سلامت روان کودک

من از همه پژوهشگران و دانشمندان و همکاران دین ناباورم خواهش می کنم منو ببخشید که همچنان به خدا گرفته تا کتاب های آسمانی اعتقاد دارم و حتی بین پیشرفت های جدید علمی با پیش بینی های کتاب آسمانی (آسمان در این ترکیب به معنی تحت اللفظی به کار نرفته است؛ که به معنای کتابی که توسط بشر نوشته نشده است) ارتباط می بینم.

زمینه و هدف: کرونا ویروس 2019 بیماری عفونی تنفسی حاد با علائم اصلی تب، سرفه، و تنگی نفس شناخته می شود. این ویروس قدرت انتقال و کشندگی بسیار بالایی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش اعتیاد به اینترنت، ذهن آگاهی، و تاب آوری در پیش بینی سلامت روانی دانش آموزان طی همه گیری کرونا ویروس 2019 انجام شد. روش : روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان مدارس متوسطه ناحیه دوم شهر رشت در سال تحصیلی 1400-1399 بود. نمونه مورد مطالعه شامل 220 دانش آموز مقاطع تحصیلی هفتم، هشتم و نهم بود که به روش نمونه گیری در دسترس از طریق فراخوان اینترنتی در پژوهش شرکت کردند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل فرم کوتاه پرسشنامه سلامت روان (کیز، 2002)، پرسشنامه اعتیاد به اینترنت (یانگ، 1998)، فرم کوتاه پرسشنامه ذهن آگاهی فرایبورگ (والاچ و همکاران، 2006) و مقیاس تاب آوری (کانر و داویدسون، 2003) بود. تحلیل داده ها توسط نسخه 24 نرم افزار SPSS و با استفاده با روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه همزمان انجام شد. یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده، اعتیاد به اینترنت، ذهن آگاهی، و تاب آوری به صورت معناداری سلامت روانی دانش آموزان را پیش بینی می کنند (0/01> p). نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد اثر اعتیاد به اینترنت (0/43-) بر سلامت روانی دانش آموزان منفی و معنادار است. در مقابل اثر ذهن آگاهی (0/70) و تاب آوری (0/65) بر سلامت روانی دانش آموزان مثبت و معنادار است. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه مشخص کرد که اعتیاد به اینترنت، ذهن آگاهی، و تاب آوری 48 درصد از سلامت روانی دانش آموزان را در طی همه گیری کووید-19 پیش بینی می کنند. نتیجه گیری: مطالعه حاضر نقش اعتیاد به اینترنت، ذهن آگاهی و تاب آوری را در تبیین سلامت روانی دانش آموزان در دوره همه گیری کووید-19 تصریح کرده است. استلزامات نتایج به دست آمده در مقاله مورد بحث قرار گرفته است.

