نظریه کنش های گفتاری

استفاده از نظریه های جدید زبان شناسی در تحلیل متون ادبی، چشم اندازهای تازه ای برای پژوهشگران حوزه زبان شناسی و ادبیات فارسی گشوده است. نظریه کنش گفتار سرل، ازجمله نظریه های مهم در حوزه تحلیل متن است که معانی ثانوی کلام را با توجه به بافت سخن بررسی می کند. با بررسی متن از این دیدگاه، می توان به زوایای پنهان متن پی برد. بدین لحاظ در این پژوهش تلاش شده است تا کنش های گفتاری داستان شهری و روستایی از دفتر سوم مثنوی،  بر اساس نظریه جان سرل (1979) بررسی شود؛ ازاین رو پژوهش حاضر،  با روش تحلیلی- توصیفی و با رویکرد آماری، به تحلیل  و توصیف بسامد کنش های گفتاری در داستان یادشده پرداخته است که نتایج پژوهش نشان داد که با توجه به مضامین و توصیه های اخلاقی و عرفانی داستان های مولانا در مثنوی، از میان کنش های پنج گانه سرل، بیشترین بسامد را کنش های اظهاری و ترغیبی از نوع مستقیم دارند.

جان سرل، با بررسی ماهیت کنش ها، جملات کنشی را به پنج دسته تقسیم نمود: کنش اظهاری، کنش ترغیبی، کنش عاطفی، کنش تعهدی، وکنش اعلامی. (مسئله) در این مقاله، با استفاده از روش مطالعه نظری و در نظر گرفتن طبقه بندی سرل، نگاه جدیدی به راهکارهای قرآن در مواجهه با تهدیدات جنگ نرم داشته و کنش گفتاری مورد استفاده قرآن را در مواجهه با تهدیدات جنگ نرم، در قالب روش توصیفی - تحلیلی مورد بررسی قرار داده تا به این سوال ها پاسخ گوید که راهکارهای قرآن برای مواحهه با تهدیدات جنگ نرم چیست و کدام یک از کنش های مذکور در قرآن بیشترین کاربرد را در این زمینه داشته است؟ (روش) یافته ها حاکی از آن است که درباره تهدیدات جنگ نرم، کنش ترغیبی و اظهاری، بیشترین تکرار را داشته است؛ زیرا هدف خداوند، بیان تهدیدات دشمنان در خصوص جنگ نرم و تشویق بندگان به مبارزه و مواجهه با این گونه تهدیدات است؛ (یافته ها) لذا از کنش های ترغیبی و اظهاری به صورت مستقیم و غیر مستقیم استفاده می کند تا از این طریق، تأثیر عمیق تری بر جان و دل مخاطب ببخشد. (نتیجه)