مطالعات بیداری اسلامی

پژوهش به چرایی اصرار رژیم صهیونیستی و چیستی استراتژی آن در بلندی های جولان می پردازد. هدف پژوهش توضیح چرایی حضور رژیم صهیونیستی در جولان و رویکرد بیداری اسلامی نسبت به آن، از چشم انداز تهدید سرزمینی و تهدید امنیت انرژی، است. این رژیم، به رغم اتفاق آرای نسبی جامعه جهانی مبنی بر غیرقانونی بودن حضورش در این منطقه، به اشغال جولان ادامه داده است. پرسش پژوهش چیستی رویکرد جریان مقاومت دربرابر حضور و راهبرد اسرائیل در بلندی های جولان است. (مساله) روش پژوهش کتابخانه ای و تکنیک آن در رویکرد به منابع و ادبیات موجود توصیفی-تحلیلی است. (روش) جنبش مقاومت، به مثابه جریان پویای برجای مانده از جنبش فراگیر بیداری اسلامی در دنیای عربی، کار ویژه مبارزاتی و باز دارندگی یافته است. کوشش آن جلوگیری از عادی سازی اشغال و برقراری رابطه با رژیم اشغالگر است. بر این اساس حمایت از جنبش های بیداری اسلامی، حضور مستشاری و پشتیبانی نظامی جمهوری اسلامی ایران در سوریه به مثابه منطقه عمل جریان مقاومت، ماندن در نزدیکی بلندی های جولان و پیگیری استراتژی بازدارندگی و دفاعی جریان مقاومت با توجه به مسئله انرژی و نفت یافته های استراتژیک این پژوهش اند.(یافته ها)

روحانیت شیعه در تاریخ سیاسی معاصر ایران همواره نقش پیشگام و مؤثری در بیداری اسلامی ایفا کرده به گونه ای که بخش مهمی از تاریخ سیاسی ایران با روحانیت عجین شده و همیشه وزنه سنگین و تعیین کننده ای در تحولات سیاسی اجتماعی ایران داشته اند. بر این اساس سوأل اصلی پژوهش حاضر این است که روحانیت شیعه در تاریخ سیاسی معاصر ایران چه نقشی در جهت بیداری اسلامی ایفا کرده است (مسئله). روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و اینترنتی می باشد (روش). نتایج حاصل از پژوهش گویای آن است که در سطح رهبری، روحانیون در لغو امتیاز رویتر، پیروزی نهضت تنباکو، پیروزی انقلاب مشروطیت، نهضت ملی شدن صنعت نفت، پیروزی انقلاب اسلامی و احیای نظریه بیداری اسلامی نقش مهمی ایفا کرده اند. در سطح حمایت مردمی می توان به اعلام حکم جهاد و دعوت مردم به مبارزه در جنگ های ایران و روس، حمایت از مردم در حادثه گریبایدوف و سفارت روس و به صحنه کشاندن مردم علیه استبداد و استعمار خارجی اشاره کرد. در سطح منطقه ای نیز می توان به تلاش های عالمان دینی همچون سید جمال الدین اسدآبادی، میرزا حسین نائینی، آیت الله کاشانی، امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری در جهت تقویت و بیداری اسلامی اشاره کرد (یافته ها).

مساله فلسطین، همواره به عنوان یکی از مهم ترین مضامین شعری در میان شاعران معاصر عرب بوده است. وجه اشتراک همه این شاعران، تأکید بر پایداری مستمرّ تا رسیدن به پیروزی و آزادی فلسطین است. از نگاهِ آنها، سلاح مقاومت، تنها وسیله ممکن برای مقابله با بیدادگری های دشمن صهیونیست و نجات مسجدالأقصی است. شاعرانی که در راستای مقاومت ملت فلسطین شعر سروده اند، دو گروه هستند؛ گروه اول شاعران بومی فلسطین هستند که با زبان و قلم در مسیر استقلال و آزادی وطن خویش گام برداشته اند؛ و گروه دوم شاعرانی هستند از کشورهای دیگر، که فریاد مبارزه را بر علیه دشمنان صهیونیست در سروده های حماسی خود متجلّی ساخته-اند(هدف و بیان مساله). این مقاله که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده (روش پژوهش) علاوه بر پرداختن به مهمترین و پرکاربردترین درونمایه های ادبیات پایداری و بیداری به این نتیجه رسیده است که شعرا برای انتقال مفاهیم پایداری و بیدار کردن ملت، اشعارشان را هم به سبک ساده و روان سروده اند و هم به آرایه های ادبی آراسته اند و هم از زبان شعر مدد جسته اند(نتائج).