زمینه و هدف: یادگیری زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم، فرایند پیچیده ای بوده و میزان کسب موفقیت در یادگیری آن به متغیرهای زیادی وابسته است. هدف پژوهش حاضر تدوین برنامه آموزش ضرب المثل های انگلیسی مبتنی بر کاریکاتور و بررسی اثربخشی آن بر اضطراب یادگیری زبان دوم و جهت گیری یادگیری زبان بود. روش: روش پژوهش حاضر، طرح پژوهشی آمیخته اکتشافی (کیفی- کمی) بود. جامعه آماری در بخش کیفی پژوهش شامل متخصصان آموزش زبان انگلیسی و متخصصان روان شناسی بودند که 10 نفر از آنان به روش گلوله برفی به عنوان نمونه انتخاب شدند و در بخش کمّی جامعه آماری شامل تمامی یادگیرندگان زبان انگلیسی در مؤسسه آموزش زبان انگلیسی امیر واقع در منطقه سه شهر تهران در سال ۱۳۹۸ بود که30 نفر از آنان به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه ۱۵ نفری آزمایش 1 و 2 جایدهی شدند و به مدت 5 هفته تحت آموزش ضرب المثل های انگلیسی قرار گرفتند. آموزش برای گروه آزمایش 1 با استفاده از کاریکاتور و اسلاید آموزشی و برای گروه آزمایش 2 بدون کاریکاتور و اسلاید بود. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های محقق ساخته ارزیابی اعتبار بسته آموزشی، هیجان های تحصیلی پکران و همکاران (2002) و جهت گیری یادگیری زبان نولز و همکاران (2000) بود. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از تحلیل کوواریانس یک متغیری و چند متغیری و با نرم افزار spss26 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان دادند که برنامه آموزش ضرب المثل های انگلیسی با کاریکاتور بر اضطراب یادگیری زبان دوم در یادگیرندگان زبان دوم مؤثر بوده است (0/05<p) و در هر دو گروه بین نمرات اضطراب یادگیری زبان دوم در پس آزمون تفاوت معنادار وجود داشته است (در سطح 0/001)؛ همچنین موجب تفاوت معنادار در نمرات بی انگیزگی و جهت گیری بیرونی بین گروه آزمایش 1 و 2 شد (0/05>p )، اما تأثیرات طی زمان پایدار نبود (0/05<p). در نمرات جهت گیری درونی بین گروه آزمایش 1 و 2 تفاوت معناداری حاصل شد و پایداری نمرات در مرحله پیگیری نیز برقرار بود ( 0/05>p ). نتیجه گیری: نتایج نشان دادند که این روش آموزشی در کاهش اضطراب یادگیری زبان دوم به صورت پایدار و درونی کردن جهت گیری یادگیری زبان دوم در یادگیرندگان انگلیسی مؤثر بوده است و برنامه ریزان آموزش زبان های خارجی می توانند از این روش آموزشی استفاده کنند.

زمینه و هدف: والدگری به شیوه های اجتماعی سازی فرزندان از سوی مراقبان مربوط می شود که گاهی اوقات می تواند روابط والدین را به خصوص با فرزندان دختر به کشاکش بکشد؛ در نتیجه والدین و فرزندان با مشکلات عاطفی و اجتماعی مختلفی روبرو می شوند که لازم است برای حل آنها تصمیمات مناسبی اتخاذ کنند. پژوهش حاضر به بررسی و تبیین روابط علی بین شیوه های والدگری مادران و مشکلات هیجانی فرزندان دختر بر اساس نقش میانجی گر دشواری های بین فردی پرداخته است. روش: روش مطالعه حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش را دختران مقطع متوسطه دوم شهر کرج در سال تحصیلی1400- 1399 به همراه مادران تشکیل دادند. در این پژوهش 256 دانش آموز دختر به همراه مادران خود شرکت داشتند که در مجموع 512 شرکت کننده این مجموع را تشکیل داده اند و بر اساس نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای جمع آوری داده های پژوهش از پرسشنامه های مقیاس دشواری های بین فردی (1996)، پرسشنامه سبک والدگری بامریند (1991)، و مقیاس افسردگی، اضطراب و تنیدگی لاوی بند و لاوی بند (1995) استفاده شد تحلیل داده ها با روش مدل یابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار AMOS انجام شد. یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده سبک والدگری استبدادی و دشواری های بین فردی نقش مثبت و معناداری بر مشکلات هیجانی دارد (0/05>p ) و نقش میانجی گر دشواری های بین فردی نیز معنادار است (05/0>p ). نتیجه گیری: بر اساس یافته های به دست آمده می توان نتیجه گرفت بین سبک تربیتی استبدادی و مشکلات هیجانی رابطه مثبت معنادار وجود دارد و دشواری های بین فردی نیز در این رابطه نقش میانجی گر دارند. بنابراین، توجه به نقش سبک های تربیتی والدین و ایجاد روابط مناسب والد کودک در پیشگیری از مشکلات هیجانی دارای اهمیت است.

