سرمایهی اجتماعی

تجربه توسعه در کشورهای پیش گام نشان گر تاثیر متغیر مهمی به نام سرمایهی اجتماعی است که به تازگی وارد ادبیات علوم اجتماعی و به ویژه جامعه شناسی و اقتصاد شده و در کنار سرمایه های فیزیکی و انسانی مورد توجه جدی قرار گرفته است. هدف اصلی این تحقیق بررسی وضعیت سرمایهی اجتماعی و اثرات آن بر فعالیت های اقتصادی است. بر همین اساس، ابتدا سرمایهی اجتماعی را به طور مستقیم و با استفاده از پرسشنامه در شهرهای استان همدان اندازه گیری نموده و سپس بر اساس آن به بررسی تاثیر آن بر وضعیت کسب و کار پرداخته شده است. روش تحقیق در این مطالعه استفاده از پیمایش میدانی در نقاط شهری استان همدان بوده است. نتایج تحقیق نشان گر سطح پایین سرمایهی اجتماعی است که به نوبهی خود باعث افزایش هنجارشکنی و گسترش جرایم، تخلفات و بیاعتمادی بالا و در نتیجه افزایش هزینه های تولید و فعالیت های اقتصادی میشود. نتایج هم چنین نشان گر رابطهی منفی و کاملاً معنی دار، کاهش سرمایهی اجتماعی با رشد اقتصادی و سرمایه گذاری بخش خصوصی است. بنابراین، کاهش سرمایهی اجتماعی از طریق افزایش هزینه های تولید و توزیع دارای تاثیر منفی بر عملکرد بنگاه های اقتصادی می باشد.

کارآفرینی اجتماعی» یکی از انواع کارآفرینی است که با رویکرد کارآفرینانه به رفع نیازهای اجتماعی که به آن توجه نشده، میپردازد. از آن جا که تلاش دولت مردان و اقدام های بشردوستانه و عملکرد نهادهای بخش اجتماعی به طور کامل پاسخ گوی انتظارها نیست، برای توسعهی الگوها و روش هایی نوین به توسعهی کارآفرینی اجتماعی نیاز داریم. در این پژوهش که از نوع تحقیق های توصیفی و از شاخهی هم بستگی است، ویژگیهای فردی اثرگذار بر توسعهی کارآفرینی اجتماعی در موسسه های خیریهی استان تهران، بررسی شده است و ابزار تحقیق پرسش نامه بوده و شامل 7 متغیر است. توسعهی کارآفرینی اجتماعی، متغیر وابسته و متغیرهای ویژگیهای روان شناختی کارآفرینانه، زمینه های جمعیت شناختی عمومی بین کارآفرینان، ویژگیهای شخصیتی و رفتاری کارآفرینان اجتماعی، سرمایهی اجتماعی و مسؤولیت اجتماعی متغیر مستقل هستند. افراد فعال در سازمان های خیریهی استان تهران به عنوان جامعهی آماری در نظر گرفته شده و پس از تعیین حجم نمونهی آماری، پرسش نامه ها توزیع و جمع آوری شد. بر اساس نتایج، کارآفرین اجتماعی، از نظر ویژگیهای شخصیتی و رفتاری دارای ابعاد مشترکی با کارآفرین اقتصادی است اما، افزون بر این دارای ابعاد شخصیتی و رفتاری خاص خود بوده و دو ویژگی برخورداری از سرمایهی اجتماعی فردی و مسؤولیت پذیری اجتماعی، از شاخصه های مهم کارآفرین اجتماعی هستند و نقش به سزایی در توسعهی کارآفرینی اجتماعی توسط کارآفرینان اجتماعی دارند.

مباحث مرتبط با کارآفرینی در دنیای امروز، توجه ویژه ای را به خود جلب کرده است. دربارهی ابعاد و شاخص های کارآفرینی پژوهش های متعددی انجام شده اما از دیدگاه این مقاله وجود بستر مناسب میتواند نقش تعیینکننده ای در توسعهی کسب وکارهای جدید داشته باشد، به این منظور این مقاله به بررسی رابطهی سرمایهی اجتماعی و کارآفرینی سازمانی در شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران میپردازد. جامعهی آماری این پژوهش شامل 545 نفر از کارکنان شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران و نمونهی انتخاب شده 118 نفر براساس فرمول نمونه گیری از جامعهی محدود و در سطح خطای 0.08، بوده است. برای سنجش سرمایهی اجتماعی از الگوی گروه کندی و برای سنجش کارآفرینی سازمانی از الگوی آنتونیک و هیسریچ استفاده شده و در این راستا با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تاییدی تغییرهایی در الگوی اصلی اعمال شد تا الگویِ متناسب با جامعهی آماری موردنظر به دست آید. نتایج نشان میدهد که رابطهی مثبتی بین سرمایهی اجتماعی و کارآفرینی سازمانی وجود دارد.

