مطالعات بیداری اسلامی

در این پژوهش، ضمن ارائه تحلیلی از معنای بیداری اسلامی و بازخوانی معنای استراتژی، اهمیت نقش توجه به استراتژی بانوان صدر اسلام و جنبه های الگویی آن در موضع گیری های سیاسی تبیین شده است و با ارائه شاخصه های اصلی این استراتژی نظیر ولایت پذیری بصیرت صبر و مقاومت در عرصه های مختلف نظیر جهاد رزمی، دفاعی، فرهنگی، عقیدتی و بیان نحوه استفاده از فرصت ها همراه ذکر مصادیقی تاریخی، الگوها و مدل ها و راهبردهایی به منظور پویایی و ارتقاء نقش بانوان در جریان بیداری اسلامی ارائه شده است. کلمات کلیدی : بیداری اسلامی، استراتژی، مقاومت، زنان.

این مقاله بر آن است تا پس از بیان مفهوم شناسی جریان بیداری اسلامی و اصول حاکم بر آن، مؤلفه های جریان بیداری اسلامی در کشورهای این حوزه را شناسایی کند و به معرفی برخی از اصول و زمینه های تبلیغات برای انتخابات در این کشورها بپردازد. به منظور اعتبار بخشیدن به یافته های این تحقیق، از دو روش مصاحبه عمقی و اسناد و مدارک علمی سود برده شده است.یافته های این تحقیق نشان می دهد که برای دست یافتن به موفقیت در انتخابات این کشورها، می بایست در سه بعد فعالیت های انتخاباتی سازماندهی شود: 1- در جهت آگاهی بخشی عمومی نسبت به مشارکت در انتخابات، 2- در جهت آموزش مردمی، سازماندهی و انسجام بخشی فعالیت های انتخاباتی و 3- در جهت تبلیغات موفق و کارآمدی تبلیغاتی. واژگان کلیدی: بیداری اسلامی، تبلیغات، انتخابات.

فعالیت های سیاسی زن مسلمان بر حسب عرف ها و شیوه های رایج صدر اسلام با شکل و شیوه های فعالیت های سیاسی بانوان در جامعه امروزی تفاوت دارد. آنچه به عنوان عنصرهای بارز فعالیت های سیاسی زنان صدر اسلام در تاریخ مشاهده می شود، حضور بانوان در صحنه های جهاد، هجرت ایشان در جهت حفظ دین، بیعت با رسول گرامی (ص)، دفاع از ولایت و اعتراض به حاکمان وقت بوده و این حضور فعال مورد تأیید رسول خدا (ص) و ائمه اطهار (ع) واقع شده و این تأیید اصل جواز حضور زن در صحنه های سیاسی و اجتماعی جامعه اسلامی را اثبات کرده ولی شکل و قالب فعالیت های بانوان در جامعه امروز به تناسب شکل و نهاد جامعه و راه های اظهارنظر سیاسی و شرایط جامعه با فعالیت های سیاسی زنان صدر اسلام و اعصار پیشین متفاوت است. در عصر حاضر به ویژه در نهضت بیداری اسلامی مشارکت سیاسی زنان مسلمان را در زمینه های مختلف می توان تحلیل کرد همچون مشارکت آنان در فرایند استمرار و پیروزی نهضت بیداری، مشارکت آنان در همه پرسی، انتخابات، مشارکت در صحنه های مبارزه علیه حکام جور، شرکت در تجمعات سیاسی، حضور در فعالیت های اجرایی و نهادهای تصمیم گیرنده سیاسی و مشارکت سیاسی برای زنان تنها یک حق اجتماعی است یا در بعضی موارد یک تکلیف شرعی است؟ آیات و روایات و سیره معصومین (ع) در این خصوص چه می فرمایند؟ واژگان کلیدی: مشارکت، سیاست، تعامل دو رویکرد حق محور و تکلیف محور، حق، تکلیف.

