فارسی آموزان عرب زبان

ارتباط عمیق ادبیات با لایه های مختلف جوامع و پیوند آن با هویت و میراث فرهنگی، موجب شده است از این ابزار نیرومند و جذاب برای گسترش و آموزش زبان نیز بهره بگیرند. در این مقاله به بررسی اثربخشی بهره گیری از متون ادبی در آموزش واژه به فارسی آموزان عرب زبان پرداخته ایم. برای این منظور، از فارسی آموزان عرب زبان دوره پیشرفته مرکز آموزش زبان فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) افرادی انتخاب شدند و پیش آزمونی با محوریت سنجش دانش واژگانی مربوط به واژه های جدید به کار رفته در متون پژوهش، در قالب متون منظوم و برگردان نثر آنها در دو گروه مساوی آزمون و گواه برگزار گردید. پس از آن، پس آزمونی برگزار شد. نمرات دو گروه آزمون و گواه در پیش آزمون و پس آزمون با آزمون تحلیل هم وردایی بررسی شد. نتایج تحلیل آماری حاکی است اگرچه فارسی آموزان گروه پیش آزمون در پاسخ گویی به پرسش های پس آزمون، عملکرد بهتری داشته اند، این تفاوت در عملکرد، معنادار نیست و درنتیجه فرضیه پژوهش که به کارآمدی و تأثیر بیشتر آموزش واژه به فارسی آموزان عرب زبان از طریق متون منظوم در مقایسه با متون منثور تأکید دارد، به اثبات نمی رسد.

هدف از این پژوهش، بررسی و مقایسه نوع و تعداد راهبردهای استنباط معنی و منابع دانشی است که خوانندگان موفق و کمترموفق فارسی آموز در هنگام خواندن متون فارسی و مواجهه با واژه های فارسی دارای ریشه عربی که دچار تغییر معنایی شده اند، استفاده می کنند. برای این منظور، در ابتدا 64 واژه فارسی با ریشه عربی خارج از بافت و سپس، در قالب یک داستان کوتاه به 10 نفر فارسی آموز عرب زبان اهل کشور لبنان داده شد. در مرحله بعد، پروتکل بلند فکرکردن به آن ها آموزش داده شد و منابع و راهبردهای مورد استفاده آن ها براساس منابع دانش معرفی شده توسط هاستراپ (2008) و راهبردهای ارائه شده توسط هو و نساجی (2014) ضبط، ثبت و بررسی شد. برای تعیین سطح این افراد و مشخص کردن خوانندگان موفق و کمترموفق، آزمون درک مطلب نیز از آن ها گرفته شد. نتایج این پژوهش نشان داد افرادی که در آزمون درک مطلب موفق تر عمل کردند، نسبت به افرادی که موفقیت کمتری داشتند از منابع دانش و راهبردهای کمتری برای استنباط معنی واژه های فارسی با ریشه عربی استفاده کردند.

پژوهش حاضر در چارچوب تحلیل مقابله ای، به دنبال بررسی و تحلیل انواع خطاهای نحویِ ناشی از تداخل در نگارش فارسی آموزان عرب زبان است. در این راستا، از بین انواع خطاها، خطاهای نگارشی نحوی و از میان خطاهای نحوی، خطاهای ناشی از تداخل بررسی شده است. در این پژوهش با بهره گیری از روش میدانی، متون نوشتاری 105 فارسی آموز عرب زبان از نظر انواع خطاهای نحوی بررسی شده است. نمونه تحقیق حاضر را زبان آموزان با میانگین سنی 22 تا 26 سال در سه سطح زبان آموزی مبتدی، متوسط و پیشرفته تشکیل می دهند که براساس روش تصادفی ساده از محل مرکز آموزش زبان فارسی مدرسه جامعه المصطفی العالمیه قم انتخاب شدند. پس از تحلیل و بررسی خطاهای زبان آموزان مشخص شد برخی خطاهای نحوی زبان آموزان ناشی از تداخل زبانی است و تحت تأثیر زبان مادری زبان آموز به وجود می آید. این نوع خطاها از نظر منشأ خطا در مقوله «بینازبانی» قرارمی گیرد. در این زمینه، شش نمونه خطا تشخیص داده شد که به ترتیب فراوانی شامل خطای ترتیب اجزای جمله (9/38 درصد)، خطای حذف حرف نشانه «را» (3/35 درصد)، خطای حذف فعل ربطی (01/14 درصد)، خطا ی مطابقت مسند با مسندالیه (9/6 درصد)، خطای جایگزینی حرف نشانه «را» با حرف اضافه (6/2 درصد) و خطای مطابقت صفت با اسم (09/2 درصد) است.

