مدیریت فرهنگ سازمانی (فرهنگ مدیریت)

رفتارهای کاری انحرافی»، به رفتاری اطلاق می شود که هنجارهای سازمانی را شکسته و سلامت سازمان و کارکنانش یا هر دو را تهدید می کند. انواع متعددی از این رفتارها شناسایی شده است. به علاوه، تحقیقات زیادی در مورد عوامل مرتبط با این رفتارها از جمله عوامل فردی، گروهی، رهبری، سازمانی و مدیریتی و... انجام شده که در این تحقیق به عوامل سازمانی و مدیریتی به طور ویژه پرداخته شده است. در این راستا، یک جمعیت نمونه 40 نفری انتخاب گردیده و نظر آن ها در مورد سه عامل مهم از عوامل سازمانی (فرهنگ، قوانین، ساختار پاداش و جبران خدمات) مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این نظر سنجی، ضعف فرهنگی، بی عدالتی در قوانین و ساختار نامناسب پاداش و جبران خدمات به عنوان عوامل مهم در گرایش به سمت رفتارهای انحرافی اعلام شد. در نهایت، راهکارهایی در جهت مقابله با این مشکلات و کاهش رفتارهای انحرافی ارائه گردید.

در این مقاله پس از ارائه نظرات اندیشمندان راجع به انگیزش و عوامل مؤثر بر عمل انسان، به معرفی نظریه انگیزشی در اسلام تحت عنوان «مدل حلقه های متداخل» پرداخته شده است. این مدل بر گرفته از حدیثی از امام علی(ع) می باشد که در آن، انسان ها در نوع عمل و عبادت به سه دسته «تجار»، «بندگان» و«آزادگان» تقسیم شده اند. با ترکیب این سه گروه، هفت نوع شخصیت بازشناسی شدند که متاثر از عوامل محیطی و درونی و در زمان های گوناگون، تغییر حالت می دهند. انعطاف پذیری، حلقه ها متداخل به جای سلسله مراتب، تاکید بر نیت انسان ها، پذیرش پیچیدگی انسان و برخورداری از رفتاری آشوبناک، جامعیت و شاملیت؛ از جمله ویژگی های این مدل می باشد. جواز تعمیم مفاد حدیث به مباحث مدیریتی، امکان سنجی رتبه بندی عوامل، سطوح کاربرد مدل و تبیین ویژگی های این مدل بر اساس مفاهیم عمده تئوری آشوب در این مدل از جمله مباحثی هستند که باختصار مورد بحث قرار گرفته اند.

در این مقاله تلاش شده است تا یکی از مهم ترین مقولات سازمانی که از منظر علمی و عملی و همچنین اعتقادی توجه ویژه ای به آن مبذول گردیده؛ از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گیرد. ایجاد و حفظ فرهنگ سازمانی اخلاقی ضرورتی انکار ناپذیر برای سازمان های امروزی است. دراین نوع فرهنگ سازمانی، ارزش ها، باورهای اخلاقی محیطی و روش های فلسفه ای که سازمان براساس آن تاسیس گردیده؛ کلیه فرآیندهای ساختاری و رفتاری سازمان را تحت تاثیر قرار داده و در قالب عملیات سازمانی متبلور می شود. تعاریف مختلف از اخلاق سازمانی، انواع اخلاقیات سازمانی، مدل اخلاق سازمانی، بررسی ارتباط اخلاق سازمانی با فرهنگ سازمانی، شناخت ابعاد فرهنگ سازمانی اخلاقی در سازمان های عمومی، ارزیابی سطوح فرهنگ اخلاقی در سازمان ها و آشنایی با انواع فرهنگ اخلاقی سازمانی، از جمله مهم ترین موضوعاتی هستند که در این مقاله به تفصیل مورد بررسی قرار می گیرند. در پایان نیز با عنایت به الزامات علمی در تبیین فرهنگ اخلاقی، مدل فرهنگ اخلاقی بر اساس متون دینی در مکتب الهام بخش اسلام ارائه گردیده است.