پیام های تولید شده در رسانه های غربی حکایت از آن دارد که قدرت های غربی در تولیدات رسانه ای، دغدغه انسان دوستی و یا انگیزه های خیرخواهانه ندارند بلکه هدف اصلی حفظ سلطه گری خود؛ با به انحراف کشاندن اهداف متعالی بیداری اسلامی می باشد. رسانه های غربی در پرداختن به جریان بیداری اسلامی بدون در نظر گرفتن بافت واقعی آن که همانا اسلام خواهی و عدالت طلبی با تکیه بر رویکردهای ارزشی اصیل اسلامی می باشد، با تأکید و تمرکز بر مفاهیم مبتنی بر دمکراسی غربی اقدام به تفسیر رویدادها به گونه ای غیرمنطقی بدون توجه به دلایل و انگیزه های واقعی مردم و به ویژه زنان مسلمان نموده اند. در این بررسی جهت شناسایی نحوه برجسته سازی اخبار و رویدادهای مرتبط با نقش زنان در جریان بیداری اسلامی با استفاده از روش تحلیل محتوا به بررسی متون رسانه های غربی پرداخته ایم. جامعه آماری این مطالعه، رسانه های بی بی سی، سی ان.ان، صدای آمریکا، شبکه خبری آتی نیوز، هدهدنیوز و انتخاب نیوز می باشند. با توجه به روش مطالعه و جستجوی موضوعی در رسانه های غربی نمونه گیری در دوره زمانی یک ساله سال 90 مصادف با 20 مارس2011 تا20 مارس2012 انجام شده است. یافته ها نشان می دهد رسانه های غربی درارتباط با به انحراف کشاندن موضوع زنان در بیداری اسلامی رسانه های غربی در تولیدات خبری و رسانه ای خود از روش های تحریفی زیر استفاده نموده اند: مفهوم سازی، الگو دهی، نفی و اثبات، القاء حق دخالت، تحریف در اطلاع رسانی، یاس و ناامیدی در جامعه زنان مبارز، تحمیل کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان، استناد مجازی، ایران هراسی. واژگان کلیدی: رسانه، بیداری اسلامی، زن، روش های تحریف.

هویت از جمله مفاهیمی است که از دیرباز ذهن بشر را به خود مشغول داشته و از جنبه های گوناگون قابل بررسی است. در یک تعریف ساده هویت به معنی چیستی و کیستی است و از نیاز طبیعی انسان به شناخته شدن به چیزی یا جایی بر می آید. هویت اسلامی به عنوان یکی از انواع هویت ریشه در سنت و آیین پیامبر اکرم، قرآن کریم و نیز اهل بیت علیهم السلام دارد. به نظر نویسندگان مقاله سلسله حوادث اخیری که با خودسوزی یک جوان تونسی آغاز شد و متعاقب آن به سایر کشورهای منطقه گسترش پیدا کرد ریشه در مسائلی دارد که به فرهنگ و هویت اسلامی ملت های منطقه بر می گردد. بر این اساس سؤال اصلی ما این است که زمینه ها و انگیزه های بنیادین چنین خیزش و تحولی در کشورهای اسلامی منطقه ژئوپلیتیکی خاورمیانه و شمال آفریقا چیست؟ این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با هدف بازشناسی نقش هویت اسلامی در شکل گیری جنبش های منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا نگاشته شده است. نتیجه حاصل از این پژوهش این است که محرک و بنیان اصلی جنبش های کنونی خاورمیانه در نوعی بیداری سیاسی و اجتماعی نهفته است که اسلام و اسلام گرایی هویت و مبنای آن است. واژگان کلیدی: خاورمیانه و شمال آفریقا، هویت، اسلام، بیداری اسلامی.

رهیافت های متعدد و متفاوتی در علوم انسانی و علم سیاست برای فهم پدیده بیداری اسلامی و تحولات سیاسی اجتماعی خاورمیانه و شمال افریقا وجود دارد. یکی از رهیافت های موجود که به طور مرتب از سوی صاحب نظران مغرب زمین از آن استفاده می شود، رهیافت رفتارگرایی یا اثبات گرایی است. هدف این نوشتار آن است که اولاً ظرفیت و توانایی این رهیافت برای اثبات ماهیت بیداری اسلامی و اسلامی تحولات بررسی شود. ثانیاً تحولات جاری از منظر این رهیافت ادراک شود و در واقع با نحوه درک صاحب نظران غربی آشنایی ایجاد شود. به رغم کیفی و روحانی بودن پدیده بر مبنای «مقبولات» دیگران، ماهیت اسلامی تحولات را با استناد به شواهد عینی می توان نشان داد. آشنا با اویه دید سپاسگزاران غربی و رهیافت پویتویستی به بیداری اسلامی ما را به نحوه واکنش علمی تر به کنش آنان راهنمایی می کند. واژگان کلیدی: رهیافت رفتارگرایی و پوزیتیویستی، بیداری اسلامی، خاورمیانه و شمال آفریقا.