دانش مدیریت

کشور ژاپن بعنوان الگویی موفق برای انتقال شیوه های مدیریت برای کشورهای جهان ، اعم از توسعه یافته و یا در حال توسعه ، اهمیت زیادی دارد.درکشور ما نیز تکنیکهای مدیریت ژاپنی مورد توجه زیادی قرار گرفته ، اما متاسفانه بعضی از این برداشتها ناقص و کورکورانه و بدون آگاهی کامل از وضعیت مناسب برای استفاده کارامد از آنها صورت گرفته . امید می رود این مقاله بتواند بگونه ای ریشه ای ، تصویری واقعی از مدیریت ژاپنی و شرایط لازم برای کاربرد آن را در اختیار علاقه مندان قرار دهد تا بتوانند از امکانات خود به بهترین شکل در جهت هدفهای سازمانی خود بهره گیری کنند. در مقاله ابتدا تعریف مدیریت تطبیقی ، اهمیت آن و رویکردهای مدیریت تطبیقی و سپس جایگاه ریشه ها و ارزشهای فرهنگ ژاپنی مطرح شده است و در آخر به مدلهای مدیریت ژاپنی شامل مدیریت ایده ها ، مدیریت ایستا و ابزارها، مدیریت انسانها پرداخته شده است.

مهمترین تفاوت مدیریت بر مبنای ارزش های اسلامی که نمود آن را می توان در مدیریت حضرت امام یافت با مدیریت بر اساس دانش تولید شده در غرب در نگرش نسبت به انسان نهفته است یعنی تصویری که انسان از خود و همنوعان خود دارد و همچنین رابطه اش با طبیعت ، زمان، ماهیت و گرایشات عمل گرایانه و همچنین روابطی که در ظرف جامعه و نسبت به فضا و مکانی که در آن قرار دارد. در یک چارچوب ارزشی که بر مبنای فرهنگ هر ملیتی استوار است می توان رابطه میان مفروضات ، ادراکات و عواطف و رفتار را در هر فرهنگ مورد مداقه قرار داد و با تعمیم مدلی که بدست می آید موقعیت های فرهنگی گوناگون و روابط متقابل آنها را شناخت در این مقاله مفروضات حضرت امام درباره ماهیت اساسی انسانها ، رابطه آنها با طبیعت گرایش و نگرش او نسبت به زمان ، نگرش به عملگرایی، روابط میان افراد و نسبت به فضا مورد بحث و بررسی قرار داده شده.

برای توسعه اقتصادی باید برنامه ها و طرحهای صنعتی خود را از صنایع تولیدی کوچک آغاز کنیم . کارگاه های کوچک صنعتی در تمام جهان قسمت مهمی از مشاغل صنعتی را تامین می کنند. واحدهای کوچک صنعتی در راه مدرنیزه شدن و افزایش بهره وری با مشکلات زیادی روبرو هستند که از جمله می توان به مسائل نیروی انسانی ، ماشین آلات ، تکنولوژی ، سرمایه گذاری ، مدیریت ، بازاریابی و فروش و ... اشاره کرد. حل مشکلات و مسائل واحدهای صنعتی کوچک بدون بررسی و تجزیه و تحلیل محیطی که در برنامه ریزی استراتژیک بازاریابی باید مورد نظر قرار گیرد امکان پذیر نیست. در این مقاله پژوهشی بر شناسایی و تعیین عوامل موثر در بهبود کارایی برنامه ریزی بازاریابی، به منظور ساماندهی و رونق و رشد صنایع کوچک ایران تاکید شده است. این تحقیق 50 واحد کوچک صنایع تولیدی تحت پوشش وزارت صنایع ، صنعت برق و الکترونیک در سطح شهرستان تهران را شامل شد و بر اساس روشهای کتابخانه ای و پژوهش میدانی به جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها پرداخته شده است. برای تجزیه و تحلیل آماری از تحلیل واریانس یک متغیره استفاده گردیده.

امروزه حسابداری منابع انسانی یکی از مسائل مهم در مورد نگاه داری نیروی انسانی سازمانها به شمار می رود. شیوه های متعددی برای ممیزی منابع انسانی مورد استفاده قرار می گیرد که در این مقاله میزان جایگزینی یا چرخش ، میزان غیبت و روابط کارکنان مورد توجه قرار گرفته است . در حسابداری منابع انسانی هزینه های گزینش و استخدام ، ترفیع و انتقال ، آموزش و جداسازی نیروی انسانی و.. . مطرح است که در این مقاله به آنها پرداخته شده است.

