صنایع دریایی

توسعه اقتصادی در کشورهای درحال توسعه، درگرو توسعه علمی است که از طریق فرآیند همپایی محقق می شود. همپایی فرآیندی است که طی آن، یک کشور دیر توسعه یافته با کاهش شکاف درآمدی و یا افزایش قابلیت فناورانه، سعی درکاهش فاصله با کشورهای توسعه یافته از جنبه های مختلف، همچون بخش دفاع و سازمان های نظامی دارد. در این امتداد، هدف از پژوهش حاضر، مفهوم پردازی همپایی فناورانه در صنایع دریایی بخش دفاعی می باشد. پژوهش از نظر هدف، اکتشافی و نحوه انجام آن کیفی است. داده ها از  طریق مصاحبه با خبرگان دانشگاهی و به شیوه تحلیل محتوا و با استفاده از نرم افزار MAXQDA، احصا شده است. یافته ها نشان می دهد در راستای مفهوم همپایی فناورانه، نه عامل اصلی «یادگیری»، «پایه دانش»، «نظام ها و شبکه نوآوری»، «رژیم فناورانه»، «رژیم نهادی»، «رژیم بازار»، «تدوین و پیاده سازی الگوی بومی توسعه سازوکارهای حمایتی حاکمیت» و «نیروی انسانی» به عنوان ابعاد همپایی فناورانه قابل توجه هستند.

بر اساس آمارهای ارائه شده طول سواحل ایران در مناطق شمالی و جنوبی بالغ بر 3000 کیلومتر است. این طول کرانه به انضمام جزایر متعدد و مرز دریایی کشور با برخورداری از 5800 کیلومتر موقعیت های سوق الجیشی بی نظیری ایجاد کرده است، از جمله دسترسی به آب های آزاد (اقیانوس هند)، قرارگیری کشور بر سر کریدورهای ترانزیتی شمالی- جنوبی، عملکرد مبادلاتی کشورهای آسیای میانه از طریق آب های جنوب کشور و برخورداری از نیروی انسانی جوان و پایدار ساکن در حاشیه سواحل شمال و جنوب؛ بنابراین صنایع دریایی می توانند جایگاه ویژه ای را در اقتصاد کشور دارا باشند. لذا یکی از بخش هایی که می تواند در پیشرفت اقتصادی نقش آفرینی مؤثری داشته باشد و تصویری کامل از هماهنگی و همراهی بخش های حاکمیتی و غیر حاکمیتی را با توجه به توانمندی های موجود در آن حوزه به نمایش بگذارد، اقتصاد دریایی (حمل ونقل دریایی، گردشگری، کارآفرینی مبتنی بر اقتصاد دریا و...) است که این مقاله بدان پرداخته است.

هدف: تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه یادگیرندگی سازمانی و مزیت رقابتی با توجه به نقش میانجی سرمایه فکری انجام شده است. این موضوع از آن نظر حائز اهمیت است که عصر حاضر را عصر اقتصاد دانش محور نامیده و در آن نقش و اهمیت دانش و سرمایه در اقتصاد و تجارت تغییرات زیادی یافته است. از سویی دیگر سازمان یادگیرنده، یکی از جدیدترین ایده ها برای مدیریت سازمانها در یک محیط بسیار پیچیده و متغیر دنیای امروزمی باشد که از آغاز 1990 مورد توجه محققان و مدیران شرکتها و سازمانهای متعددی قرارگرفته است و امروزه موفق ترین سازمان ها، سازمان های یادگیرنده نامیده می شوند. تغییر و تحول در سازمانهای امروزی به قدری سریع، چندجانبه، پیچیده و فراگیر است که سازمانها بدون پیش بینی، همگامی و تطابق با آن قادر به ادامه حیات، رشد، بالندگی و توسعه نمی باشند. روش: این تحقیق بر مبنای هدف از نوع کاربردی و ازنظر روش از نوع توصیفی-پیمایشی می باشد. جامعه آماری این تحقیق مدیران (عالی، میانی) شرکت های فعال در حوزه صنایع دریایی در هرمزگان می باشد. با توجه به بررسی به عمل آمده تعداد این مدیران در حدود 120 نفربوده و حجم نمونه بر مبنای رابطه کوکران 83 نفر مشخص و با استفاده از روش هدفمند انتخاب گردیدند. داده های تحقیق به وسیله پرسشنامه جمع آوری گردید و پایایی و روایی آنان با محاسبه آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی، روایی همگرا و صوری توسط استادان و خبرگان آشنا به موضوع تائید شد. تجزیه وتحلیل داده های جمع آوری شده به وسیله نرم افزار آماری SPSS انجام شده است. یافته ها: تحلیل داده های آماری حاکی از آن است که رفتار نوآورانه در ارتباط میان کشف یادگیری و سرمایه انسانی نقش میانجی اعمال نموده و تائید نقش میانجی سایر ابعاد در متغیرهای تحقیق نیز به اثبات رسیده است. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهد که یادگیرندگی سازمانی بر مزیت رقابتی در جامعه آماری مؤثر بوده و در این راستا سرمایه فکری نقش میانجی ایفا می نماید.