متن پرسش امام علی علیه السلام وپاسخ پیامبر خدا صلی الله علیه وآله وسلم در موضوع جهاد و شهادت در یک حدیث امام رضا علیه السلام وجود دارد. آن پرسش و پاسخ در پایان غزوه ذات السلاسل در سال هشتم هجری اتفاق افتاده است.بی تردیدحدیثی که در بردارنده گفتگوی دو معصوم در موضوع جهاد و شهادت باشد سرمایه ای بزرگ برای شناخت منطق اهل بیت علیهم السلام در آن موضوع خواهد بود. این حدیث نخستین بار در کتاب صحیفه الرضا علیه السلام آمده است که از اصول اربعمأه بوده و اعتبار آن در این مقاله بیان شده و همچنین شخصیت راوی حدیث بررسی رجالی گردیده است(مسئله)؛ این پژوهش به توصیف و تحلیل سند و متن و دلالت همان حدیث اختصاص دارد (روش)؛ اندیشه اسلامی و بیداری اسلامی و آرمان اسلامی و جهاد و مقاومت و شهادت در طول هم قرار دارند ودر این میان شهادت بالاترین نیکی در جهان است. این مقاله به تبیین همین اوج و قله نیکی اختصاص دارد. در این حدیث رضوی علیه السلام وضعیت مجاهدان از نخستین گام به تفصیل در سه بخش از جهاد تا شهادت و از شهادت تا قیامت و از قیامت تا ابدیت نشان داده شده است درمحتوای این حدیث حقایقی در ارتباط با جزئیات مراحل جهاد و کار مجاهدان در مراحل پی درپی و به هم پیوسته تا پس از شهادت وجود دارد که در هیچ حدیث دیگری نیست (یافته ها)؛

جان سرل، با بررسی ماهیت کنش ها، جملات کنشی را به پنج دسته تقسیم نمود: کنش اظهاری، کنش ترغیبی، کنش عاطفی، کنش تعهدی، وکنش اعلامی. (مسئله) در این مقاله، با استفاده از روش مطالعه نظری و در نظر گرفتن طبقه بندی سرل، نگاه جدیدی به راهکارهای قرآن در مواجهه با تهدیدات جنگ نرم داشته و کنش گفتاری مورد استفاده قرآن را در مواجهه با تهدیدات جنگ نرم، در قالب روش توصیفی - تحلیلی مورد بررسی قرار داده تا به این سوال ها پاسخ گوید که راهکارهای قرآن برای مواحهه با تهدیدات جنگ نرم چیست و کدام یک از کنش های مذکور در قرآن بیشترین کاربرد را در این زمینه داشته است؟ (روش) یافته ها حاکی از آن است که درباره تهدیدات جنگ نرم، کنش ترغیبی و اظهاری، بیشترین تکرار را داشته است؛ زیرا هدف خداوند، بیان تهدیدات دشمنان در خصوص جنگ نرم و تشویق بندگان به مبارزه و مواجهه با این گونه تهدیدات است؛ (یافته ها) لذا از کنش های ترغیبی و اظهاری به صورت مستقیم و غیر مستقیم استفاده می کند تا از این طریق، تأثیر عمیق تری بر جان و دل مخاطب ببخشد. (نتیجه)

پژوهش حاضردرصددآشکارسازی و تحلیل نگرش امام علی (ع) به مبانی سیاست بر پایه اخلاق و واکاوی آسیب های آن در پایداری حکومتها وبیداری ملتها نگارش شده است( مسئله )؛ این تحقیق که با روش کیفی و رویکرد توصیفی - تحلیلی مبتنی بر داده های کتابخانه ای با تأکید بر نهج البلاغه سامان یافته، می کوشد زیر ساخت های پیوند اخلاق و سیاست را در نگرش امام علی(ع) و با تکیه بر خطبه ها، نامه ها و کلمات قصار نهج البلاغه تبیین کند.( روش ) نگره سیاست بر پایه اخلاق به عنوان یکی از رویکردهای مطرح شده در پیوند این دو مقوله با یکدیگر است که بررسی جامع از بُن مایه ها و درون مایه های آن می تواند در سطح گسترده بر پایداری حکومت ها و بیداری ملتها اثر شگرفی گذارد.( فرضیه ) با فحص در رهیافت اندیشه حکومتی امام (ع) می توان چنین دریافت که سیاست علی رغم تنوع برداشت ها، بدون پشتوانه اخلاق آسیب های مختلف فردی و اجتماعی را به همراه خواهد داشت. بهسازی زیر ساخت های اخلاق مداری درسیاست می تواند زمینه اصلاح رفتارها و مناسبات جمعی را فراهم سازد. ره آورد این رویکرد، تجمیع زیرساخت های جامعه بر پایه اخلاق مداری و دین مداری به ویژه گفتمان در پیوند با نهاد زمامداری است. برون داد و یافته ها نشان می دهد در اندیشه امام نگرش توحیدمدارانه، امانت مدارانه، خدمت مدارانه، ابزارمدارانه، کرامت مدارانه به سیاست و سیاست گذاری زمینه را برای حاکمیتی سالم و جامعه ای آگاه، نظام مند و اخلاق مدار فراهم می کند. لذا این نگرش بستری مناسب برای همدلی و تجلی تعامل هدفمند در جامعه خواهد شد.( یافته ها )

