پژوهش در طب ورزشی و فنآوری

به کارگیری ابزار مناسب و روش های علمی و سیستماتیک استعدادیابی می تواند فرآیند شناسایی و پرورش استعدادهای ورزشی را برای رسیدن به سطح قهرمانی سرعت بخشیده و شرایطی فراهم آورد که ورزشکاران مستعد هر چه سریع تر به بالاترین سطح عملکردی خود دست پیدا کنند. هدف از انجام این پژوهش طراحی، پایایی سنجی و اعتباریابی نرم افزار استعدادیابی بر پایه منطق فازی در رشته فوتبال بود. در این پژوهش با انتخاب مهم ترین شاخص های استعدادیابی فوتبال در حوزه های فیزیولوژیکی، قابلیت های حرکتی، مهارتی و روان شناختی و بر اساس نورم فوتبالیست های پسر (۱۶-۱۴ سال) رده نوجوانان نخبه و ملی پوش فوتبال ایران، الگوریتمی بر پایه منطق فازی (به وسیله بسته ابزار منطق فازی در نرم افزار MATLAB ) طراحی شده است. نرم افزار رکورد فوتبالیست های نوجوان در شاخص های استعدادیابی مذکور را به مثابه ورودی دریافت کرده و با مقایسه با هنجار همتایان نخبه و ملی پوش، آنان را در وضعیت های نامتناسب، نیمه متناسب، متناسب، استعداد درخشان یا نادر طبقه بندی می کند. برای تعیین پایایی و روایی الگوریتم طراحی شده، رکورد فوتبالیست های نخبه رده نوجوانان دو کشور برزیل و پرتقال در شاخص های استعدادیابی در ورودی نرم افزار اعمال شد و نتایج حاصل از خروجی با نتایج حاصل از هنجار نوجوانان فوتبالیست ملی پوش ایرانی مقایسه گردید.

هدف مطالعه حاضر تعیین تاثیر حاد تمرین پلایومتریک به همراه تغییر ارتفاع فرود برفعالیت الکترومایوگرافی مرحله پیش آماده سازی درحرکت فرود-پرش بود. 10 دانشجوی تربیت بدنی و علوم ورزشی (سن1/286 ± 21/10سال ، قد6/467 ± 173سانتی متر، وزن 7/42 ± 68/2کیلوگرم) در این تحقیق شرکت کردند. آزمودنی ها در چهار روز متفاوت یکی از پروتکل های تمرین پلایومتریک و حرکت فرود-پرش از ارتفاع 40 و 60 سانتی متر را تک پا انجام دادند. فعالیت الکترومایوگرافی مرحله پیش آماده سازی گروه عضلانی چهارسر و همسترینگ 150 میلی ثانیه پیش از تماس پا با زمین ثبت شد. از روش آماری تحلیل واریانس با اندازه گیری تکراری و آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شد. نتایج نشان داد فعالیت عضلات راست رانی، پهن خارجی و دو سر رانی در مرحله پیش آماده سازی پس از تغییر ارتفاع فرود افزایش معنی داری به ترتیب ( 0/002= p =0/001 ،p =0/001، p ) داشته است . فعالیت عضلات (راست رانی، پهن خارجی، دو سر رانی) پس از اجرای پلایومتریک و تغییر ارتفاع فرود در مرحله پیش آماده سازی افزایش معنی داری به ترتیب (0/039= p ، 0/001= p ) (0/006= p ، 0/000= p ) (0/001= p ، 0/014= p ) داشته است. نتایج این مطالعه نشان داد اجرای تمرین پلایومتریک به شکل حاد با تغییر در ارتفاع فرود موجب افزایش در فعالیت الکتریکی عضلات در فاز پیش آماده سازی و در نهایت افزایش در میزان ارتفاع پرش می شود.

اگر چه برای بهبود تعادل و درک حس عمقی، ورزش های تعادلی توصیه می شوند، اما سازوکار روشنی برای اثربخشی تمرین تعادلی روی افراد سالم ارایه نشده است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر هشت هفته تمرین تعادلی اختصاصی مچ پا بر تعادل و حس عمقی زانو و مچ پای والیبالیست های نوجوان است. نمونه آماری این تحقیق را 30 نفر از بازیکنان والیبالیست نوجوان در لیگ استان گلستان که به طور در دسترس انتخاب و تصادفی در دو گروه کنترل و تجربی قرار داده شدند . گروه تجربی به مدت هشت هفته، سه جلسه در هفته به مدت 40 دقیقه تمرین تعادلی اختصاصی مچ پای والیبالست ها را انجام دادند. نتایج نشان داد که میانگین تعادل و میزان خطا در بازسازی زوایای مفصلی زانو و مچ پا پس از تمرین در گروه تجربی تفاوت معنی داری داشت، درحالی که در گروه کنترل معنی دار نبود. براساس نتایج تحقیق، می توان گفت که تمرین های تعادلی می تواند سبب بهبود زمان تعادل و همچنین حس عمقی در مفاصل زانو و مچ پا شود .