سرمایهی اجتماعی، به عنوان یک مفهوم، در دهه های اخیر کاربرد چشم گیری داشته و به مثابه یک دارایی برای شرکت ها تلقی میشود که با بهره گیری از آن بتوانند کارایی خود را افزایش دهند. از این رو، این تحقیق به سنجش میزان سرمایهی اجتماعی و ارتباط آن با نوآوری در واحد تندر ایران خودرو پرداخته است. در چارچوب نظری این تحقیق از نظریهی پاتنام استفاده شده که شاخص های سرمایهی اجتماعی را اعتماد، شبکه های اجتماعی و هنجارها معرفی میکند. با توجه به ویژگیهای کاری واحد تندر، نوآوری نیز با امکانات نرم افزاری و سخت افزاری برای اجرای ایده ، اهمیت دادن سازمان به ارایه ایده ها و نیز میزان نوآور بودن سازمان از نگاه پاسخ گویان سنجیده شده است. روش استفاده شده در این تحقیق پیمایش بوده و با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران با عنایت به جامعهی آماری که تعداد 2908 نفر هستند 293 نفر به عنوان جمعیت نمونه انتخاب شدند که چیزی قریب به یک دهم جامعهی آماری است. نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که میزان سرمایهی اجتماعی در واحد تندر ایران خودرو در حد متوسطی بوده و نتایج آزمون فرضیه نیز نشان میدهد که بین سابقهی کار با سرمایهی اجتماعی، اعتماد به مدیران و اعتماد نهادی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. هم چنین بین انواع گروه های استخدامی مختلف میزان سرمایهی اجتماعی متفاوت است. بین سرمایهی اجتماعی با نوآوری و نوآور بودن سازمان رابطهی مثبت و معناداری وجود دارد. بین عضویت شبکه ای و نوآوری و نیز اعتماد اجتماعی با نوآوری رابطه معناداری وجود داد.

بررسی میزان هویت ملی جوانان به عنوان مهمترین، مشروعترین و فراگیرترین نوع هویت جمعی و مطالعه ی عوامل تأثیرگذار بر آن، یکی از موضوعاتی است که همواره مورد اهتمام جامعه شناسان و اندیشمندان حوزه سیاست بوده است و دغدغه ی اصلی در این زمینه، حفظ و افزایش احساس تعلق و تعهد شهروندان به ویژه جوانان و دانشجویان به نمادهایی چون تاریخ، فرهنگ، سرزمین و نظام سیاسی میباشد. یکی از مواردی که کمتر مورد تدقیق نظری و تجربی قرارگرفته، تأثیر شبکه های اجتماعی بر هویتملی افراد است. شبکه هایی که بر ارتباطات و تعاملات درون گروهی و برون گروهی افراد احاطه شده و به نظر می رسد بر میزان هویت ملی و انسجام ملی آنان تأثیرگذار باشد. لذا این پژوهش به دنبال بررسی و مطالعه ی این مسأله است که آیا شبکه های اجتماعی میتواند بر هویت ملی دانشجویان تأثیرگذار باشد و میزان آن چه اندازه است؟ روش بهکار رفته در این پژوهش، پیمایشی بوده و داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه در 1392 استخراج، اعتبار آن، به - میان 294 نمونه از دانشجویان دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 93 روش صوری، و پایایی آن، به کمک آماره آلفای کرونباخ سنجیده شد و از طریق نرم افزار تجزیه و تحلیل گردید. یافته های این مطالعه نشان میدهد رابطه ی شبکه های برون SPSS22 گروهی با ابعاد چهارگانه ی هویت ملی؛ یعنی هویت فرهنگی- اجتماعی؛ تاریخی، سیاسی و سرزمینی معنادار و قوی میباشد و شبکه های مذکور به ترتیب بر هویت فرهنگی- اجتماعی؛ هویت سیاسی؛ هویت تاریخی و هویت سرزمینی بیشترین تأثیر را داشته اند. همچنین با وجود تأثیر شبکه های اجتماعی درون گروهی بر هویت سیاسی و فرهنگی- اجتماعی، مقدار کل بدست آمده، وجود رابطهی میان هویت ملی دانشجویان و شبکه های درون گروهی را تأیید نکرد

اغلب قریب به اتفاق کشورهای دارندهی منابع طبیعی، از درآمدهای مستقل از مالیات در جامعه برخوردارند و به علت وجود این درآمدها، رانتجویی و فساد در این کشورها به مراتب بیشتر دیده میشود. به نظر میرسد، برخورداری دولت از درآمدهای سرشار ناشی از صدور منابع طبیعی، تمایل برای بهرهبرداری از این منابع در افراد صاحب نفوذ را بالا برده و در نتیجه با ایجاد شبکه های حامی- پیرو دست به رانتجویی میزنند. با پیدایش نفت و تبدیل شدن آن به مهمترین منبع درآمدی دولت، ساختار اقتصادی ایران ماهیتی رانتی به خود گرفت و اقتصاد دولتی همراه با تمرکز منابع در شکلی جدید ادامه پیدا کرد این پژوهش به صورت توصیفی – تحلیلی و با استفاده از آمارهای موجود اقتصادی و مرتبط با سرمایهی اجتماعی، تلاش کرده است ارتباط رانت نفتی را با اقتصاد دولتی و تأثیر آن برفرهنگ سیاسی و سرمایهی اجتماعی در ایران بین سالهای 1368 تا 1384 مورد بررسی قرار دهد. یافته های این بررسی مقدماتی نشان می دهد که رانت نفتی منجر به سرمایه داری دولتی شده و فرهنگ سیاسی حامی- پیرو را تقویت کرده و سرمایهی اجتماعی را کاهش می دهد.