پروژه های ساختمانی

تأخیر یکی از اتفاقات رایج در پروژه های عمرانی کشور است؛ به نحوی که شناخت عوامل تأخیرات این پروژه ها و تعیین میزان اثرگذاری آن ها بر دستیابی به اهداف تعیین شده ضروری است. در این تحقیق سعی شده است، شناسایی عوامل مؤثر بر تأخیر پروژه های ساختمانی با استفاده از بررسی مطالعات پیشین، اسناد پروژه ها و نظرات خبرگان انجام گیرد. سپس، از آن جایی که عوامل نهایی شناسایی شده در واقعیت بر یکدیگر اثرگذارند، نقشه شناختی فازی برای عوامل مؤثر بر تأخیر و عوامل سنجش یا همان اهداف مدیریت ترسیم می گردد. سپس با استفاده از الگوریتم یادگیری ترکیبی، اثرگذاری هر عامل تأخیر بر عوامل سنجش ارزیابی شده و با روش تحلیل پوششی داده های فازی، اولویت بندی عوامل انجام می شود. نتایج تحقیق در استان آذربایجان غربی نشان می دهد که عوامل ""ضعف فنی دستگاه نظارت در رفع مشکلات فنی و اجرایی کارگاه"" ، "" عدم برآورد دقیق حجم کار، تجهیزات و زمان پروژه"" و "" تعدد مراکز تصمیم گیری در اجرای پروژه"" مهمترین عوامل تأخیر در پروژه ها هستند.

مدیریت ریسک پروژه یک جزء حیاتی از مدیریت پروژه به عنوان یک ریسک محسوب می شود که اگر به خوبی مدیریت نشود ممکن است به شکست پروژه منجر شود. در این راستا، هدف این پژوهش طبقه بندی ریسک های کلیدی پروژه های ساختمانی ایرانی توسط مدل سازی معادلات ساختاری بوده است. برای این کار پس از بررسی ادبیات نظری پژوهش 28 شاخص برای ارزیابی ریسک پروژه های ساختمانی شناسایی شدند. سپس پرسشنامه ای بین خبرگان موجود در صنعت ساخت وساز توزیع گردید و بر اساس 239 پرسشنامه به دست آمده مدل مفهومی ریسک پروژه های ساختمانی با روش تحلیل عاملی تأییدی برآورد شد و شاخص های ریسک پروژه در پنج گروه محیط، کیفیت، هزینه، زمان و ایمنی عامل بندی شدند. نتایج نشان دادند که اولویت ابعاد «ریسک پروژه های ساختمانی» به ترتیب «ریسک های مرتبط با زمان»؛ «ریسک های مرتبط با هزینه»؛ «ریسک های مرتبط با کیفیت»؛ «ریسک های مرتبط با محیط»؛ و «ریسک های مرتبط با ایمنی» است. نتایج پژوهش مدلی جامع برای ریسک پروژه های ساختمانی ارائه کرده است که می تواند مورداستفاده مدیران پروژه و پژوهشگران قرار گیرد.

این مقاله مروری جامع و نقادانه بر ادبیات موضوع در زمینه عوامل حیاتی موفقیت (CSF) در پروژه های ساختمانی دارد . عوامل کلیدی و معیارهای ارزیابی موفقیت پروژه دو مفهوم اساسی در زمینه موفقیت پروژه بشمار می آیند . اگرچه اهمیّت آن ها بطور فزاینده ای مورد تحقیق قرار گرفته است ، اما مرور یکپارچه و منسجمی که شامل عوامل حیاتی موفقیت ، معیارهای ارزیابی و سنجش عملکرد پروژه باشد انجام نگرفته است . نتایج این تحقیق نشان می دهد پشتیبانی مدیریت ارشد و مدیر پروژه با تجربه مهم ترین عوامل کلیدی موفقیت و زمان ، هزینه ، کیفیت و رضایت ذینفعان مهم ترین معیارهای موفقیت پروژه هستند . در نهایت برای روشن شدن ابهامات موضوع و حصول موفقیت در پروژه های آتی ، توصیه هایی عنوان گردیده است که می تواند مثمر ثمر واقع گردد . واژگان کلیدی : عوامل حیاتی موفقیت ، پروژه های ساختمانی ، مدیریت پروژه ، موفقیت پروژه .