پایداری در زنجیره تأمین به عنوان بخش جدید چندی است که توجه محققین حوزه مدیریت زنجیره تأمین را به خود معطوف ساخته است. علاوه بر حوزه دانشگاهی، جوامع، دولت ها، کسب و کارها، آژانس های بین المللی و سازمان های غیرانتفاعی به طور فزآینده ای به این موضوع پرداخته اند، لذا این پژوهش در پی آن است که به بررسی موانع اجرای شیوه های مدیریت زنجیره تأمین  پایدار در کارخانه کشتی سازی بوشهر با استفاده از روش دیمتبل و ANP فازی بپردازد. با استفاده از روش پرسشنامه ای از میان 50 نفر خبرگان بخش زنجیره تأمین شرکت کشتی سازی بوشهر 30 نفر به عنوان نمونه شناسایی شد که 20 نفر پرسشنامه را کامل کردند و با استفاده از روش دیمتل فازی، الگویی نظام مند برای بررسی تاثیر گذاری شاخص ها ارائه گردید. در مرحله بعد با استفاده از تکنیک ANP فازی به رتبه بندی موانع مورد مطالعه پرداخته شده است. نرخ سازگاری مقایسه های انجام شده 019/0 به دست آمده است که کوچکتر از 1/0 می باشد، بنابراین می توان به مقایسه های انجام شده اعتماد کرد. بر اساس نتایج پژوهش بعد دانش و پشتیبانی بیشترین اثر گذاری را داشته و در مرحله رتبه بندی نیز هزینه پایداری و شرایط اقتصادی با 124/0 در اولویت نخست و عدم تخصص فنی با 099/0 در اولویت دوم قرار دارد. عدم آموزش درباره زنجیره تأمین پایدار با وزن 081/0 سومین شاخص با اهمیت است. با توجه به نتایج می توان گفت که باید از یادگیری در زنجیره تأمین با توجه به بعد دانش از طریق همکاری با یکدیگر استفاده شود.

این مقاله به بررسی نحوه شکل گیری قابلیت های فناورانه در یکی از سازمان های صنعتی حوزه صنایع دریایی ایران می پردازد. استراتژی پژوهش، مطالعه موردی یک سازمان بوده که به عنوان مورد مطالعه، انتخاب و در کنار مطالعه منابع علمی، اقدام به انجام مصاحبه عمیق با مسئولین، مدیران، مشاوران و کارشناسان ارشد مرتبط با آن سازمان گردید. نقطه شروع مطالعه استفاده از یافته های علمی پژوهش های قبلی بوده است ولی پیشینه موجود دارای دو خلاء مهم در این زمینه می باشد: اول اینکه الگوهای ارائه شده برای توسعه قابلیت های فناورانه بیشتر متمرکز بر تولید انبوه است (در صورتی که ماهیت اغلب محصولات سازمان مورد مطالعه از جنس محصولات پیچیده است) و پیش فرض اساسی دیگر برای الگوهای یادشده هم همکاری با کشورهای توسعه یافته می باشد که به دلیل وجود تحریم های مستمر علیه صنایع دارای کاربرد دوگانه، این همکاری میسر نمی باشد. در این مقاله سعی شده مراحل طی شده در سازمان مورد مطالعه جهت شکل گیری و توسعه قابلیت های فناورانه شناسایی و معرفی گردد. این مراحل در قالب سه گام شناسایی شد که عبارتند از: سرمایه گذاری و ایجاد زیرساخت های پایه، ارتقاء قابلیت ها به واسطه مهندسی معکوس با همکاری محدود و همچنین مهندسی معکوس محصولات پیچیده تر و گسترش طراحی و نوآوری. در نهایت مراحل شناسایی شده با مدل های متداول در این حوزه مقایسه شده است.