تاکنون استاندارد مشخص و مؤثری برای بررسی کلاه ها در ورزش های رزمی تعیین نشده است و این موجب بروز آسیب های مغزی بسیاری گردیده است. هدف این مطالعه، طراحی و نمونه سازی دستگاه ارزیابی کلاه در ورزش های رزمی بر اساس پارامترها و معیارهای دینامیکی بود. جهت طراحی این دستگاه از نرم افزارهای SolidWorks، Adams و Catia استفاده شد؛ همچنین، به منظور ساخت این دستگاه از یک سر مصنوعی مجهز به حسگرهای نیرو و شتاب و یک بازوی مکانیکی جهت اعمال ضربه به سر بهره گرفته شد. روایی دستگاه با مقایسه نتایج حاصل از آن (نیروی ضربه، شتاب خطی و شتاب چرخشی) با نتایج حاصل از مدل شبیه سازی شده در کامپیوتر انجام گردید. ضریب همبستگی پیرسون 0/9 بدست آمده از این مقایسه، حاکی از درستی نتایج دستگاه می باشد. جهت پایایی نتایج دستگاه نیز، از ضریب درون همبستگی استفاده شد که نتایج، مقادیر 0/7 و بزرگ تر از آن را نشان داده و تکرارپذیری مناسب دستگاه را تأیید نمود. با توجه به نتایج تحقیق، دستگاه حاضر با در نظر گرفتن پارامترهای مهم شتاب های چرخشی و خطی و نیروی ضربه در ارزیابی کلاه ها و بررسی مکانیسم آسیب سر در شرایط نزدیک به مسابقه، می تواند ابزار مناسبی جهت سنجش دقیق تر کلاه ها در ورزش های رزمی باشد.

تعادل مفهومی پیچیده است به ویژه هنگامی که یک فرد بخواهد مهارت حرکتی پیچیده ای را انجام دهد؛ بنابراین، تعادلِ در هنگام فعالیت به لحاظ عملکردی نسبت به تعادل ایستا و پویا، که بدون اجرای مهارت انجام می شود، از اهمیت بیش تری برخوردار است. هدف از این پژوهش ارایه شاخص جدید تعادل هنگام فعالیت در بازیکنان فوتبال حرفه ای بود. 27 نفر از نوجوانان (12-14سال) حاضر در لیگ برتر فوتبال ایران در این پژوهش شرکت نمودند. به منظور سنجش تعادل، فعالیت و مهارت بازیکنان از آزمون های تعادل ایستا، دینامیک، دویدن و دریبل زدن استفاده شد. در مدت انجام این آزمون ها علاوه بر امتیاز متناسب با هر آزمون، شتاب مرکز بدن با استفاده از شتاب سنج ثبت و با تحلیل آن شاخص تعادل هنگام فعالیت محاسبه شد. نتایج، ضریب همبستگی مثبت و معنی داری را میان شاخص تعادل با امتیاز تعادل ایستا و پویا نشان داد (0/002 p= ، 0/6 r= )؛ همچنین، میان نمره شاخص تعادل با امتیاز مهارت دریبل زدن همبستگی منفی و معنی دار مشاهده گردید (0/026 p= ، 0/45 r=- ) که می توان آن را به لزوم چابکی بازیکن تفسیر کرد. از نتایج این پژوهش چنین استنباط می شود که شاخص معرفی شده نه فقط برای تعادل بلکه برای بررسی مهارت بازیکن نیز موفق بود.

پوکی استخوان با کاهش موادمعدنی استخوان ها مشخص شده و موجب شکنندگی استخوان ها می شود. هدف از پژوهش حاضر، تعیین اثر 8 هفته تمرین هوازی با محدودیت جریان خون و مکمل گیری ویتامین D بر بعضی از نشانگرهای متابولیسم استخوانی زنان میانسال بود. در این پژوهش 30 زن با سن 7.44 ± 42.76 سال، قد 5.74 ± 157.90سانتی متر، وزن 9.68 ± 70.55 کیلوگرم و توده بدنی 3.87 ± 28.33 کیلوگرم بر متر مربع که برای تندرستی تمرین می کردند، در سه گروه 10 نفری شامل دوگروه تمرین هوازی با و بدون محدودیت جریان خون که هر دو مکمل ویتامین D مصرف می کردند و یک گروه کنترل بدون فعالیت با مصرف شبه دارو تقسیم شدند. گروه های تجربی به مدت 8 هفته، هفته ای 3 روز و روزی یک ساعت همراه با مصرف 400 واحد ویتامین D تمرین کردند. غلظت نشانگرهای کلسیم و فسفر به روش فتومتریک و آلکالین فسفات به روش DGKc (استاندارد انجمن بیوشیمی آلمان) پیش و پس از تمرینات با آزمایش سرم خون اندازه گیری شدند. جهت بررسی توزیع داده ها، از آزمون کولموگروف اسمیرنوف و برای بررسی میزان تاثیر گذاری تمرینات و تفاوت میان گروه ها از تحلیل واریانس با اندازه های تکراری استفاده شد. تاثیر تمرینات هوازی با محدودیت جریان خون و مصرف ویتامین D بر آلکالین فسفاتاز و فسفر، با وجود تاثیرات خوب، معنی دار نبوده، اما بر کلسیم معنی دار بوده است. همچنین مقایسه میان گروهی نشان داد تفاوت میان آلکالین فسفات و فسفر گروه ها غیرمعنی دار، اما در کلسیم به نفع گروه محدودیت جریان خون معنی دار بوده است. هر دو روش تمرین هوازی با و بدون محدودیت جریان خون با مکمل گیری ویتامین D تاثیرات مفیدی بر املاح استخوانی داشته و از روند پوکی استخوان در بانوان جلوگیری نموده اما، روش با محدودیت جریان خون تاثیر بیش تری دارد.