این مقاله در مورد مسئله کاملا نوی به نام استفاده از "بی نظمی " برای پیش بینی آینده بحث می کند . بشر از عهد دیرینه به "زمان " بی اعتنا نبود و اکنون "مدیریت زمان " مطرح است. معنای قطعیت ، عدم قطعیت ، اتفاقی بودن و بازیهای امروزه دگرگون شده اند و در مقابل هم موضع گرفته اند . مفاهیم ناپیداری و بی نظمی (chaos) ذهن بسیاری از پژوهشگران را مشغول کرده است . "دان فارمر" از آن جمله است که با علاقه مندی به پدیده " پیچیدگی و بی نظمی" به اتفاق همکارانش مشغول ارائه متدولوژی نوینی برای مدل سازی غیر خطی و پیش بینی می باشد . وقتی داده ها نا منظم و پیچیده باشند مدل سازی از اصول اولیه است و یا برای آنچه رخ می دهد با استفاده از شهود بسیار مشکل است . بدین جهت آنها برای تکوین چنین شهودی از کامپیوتر بهره می گیرند. "فارمر" معتقد است : انسان با وجود انجام دادن کارهای بسیار شگفت انگیز برای درک رفتار غیر خطی از شهود نا چیزی برخوردار است. از مهمترین اهداف او تشخیص "معین " یا تصادفی بودن مجموعه داده است . "فارمر"روی این اندیشه که "بی نظمی" باید پیش بینی های بهتری را انجام دهد کارکرده است، و معتقد است که بی نظمی از یک طرف می گوید که سیستم "معین" با کمی "عدم قطعیت" می تواند با گسترش عدم قطعیت چیزهایی به وجود آورد که تصادفی به نظر آیند. و از طرف دیگر آنچه به نظر تصادفی می اید ممکن است واقعا ساختار معینی داشته باشد. و اگر بتوان ساختار معین ان را بدست آورد می توان پیش بینی های کوتاه مدت را انجام داد. بنابراین "بی نظمی" بر پیش بینی های کوتاه مدت دلالت دارد و مسائل بلند مدت را بر اساس آن نمی توان پیش بینی نمود.

در این مقاله موضوع انتخاب گزینه های مطلوب برای دستیابی به تکنولوژی مورد نیاز کشورهای در حال توسعه از طریق اعمال یکی از سیاستها اساسی "انجام فعالیتهای تحقیق و توسعه در واحد تولیدی"،"انتقال تکنولوژی و دانش فنی از منابع خارجی" و"خریداجزای محصول و مونتاژ آن" و از طریق استراتژی های " نوآوری محصول" ،"مهندسی معکوس"، "توسعه تکنولوژی داخلی "،"تولید تحت لیسانس خارجی"،"سرمایه گذاری خارجی" مورد مطالعه قرار می گیرد. در این مقاله برای انتخاب بهینه گزینه های دستیابی به تکنولوژی از طریق سیاستها و استراتژی های ممکن ، این مدل ریاضی دو مرحله ای پیشنهاد گردیده است. در مرحله اول با استفاده از معیارهای بحرانی ، کمی کیفی گزینه های مختلف مورد سنجش و مقایسه قرار گرفته و در نتیجه ، شاخص مطلوب بودن هر یک از گزینه ها استخراج می گردد. در مرحله دوم بهینه سازی فرایند تلفیق سیاستها و استراتژی های تولید، تحقق و توسعه وبازرگانی یک شرکت تولیدی از طریق انتخاب برنامه های(پروژه های) تحقیق و توسعه ، انتقال تکنولوژی و واردات محصول به کمک یک مدل برنامه ریزی عدد صحیح 1-0 و با در نظر گرفتن محدودیتهای فنی ، مالی ، نیروی انسانی ، بازرگانی و اطلاعاتی صورت گرفته است.

دگرگونی های نوین در محیط کار که بر اثر تغییرات تکنیکی و تکنولوژیکی و نیز تحولات آموزشی بوجود آمده ، جامعه شناسان و محققان دنیای صنعتی را در مقابل این سوال قرار داده است شکل جدید عقل گرایی سازمانی که توان غنی انسانی را ملحوظ دارد ، کدام است و چه ویژگی هایی دارد؟ موفقیت در کجا قرار دارد؟ در مدیریت متمرکز یا در خود مدیریتی؟ فرمول کوتاه برای رفع ابهامات چیست ؟ کارایی این سازمان چکونه و در کجا قرار دارد ؟ به چه ترتیبی مسئله قدیمی سلسله مراتب مدیریتی را بدون گرفتار کردن افراد در درگیری های دائمی سازمانی باید حل کرد؟ در این مقاله جایگاه واقعی کار در زندگی انسانها و تاثیرات کار دستی و کار فکری بر تعادل فیزیکی و روانشناختی افراد مورد بررسی قرار گرفته است. شرایط انسانی محیط کار ، مفهوم کار جمعی و گروه های کاری و جامعه شناسی کار از سایر موضوعاتی است که در این مقاله به آن پرداخته شده است.

