توسعه دانشگاهی

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی چالش های اسلامی شدن سیستم های آموزشی انجام گردیده است. جامعه ی آماری پژوهش، شامل کلیه ی مدیران (173 نفر) و اعضای هیات علمی (2021 نفر ) دانشگاههای استان فارس بودند. نمونه گیری به روش طبقه ای و با استفاده از فرمول کوکران شامل تعداد 118 نفر از مدیران و 325 نفر از اعضای هیات علمی بود. در این پژوهش به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. روایی این پرسشنامه با استفاده از تحلیل گویه و پایایی آن به وسیله آلفای کرونباخ محاسبه و مطلوب ارزیابی گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تی تک نمونه ای و آزمون فریدمن و تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر استفاده شده است. نتایج حاصل نشان داد که بر اساس میانگین های به دست آمده از دیدگاه مدیران از بین چالش های توسعه دانشگاه اسلامی، تفکر سیستمی، نگرش راهبردی، رویکرد توسعه ای، بعد عملکردی و جهت گیری عملی و از دید اعضای هیات علمی تفکر سیستمی، رویکرد توسعه ای و بعد عملکردی، تشخیص-<em> جهت گیری، ارزشیابی، یادگیری و رهبری راهبردی به عنوان چالش اساسی و جدی توسعه دانشگاه اسلامی شناسایی شدند. همچنین نتایج نشان داد که از بین سطوح چالش های توسعه دانشگاه اسلامی، بالاترین میانگین متعلق به سطح نهادی و پایین ترین میانگین مربوط به سطح فنی می باشد.

هدف از این پژوهش تحلیل اثرات علمی فرصت های مطالعاتی از دیدگاه اعضای هیات عملی دانشکده های کشاورزی کشور است. از نظر روش شناسی، این پژوهش بر اساس راهبرد پیمایش به انجام رسیده است. جامعه آماری پژوهش کلیه اعضای هیأت علمی مراکز آموزش عالی کشاورزی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که از طریق فرمول کوکران، نمونه پژوهش انتخاب و به روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی با انتساب متناسب مورد مطالعه قرار گرفته اند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بود که روایی صوری و محتوایی پرسشنامه بر پایه نظرات گروهی از پژوهشگران مربوطه تأیید شد و پایایی آن بر مبنای ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد. سازه های پژوهش از طریق تعدادی نشانگر در مقیاس لیکرت اندازه گیری شد. هر کدام از نشانگرهای مربوط به سازه های پژوهش از طریق محاسبه ضریب تغییرات اولویت بندی شد. برای تعیین تاثیر مستقیم و غیرمستقیم متغیرهای مستقل مورد مطالعه بر متغیر وابسته سودمندی غایی فرصت های مطالعاتی از روش تحلیل مسیر از طریق محاسبه رگرسیون های متوالی استفاده شد. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که بیشترین تأثیر بر سودمندی فرصت های مطالعاتی مربوط به سازه تعاملات حرفه ای بین المللی با میزان تأثیر 835/0 است. سازه ادراک از فرایند های گذراندن فرصت مطالعاتی با میزان تأثیر کل 821/0، سازه ادراک از منافع فردی مورد انتظار فرصت مطالعاتی با تأثیر مستقیم 735/0، سازه عملکرد حرفه ای و علمی با اثر غیرمستقیم 451/0 و در نهایت سازه ادراک از پیامدهای منفی فرصت مطالعاتی با اثر کل 231/0 در رتبه های بعدی قرار گرفته اند. در پایان با توجه به یافته های پژوهش برخی پیشنهادها برای بهبود اثربخشی و سودمندی نهایی فرصت های مطالعاتی ارائه شده است.

تغییر و تحول در سیستم پویای دانشگاه و توسعه متعادل و نظام مند آن، نیازمند تفکر و عمل برنامه ریزی و مدیریت و سازگاری با محیط درون سازمانی و محیط بیرونی دانشگاه به منظور پاسخ گویی به نیازهای جامعه در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است. از دیدگاه های مختلفی می توان به بحث در مورد «توسعه دانشگاهی» وآموزش عالی پرداخت. بدین جهت، بررسی و شناخت عوامل تأثیر گذار در فرآیند توسعه دانشگاهی می تواند نمایی از این تبیین ها را ترسیم نماید. با این هدف، این تحقیق با روش کیفی از نوع اکتشافی و گروه کانونی صورت گرفته است. نمونه تحقیق را 16 نفر از خبرگان کلیدی(7 نفر) و رؤسای دانشگاهی(9 نفر)تشکیل می دهندکه دارای تجربه مدیریتی و مطالعاتی در این حوزه داشته اند. داده های کیفی از طریق مصاحبه های عمیق و اکتشافی و یک گروه کانونی بدست آمد و با بهره گیری از کد گذاری باز و محوری براساس رویکرد نظریه داده بنیاد و روش تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل گردید. طبق یافته های بدست آمده از این مطالعه، مقوله ها و عوامل اصلی و فرعی مؤثر در توسعه دانشگاه های دولتی در کشور از نگاه مشارکت کنندگان در مصاحبه ها تشخیص و طبقه بندی گردیدکه شامل؛ 7عامل درون دانشگاهی، 3 عامل محیط محلی و منطقه ای، 4 عامل محیط سطح ملی و کلان، 2عامل محیط بین المللی و همچنین 4 عامل زمینه ای و زیر ساختی(تسهیل گر) می باشد. از نظر میزان اهمیت از نگاه مشارکت کنندگان عامل های؛ ملاحظات سیاسی محیط محلی و منطقه، پاسخ گویی به نیازها وتقاضای جامعه، ملاحظات دولت، فرآیند تصمیم گیری در توسعه دانشگاه، تعامل برنامه های کلان آموزش عالی و سیستم های اقتصادی- اجتماعی، مدیریت و رهبری، اعتبارات و منابع مالی دولتی و استقلال دانشگاهی از جمله عامل هایی هستند که دارای بیشترین بسامد بوده و از اهمیت بیشتری نسبت به سایر عوامل در توسعه دانشگاهی برخوردارند.

 این تحقیق با همودف کاوش و شناسایی سیاست ها و محورهای راهبردی تعدادی از دانشگاه های جهان انجام گرفته است. روش تحقیق، توصیفی– تحلیلی و روش کیفی (فن پژوهشی تحلیل محتوا و تحلیل اسنادی برنامه های راهبردی) و نمونه مورد بررسی شامل 14 دانشگاه در10 کشور بوده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات در سطح خرد (سازمان دانشگاه) مبنا قرار گرفت. در این راستا، مقوله های مفهومی و محورهای اصلی هر یک از این سطوح، استخراج و در جدول هایی به تفکیک کشورها و دانشگاه های منتخب درج شد. نتایج نشان داد محورها و مقوله های مورد تأکید عبارت اند از: تحول در آموزش دانشگاهی، پژوهش، مدیریت برنامه های توسعه ای، نقش دولت، تضمین کیفیت خدمات اجتماعی و تخصصی و نوع تعاملات و پاسخگویی با محیط بیرونی و درونی، همکاری های بین المللی در آموزش و پژوهش، گفتگوی بین فرهنگ ها، اقتصاد جهانی، حرکت در راستای دانشگاهی جهانی با توجه به شرایط زمینه ای.