانی جوّ سازمانی و تسهیلات فناوری اطلاعات و ارتباطات به ترتیب بر هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری درک شده حمایت نمود. در نهایت با توجه به یافته های تحقیق، توصیه هایی برای شاغلان حرفه ای در حوزه مدیریت دانش به منظور ترغیب تسهیم دانش میان کارکنان در مراکز تحقیق و توسعه صنعتی به همراه پیشنهادهایی برای محققان آتی جهت پوشش شکاف های تحقیق حاضر ارائه خواهد شد.

در دنیای رقابتی کنونی، نقش کارکنان بیش از پیش با اهمیت است و سازمان ها به دنبال کارکنانی هستند که همه تلاش خود را در راستای اهداف سازمان به کار گیرند. تحقیق حاضر در نظر دارد تا در راستای رسیدن به ساز و کارهای لازم برای افزایش حمایت سازمانی ادراک شده، اثر سرمایه اجتماعی را بر آن بررسی نماید. جامعه آماری این تحقیق را تمامی 220 نفر، کارکنان شاغل در شعب بیمه البرز شهر تهران تشکیل می دهند. بر طبق جدول کرجسی و مورگان (1970)، حجم نمونه برای انجام این پژوهش140 نفر می باشد. این پژوهش با روش تصادفی طبقه ای و شیوه انتساب متناسب انجام شده است. همچنین این بررسی به روش توصیفی از نوع همبستگی صورت گرفته و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه بهره گرفته شده است. جهت تعیین پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ و جهت تعیین روایی از نظرات اساتید و تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS16 و LSREL8.5 انجام گرفته است. همچنین از مدل معادلات ساختاری برای آزمون فرضیات تحقیق استفاده شده است. نتایج نشان می دهد میان سرمایه اجتماعی و حمایت سازمانی ادراک شده رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و از میان ابعاد سرمایه اجتماعی تأثیرگذارترین بعد آن در میان کارکنان بیمه البرز بعد رابطه ای می باشد.

این مطالعه با هدف بررسی تأثیر قدرت مدیریتی بر تعهد عاطفی کارکنان با استفاده از نظریه مبادله اجتماعی انجام شده است. داده ها با استفاده از پرسشنامه ای مرکب از دو بخش قدرت مدیریتی و تعهد عاطفی گردآوری شد. نمونه ای شامل 185 نفر از کارکنان شرکت های مهندسین مشاور در تهران مورد استفاده قرار گرفت. به منظور آزمون رابطه بین ابعاد قدرت مدیریتی (اجبار، تخصص، مشروع، مرجعیت، و پاداش) و تعهد عاطفی از رگرسیون چندگانه استفاده شد. در این مطالعه دو یافته مهم حاصل شد. اول، روابط بین قدرت مشروع، قدرت تخصص، قدرت مرجعیت، قدرت پاداش، و تعهد عاطفی مثبت و معنی دار بود. دوم، قدرت اجبار تأثیری منفی بر تعهد عاطفی کارکنان داشت. یافته ها نشان می دهد که ادراکات مطلوب کارکنان از قدرت مدیر در چارچوب مبادله اجتماعی منجر به پیامدهای مثبتی از جمله تعهد عاطفی قوی می گردد.

امروزه شرکت های زیادی در سراسر جهان از کانال های توزیع چندگانه، مانند نیروی فروش خود، پُست مستقیم/کاتالوگ، اینترنت و شبکه های پخش تلفنی و مانند آن، برای ارائه کالا و خدمات به مشتریان خود بهره می جویند. کانال توزیع چندگانه با وجود داشتن مزایا، چالش های متعددی چون بروز تضاد و تعارض، تخصیص محصول و سواری مجانی برخی اعضا را نیز به دنبال دارد.هدف این پژوهش، بررسی هماهنگی کانال توزیع چندگانه و تأثیر آن بر عملکرد عرضه کننده با رویکرد مبادله اجتماعی است. جامعه آماری این پژوهش، عرضه کنندگان قطعات الکترونیکیِ تهران است که 247 نفر از مدیران بازاریابی و فروش برای نمونه آماری انتخاب شده اند. داده های پژوهش با استفاده از پرسش نامه گردآوری شدند و تحلیل داده ها با کمک از روش مدل سازی معادلات ساختاری انجام گرفت. یافته ها نشان می دهند مؤلفه های اجتماعی، مانند اعتماد و تعهد، موجب هماهنگی کانال توزیع چندگانه و ارتقای عملکرد عرضه کننده می شود و با افزایش عدم اطمینان محیطی، اثرگذاری مؤلفه های اعتماد و تعهد در افزایش عملکرد عرضه کنندگان بیشتر می شود.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر عدالت سازمانی بر رفتار شایعه پراکنی کارکنان با در نظر گرفتن نقش تعدیلگری جو سازمانی است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش، توص یفی- پیمایش ی اس ت. با توجه جامعه آماری 500 نفری اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی، بر اساس جدول کرجسی و مورگان حجم نمونه برابر با 217 نفر برآورد و با استفاده از روش نمونه گیری غیراحتمالی در دسترس نمونه مورد نظر انتخاب شد. به منظور جمع آوری اطلاعات برای آزمون فرضیات از روش میدانی با استفاده از سه پرسشنامه استانداردشده کالیت و رادل برای سنجش متغیر عدالت سازمانی، ویتک و وایلرس برای سنجش متغیر رفتار شایعه پراکنی و استمپر و مسترسون برای سنجش متغیر جو سازمان استفاده شد. روایی و پایایی پرسشنامه ها به ترتیب از طریق تحلیل عاملی تأییدی و ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی به تأیید رس ید. ب ه منظ ور تحلیل داده ها نیز از مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار اسمارت پی.ال.اس استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که متغیرهای عدالت توزیعی، عدالت رویه ای وعدالت تعاملی بر رفتار شایعه پراکنی تأثیر منفی و معنادار دارند اما متغیر عدالت اطلاعاتی هیچ تأثیری بر رفتار شایعه پراکنی ندارد. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که جو سازمان تأثیر متغیرهای عدالت رویه ای و عدالت تعاملی بر رفتار شایعه پراکنی را تعدیل می کند. در نتیجه می توان بیان کرد که به هر میزان کارکنان میزان دریافتی از سازمان، تعامل بالادستان با زیردستان، رویه های انجام کار و معیارهای ارتقا در سازمان را عادلانه بدانند، میزان رفتارهای شایعه پراکنی آن ها در سازمان کاهش می یابد.