علی محفوظی

مدیریت استعدادها مهم ترین مزیت رقابتی در سازمان های امروزی است. در این پژوهش سعی شده تا به روش تحقیق آمیخته به شناسایی و تبیین مؤلفه های تشکیل دهنده مدل مدیریت استعداد با رویکرد جانشین پروری در سازمان های دولتی پرداخته شود. بدین صورت که در بخش کیفی از تکنیک دلفی استفاده گردید و از روش معادلات ساختاری در بخش کمی با نمونه آماری 357 نفری بهره گیری شد. نمونه های این مطالعه از بین کارکنان سازمان های دولتی شهرستان مشهد به روش نمونه گیری طبقه ای دو مرحله ای (با تخصیص متناسب) انتخاب شدند. برمبنای تئوری پژوهش، مدل اولیه دارای سه بُعد مدیریت استعداد، شامل دو مؤلفه استراتژی استعداد و طرز تفکر استعداد، بُعد استراتژی مدیریت استعداد، شامل پنج مؤلفه ارتباطات، پرورش کارکنان، فرهنگ، مدیریت عملکرد و پاداش و قدردانی، و بُعد جانشین پروری، شامل سه مؤلفه ساختار، زمینه و محتوا، فرض شد. در ادامه، داده های گردآوری شده در بخش ارزیابی و سنجش مدل به وسیله تحلیل های عاملی تأییدی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که مدل مفروض برای مدیریت استعداد با رویکرد جانشین پروری در سازمان های دولتی معنی دار و گویای این مهم بود که از دیدگاه کارکنان سازمان های دولتی، بُعد استراتژی مدیریت استعداد به ترتیب به میزان 82% و 99% در تبیین واریانس جانشین پروری و مدیریت استعداد نقش دارد.

مدیریت دولتی باید پشتیبان تلاش هایی باشند که به توسعه دموکراسی و مردم سالاری می انجامد. این تلاش ها باید در جهت گسترش جامعه مدنی و مشارکت شهروندان و تاکید بر ارزش های دمکراسی و مردم سالاری باشند. وقتی مردم سالاری توسعه یافت، مدیران دولتی باید نقش های جدید خود را در برابر شهروندان تشخیص داده و به ایفای آن بپردازد. آنان باید در این نقش شهروندان را همتایان خود بدانند و رابطه سلسله مراتبی فرادست و زیردست را به بوته فراموشی بسپارند. مدیران دولتی باید شهروندان و خواسته های آنان را درک کنند و به دنبال یافتن راه حل هایی برای پاسخگویی به آنان باشند. مدیران دولتی در آینده باید دیدگاهی شهروندمحور پیدا کنند و مشارکت جویی را جایگزین نگرش سنتی سلسله مراتبی نمایند.

این مطالعه با هدف بررسی تأثیر قدرت مدیریتی بر تعهد عاطفی کارکنان با استفاده از نظریه مبادله اجتماعی انجام شده است. داده ها با استفاده از پرسشنامه ای مرکب از دو بخش قدرت مدیریتی و تعهد عاطفی گردآوری شد. نمونه ای شامل 185 نفر از کارکنان شرکت های مهندسین مشاور در تهران مورد استفاده قرار گرفت. به منظور آزمون رابطه بین ابعاد قدرت مدیریتی (اجبار، تخصص، مشروع، مرجعیت، و پاداش) و تعهد عاطفی از رگرسیون چندگانه استفاده شد. در این مطالعه دو یافته مهم حاصل شد. اول، روابط بین قدرت مشروع، قدرت تخصص، قدرت مرجعیت، قدرت پاداش، و تعهد عاطفی مثبت و معنی دار بود. دوم، قدرت اجبار تأثیری منفی بر تعهد عاطفی کارکنان داشت. یافته ها نشان می دهد که ادراکات مطلوب کارکنان از قدرت مدیر در چارچوب مبادله اجتماعی منجر به پیامدهای مثبتی از جمله تعهد عاطفی قوی می گردد.