زمینه و هدف: اوتیسم اختلالی عصب روان شناختی است که به صورت ثانو یه منجر به مشکلات در عملکردهای شخصی، اجتماعی، و تحصیلی می شود. از این جهت پژوهش حاضر با هدف اثربخشی برنامه مداخله ای مبتنی بر آموزش ارتباط کارکردی در رفتارهای کلیشه ای، رفتارهای کشاکش برانگیز، و آسیب به خود کودکان با اختلال طیف اوتیسم انجام شد. روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش جمع آوری اطلاعات از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون - پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش تمامی کودکان با اختلال طیف اوتیسم سطح یک 4 تا 8 ساله شهر تهران در سال 1398 بودند که از جامعه آماری مورد نظر، تعداد 30 کودک به صورت نمونه گیری هدفمند از کلینیک پدیده تهران، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند. سپس گروه آزمایش برنامه درمانی را در قالب 15 جلسه دریافت کرد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل مقیاس رتبه بندی اوتیسم گیلیام (جیمز و گیلیام، 2003)، پرسشنامه غربالگری اوتیسم (اهلر و گیلبرگ، 1993)، مقیاس رفتار کشاکش برانگیز کودک (بیورکر تایلور و همکاران، 2010)، و پرسشنامه مشکلات رفتاری (روژان و همکاران، 2001) بود. تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس در محیط SPSS26 انجام شد. یافته ها: نتایج آزمون تحلیل کوواریانس یک و چندمتغیری نشان داد که تفاوت معناداری بین گروه آموزش و گواه به ترتیب در متغیر رفتارهای کشاکش برانگیز و مؤلفه ها ی مشکلات رفتاری وجود دارد (0/001P<). اندازه اثر برای متغیر رفتارهای کشاکش برانگیز (0/922) و مؤلفه ها ی رفتارهای کلیشه ای (0/850) و رفتارهای آسیب به خود (0/832) بود. نتایج آزمون تی همبسته نیز نشان داد تأثیر برنامه مداخله ای در مرحله پیگیری نیز در بهبود رفتارهای کشاکش برانگیز و مؤلفه ها ی مشکلات رفتاری، اثربخش و پایدار بوده است. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که از برنامه درمانی مبتنی بر آموزش ارتباط کارکردی می توان به عنوان مداخه ای مناسب در کاهش نشانگان بالینی کودکان با اختلال طیف اوتیسم استفاده کرد.

زمینه و هدف: خطر ابتلاء به اختلال روانی در هر زمان و مکان برای انسان وجود دارد، از این رو شناخت این اختلالات و میزان شیوع و بروز آنها بسیار لازم به نظر می رسد و پژوهش حاضر با هدف بررسی شیوع اختلالات روانی در دانش آموزان مقطع ابتدایی استان گلستان انجام شده است. روش: روش پژوهش توصیفی مقطعی است و جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی استان گلستان در سال تحصیلی 1393-1392 بود. همچنین حجم نمونه 843 دانش آموز از جامعه مذکور بوده است که به روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده اند. جهت جمع آوری داده از پرسشنامه علائم مرضی کودکان بر اساس چهارمین ویرایش راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی (اسپیرافکین و همکاران، 2002) استفاده شد. تحلیل داده ها نیز با استفاده آمار توصیفی (فراوانی و درصد) و آزمون مجذور کا انجام شد. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد شایع ترین اختلال در دانش آموزان مورد مطالعه، اختلال خلقی خفیف (29 درصد) است و اختلال افسردگی شدید (0/3 درصد) کمترین میزان شیوع را دارد. همچنین در میزان شیوع اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی (از سه ریخت غلبه بر نارسایی توجه، غلبه بر فزون کنشی، و ترکیبی)، اختلال نافرمانی مقابله ای، اختلال رفتار هنجاری، ترس مرضی خاص، افکار وسواسی، تیک حرکتی، تیک صوتی، درخودماندگی، اضطراب جدایی، بی اختیاری ادرار و دفع بین دو جنس (پسر و دختر) تفاوت معنادار وجود دارد (0/01 p<)، اما در میزان شیوع اختلال اضطراب فراگیر، اعمال وسواسی، تنیدگی پس از سانحه، اسکیزوفرنی، افسردگی شدید، اختلال خلقی خفیف، آسپرگر، و اختلال ترس مرضی اجتماعی بین کودکان دختر و پسر تفاوت معناداری مشاهده نشده است (0/05 p>). نتیجه گیری: اختلالات روانی، از جمله اختلال خلقی خفیف در دانش آموزان ابتدایی استان گلستان شیوع بالایی دارد و عوامل محیطی مانند وجود اقوام مختلف، شرایط اقتصادی و اجتماعی و جو عاطفی خانواده در بروز اختلالات روانی کودکان این منطقه نقش مهمی دارند.