یکی از مهم ترین عواملی که بهره وری شغلی را تحت تاثیر قرار می دهد، رضایت شغلی کارکنان می باشد. انگیزش و رضایت شغلی در واقع علت و سبب حرکت رفتارهای کارکنان را بیان می کند. از این رو بررسی عوامل اثر گذار بر رضایت شغلی از اهمیت فوقوالعاده ای برخوردار خواهد بود. برای این منظور کارکنان گمرک جمهوری اسلامی ایران، به عنوان مورد مطالعاتی تعیین و سپس نمونه ای به حجم 800 نفر از کارکنان این اداره انتخاب و پرسشنامه در بین آن ها توزیع و جمع آوری گردید. با استفاده از مدل تحلیل مسیر مولفه های غالب اثر گذار بر رضایت شغلی شناسایی و مدل علی طراحی شد. عوامل موثر بر رضایت شغلی آن ها بررسی شد. پس از آن با استفاده از مدل تحلیل مسیر، ضمن تحلیل آثار مستقیم متغیرهای اثرگذار بر متغیر وابسته، آثار غیر مستقیم آن ها نیز بر متغیر وابسته مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی نشان داد که امنیت شغلی با ضریب استاندارد 389/0 بیش ترین تاثیر و تامین نیازهای اجتماعی با ضریب استاندارد 036/0 کم ترین تاثیر را بر رضایت شغلی کارکنان گمرک جمهوری اسلامی ایران دارد.

«کارآفرینی» از دید دانشمندان علوم اجتماعی، فرآیندی است که در شبکه متغیری از روابط اجتماعی واقع شده است. این روابط اجتماعی می تواند رابطه کارآفرین با منابع و فرصت ها را محدود یا تسهیل نماید. تاکنون اکثر تحقیقات صورت گرفته در مورد کارآفرینی سازمانی، از نوع تعیین ویژگی های شخصیتی کارآفرینان بوده و توجه به شبکه روابط اجتماعی یا سرمایه اجتماعی نادیده گرفته شده است. در عین حال، امروزه نگاه جدی به مقوله کارآفرینی در سازمان های صنعتی وجود ندارد. این امر می تواند ناشی از دلایل مختلف از جمله نادیده گرفتن روابط و شبکه های اجتماعی باشد. از این رو هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه و تاثیر سرمایه اجتماعی و ابعاد آن با کارآفرینی سازمانی است. جهت دستیابی به این هدف، فرضیه اصلی به صورت وجود رابطه معنی داری بین سرمایه اجتماعی و کارآفرینی سازمانی و مبتنی بر مدل مفهومی تعریف شد. سپس این فرضیه با نمونه گیری و جمع آوری اطلاعات از جامعه آماری توسط آزمون همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحقیق که در گروه صنعتی سدید صورت گرفت، نشان داد که بین سرمایه اجتماعی و ابعاد آن با کارآفرینی سازمانی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. همچنین با استفاده از آزمون تحلیل مسیر داده های پژوهش، برازش بسیار خوبی با مدل مفهومی مشاهده شده است.

بسیاری از اقتصاددانان، متخصصان و آینده نگرها بر این عقیده اند که در سال های اخیر انقلابی مشابه انقلاب صنعتی به وقوع پیوسته که جهان را وارد ” عصر دانش و دانایی“ ساخته است. آثاری که این تغییر می تواند در موفقیت و احیاناً شکست سازمان ها ایفا نمایند، امری است که توجه تمامی سازمان ها را به خود معطوف نموده است. یکی از مهم ترین این تغییرات حرکت سریع به سمت به کارگیری دانش در تمامی فرآیندها و عملیات سازمان هاست. در این مقاله که حاصل یک طرح پژوهشی است تلاش شده است تا به مقوله مدیریت دانش در سازمان پرداخته شود. ابتدا پیشینه مباحث و تحقیقات مربوط به مدیریت دانش شامل تعاریف، مدل های ارزیابی دانش سازمانی و مدل های شناسایی موانع مدیریت دانش مورد بررسی قرار گرفته است، سپس موانع مدیریت دانش در یک سازمان پژوهشی و ایجاد کننده دانش از طریق پرسشنامه و تکنیک دلفی مورد شناسایی قرار گرفته و در پایان مدل عملیاتی و شاخص های شناسایی موانع مدیریت دانش در سازمان ارائه گردیده است.

تاریخ علم، شاهد انقلاب های متعددی بوده که طی آن یک شیوه نوین دیدن، جایگزین شیوه قبل گردیده است؛ چیزی که توماس کوهن آن را تغییر پارادایم می نامد. لذا در تغییر پارادایم روشن است که وقتی پارادایم عوض می شود، اردک های جهان قبل از انقلاب دانشمند به خرگوش های دنیای بعد از انقلاب آن تبدیل می شوند. اما در مدیریت دولتی چیزی به نام پارادایم وجود ندارد؛ زیرا طبق تعریف پارادایم، دولت ها و جوامع مختلف در یک مقطع زمانی مشخص بر روی یک مجموعه ای از نظریات به عنوان الگوی واحد و غالب اجماع ندارند؛ چنان که در حال حاضر خیلی از دولت ها و جوامع از الگوها و رویکردهای متفاوت مدیریت دولتی برای اداره امور کشور خود بهره گرفته اند. بنابراین، بهتر است به جای واژه ""پارادایم"" از وازه ""شبه پارادایم"" استفاده شود.