هدف از این پژوهش، بررسی اثر کوفتگی حاصل از تمرینات پلایومتریک بر الگوی فعالیت الکترومایوگرافی (آمپلی تود) عضله دوقلوی ساق پای افراد تمرین نکرده پس از انقباض های ایزومتریک بود. 20 دانشجوی مرد تمرین نکرده (حداقل مدت 6 ماه دور از تمرین)، تصادفی در دو گروه تجربی (10 نفر) و کنترل (10 نفر)، تقسیم شدند. ابتدا در مرحله پیش آزمون فعالیت الکترومایوگرافی (آمپلی تود) عضله دوقلو آزمودنی ها با استفاده از دستگاه Biovision 18 کاناله در دو انقباض ایزومتریک در دو حرکت (اسکات/ پلانتار فلکشن مچ پا)، و حرکت (سیم کش/ دورسی فلکشن مچ پا)، ثبت گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار Dasylab و Matlab مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و از آزمون آنوا با اندازه گیری های مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی نیز در سطح معنی داری 0/05 P≤ برای تجزیه و تحلیل آماری استفاده شد. به منظور ایجاد کوفتگی عضلانی، آزمودنی های گروه تجربی برای مدت 10 دقیقه به تمرین پلایومتریک منتخب پرداخته اند و پس آزمون بلافاصله و 48 ساعت پس از تمرین، انجام شد. نتایج نشان داد که کوفتگی حاصل از تمرینات پلایومتریک، فعالیت آمپلی تود عضله دوقلو را بلافاصله و 48 ساعت پس از تمرین، در هنگام حرکت دورسی فلکشن به طور معنی داری کاهش می دهد (001/0 = P )، در حالی که در هنگام حرکت پلانتار فلکشن تاثیر معنی داری در کاهش و یا افزایش فعالیت الکتریکی (آمپلی تود) این عضله، مشاهده نشد. با توجه به نتایج، ریسک پذیری بالای حرکات دورسی فلکشن و مشابه آن در مدت انقباض ایزومتریک نسبت به حرکات پلانتار فلکشن و مشابه آن در شرایط کوفتگی در میان افراد تمرین نکرده اشاره می گردد.

با توجه به نقش مهمی که کتف در حرکات مفصل شانه بر عهده دارد، موقعیت قرارگیری آن روی قفسه سینه می تواند بر عملکرد این مفصل اثرگذار باشد؛ بنابراین، هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه پیش بین قدرت و دامنه حرکتی چرخش مفصل شانه با اختلال حرکت کتف در ورزشکاران زن با الگوی پرتاب از بالای سر است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های توصیفی-همبستگی است که روی 60 نفر از بازیکنان زن والیبال، هندبال، بسکتبال و بدمینتون انجام شد. اختلال حرکت کتف از طریق آزمون لغزش جانبی کتف، اندازه گیری شد. برای اندازه گیری دامنه حرکتی و قدرت چرخش مفصل شانه به ترتیب از گونیامتر و قدرت سنج دستی استفاده گردید . داده ها با آزمون های همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چندگانه آنالیز شدند. ضرایب همبستگی میان دامنه حرکتی چرخش داخلی شانه (0/734- r = ؛ 0/000 P= )، دامنه حرکتی چرخش خارجی شانه (0/693 r = ؛ 0/001 P= )، قدرت چرخش داخلی شانه (0/674 r= ؛ 0/005 P= ) و قدرت چرخش خارجی شانه (0/719- r = ؛ 0/001 P= ) با اختلال حرکت کتف معنی دار بود. تحلیل مدل پژوهش نشان داد که حدود یک سوم (30/1 درصد) از کل تغییرات در اختلال حرکت کتف، وابسته به متغیرهای مستقل ذکرشده در این مدل رگرسیونی می باشد؛ بنابراین، باید به غربالگری ورزشکاران با الگوی پرتاب از بالای سر، جهت تشخیص اختلال حرکت کتف و شرکت در تمرینات اصلاحی با هدف افزایش دامنه حرکتی چرخش داخلی شانه و قدرت عضلات چرخش دهنده خارجی شانه توجه کرد.