زمینه و هدف: یکی از شکایت ها و دلایل مراجعه خانواده ها و اطرافیان کودکان پیش دبستانی به مراکز مشاوره و روان درمانی، مشکلات مرتبط با رفتارهای پرخاشگرانه و بی توجهی و عدم تمرکز آنان است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای مبتنی بر درمان هیجان مدار بر مؤلفه های هوش کلامی و پرخاشگری کودکان پیش دبستانی انجام شد. روش: روش این پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با دو گروه آزمایش و گواه بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی کودکان پیش دبستانی دختر 4 تا 6 ساله شهر کرمان در سال 1397 تشکیل می دادند. نمونه پژوهش شامل 50 کودک از جامعه آماری مذکور بود که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و سپس به طور تصادفی به دو گروه آزمایشی و گواه (هر گروه 25 نفر) تقسیم شدند. به کودکان گروه آزمایش ده جلسه آموزش راهبردهای مبتنی بر درمان هیجان مدار آموزش داده شد و گروه گواه در این مدت مداخله ای دریافت نکرد. دو گروه قبل و بعد از فرایند آموزش به پرسشنامه پرخاشگری باس و پری (1998) و ویرایش چهارم مقیاس تجدیدنظر شده وکسلر کودکان (2012) پاسخ دادند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش های آماری میانگین، انحراف استاندارد و تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد آموزش راهبردهای مبتنی بر درمان هیجان مدار بر مؤلفه های هوش کلامی (20/21= F) و پرخاشگری (33/98= F) کودکان پیش دبستانی در سطح 0/01P< تأثیر دارد. نتایج اندازه اثر نشان داد راهبردهای هیجان مدار 43 درصد بر مؤلفه های هوش کلامی و 51 درصد بر پرخاشگری کودکان تأثیر داشتند. نتیجه گیری: آموزش راهبردهای مبتنی بر درمان هیجان مدار به دلیل تأکید بر هیجانات پایه به عنوان افزایش دهنده مؤلفه های هوش کلامی و به دنبال آن تسهیل کننده یادگیری و عاملی مؤثر در کاهش پرخاشگری و مشکلات دانش آموزان پرخاشگر است.

