روش ها و ابزارها

حکمرانی مشارکتی یکی از رویکردهای موفق در مدیریت عمومی و اداره جامعه است. این رویکرد بسیاری از چالش ها و معضلات جامعه را کاهش می دهد و منجر به افزایش سرمایه اجتماعی می شود. برای حل مسائل و معضلات پیچیده و چندلایه اجتماعی، دولت های موفق سخت تلاش می کنند تا مشارکت مردم را بهبود بخشند. اما گاهی اوقات عدم شناخت روش ها و ابزارهای مؤثر در این رویکرد، باعث می شود که استفاده بهینه از آن صورت نگیرد. در این مقاله روش ها و ابزارهای حکمرانی مشارکتی در حوزه اجتماعی فرهنگی مورد بررسی قرار می گیرند. روش این تحقیق، تحلیل محتواست و با استفاده از این روش ابتدا داده ها با کمک منابع کتابخانه ای و اینترنتی جمع آوری و بررسی شده است و سپس، با تحلیل داده های جمع آوری شده، روش ها و ابزارهای حکمرانی مشارکتی استخراج شده است. در ادامه، با کمک 32 نفر از خبرگان و صاحبنظران دانشگاهی و سازمانی این حوزه، مؤلفه های مورد نظر با 17 شاخص و در دو مقوله اصلی روش ها و ابزارها شناسایی شده است. یافته ها نشان می دهد، 8 روش رأی گیری، نظرسنجی و افکارسنجی، مشورت، تصمیم گیری جمعی، تولید ادبیات مشترک، شبکه سازی و تیم سازی، اشتراک اطلاعات و کار جمعی از مهمترین روش های پیاده سازی حکمرانی مشارکتی بوده و 9 ابزار از قبیل: رسانه های اجتماعی، نوآوران اجتماعی، گروه های جهادی، سامانه انتقادات و پیشنهادات، پلتفرم های مجازی، متون آموزشی، هنر، امر به معروف و نهی از منکر و تشکیل جلسه از مهمترین ابزارهای اجتماعی فرهنگی حکمرانی مشارکتی در کشور می باشد.

با توجه به توسعه فناوری نانو در ایران، در سال های اخیر پروژه هایی در قالب همکاری های فناورانه بین عرضه کنندگان فناوری نانو در شرکت های کوچک و همچنین متقاضیان آن یعنی شرکت های صنعتی شکل گرفته است. در انجام این پروژه ها اغلب طرفینِ انتقال فناوری با چالش هایی روبه رو می شوند که عمدتاً در مرحله اجرا بوده و منجر به کاهش اثربخشی آن ها می گردد. این پژوهش به بررسی و تبیین چالش های اجرایی این پروژه ها پرداخته است. پژوهش حاضر یک پژوهش پیمایشی بوده و از ابزار پرسشنامه و انجام مصاحبه برای گردآوری داده استفاده شده است . در این پژوهش ابتدا با مرور ادبیات و انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته، ابعاد و شاخص های مهم موانع همکاری های فناورانه در حوزه فناوری نانو مشخص و سپس با طراحی پرسشنامه و اخذ نظرات بازیگران اصلی این همکاری های فناورانه، اهم این موانع و چالش ها شناسایی و رتبه بندی شده است. نتایج تحقیق بیانگر این موضوع است که شاخص های ضعف نهادهای میانجی در برقراری ارتباط بین طرفین همکاری، تردید خریدار نسبت به ریسک های استفاده از فناوری جدید و بوروکراسی فرایندهای سازمانی شرکت های بزرگ در تعامل با عرضه کنندگان فناوری، عمده ترین چالش ها و موانع در همکاری های فناورانه هستند. در انتها نویسندگان با انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته از طرفینِ این همکاری های فناورانه، راهکارهایی برای غلبه بر این موانع ارائه می کنند.

حکمرانی مشارکتی یکی از رویکردهای موفق سیاست گذاری و مدیریت عمومی است. این رویکرد بسیاری از تنش ها و چالش های اجتماعی و سیاسی را کاهش می دهد و منجر به افزایش سرمایه اجتماعی می شود. اما عدم شناخت روش ها و ابزارهای مؤثر در این رویکرد، باعث شده است که استفاده بهینه از این رویکرد صورت نگیرد. در این مقاله روش ها و ابزارهای حکمرانی مشارکتی در حوزه سیاست مورد بررسی قرار می گیرند. روش این تحقیق، تحلیل محتواست و با استفاده از این روش، ابتدا داده ها با کمک منابع کتابخانه ای و اینترنتی جمع آوری و بررسی شده و سپس، با تحلیل داده ها، روش ها و ابزارهای حکمرانی مشارکتی استخراج شده است. در ادامه، با کمک 31 نفر از خبرگان و صاحب نظران دانشگاهی و سازمانی این حوزه، مؤلفه های مورد نظر با 16 شاخص و در دو مقوله اصلی روش ها و ابزارها شناسایی شده است. یافته ها نشان می دهد، 8 روش «رأی گیری»، «نظرسنجی و افکارسنجی»، «مشورت»، «تصمیم گیری جمعی»، «تولید ادبیات مشترک»، «شبکه سازی و تیم سازی»، «اشتراک اطلاعات» و «کار جمعی» از مهم ترین روش های پیاده سازی حکمرانی مشارکتی بوده و 8 ابزار از قبیل: «پلتفرم های مجازی»، «کرسی های آزاد اندیشی»، «انتخابات»، «راهپیمایی»، «نماز جمعه»، «تجمّع و اعتراض»، «رسانه های اجتماعی» و «اتاق های فکر» از مهم ترین ابزارهای سیاسی حکمرانی مشارکتی در کشور می باشد.