ارزشیابی برنامه

تدوین برنامه توسعه آموزشی، از جمله کارکردهای مدیریت آموزشی به شمار می رود. تحقیقات آموزشی، برنامه ریزی توسعه آموزشی و مدیریت آموزشی شرایط لازم برای دستیابی به وضعیت مطلوب نظام های آموزشی را فراهم می کند. از پژوهش به عمل آمده چنین نتیجه گیری می شود، استفاده از ارزشیابی در برنامه ریزی آموزشی فعالیت های آموزشی نمایانگر آن است که دست اندرکاران برنامه های آموزشی در اجرای برنامه های آموزشی، همچنین در استفاده از منابع بالقوه برای تحقق هدف ها و دستیابی به کیفیت آموزشی، کوشش لازم را به عمل می آورند.

"مقدمه: بیمارستانها نیز نظیر سایر سازمانها نیازمند نظارت و ارزشیابی مستمر و دائمی هستند. با نگرش به وظایف اصلی این مراکز که آموزش، درمان، پژوهش و مشارکت در بهداشت جامعه است، این امر، از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد شد. بر این اساس هدف پژوهشگران نیز مقایسه درجه ی ارزشیابی بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران با عملکرد آنها بوده است روش بررسی: این پژوهش کاربردی و از دسته مطالعات توصیفی – تحلیلی به روش مقطعی (cross-sectional) بوده، که در 27 بیمارستان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام گرفته است. داده های این پژوهش از طریق پرسشنامه ای که پس از تهیه توسط پژوهشگر، روایی آن توسط استادان و برخی از مدیران بیمارستانها به تایید رسید، جمع آوری گردید و به دلیل استفاده از فرمها، دفاتر آماری بیمارستانها و جداول ارزشیابی بیمارستانها در معاونت سلامت دانشگاه مذکور (جهت تکمیل آن) از اعتبار لازم نیز برخوردار بود. برای تحلیل نتایج از نرم افزار SPSS استفاده شد. آزمونهای آماری مورد استفاده نیز عبارتند از: Mc Nemar، Mann Whitney و ضریب همبستگی spearman . یافته ها: یافته های این مطالعه نشان داد که بین درجه ی ارزشیابی فعلی بیمارستانهای مورد مطالعه با شاخصهای عملکردی، رابطه معنی داری وجود ندارد. اما بین درجه ی ارزشیابی پیشنهادی برای بیمارستانهای مورد مطالعه با شاخصهای عملکردی مورد بررسی (بجز درصد اشغال تخت؛ احتمالاً به دلیل کم بودن تعداد نمونه ها)،ارتباط معنی داری وجود داشته و جهت ارتباط نیز صحیح بوده است. همچنین، در بیمارستانهای دولتی دارای درجه ی ارزشیابی 1 و 3، بین درجه ارزشیابی فعلی و پیشنهادی (بر اساس شاخصهای عملکردی آنها) تفاوت معنی دار مشاهده گردید نتیجه گیری: یافته های فوق نشان دهنده ی واقعی تر بودن درجه ارزشیابی فعلی بیمارستانهای خصوصی نسبت به بیمارستانهای دولتی بوده و سیستم ارزشیابی فعلی بیمارستانها نیاز به بازنگری و اصلاح دارد "

برای ارزشیابی طرح شهاب، اطلاعات مورد نیاز از منابع متعدد و با به کارگیری ابزارهای گوناگون(مصاحبه، پرسشنامه و مطالعه اسناد) گردآوری شد و با استفاده از شاخصهای آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در قالب جداول توزیع فراونی سازماندهی شد. پاسخهای آموزگاران، مدیران مدارس و کارشناسان به سؤالهای بازپاسخ پرسشنامه ها و نیز پاسخ به سؤالهای مصاحبه که بالغ بر 2200 پاسخ انشایی معطوف به جنبه های گوناگون طرح شهاب بود، با دقت کافی مطالعه و با روشهای ناظر بر مطالعات کیفی استخراج، طبقه بندی و تلخیص شدند. از مجموعه شواهد موجود چنین استنباط می شود که در سال اول شرایط برای اجرای طرح شهاب چندان مساعد نبوده و در زمینه شناسایی و هدایت استعدادهای دانش آموزان، موفقیتی حاصل نشده است. به عبارت دیگر بافت فرهنگی- اقتصادی موجود برای اجرای طرح شهاب مساعد نیست. همچنین رویکرد متمرکز دستگاه متولی آموزش و پرورش رسمی و تأکید بر اجرای برنامه های از پیش تعیین شده، با رویکرد تعلیم و تربیت مبتنی بر استعداد که در چارچوب طرح شهاب ارائه شده است، سازگار نیست. افزون بر این، منابع نرم افزاری و سخت افزاری کافی برای اجرای مطلوب طرح شهاب فراهم نشده است. در ضمن اکثر کارشناسان، مدیران مدارس و آموزگاران به ابهاماتی در هدف کلی طرح و شیوه اجرای آن اشاره کرده اند. تکمیل فرایند شناسایی استعدادهای برتر و تعریف عملیاتی هدایت استعدادهای برتر روشن نیست. مسئولان آموزش و پرورش استان به اندازه کافی توجیه نشده اند و به اهداف طرح شهاب متعهد نیستند. اکثر کارشناسان، مدیران مدارس و آموزگاران مورد مطالعه پیامدهای منفی گریزناپذیر طرح شهاب را خاطرنشان کرده اند.

