پژوهش در روش های آموزش

یکی از مسائل مهم و دشواری که تعلیم و تربیت با آن رو به روست، مسئله تربیت عقلانی است. ازاین رو، پرداختن به مباحث مربوط به عقل، تفکر، اندیشه ورزی و به تبع آن تربیت عقلانی، از جایگاه رفیعی برخوردار است. منظور از تربیت عقلانی، مجموع روش هایی است که به صورت منظم و سازمان یافته موجب رشد و پرورش عقل نظری و عملی در جهت دستیابی به قرب الهی، علم، ایمان و عمل صالح هستند. هدف مقاله حاضر واکاوی مبانی روش تدریس پرسش وپاسخ و دلالت های آن برای تربیت عقلانی از منظر قرآن کریم است. در این پژوهش، رویکرد پژوهش کیفی و روش تحلیل، تحلیل مضمون است، از روش اسنادی جهت جمع آوری اطلاعات استفاده شده و ابزار گردآوری اطلاعات به صورت فیش برداری و یادداشت از داده های متنی است. نتایج تحقیق نشان می دهد در قرآن کریم، یکی از روش هایی که برای راهنمایی و هدایت انسان به فراوانی یافت می شود و در همه ابعاد اعتقادی، فقهی، اخلاقی، عقلانی و... به کار رفته است، روش پرسش وپاسخ است تا به وسیله آن به پرورش تفکر در انسان ها پرداخته و موجبات تربیت عقلانی آنان را فراهم کند. قرآن کریم با به کارگیری شیوه های مختلف پرسش وپاسخ نظیر روش مستقیم و صریح، روش انگیزشی و توبیخی، روش ارجاع به درون و پرسش از خود، روش مقایسه و تمثیل و روش اظهار اعجاب و شگفتی، موجب ترغیب و تشویق افراد به تفکر و اندیشه ورزی و شکوفایی عقل در آنان می شود و دلالت های تربیتی برگرفته از این آموزه ها می تواند موجبات دستیابی به اهداف و مقاصد موردنظر در تربیت عقلانی را فراهم نماید.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر سرمایه فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی بر هویت علمی دانش آموزان بود. روش پژوهش توصیفی، و با استفاده از روش همبستگی انجام شد. جامعه آماری، کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 1402 در شهر قم که دانش آموزان متوسطه اول 64000 نفر و متوسطه دوم 30000 نفر بودند که در مجموع 94000 دانش آموز را شامل می شد. نمونه به دست آمده با استفاده از فرمول کوکران محاسبه گردید که 382 دانش آموز را دربرگرفت. برای انتخاب نمونه ها از نمونه گیری خوشه ای استفاده شده است؛ ابتدا از کل مدارس مقطع متوسطه شهر قم چهار مدرسه- دو دخترانه و دو پسرانه به صورت تصادفی انتخاب گردیدند، سپس از هر دو مدرسه 191 دانش آموز پسر و 191 دانش آموز دختر به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها پرسش نامه های سرمایه فرهنگی بوردیو، سرمایه اجتماعی پاتنام (2000)، سرمایه اقتصادی درفشان (1392) و هویت علمی واز و ایزاکسون (2008) استفاده گردید و برای بررسی فرضیات از روش آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد: هر سه سرمایه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی دانش آموزان با هویت علمی دانش آموزان رابطه معناداری دارد. امروزهتوسعه سرمایه فرهنگی و ارتقای آن جهت کاهش و کنترل مسائل اجتماعی نظیر بحران های زیست محیطی تأکید می شود. نتایج تحقیق تأییدکننده بازتولید سرمایه فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی به ویژه در محیط تحصیل دانش آموزان و مشارکت در فعالیت های فرهنگی روشن فکرانه است.