پژوهش حاضر با هدف «ارائه راهکارهای توسعه اقتصاد دریامحور در راستای نیل به اهداف اقتصاد مقاومتی» به انجام رسیده و کوشیده است تا با توجه به قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدهای جمهوری اسلامی ایران، تجارب کشورهای منتخب و نظرات خبرگان، راهکارهای توسعه اقتصاد دریامحور در دو بخش توسعه تجارت دریایی و توسعه صنایع دریایی ارائه گردد. در این راستا، اطلاعات به دو روش کتابخانه ای و پیمایشی جمع آوری گردیده و جامعه آماری را صاحبنظران شاغل در سازمان های مربوطه تشکیل شده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از روش داده بنیاد و آزمون فریدمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و راهکارهای توسعه اقتصاد دریامحور در شش زیربخش حمل ونقل دریایی، بنادر، صنایع کشتی سازی، شیلات، گردشگری دریایی و صنایع فراساحل شناسایی و به ترتیب اولویت ارائه شده است. نتایج نشان داده است که مهم ترین راهکارهای کلی توسعه اقتصاد دریامحور عبارتند از: 1) ارائه آموزش های مرتبط با فعالیت های دریایی در مقاطع تحصیلی مختلف به دانش آموزان و دانشجویان؛ 2) ایجاد یک مدیریت متمرکز در دولت جهت سیاست گذاری متمرکز برای بخش های مختلف دریایی؛ 3) افزایش تعامل با کشورهای منطقه جهت استفاده از ظرفیت های آنان در بخش های مختلف مرتبط با دریا؛ 4) ایجاد و توسعه فعالیت های انجمن های علمی-تخصصی مرتبط با حوزه دریا؛ 5) تقویت ارتباط مستمر صنایع دریایی با دانشگاه ها جهت انتقال نیازمندی های تحقیقاتی و آموزش صنعت به دانشگاه ها. همچنین، راهکارهای توسعه تجارت دریایی و توسعه صنایع دریایی در قالب زیربخش های مربوطه ارائه شده است.

هدف:تحلیل فرصت ها و تهدیدات در هر حوزه کاری به عنوان یکی از اصلی ترین مراحل مدیریت راهبردی محسوب شده و در صورت اینکه پیچیدگی حوزه مذکور از نظر تعداد اجزا و نیز روابط میان آنها افزایش یابد،  این اقدام ضروری تلقی می گردد.در هزاره سوم رقابت جنگ گونه سازمانها و شرکت های تولیدی برای فروش محصولات خود، نگرش را به راهبردهای بازاریابی و تبلیغات تغییر داده و سازمانها خواسته یا ناخواسته به منظور بقاء در محیط رقابتی می بایست راهبردهایی مشخص در این حوزه داشته باشند.در این راستا، هدف از این مطالعه، شناسایی و اولویت بندی راهبردهای بازاریابی و تبلیغات در شکرت های تولیدی در صنعت دریایی کشور بوده است.روش شناسی:این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا توصیفی بوده و به منظور جمع اوری اطلاعات با بهره گیری از ادبیات و پیشینه تحقیق راهبردهای ممکن شناسایی گردید. جامعه آماری این پژوهش کلیه مدیران 5 شرکت فعال در صنعت دریایی در بندرعباس بوده است و با توجه به تعداد محدود آنها از تمام شماری استفاده شده و کلیه مدیران این شرکتها در بررسی انجام شده شرکت نمودند.ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه مقایسات زوجی بوده و با روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی  و نرم افزار  Expert choiceمورد تحلیل قرار گرفت. به منظور تعیین روایی محتوی ابزار از نظر خبرگان استفاده شده و به منظور تعیین پایایی از ضریب ناسازگاری در فرایند تحلیل سلسله مراتبی  استفاده شده است.یافته ها: با توجه به اینکه شرکت های فعال در صنایع دریایی در رقابت بین المللی و جهانی حضور دارند و با توجه به بررسی های بعمل آمده از مدیران شرکت، راهبرد بازاریابی شرکت بر اساس جدول آنسف راهبرد توسعه بازاربوده و براین اساس و با در نظر گرفتن معیارهای اولویت بندی که شامل، نفوذ در بازار، هزینه، جمعیت تحت پوشش و در نهایت کمک به برندینگ است.نتیجه گیری .نتایج تحقیق نشان داد که از منظر معیار نفوذ در بازار، جامعه تحت پوشش و کمک به برندینگ راهبرد تبلیغات در رسانه ملی(تلویزیون) به عنوان بهترین راهبرد انتخاب و از منظر معیار هزینه راهبرد تبلیغات در شبکه های اجتماعی به عنوان مناسب ترین راهبرد تبلیغات انتخاب شده اند.