یکی از عواملی که موجب کاهش کارایی نیروی انسانی می گردد، تحلیل رفتگی است لذا شناخت این پدیده ضروری بنظر میرسد. در این مقاله ، ابتدا مولفه های مختلف تحلیل رفتگی (فرسودگی عاطفه- جسمی ، تهی شدن افراطی از ویژگیهای شخصی، کاهش عملکرد) بطور جداگانه تعریف شده است. سپس ساختار پرسشنامه تحلیل رفتگی مسلش و جکسون و تفاوت این سازه با سایر سازه های روان شناختی مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار گرفته و پایایی آن با استفاده از ضرایب همبستگی از آزمون وبازآزمون در حرف گوناگون بدست آمده است.رویایی درونی و بیرونی پرشسنامه با سه روش تایید گردیده : 1-نمرات تحلیل رفتگی هر کدام از پیشه هایی که پرسشنامه تحلیلرفتگی را تکمیل کرده با نمرات رفتاری فردی که مستقلا از آنان شناخت داشته همبستگی داشت. 2-نمرات هرکدام از پیشه هایی که پرسشنامه تحلیلرفتگی را تکمیل کرده با خصوصیات شغلی آنان که انتظار میرفت تحلیلرفتگی را تجربه کنند، همبستگی داشت. 3-مطالعه تشخیص شغلی.

هنرستانهای فنی بدلیل تکیه بیشتر به آموزش عملی در کارگاه ها و آموزش بکار گیری تجهیزات ، هزینه های سرمایه ای بسیار بیشتری نسبت به دبیرستانها دارند و بر این اساس از پر هزینه ترین انواع آموزش به شمار می آیند. استفاده بهینه از تجهیزات آموزش در هنرستان موجب صرفه جویی های اقتصادی و افزایش بازدهی می شود. در این مقاله پژوهشی سعی شده روشهایی برای بهینه سازی استفاده از تجهیزات آموزشی در هنرستانهای فنی تهران با استفاده از روشهای کتابخانه ای و پژوهش های میدانی بدست آید. پرسشنامه تحقیق بین تمام هنرستانهای تهران توزیع گردید و پس از انجام مراحل جمع آوری اطلاعات ، مدل گسترده آن طراحی شده و اطلاعات جمع آوری شده به صورت ضرایب متغییرهای مدل قرار گرفت ، و به کمک نرم افزار LINDO حل گردید. مدل تحقیق از نوع برنامه ریزی عدد صحیح 1و0 می باشد که بدنبال یافتن روشی بهینه برای استفاده از تجهیزات ، تعیین ظرفیت نوع رشته در هر هنرستان است . مدل در سه سناریو مختلف شامل بهینه سازی وضع موجود ، بهینه سازی با توضیع متناسب و حداکثر توسعه طراحی شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که می توان با بکارگیری روش بهینه سازی ، میزان هنرجویان فعلی را با هزینه های سرمایه ای کمتر آموزش داد.

سرعت خیره کننده تحول و پیشرفت تکنولوژی در دهه های اخیر موجب افزایش استرس و کاهش سلامت جامعه شده است. عوامل چندی در بروز استرس دخالت دارند . این عوامل عبارتند از استرس های برون سازمانی ، درون سازمانی ، گروهی و شخصی. رابطه میان استرس و عملکرد کارکنان از یک سو به عواملی مانند ماهیت و سختی کار و از سوی دیگر به انگیزه ، هدف ، توانایی و سایر خصوصیات شخصی افراد بستگی دارد. تحقیقات نشان میدهد که استرس عملکرد را تحت تاثیر قرار میدهد و موقعی که استرس زیاد باشد عملکرد ضعیف خوااهد شد . پیامدهای گوناگون استرس معمولا به صورت عوارضی جسمی و روانی و رفتاری در افراد ظاهر میشود . استرس بخش جدا ناپذیری از زندگی است و دو حالت دارد : استرس تحلیل برنده ، مخرب و منفی و استرس نیروزا ، سازنده و مثبت. در داخل سازمان استرسهای ناشی از سیاست های سازمان ، شرایط فیزیکی کار در سازمان ، ساختار سازمان و فرایندهای سازمانی می باشد لهذا مدیران سازمانها باید به این عوامل توجه کنند.