زبان، ابزاری برای ارتباط میان انسان هاست و این ارتباط، بدون شناخت فرهنگ زبان مقصد ممکن نیست. این امر در میان زبان آموزانی که قصد ادامه تحصیل در ایران را دارند، به خوبی آشکار است. هدف این مقاله، بررسی میزان علاقه زبان آموزان به فراگیری فرهنگ و میزان توجه مدرسان آزفا به آموزش فرهنگ است. در این مقاله با بهره گیری از جدول تعمیم پذیری «مورگان»، با 28 نفر از مدرسان سطح متوسط آموزشی آزفا و 80 نفر فارسی آموز سطح متوسط عرب زبان «مرکز آزفای دانشگاه فردوسی مشهد»، مصاحبه ای پانزده دقیقه ای انجام گرفت. نتایج این پژوهش نشان می دهد که زبان آموزان تمایل به آشنایی با فرهنگ ایرانی را دارند، اما نمی خواهند در کلاس درس به آن پرداخته شود. از سوی دیگر، مدرسان بیشتر بر آموزش مستقیم نکات فرهنگی در کلاس تأکید می کنند و این ناهمسانی، دلزدگی بیشتر را برای دو طرف در پی دارد. در پایان با توجه به نتایج به دست آمده، راهکار هایی برای آموزش فرهنگ ارائه می دهیم تا با روشی مؤثر بتوان فرهنگ ایرانی را بدون بازخورد منفی به زبان آموزان آموزش داد.

هــدف از ایــن پژوهــش بررســی منابــع دانــش و راهبردهــای اســتنباط معنــی اســت کــه فارســیآموزان عربزبــان در هنــگام مواجهــه بــا واژگان فارســی بــا ریشــۀ عربــی اســتفاده میکننـد. همچنیـن، میـزان موفقیـت آنـان در اسـتنباط معانـی ایـن واژگان و رابطـۀ آن بـا نـوع و تعـداد منابـع دانـش و راهبردهـای اسـتنباط معنـی مـورد اسـتفادۀ آنهـا در ایـن پژوهـش بررسـی شـده اسـت. بـرای ایـن منظـور، 64واژۀ فارسـی بـا ریشـۀ عربـی، ابتـدا خـارج از بافـت و سـپس، در قالــب یــک داســتان کوتــاه بــه 10نفــر فارســیآموز عربزبــان اهــل کشــور لبنــان داده شــد. بلنـد فکـر کـردن بـه آنها آمـوزش داده شـد و منابـع و راهبردهـای مورد اسـتفادۀ ِ سـپس، پروتـکل آنهـا براسـاس منابـع دانـش، معرفـی شـده توسـط هاسـتراپ ( )2008و راهبردهـای ارائـه شـده توسـط هـو و نسـاجی ( )2014ضبـط، ثبـت و بررسـی شـد. بـرای تعییـن سـطح ایـن افـراد، یـک آزمـون درک مطلـب گرفتـه شـد. نتایـج نشـان داد کـه ایـن افـراد از 18راهبـرد اسـتنباط معنـی واژگان و شـش منبـع دانـش جهـت اسـتنباط معنـای واژگان فارسـی دارای ریشـۀ عربـی اسـتفاده کردنـد. بهطـور کلـی، بافـت متنـی و دانـش فـرد از جهـان خـارج از عوامـل تأثیرگـذار در اسـتنباط بودنـد و بیـن میـزان موفقیـت افـراد در اسـتنباط بـا نـوع و تعـداد راهبردهـای اسـتنباط معنـی و منابـع دانشـی کـه اسـتفاده کردنـد رابطـۀ معنـاداری مشـاهده نشـد.