این مقاله مروری جامع و نقادانه بر ادبیات موضوع در زمینه کاربرد واقعیت مجازی در مدیریت ایمنی پروژه های ساختمانی (با تأکید بر آموزش) دارد. واقعیت مجازی و معیارهای ارزیابی مدیریت ایمنی پروژه دو مفهوم اساسی در زمینه موفقیت پروژه بشمار می آیند. اگرچه اهمیّت آن ها بطور فزاینده ای مورد تحقیق قرار گرفته است، اما مرور یکپارچه و منسجمی که شامل عوامل حیاتی ایمنی، معیارهای ارزیابی و سنجش عملکرد پروژه باشد انجام نگرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد کیفیت و اثربخشی سیستم مدیریت ایمنی، یکی از عوامل حیاتی در تحقق اهداف پروژه ها است. توجه به مسائل ایمنی، علاوه بر پیشگیری از حوادث محیط کار، باعث کاهش خطرپذیری، تأمین آسایش خاطر، افزایش بهره وری، بالا بردن کیفیت شده و می بایست در یک قالب نظام مند و تحت کنترل مراجع و سازمان های ذیربط صنعت ساخت وساز قرار گیرد. علی رغم مزایای پیاده سازی مدیریت ایمنی در پروژه های ساخت وساز، به دلیل فقدان آگاهی طراحان نسبت به پیش نیازها و عدم ملاحظات ایجاد سیستم مدیریت ایمنی و همچنین نبود ابزارها و تکنولوژی های نوین در مرحله طراحی پروژه های ساخت، بخصوص در کشورهای در حال توسعه همچون ایران، این سیستم هنوز آنچنان که باید مورد ارزیابی قرار نگرفته است. واقعیت مجازی یکی از آن دسته پیشرفت هایی است که به تازگی در میان مدیران پروژه ها محبوبیت و کاربرد بسیاری کسب نموده و با ورود به حیطه های مختلف مهندسی، باعث افزایش کارایی و توانمندی مهندسان گردیده است.

در سال های اخیر، با افزایش قابل توجه آمار رخدادهای ناگوار گوناگون از قبیل بحران های مالی، بلایای طبیعی و غیرطبیعی و غیره، توانایی بقاء امری حیاتی برای پروژه ها خصوصا در صنایع زیربنایی مانند صنعت ساختمان بوده است. در واقع، پروژه ها همچون سیستم های موقتی نیاز دارند تا جهت پیشگیری و کاهش تاثیر خسارات پیش آمده ها، تا ب آور شوند. بنابراین، هدف اصلی پژوهش حاضر عبارت است از: بررسی عوامل موثر بر ارتقاء تاب آوری در پروژه های ساختمانی به منظور کاهش آسیب ها و شکست های ناشی از حوادث و اختلالات. در این راستا، در این پژوهش ترکیبی، ابتدا با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای عوامل موثر معرفی شدند. در ادامه، داده های جمع آوری شده، از طریق مطالعات میدانی و مصاحبه با ده نفر از خبرگان پژوهش، تحلیل (کیفی مضمونی) شدند. بر این اساس، عوامل اصلی و فرعی موثر، در سه دوره ی زمانی قبل، حین و پس از ساخت، شناسایی، اصلاح و نهایی گردیدند. پس از آن، عوامل اصلی با استفاده از پرسشنامه ی توزیع شده بین شصت و یک نفر، نرم افزار کمی SPSS و نیز آزمون فریدمن اولویت بندی شدند؛ که به ترتیب عبارتند از: در مرحله ی قبل از ساخت- قوانین و سیاست های کلان و امکان سنجی؛ در مرحله ی ساخت- ایمنی، تیم پروژه، نظارت و کنترل، تکنولوژی ساخت، مدیریت چابک، آموزش، مدیریت ذینفعان، مدیریت هزینه، مدیریت ارتباطات، مدیریت زمان بندی و درس آموخته ها و در مرحله ی پس از ساخت- مدیریت بحران، تعمیر و نگه داری و فرهنگ سازی. در آخر، یافته های پژوهش نشان می دهند که اتخاذ رویکرد مدیریتی مبتنی بر تاب آوری در پروژه ها خصوصا در حوزه ی ساختمان سازی می تواند آسیب ها و شکست های ناشی از حوادث و اختلالات را به حداقل برساند.