جشنواره علمی و پژوهشی دانش آموزی جابربن حیان و فرصت های متنوع یادگیری، به قصد افزایش روحیه خلاقیت، نوآوری، اکتشاف، کار فردی و گروهی، پژوهش گری و علم آموزی می باشد. هدف پژوهش، تحلیل محتوایی طرح های این جشنواره از حیث توجه به ساحت تعلیم و تربیت زیستی مطابق با مبانی نظری سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در منطقه موسیان، استان ایلام در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱می باشد. ساحت تعلیم و تربیت زیستی در مبانی نظری سند تحول بنیادین، اشاره بر درک ویژگی ها و نیازهای زیستی، تلاش پیوسته جهت حفظ و ارتقای سلامت، بهداشت و ایمنی، بصیرت نسبت به سبک زندگی انتخاب شده و حفاظت از محیط زیست و احترام به طبیعت دارد. این پژوهش به روش تحلیل محتوا و به شکل برآورد پدیده ها در متن داده ها و به شکل سرشماری استفاده شده است. نتایج نشان داد که از کل ۱۰۳ طرح در قسمت جابربن حیان  (پروژه های علمی)، ۶۳ طرح به ساحت تعلیم و تربیت زیستی اشاره کرده بودند و بیشترین فراوانی مربوط به پروژه جمع آوری نمونه ها و طبقه بندی و مربوط به شناخت انواع حیوانات اهلی و وحشی و بعد به ترتیب: انواع مسائل بهداشت و سلامت، انواع گیاهان و دانه ها ، انواع آلودگی های محیطی و انواع سنگ ها پرداخته شد. در قسمت طرح های فرصت های متنوع یادگیری هم از مجموع ۳۵ فرصت یادگیری، ۵ فرصت به ساحت تعلیم و تربیت زیستی پرداخته بودند که بیشترین فراوانی مربوط به کاشت انواع سبزی های خوردنی، کاشت انواع گل و گیاه زینتی و پرورش انواع پرندگان خانگی را شامل شد. در پایان مشخص شد که در طرح های جشنواره مذکور، هم در بخش جابربن حیان و هم فرصت های متنوع یادگیری با توجه به تعداد طرح ها، تأکید خوبی به ساحت تعلیم و تربیت زیستی شده بود.

هدف از این تحقیق، افزایش میزان ترغیب دانش آموزان پایه ششم به درس ریاضی و انجام فعالیت های آن می باشد. تحقیق حاضر در سال تحصیلی 1402-1401 در پایه ششم و با فراوانی 35 نفر دانش آموز انجام شده است. بی علاقگی، بی توجهی و منفعل بودن اغلب دانش آموزان در انجام فعالیت های درس ریاضی و رضایت بخش نبودن نتایج آزمون های عملکردی مسأله این تحقیق بوده است و براین اساس، با استفاده از روش های علمی و از منابع مختلف مانند: همکاران و مدیر، معلمین درس ریاضی، دانش آموزان و والدین، کتاب ها، مجلات، فضای مجازی، کارنامه تحصیلی و ارزیابی نتایج آزمون ها به تجزیه و تحلیل مسأله جهت شناسایی عوامل مؤثر در ایجاد آن و یافتن راه حل های پیشنهادی پرداخته شد. یافته های تحقیق نشان می دهد: استفاده از روش های متنوع تدریس متناسب با هدف هر درس، ارائه فعالیت های عملکردی به دانش آموزان با توجه به تفاوت های فردی، نیازها و علایق آنان و تشویق های مناسب، تقویت حافظه دیداری و شنیداری و پرورش دقت و توجه فراگیران در قالب بازی های هدفمند در افزایش ترغیب آنان به درس ریاضی و فعالیت های عملکردی، بسیار مؤثر است. از مهم ترین عوامل مؤثر در موفقیت معلمان در درس ریاضی می توان به: ایجاد انگیزه و علاقه نسبت به ریاضی و ارائه درست مطالب اشاره نمود.

هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی پرسش نامه انگیزه نوشتن (SWAS) در بین دانش آموزان ایرانی است. روش این پژوهش، توصیفی و از نوع هنجاریابی و رویکرد آن کاربردی است. جامعه پژوهش نیز تمام دانش آموزان متوسطه دوره اول شهر یزد در سال تحصیلی 99-1398می باشد. نمونه پژوهش شامل 460 دانش آموز دوره اول متوسطه (258 دختر و 202 پسر) بودند که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه انگیزه نوشتن(SWAS) رایت و همکاران (2019)  بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از میانگین، انحراف معیار و روش های متعارف آزمون سازی (تعیین روایی، تحلیل عاملی و پایایی) استفاده شد.  یافته های این پژوهش نشان می دهد که پرسش نامه انگیزه نوشتن  دارای 5 مؤلفه و نمره کل است و 30 گویه را در بر می گیرد و ازلحاظ روان سنجی از روایی، پایایی و شاخص های برازندگی خوبی برخوردار است. ساختار عاملی تأییدی نیز، مدل پنج عاملی پیشنهادی پرسش نامه یاد شده را تأیید کرد. به عبارت دیگر، پرسش نامه انگیزه نوشتن از روایی لازم برای سنجش انگیزه نوشتن نوجوانان محصل در دوره اول متوسطه برخودار است. به علاوه، ضریب آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس های این آزمون، 650/0 تا 863/0 است که بیانگر پایایی خوب آن است، لذا  به نظر می رسد که پرسش نامه مذکور، به دلیل استحکام ساختار عاملی و ویژگی های روان سنجی مناسب، قابلیت استفاده توسط سایر پژوهشگران برای بررسی تدریس را دارا بوده و استفاده از آن پیشنهاد می شود.

تغییرات ساختاری و چالش هایی که جوامع به دلیل تحولات محیطی و تغییرات فن آوری با آن مواجه هستند؛ مدیران سازمان ها را ناگزیر به یافتن روش های جدید برای مدیریت تغییرات می نماید. جهان در آینده نه بر پایه نیروی کار، مواد خام و انرژی؛ بلکه بر محور دانایی خواهد چرخید و ارزش سازمان ها بیشتر از گذشته به توانایی و شایستگی های مدیران آنها بستگی خواهد داشت. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیرات حاصل از هم سویی برنامه های بالنده سازی مدیران ارشد و راهبردهای کسب وکار در بهبود قابلیت های رقابتی صنعت مخابرات ایران می باشد. پژوهش به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را 67 نفر از مدیران ارشد صنعت مخابرات ایران (اعضای هیأت مدیره، معاونین صف و ستاد و مدیران مراکز کسب وکار) تشکیل می دهند. با بررسی جامعه آماری و مطابقت شرایط مدیران با نیازهای پژوهش ملاحظه شد که برخی از مدیران از شرایط لازم برای عضویت در جامعه نمونه برخوردار نیستند، لذا با استفاده از نظرات خبرگان ویژگی های مورد نیاز برای انتخاب نمونه آماری تعیین گردید و شرایط جامعه آماری با ویژگی های تعیین شده بررسی شدکه بر مبنای آن تعداد 56 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. اعتباریابی پرسش نامه به وسیله آلفای کرونباخ انجام شد که ضریب 94/. بیانگر انسجام سؤالات می باشد. سازه پرسش نامه توسط تحلیل عاملی تأییدی و روایی پرسش نامه توسط روش توافق خبرگان بررسی شده است. برای تحلیل داده ها از روش پارامتریک کای دو پیرسون و وی کرامر استفاده شد. نتایج به دست آمده به تأثیرات مثبت حاصل از هم سوسازی برنامه های بالنده سازی مدیران ارشد و راهبردهای کسب وکاری صنعت در بهبود کیفیت، انعطاف پذیری،کاهش هزینه ها و افزایش سرعت ارائه خدمات به مشتریان اشاره دارد و بیانگر آن است که این همگرایی به بهبود قابلیت های رقابتی صنعت مخابرات ایران در ارائه خدمات به مشتریان منجر شده است.