گفتمان مقاومت اسلامی در مقابل نظام سلطه جهانی، یکی از راهبردی ترین و واقع بینانه ترین سیاست های کلان انقلاب اسلامی ایران است. این گفتمان توسط شخصیت های بزرگی در سال های اخیرعملیاتی شده است. «شهید چمران» و «شهید سلیمانی» از چهره های بین المللی این گفتمان و چه بسا اسطوره های ماندگار این جبهه شناخته می شوند. پژوهش حاضر به این مسئله پاسخ می دهد: بر اساس مولفه های مقاومت اسلامی در منظومه فکری رهبر انقلاب، اسطوره های مقاومت اسلامی، شهید چمران و شهید سلیمانی، دارای چه ویژگی های شخصیتی و مولفه های ماندگاری بوده اند؟(مسئله) در جهت بررسی این مسئله از روش کیفی تحلیل مضمون جهت احصاء شاخصه ها و از روش کدگذاری کیفی، توصیفی و تفسیری جهت ارائه مولفه ها استفاده شده است.(روش) برای پاسخ به مسئله بیان شده، ابتدا با مراجعه به بیانات رهبر معظم انقلاب شاخصه های مقاومت اسلامی و ویژگی های شهید چمران و شهید سلیمانی استخراج شده؛ سپس بر اساس فرایند تحلیل مضمون و ناظر به سئوال اصلی پژوهش، به کدگذاری توصیفی و تفسیری پرداخته که حاصل آن کشف چهار کد یکپارچه ساز و فراگیر مشترک برای اسطوره های ماندگار مقاومت اسلامی است: «ذو ابعاد بودن و عظمت وجودی»، «اثر اجتماعی بزرگ»، « حرکت آگاهانه درمسیر حاکمیت دین و مکتب الهی بر همه مردم» و «اشداء علی الکفار و رحماء بینهم».(یافته ها) در نهایت مولفه های اسطوره های ماندگار مقاومت اسلامی به تفکیک برای شهید چمران و شهید سلیمانی در قالب کدهای یکپارچه تشریح شد(نتیجه).

شهید مرتضی مطهری به عنوان یکی از شخصیت های تأثیرگذار در تئوری پردازی مبانی انقلاب اسلامی است. ایشان به عنوان ایدئولوگ انقلاب ، جزو محدود افرادی است که به بررسی تداوم و انحطاط انقلاب اسلامی ایران و تاثیر آن بر آینده ی امت اسلام پرداخته است، به گونه ای که در تحلیل نهائی از رهگذر تداوم انقلاب ، کوشید ، به تبیین مبانی اسلامی و ایرانی در احیای تمدن اسلامی نیز بپردازد. وی جزء اندیشمندانی بود که همواره دغدغه ی اسلام و ایران داشت و نسبت عوامل تداوم و یا انحطاط آن حساسیت و نگرانی بسیار زیادی داشت. پرسشی که این پژوهش به روش توصیفی و کیفی درصدد پاسخگوئی به آن است این است که از دیدگاه علامه مطهری ، آینده و یا به تعبیری سرنوشت انقلاب اسلامی ایران چه تاثیری بر آینده ی امت اسلام دارد؟فرضیه ی ما در این پژوهش آن است که : از دیدگاه شهید مطهری بین انحطاط و یا تداوم انقلاب اسلامی با انحطاط یا تداوم امت اسلامی ارتباط معناداری وجود دارد به گونه ای که انحطاط یا تداوم انقلاب با آینده امت اسلام پیوند خورده است.