در یک بررسی کلی در همه نقشه های چاپ شده در نیمه نخست سده بیستم می توان دریافت که همه طراحان و نقشه برداران از ملیتهای مختلف و با گرایشهای قومی گوناگون نام “خلیج فارس” را به کار برده اند. در این مقاله تصاویر چندین نقشه به زبانهای گوناگون و مربوط به دوره های گوناگون تاریخی با نام خلیج فارس آمده است.
یک تاجر ایتالیایی به نام ژوزف کنسونو با انعقاد معاهده ای در 1878 متعهد به تهیه پارچه ماهوت برای سر و سامان بخشیدن به وضعیت پوشش سربازان شد. در ظاهر این قرارداد، بدون اشکال به نظر می رسید اما بعدها آشکار شد که مفاد قرارداد و به طور کامل یک طرفه و به سود کنسونو و به زیان دولت ایران تنظیم شده است.
تاسیس کارخانه خارک در 1735 را باید با در نظر گرفتن برنامه های کمپانی هند شرقی هلند برای بهبود سطح، الگو و میزان سودآوری فعالیتهای تجاری اش در خلیج فارس مورد توجه قرارداد، اگر چه تاسیس شرکت جدید در جزیره خارک با شکست روبه رو شد.
برمه با وجود اینکه در اعزام وزیر مختار و ایلچی مخصوص خود به ایران در میان کشورهای شرقی آسیا پیشگام بوده است، اما خیلی دیر اقدام به برقراری روابط سیاسی با ایران نمود.
اگرچه نمایندگیهای بریتانیا در زمینه های فرهنگی ایفاگر نقشهایی بودند، اما فعالیتهای فرهنگی به طور معمول خارج از حیطه رسمی و سیاسی بود. منابع نشان می دهند آن دسته از اتباع بریتانیا که میان ایرانیان زندگی می کردند، روابط نزدیکی با مردم داشتند.
در پایان 1925، حکومت پهلوی جایگزین سلسله قاجار شد و در اواخر ژوئیه 1928 مذاکرات برای عقد قرارداد شرکت نفت پارس – انگلیس از سرگرفته شد. اما پیش از آغاز مذاکرات، دولت جدید قانونی بودن موافقتنامه 1920 را به خاطر عدم تصویب آن در مجلس زیر سؤال برد.
با وجود اینکه در سال 1930 مذاکرات سیاسی ایران و ترکیه در زمینه سرکوبی کردهای شورشی سرحدات به شکست کامل انجامید و تنشهای نظامی نیز در مناطق مرزی رو به افزایش نهاد، با ارائه تصویری از یک سیاست فرضی انگلیسی در قبال شورش کردها، عامل جدیدی وارد کار شد که در نهایت این بن بست سیاسی را باز کرد.
در ژانویه 1968 دولت انگلیس اعلام کرد تا پایان سال 1971 نیروهای نظامی خود را از منطقه خلیج فارس خواهد ساخت. در فاصله زمانی حدود چهار سال از بیانیه دولت انگلیس تا اجرای آن تصمیم، مذاکرات سخت و فشرده ای میان ایران و انگلیس صورت گرفت تا در مورد پیامدهای این عقب نشینی یا خروج و ترتیبات مورد قبول برای آینده این منطقه توافقاتی صورت پذیرد.
از زمانهای قدیم انسان به وجود نفت و مشتقات آن پی برد. باکو نیز یکی از شهرهای نفت خیز جهان است. در باکو از این ثروت استفاده های بهینه زیادی شد که این امر با گذشت مراحل مختلف در قالب صنعت نفت رشد داشته است. در سده نوزدهم مؤسسه نفتی “برادران نوبل”، میدانهای نفتی باکو را راه اندازی کرد.
باید دانست که نقش انگلیسیها در روی کارآمدن رضا خان غیر قابل انکار است اما حقایق دیگری هم وجود دارد که بررسی آنها برای شناخت وی تا اندازه ای ضروری به نظر می رسد. رضا شاه بر خلاف تصور عموم، برای رسیدن به مقام به نمایندگان انگلیس، چه در سفارتخانه و چه در خارج، توسل نجست. با وجود این رضا شاه چوب استبدادش را خورد.
پیام طرف ایرانی در نشست اول به طرف انگلیسی این بود که هر چه بحث جزایر از سوی امارات بیشتر مطرح شود، مردم ایران بیشتر این فرضیه را که “انگلیس عملاً مشکل جزایر را حل نشده رها کرد تا در وقت لازم به عنوان اهرم فشار علیه ایران استفاده کند”، مورد ملاحظه قرار می دهند.
گزارش مختصری است درباره کتابخانه ملی و کتابخانه دولتی بایزید، کتابخانه سلیمانیه، کتابخانه موزه توپقاپی، کتابخانه و مرکز اسناد مجلس کبیر، آرشیو اسناد، کتابخانه دانشگاه استانبول، کتابخانه دانشگاه بغازه چی و دیگر کتابخانه های تحقیقاتی و دانشگاهی ترکیه.
با توجه به شرایط آب و هوایی موجود در جنوب و شمال ایران، برای نگهداری بهینه از اسناد موجود در این مناطق، این کتاب می تواند الگویی مناسب برای تدوین برنامه های لازم و مدیریت آرشیو باشد.
کتاب فوق نوشته ای ز عبدالحی حبیبی درباره نخستین جنبش آزادیخواهی روشنفکران در تاریخ معاصر افغانستان است با توجه به اینکه نویسنده خود شاهد برخی رویدادهای دوره دوم مشروطیت بود، این کتاب اهمیت بسیاری دارد.
