روانشناسی بالینی و شخصیت (دانشور رفتار)

اگر چه پژوهش ها روابط مستحکمی را بین راهبردهای مقابله و شدت درد، ناتوانی جسمی و افسردگی مستند ساخته و برای سنجش این راهبردها پرسشنامه های متعددی ساخته شده است اما تاکنون در میان جمعیت ایرانی مبتلا به درد مزمن روابط بین این راهبردها و سازگاری با درد مورد مطالعه قرار نگرفته و برای سنجش این راهبردها در جمعیت ایرانی مبتلا به درد مزمن ابزار مناسبی نیز وجود ندارد. مطالعه حاضر دارای دو هدف مشخص است: 1- بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه راهبردهای مقابله در میان جمعیت ایرانی و 2- بررسی رابطه بین راهبردهای مقابله با درد و تاثیر این راهبردها بر سطح سازگاری افراد دارای درد مزمن. در این مطالعه 231 کارمند مرد با میانگین سنی 41.43 سال (SD=10.39) شرکت داشتند و با تکمیل پرسشنامه های اطلاعات عمومی، راهبردهای مقابله با درد، افسردگی و ناتوانی جسمی اطلاعات لازم برای مطالعه را فراهم آوردند. یافته های این مطالعه حاکی از اعتبار ملاک و ضرایب همسانی درونی قابل قبولی خرده مقیاس های پرسشنامه راهبردهای مقابله است؛ بنابراین می توان پرسشنامه مذکور را در میان جمعیت ایرانی دارای درد مزمن به کار گرفت. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که برخی از راهبردهای مقابله با ناتوانی جسمی، افسردگی و درد رابطه دارد؛ در حالی که فاجعه آفرینی بیش تر در مواجهه با درد، با ناتوانی جسمی، افسردگی و شدت درد بیش تری همراه بود؛ استفاده بیش تر از راهبردهای مقابله نادیده گرفتن درد و گفتگو با خود با ناتوانی جسمی و افسردگی خفیف تری همراه بود. نتایج این تحلیل همبستگی همچنین حاکی از آن بود که ادراک کارامدی مقابله بالاتر از افسردگی، ناتوانی جسمی و درد خفیف تر همراه است. نتایج تحلیل رگرسیون که با هدف پیش بینی سه متغیر ملاک شدت درد، افسردگی و ناتوانی جسمی با استفاده از راهبردها و کارامدی مقابله صورت گرفت نقش غیر انطباقی راهبرد مقابله فاجعه آفرینی را در سازگاری با درد مزمن آشکار ساخت. راهبرد مقابله فاجعه آفرینی نه تنها پیش بینی کننده مستقل و معنادار شدت درد بود بلکه استفاده بیش تر از این راهبرد در مواجهه با درد توانست افسردگی و ناتوانی جسمی را حتی پس از کنترل شدت درد پیش بینی کند. نتایج تحلیل رگرسیون همچنین نقش انطباقی دو راهبرد مقابله نادیده انگاشتن درد و گفتگو با خود را در سازگاری با درد مزمن نشان داد؛ استفاده بیش تر از این دو راهبرد با افسردگی خفیف تر در میان افراد دارای درد مزمن همراه بود. برخی از کاربردهای بالینی این یافته ها در مقاله حاضر مورد بحث قرار گرفته است.

هدف از این پژوهش، بررسی مقایسه ای ویژگی های شخصیتی و شرایط اجتماعی و اقتصادی دختران فراری و دختران غیرفراری شهر تهران است. در این پژوهش، دو فرضیه مورد بررسی قرار گرفته است: 1) نیمرخ شخصیتی دختران فراری متفاوت از دختران غیرفراری است. 2) شرایط اجتماعی و اقتصادی دختران فراری متفاوت از دختران غیر فراری است. بدین منظور تعداد 90 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند که از این تعداد، 45 نفر دختر فراری و 45 دخترغیرفراری بودند. نمونه دختران فراری از زندان و مراکز نگهداری بهزیستی و دخترانی که یک بار سابقه فرار داشتند و تحویل به خانواده می شدند، انتخاب گردید و نمونه دختران غیرفراری با خصوصیاتی شبیه دختران فراری از دبیرستان های دخترانه منطقه 6 تهران به طور تصادفی انتخاب شدند. نتایج به دست آمده بعد از انجام بررسی های لازم با استفاده از 2 پرسشنامه (آزمون شخصیت 16 عاملی کتل و پرسشنامه شرایط اجتماعی و اقتصادی) فرضیه اول را رد و فرضیه دوم را تایید کرد.

