نوال السعداوی

در آثار زنان نویسنده جهان تلاش های بسیاری برای احقاق حقوق زنان صورت گرفته است. برخی از این آثار گاه به افراط کشیده شده اند و گاه نیز تعادل را رعایت کرده و اقدامات مفیدی را به ثمر رسانده اند. جستار پیش رو با بررسی دیدگاه ها، کنش ها و زبان و ادبیّات قهرمانان زن درپی یافتن جنبه های مشترک و متفاوت در رمان های سووشون، جزیره سرگردانی و ساربان سرگردان از سیمین دانشور و مذکّرات طبیبه و مذاکراتی فی سجن النّساء از نوال السّعداوی براساس نقد فمینیستی است. هدف از پژوهش حاضر بررسی شباهت ها و تفاوت های آثار این دو نویسنده فارسی و عرب زبان است تا از این راه بتوان به شباهت ها و اختلاف های فرهنگی این دو نویسنده دست یافت. کتاب های انتخاب شده از نوال، ابتدا ترجمه و سپس براساس مکتب ادبیّات تطبیقی آمریکایی با آثار منتخب سیمین مقایسه و بررسی شده است. روش کار در نوشتار پیش رو تحلیلی - توصیفی است. دستاورد پژوهش، بیانگر آن است که اگرچه هردو نویسنده در بازتاب دیدگاه های فمینیستی اشتراکات و اختلافاتی دارند؛ امّا در بررسی کلّی سیمین در بعضی موارد از دفاع دربرابر حقوق و هویّت زنان کوتاه آمده است، این درحالی است که نوال در این زمینه تندروی بیشتری دارد.

یرتکز هذا البحث الذی یقوم علی الدراسات المکتبیه و المنهجیه التحلیلیه و التوصیفیه،علی نقد روایه الحب فی عصر النفط و هذه الروایه تشکّل علی نظریه الفصل المؤقت بین المرأه و الرجل.اقترحت النسویات فی الفتره الاخیره هذه النظریه لخلق الفرصه المناسبه لاستعاده نفسهنّ و خلق الاعمال القیّمه.یبیّن هذا البحث أنّ شخصیه المرأه التی تکون بطل الروایه للعثور علی الآلهه الإناث و استعادتهنّ تهرب من البیت بسلطه،و هی تعانی باشکال مختلفه من الثنائیه و تناقض الاهداف و القیم.البطله فی سیاق أحداث الروایه و فی البیئه الثانیه تواجه بالظروف التی تکون أکثر مؤسفه و تؤدّی الی فشل خطتها.لهذا تقرّر أن تهرب إلی بیتها.یثبّت تحلیل هذه الروایه بأنّ فیها تبدّل الانفصال عن الحل إلی معضله و تؤدّی شعار النسویات حول عدم التمییز الجنسی فی التوظیف الی الفشل و شخصیه المرأه البطلیه نزلت بعد الهرب و القاریء یتماشی مع شخصیه الرجل الذی یکون ناقضا لحق المرأه و یتعاطف معه.و یُبیّن أنّ جمیع هذه الثنائیات التی تعمل علی النسویه و نظریه الانفصالیه،تکون غیر ارادیّه.من حیث أن کاتبه الروایه،نوال السعداوی،تکون مدافعا للنسویه الاسلامیه،یُحتمل أن یکون جذر هذه التناقضات البدیهیه أکثر من أیّ شیء فی التناقضات الداخلیه لهذا الموقف.

تحلیل گفتمان روایی یکی از شیوه های بررسی ساختاری داستان است که با تکیه بر توضیح و تفسیر راههای پرداخت روساخت یک متن روایی، راه را برای کشف معنا و مفهوم پنهان نویسنده فراهم میآورد. دو داستان« إمرأه عند نقطه الصفر» نوال السعداوی و « طوبی و معنای شب» شهرنوش پارسی پور ، دارای زبان و سبک زنانه هستند و هر دو نویسنده سعی کرده اند با تمرکز بر شخصیت زنان در داستان خود، نوع نگرش زنان به جامعه را نشان دهند. این مقاله سعی دارد تا با بررسی تطبیقی این دو داستان، و ترسیم تکنیکهای گفتمان روایی آنها، علاوه بر کشف الگوی ساختاری، به معنا و مفهوم پنهان در متن نیز دست یابد. روش پژوهش، تحلیلی توصیفی بوده و با استناد به منابع کتابخانهای و مطالعه موردی نمونه های داستانی دو نویسنده، به ترسیم تفاوتها و شباهتهای این دو داستان بدون توجه به بحث تأثیر و تأثرپرداخته است. در پایان مشخص شد که هر دو داستان صرف نظر از مکاتب مختلف، در کنارشباهت محتوایی، از منظر ساختاری قابلیت بررسی بسیاری از منظر تحلیل گفتمان روایی را دارند. بازگشتهای زمانی، تکرار، وقفه توصیفی، خلاصه، کانون بیرونی، راوی دانای کل، کانونی سازی دوگانه و عنصر گفتگو از مهمترین تکنیکهای روایی این دو داستان است. داستان شهرنوش پارسی پور بر آشفتگی ذهنی و روحی شخصیت اصلی استوار است، اما داستان السعداوی ، از حدت و صراحت لهجه استواری شخصیت اصلی داستان حکایت دارد.زن و چالش های جنسیتی موجود در بستر فرهنگی تقریبا مشابه، هر دو داستان را به نمونه های ارزنده ای تبدیل نموده است.