زمینه و هدف: اختلال نافرمانی مقابله ای، یکی از رایج ترین اختلال های رفتاری در کودکان و نوجوانان است. این افراد در زمینه های هیجان و شناخت مشکلاتی دارند. هدف از انجام این پژوهش، مقایسه نظم جویی شناختی هیجان و کنش های اجرایی سرد و گرم در دانش آموزان دختر با و بدون اختلال نافرمانی مقابله ای بود. روش: طرح پژوهش، توصیفی از نوع علی مقایسه ای بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر دوره متوسطه اول با و بدون اختلال نافرمانی مقابله ای شهر شیراز در سال تحصیلی 1399-1398 بودند. نمونه شامل 60 دانش آموز دختر با و بدون اختلال نافرمانی مقابله ای بود (30 نفر در هر گروه) که با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس درجه بندی اختلال نافرمانی مقابله ای (هومرسون، موری، اوهان و جانستون، 2006)، پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان (گراس و جان، 2003)، نرم افزار دسته بندی کارت های ویسکانسین (شاهقلیان، آزاد فلاح، فتحی آشتیانی و خدادادی، 1390) و نرم افزار خطرپذیری بادکنکی بارت (لجوئز، 2002) استفاده شد. اطلاعات به وسیله نسخه 26 نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون های تی مستقل و تحلیل واریانس چندمتغیری، تحلیل شد. یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد بین دو گروه کودکان با و بدون اختلال نافرمانی مقابله ای، تفاوت معنا داری در مؤلفه ارزیابی مجدد وجود دارد (0/01 P< ، 13/76 F=) و این تفاوت در مؤلفه فرونشانی مشاهده نشد (0/05 P> ). همچنین بین دوگروه در کنش اجرایی سرد تفاوتی نبود، اما دو گروه از نظر کنش اجرایی گرم، تفاوت معنا داری داشتند (0/05 P< ، 2/37 t=). نتیجه گیری: بر اساس یافته های این پژوهش، دانش آموزان با اختلال نافرمانی مقابله ای در نظم جویی هیجانی دچار مشکلاتی هستند و همچنین خطرپذیری بیشتری دارند. استلزامات نتایج به دست آمده در مقاله مورد بحث قرار گرفته است.

زمینه و هدف: ادراک محیط اجتماعی که معلم و همکلاسی ها در بهبود آن نقش مؤثری را ایفا می کنند، تأثیرات مهمی در انگیزش تحصیلی دانش آموزان دارد. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی الگوی علّی روابط ادراک محیط اجتماعی با انگیزش تحصیلی با نقش میانجی انتظارات تحصیلی، سبک های اسنادی، و هیجانات تحصیلی انجام شد. روش: روش این پژوهش توصیفی و طرح آن از نوع همبستگی است. جامعه این مطالعه شامل تمام دانش آموزان مقطع متوسطه اول (پایه های هفتم، هشتم، و نهم) شهر تهران در سال 1400-1399 بوده است. نمونه مورد مطالعه شامل 295 دانش آموز بود که به طور نمونه گیری در دسترس از طریق فراخوان اینترنتی در مطالعه شرکت کردند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های حمایت عاطفی معلم (ساکیز، 2007)، حمایت هیجانی دانش آموز (پاتریک، ریان وکاپلان، 2007)، انگیزش تحصیلی (والرند و همکاران، 1992)، سبک های اسنادی (سلیگمن و همکاران، 1982)، فرم کوتاه هیجانات پیشرفت (پکران، گوئتز و پری، 2005) و انتظار-ارزش (حسینی، طالع پسند، بیگدلی، 1389) استفاده شد که به دلیل شیوع کرونا، به طور مجازی اجرا شدند. برای تحلیل داده ها، از مدل تحلیل مسیر استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد الگوی پیشنهادی، برازش خوبی با داده ها داشت. مؤلفه های ادراک محیط اجتماعی بر انگیزش تحصیلی با نقش میانجی هیجانات تحصیلی و انتظارات تحصیلی، تأثیر غیرمستقیم داشت؛ مؤلفه های ادراک محیط اجتماعی بر انگیزش تحصیلی با نقش میانجی سبک های اسنادی، تأثیر غیرمستقیم نداشت؛ سبک های اسنادی بر انگیزش تحصیلی، تأثیر نداشت؛ حمایت عاطفی معلم بر انگیزش تحصیلی تأثیرمستقیم داشت (0/001P<)؛ و هیجانات تحصیلی و انتظارات تحصیلی بر انگیزش تحصیلی تأثیرمستقیم داشت (0/001P<). نتیجه گیری: بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت حمایت عاطفی معلمان و حمایت هیجانی دانش آموزان بر انگیزش تحصیلی آنها تأثیرگذار است. همچنین اگر به هیجانات مثبت و منفی تحصیلی دانش آموزان توجه شود و انتظار و ارزش آنها از یادگیری، افزایش داده شود، انگیزش تحصیلی دانش آموزان بهبود می یاید.