"هدف اساسی تحقیق حاضر، بررسی نقش رابط مشاوران در سلامت روانی و سازگاری دانشجویان جدیدالورود بوده است. بدین خاطر پانزده نفر از دانشجویان سال بالا، تحت آموزش قرار گرفتند. سپس دو گروه کنترل و آزمایشی از دختران دانشجوی سال اول تشکیل شد. این دو گروه قبل از شروع ارتباط با مشاوران همسان توسط پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) و پرسشنامه سازگاری بارو بررسی شدند. سپس گروه آزمایشی تحت نظارت رابط مشاوران قرار گرفت، اما گروه کنترل هیچ رابطی نداشت. در پایان یک دوره چهار ماهه، دو گروه بار دیگر توسط آزمون های یاد شده بررسی گردیدند. سپس با گذشت 9 ماه و بعد از ادامه آموزش ها، بار دیگر آزمودنی های گروه کنترل و آزمایشی به آزمون پاسخ دادند تا پایداری مشاوره های همسالان مشخص گردد. نتایج حاصل از تحلیل واریانس آمیخته درون – برون گروهی نشان داد که در اغلب خرده مقیاس های سلامت عمومی و سازگاری، بین گروه کنترل و آزمایشی تفاوت معنادار وجود دارد. این تفاوت در طی اندازه گیری های مکرر در خلال زمان بعد از شروع و 9 ماه بعد از اتمام آموزش مشهود بوده و ادامه داشته است. "

سالمندی موفق، الگوی مناسبی از سالمندی است که طی سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به این که جمعیت جهان رو به پیری می رود و امید به زندگی در کشورهای مختلف، از جمله کشور ما سیر افزایشی نشان می دهد، موضوع کیفیت زندگی در دوره سالمندی مورد علاقه همگان است. به همین سبب، شناسایی مولفه های اساسی سالمندی موفق حائز اهمیت است. یکی از متغیرهایی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته، گرایش های مذهبی سالمندان و نقش آن بر سالمندی موفق بوده است. با توجه به تعاریفی که صاحبنظران از سالمندی موفق ارائه داده اند، در این تحقیق، سالمندی موفق با استفاده از دو مقیاس رضایتمندی از زندگی و پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-12)، شناسایی و نقش گرایش های مذهبی با استفاده از آزمون جهت گیری مذهبی اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده با استفاده از آزمون های آماری "t"، F و رگرسیون لاجیستیک تجزیه و تحلیل شد. نتایج گویای آن است که سالمندان موفق به طور معناداری گرایش بیش تری به مذهب نشان داده اند.

"پژوهش حاضر به بررسی تاثیر همانندی / تضاد در ویژگی های شخصیتی درونگرایی / برونگرایی بر رضایت زناشویی می پردازد. نمونه مورد بررسی 207 زوج (414 آزمودنی) در حال زندگی مشترک هستند. ابزارهای پژوهش، مقیاس 57 سوالی آیزنک، پرسشنامه 47 سوالی رضایت زناشویی انریچ (Enrich) و پرسشنامه محقق ساخته بودند. زوج ها پس از تکمیل پرسشنامه ها بر اساس همانندی / تضاد از نظر تیپ و میزان درونگرایی / برونگرایی به 16 گروه تقسیم شدند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی، تحلیل پراکندگی یک طرفه و آزمون LSD برای بررسی معنادار بودن تفاوت میانگین ها مورد تحلیل قرار گرفتند. در پرتو پژوهش های گذشته و 5 فرضیه پژوهش حاضر، نکات زیر برجسته شدند که در مشاوره های قبل و بعد از ازدواج می توان از آن ها سود جست: بالاترین سطح رضایت زناشویی در ازدواج میانگرا با درونگرای عادی تحقق می یابد. سطح رضایت زناشویی در ازدواج دو برونگرای عادی در مرتبه دوم قرار دارد. در ازدواج دو درونگرای مفرط و همچنین در ازدواج میانگرا با درونگرای مفرط سطح رضایت زناشویی درمرتبه سوم است. سطح رضایت زناشویی در ازدواج زن درونگرا با مرد برونگرا در مرتبه چهارم است. سطح رضایت زناشویی در ازدواج زن درونگرا با مرد برونگرای مفرط در مرتبه پنجم قرار دارد. بدترین ازدواج، ازدواج زن برونگرا با مرد درونگرا است که در این پژوهش، این تضاد که با کم ترین سطح رضایت زناشویی همراه بود. "

"هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین هیجان خواهی با میزان رضایت زناشویی، و اهداف دیگر آن، بررسی رابطه بین هیجان خواهی با جنس، سطح تحصیلات، طول مدت زناشویی و تفاوت سنی بود.نمونه مورد بررسی شامل 200 نفر زن و شوهر از خانواده های شهرستان اراک بودند که به روش نمونه گیری مرحله های انتخاب شده بودند ابزار پژوهش عبارت بود از مقیاس هیجان خواهی زاکرمن من فرم پنجم، پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ، و پرسشنامه اطلاعات فردی و خانوادگی.نتایج تحلیل همبستگی نشان داد بین هیجان خواهی و میزان رضایت زناشویی رابطه منفی وجود دارد (r=-0.168). نیز رابطه هیجان خواهی و سطح تحصیلات معنادار بود (r=-0.303). همچنین این نتایج از وجود رابطه منفی بین هیجان خواهی و طول مدت زناشویی حکایت داشت (r=-0.158). در حالی که رابطه بین هیجان خواهی و تفاوت سنی معنادار نبود. همچنین نتایج آزمون نشان داد تفاوت میانگین نمرات هیجان خواهی مردان و زنان و نیز زوج های رضامند و نارضامند معنادار است. "

هدف اساسی پژوهش حاضر، بررسی تاثیر راهبردهای یادگیری ویژه «تحمل ابهام» بر فرایندهای یادگیری و توانش زبانی، زبان دوم یادگیرندگان است. بدین خاطر 135 دانشجوی دوره کارشناسی که دارای حداقل نمره زبان خام کنکور سراسری بودند و بر اساس آزمون سلت (CELT) نیز توانش زبانی نزدیکی داشتند، انتخاب گردیدند. پس از وارسی «تحمل ابهام» آن ها بر اساس مقیاس تحمل ابهام زبان دوم مک لین (Mc Lain، D.، 1993)، افرادی که دارای تحمل ابهام بالا و پایین بودند تعیین شدند. سپس دو گروه آزمایش با تحمل بالا و پایین به دو گروه کنترل مشابه تشکیل شد. آنگاه پیش آزمون تافل در مورد آن ها اجرا گردید. سپس گروه های آزمایش در یک ترم تحصیلی تحت آموزش راهبردهای یادگیری ویژه تحمل ابهام قرار گرفتند. بعد از آن، پس آزمون تافل نیز در مورد آن ها اجرا شد. یافته ها نشان داد که راهبردهای یادگیری ویژه تحمل ابهام، بر گروه آزمایش دارای تحمل ابهام پایین موثر بوده و توانسته است توانش زبانی آن ها را به شکل معنادار نسبت به دیگر گروه ها افزایش دهد.

"نقش و اهمیت سرسختی روان شناختی به عنوان یک ویژگی شخصیتی محافظت کننده در برابر فشارهای زندگی در پژوهش های متعدد نشان داده شده است. در خصوص چگونگی شکل گیری این ویژگی با اهمیت نیز فرض ها و تصوراتی صورتبندی شده، اما این زمینه چندان مورد مطالعه قرار نگرفته است. این پژوهش به منظور بررسی رابطه بین عملکرد خانواده با سرسختی روان شناختی در یک نمونه 230 نفری (110 پسر و 120 دختر) از دانش آموزان دوره سه ساله متوسطه انجام شد. مقیاس عملکرد خانواده بلوم (FFS) که دارای یک نمره کل و پانزده زیر مقیاس است برای سنجش عملکرد خانواده، و مقیاس سرسختی نوجوانان (AHS) که بر اساس مقیاس پیمایش دیدگاه های شخصی (PVS) ساخته شد و دارای سه خرده مقیاس و یک نمره کل است، برای سنجش سرسختی روان شناختی به کار رفت. داده ها با استفاده از شاخص های ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چندگانه و آزمون «تی» مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها، حاکی از رابطه مثبت و معنادار بین عملکرد خانواده و سرسختی در کل نمونه و گروه های پسران و دختران است. همچنین ابعادی از عملکرد خانواده در تحلیل رگرسیون به عنوان پیش بینی کننده نمرات سرسختی، تعهد، کنترل و مبارزه جویی ظاهر شدند. اما تفاوت دو جنس در میزان سرسختی معنادار نبود. بدین ترتیب از هشت فرضیه این پژوهش، هفت فرضیه اول تایید، و فرضیه هشتم رد شد. نتایج این پژوهش با تصورات و فرض های صاحبنظران و نتیجه گیری های منطقی به عمل آمده از آن ها هم سو بوده، موید آن ها است. "