مطالعات ارزشیابی حوزه وسیعی از مطالعات اجتماعی را شامل می شود و دارای روش های متنوع بوده و فاقد محدودیت است. از جمله این روش ها، روش ارزشیابی نظریه برنامه است. مزیت این روش آن است که علاوه بر ترسیم مسیری برای پژوهش، کارکردهای متنوع دیگری دارد که ظرفیت هایی را به مطالعات اجتماعی اضافه می کند. این روش علاوه بر ارزشیابی، حوزه های برنامه ریزی، کنترل، مستندسازی، گفتمان سازی و سازمان دهی را نیز شامل می شود. مهم ترین کارکرد روش ارزشیابی نظریه برنامه، انسجام بخشی به خط مشی ها و برنامه ها است. هدف این نوشتار بررسی ابعاد نظری روش ارزشیابی نظریه برنامه و تولید ادبیات در این حوزه است. از این رو مفاهیم کلیدی، تاریخچه، رهیافت ها، مدل ها و مسائل این حوزه مورد مداقه واقع شده اند.

مقدمه: کیفیت برنامه های آموزشی در دهه های اخیر با چالش های متعددی همراه بوده است. شناسایی این چالش ها می تواند به برنامه ریزان در جهت هر گونه تغییر و بازنگری و بهبود کیفیت برنامه های آموزشی کمک نماید. هدف این مطالعه شناسایی مشکلات موجود در برنامه آموزشی رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی در مقطع کارشناسی بود. روش کار: این مطالعه کیفی با مشارکت 27 نفر از اعضای هیات علمی، مربیان و دانش آموختگان انجام گردید. افراد به صورت هدفمند انتخاب شدند. پس از کسب رضایت آگاهانه از آنان، داده ها با استفاده از مصاحبه فردی به صورت نیمه ساختار یافته، جمع آوری شد. کلیه مصاحبه های ضبط شده روی کاغذ بازنویسی و مرور شد. سپس به روش تحلیل محتوا مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: پس از تحلیل نتایج، سه طبقه اصلی برنامه درسی، عرصه های بالینی و اهداف برنامه به عنوان چالش های مهم در برنامه آموزشی کارشناسی رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی شناسایی شد. به نظر می رسد که سرفصل دروس و اهداف این برنامه آموزشی اثربخشی لازم را ندارند و همچنی مشارکت کنندگان معتقد بودند که عرصه های بالینی باید از لحاظ مواردی از قبیل برگزاری کلاس های توجیهی، آموزش مهارت های مبتنی بر بیمارستان و مربیان توانمند مورد توجه قرار گیرند. نتیجه گیری: تصمیم گیرندگان، برنامه ریزان و مدرسان می توانند با استفاده از نتایج این مطالعه، به بازنگری و تدوین برنامه ای متناسب با توجه به نیازهای سیستم بهداشتی درمانی کشور بپردازند تا دانش آموختگان به صلاحیت ها و توانمندی های مورد نیاز در اداره واحدهای بهداشتی درمانی دست یابند.

اهداف باتوجه به اهمیت شناسایی مشکلات سلامت روان دانش آموزان و مدیریت صحیح آن ها با ارائه خدمات تخصصی به آنان، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه بهداشت روان مدارس در مدارس ایران، شناسایی کاستی های آن و ارائه توصیه هایی برای بهبود آن انجام شده است.. مواد و روش ها پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی با روش تحلیل محتوای قراردادی است که برای به دست آوردن داده ها از دیدگاه گروهی از ذی نفعان از مصاحبه نیمه ساختار یافته عمیق استفاده کرد. 35 نفر از مربیان منتخب، معلمان، مدیران و طراحان برنامه ارتقای سلامت روان مدارس، جامعه این پژوهش بودند. یافته ها یافته های پژوهش حاضر در 4 طبقه نقاط قوت برنامه، نقاط ضعف برنامه، عوامل تأثیرگذار در محقق نشدن اهداف برنامه و پیشنهادات برای ارتقای طرح قرار گرفت. 50 کد استخراج شد و 14 زیرطبقه به دست آمد. نتایج کلی ارزشیابی که از مصاحبه های عمیق و بحث گروهی متمرکز به دست آمد، نشان از اثربخشی برنامه سلامت روان مدارس دارد. نتیجه گیری نتایج کلی ارزشیابی طرح سلامت روان مدارس نشان از اثربخشی این طرح دارد. مدل جدید و کاربردی طرح سلامت روان مدارس چشم انداز جدیدی به مداخلات مدرسه محور گشوده است. با وجود این انتظار استقرار کامل و تداوم این طرح در کوتاه مدت و با منابع محدود چندان واقع بینانه به نظر نمی رسد. بنابراین پیشنهاد می شود ابتدا زیرساخت های مورد نیاز برای اجرای این برنامه ازجمله نیروی آموزش دیده، ارتقای هسته مشاوره مدارس، محدودیت زمانی معلمان و محدویت های قانونی و غیره برطرف شود و سپس این طرح در سطح ملی برای تمامی مدارس کشور اجرا شود.