این مقاله به ارائه یک چارچوب نظری در خصوص شناسایی و نقش شاخصهای عملکردی در ارزشیابی دانشگاه های و موسسات آموزش عالی اختصاص دارد. ابتدا نقش و اهمیت شاخص های تبیین شده است و جزئیات شاخص های عملکردی تحلیل گردید ، و به صورت یک چارچوب نظری ارائه شده است. در این راستا شاخصهای مربوط به خصوصیات تدریس، نتایج نمرات ، هزینه سرانه، ارزش افزوده، نرخ بازگشت پذیری، میزان افت تحصیلی، اشتغال فارغ التحصیلان ، ارزیابی توسط دانشجو و همکاران، تعداد دانشجوی پژوهشگر، تعداد انتشارات، کیفیت پژوهش مبتنی بر نقل قول و عوامل موثر در انتشارات ، درامد پژوهشی ، بررسی توسط گروه های متجانس ، درجه معرفت، مقبولیت و برجستگی مورد توجه و تحلیل قرار گرفته است . در پایان نیز به جمع بندی نتایج و توصیه های کاربردی پرداخته شده است.

این مقاله در تلاش است تنگناهای مدیریتی دنیای غرب و کشورهای پیشرفته صنعتی را که در سالهای اخیر بطور چشمگیری گسترش یافته است و بصورت یک بحران در زمینه های مدیریتی مطرح است را با استفاده از راه حل های ارائه شده بر مبنای دیدگاه اسلامی مورد بررسی قرار دهد . نگارنده معتقد است مدیران و راهبران کشور های جهان سوم با توجه به شرایط خاص و بستر فرهنگی و ارزشی بومی نباید فنون و ابزار مدیریتی و تکنولوژی به اصطلاح پیشرفته غربی را وارد کرده و عینا بکار گیرد زیرا این ابزار و فنون وارداتی منشا آثار مخرب و مزمنی از جمله بدهیهای جهان سوم، گرسنگی ، بی سوادی، بی کاری، و .. می شود. باید به جای خودباختگی ، به محتوای فرهنگی و ارزشی اسلامی و خودی چشم دوخت و در پرتوی معرفت اسلامی راه حل هایی را که بر فطرت انسانی منطبق باشد به کار برد . در این مقاله نگارنده مجموعه فرضیه هایی مبتنی بر نظریه حرکت جوهری ارائه داده است تا مبنا و معیار هرگونه نظریه پردازی و طراحی برنامه در جوامع اسلامی قرار گیرد و در این راستا از قرآن ، سنت معصومین و نظریه پردازی های اسوه های اسلامی و تجربیات پربار سالهای انقلاب اسلامی سود جسته است .

تحولات پیچیده و پر شتاب جهانی در عرصه های علم و فناوری ، ارزشها و معیارها ، بسیاری از سازمانهای موفق جهان را بر ان داشته تا اهداف، روشها و ساختار خود را در جهت بکار گیری خلاقیت و نوآوری و فراهم کردن محیطی خلاق هدایت کنند. در این مقاله پس از تعریف خلاقیت از زوایای مختلف به تفاوت بین خلاقیت و نواوری اشاره شده است . با هدف فراهم اوردن شرایط مناسب برای توسعه و اموزش خلاقیت در سازمان، مراحل فرایند خلاق از دیدگاه های گوناگون مورد امعان نظر قرار گرفته است. با توجه به این پیش فرض که خلاقیت و نواوری در یک سازمان به ساختار خلاق نیاز دارد، ساختارهای گوناگون از جمله ساختار پروژه ای ، ساختار ماتریسی ، ساختار مولکولی، و نهایتا ساختار ادهو کراسی ، این ساختار در حال حاضر مناسبترین نوع ساختار برای سازمانهای خلاق و نوآور تلقی می شوند. در بحث پیرامون محیط خلاق ، چگونگی فراهم آوردن شرایط مطلوب در 5 زمینه اساسی مورد بررسی قرار گرفته است. با قبول این باور که سازمان خلاق و نوآور برای ارتقا و استمرار موفقیت آمیز خود نیاز به افرادی خلاق دارد - که بتوانند در مواقع بحرانی با اندیشه بدیع و خلاق ، جوابگوی نیازهای سازمان و جامعه باشند- برمبنای تحقیقات گسترده ویژگی های افراد خلاق بحث شده است. از دیگر خصوصیات سازمان خلاق ، داشتن رهبر خلاق است. ویژگی های رهبر خلاق در سازمان در چارچوب چهار توانایی مهم یعنی مدیریت توجه (دقت) ، مدیریت معنی، مدیریت اعتماد و بالاخره مدیریت خویشتن مورد توجه قرار گرفته است. به طور خلاصه ، در این مقاله ، ساختار خلاق، محیط خلاق، ویژگی های افراد خلاق، گروه خلاق و بالاخره رهبر خلاق در سازمانهای خلاق و نوآور بررسی گردیده است.