درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف از این پژوهش تعیین معیارها و ویژگی های ضروری برای یک فرمت مارک با توجه به فن آوری های اطلاعاتی و ارتباطی نوین و نیازهای دنیای امروزی و تأکید بر ویژگی های خاص برای مارک ایران است. روش: در این پژوهش با استفاده از بررسی متون، مطالعه آخرین ویرایش های مارک 21 و یونی مارک و مدارک مربوط به آنها و نتایج حاصل از نظرات صاحب نظران ایرانی، سیاهه ای از 22 معیار تهیه و برای صاحب نظران متخصص مارک در ایران ارسال شد تا مهمترین این معیارها را شناسایی و معیارهای دیگری را به سیاهه بیافزایند. یافته ها: سیاهه ای حاوی 22 معیار برای ارزشیابی مارک ایران تهیه شد و یافته ها نشان داد که بالاترین امتیازها مربوط به معیارهای «توجه به نیازها و پیشرفت های روز دنیا» و «در نظر گرفتن قواعد فهرست نویسی به صورت بین المللی» با میانگین 55/4 است. اصالت/ارزش: تاکنون هیچ گونه سیاهه کاملی که نشان دهنده معیارها و ویژگی های ضروری برای مارک باشد تهیه نشده است. به علاوه سیاهه تهیه شده در این پژوهش دارای ویژگی های خاص برای مارک ایران می باشد.

فناوری اطلاعات، به عنوان فناوری مسلط در جهان معاصر با کاربردی وسیع در ارکان گوناگون جامعه، تغییراتی وسیع را پدید آورده است که یکی از نتایج آن، پیدایی دولت الکترونیکی بوده است. مهمترین بستر برای توسعه دولت الکترونیکی، وب سایت ها هستند که نقش رابط بین دولت و شهروندان را ایفا می کنند و از طریق آنها، داده ها و اطلاعات می توانند به راحتی به اشتراک نهاده و به کاربران منتقل شوند. این کارکرد در وهله اول، ارائه اطلاعات دولتی و تامین ارتباط میان دولت و مخاطبان آن است. از این رو، در این مقاله ابتدا با تعریف دولت الکترونیکی و مراحل تکوین آن، جایگاه اشاعه و ارائه اطلاعات دولتی و ارتباط بین دولت و مخاطبان آن بررسی و سپس اطلاعات و ارتباطات پایه ای که باید از طریق پایگاه وب دستگاه های دولتی ارائه شوند، با بررسی نوشتارهای موجود تبیین می گردند. حجم و تنوع اقلام اطلاعاتی و ارتباطی وب سایت سازمان های دولتی سبب شده است که هم دولت ها به تعیین این اقلام بپردازند و هم پژوهشگران وب سایت ها را بررسی و پیشنهادهایی ارائه کنند. مرور نوشتارهای این موضوع نشان می دهد که اطلاعات عمومی سازمان مانند نام و نشان آن، معرفی سازمان، گزارش های سازمان، اعلانات عمومی سازمان، چگونگی تعامل با سازمان، چگونگی تماس با سازمان، و همچنین اقلام عمومی مانند پیوندهای مهم، تاریخ روزآمدسازی، قابلیت جستجو، راهنمای وب سایت، پرسش های متداول، بیانیه حریم خصوصی، بیانیه حقوق پدیدآوران، و نقشه وب سایت از جمله مهمترین اقلام اطلاعاتی و امکانات ارتباطی وب سایت های دولتی به شمار می روند.

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی کاربردپذیری استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (RDA) برای توصیف و سازماندهی اشیای محتوایی محیط اطلاعاتی جدید است روش شناسی: پژوهش حاضر، پژوهشی مفهومی است که با رویکرد تحلیلی-انتقادی بر مبنای هدف پژوهش انجام گرفته است. بدین منظور، ضمن بیان ویژگی های محیط و رسانه های جدید و تاثیر آن بر فرایند سازماندهی دانش، و تحلیل روابط درونی (میان سطوح چهارگانه هر شیء) و بیرونی (میان سطوح هر شیء با اشیای دیگر) ارائه شده توسط استاندارد جدید توصیف (RDA)، توانایی و قابلیت های آن برای پاسخگویی به ویژگی های محیط و رسانه های جدید مورد ارزیابی قرار گرفته است یافته ها: یافته ها حاکی از آن است، ضعف هایی چند از جمله استفاده از ابزارها و رویکردهای سنتی به عنوان مبنای گسترش استاندارد، عدم هماهنگی مناسب با استانداردهای فراداده ای، و نیز عدم توجه کافی به ویژگی های اشیای محتوایی دسترس پذیر در محیط جدید، بیانگر سازگاری نه چندان مطلوب استاندارد با محیط جدید است نتیجه گیری: ضعف های استاندارد برای توصیف و سازماندهی اشیای محتوایی محیط جدید، ضرورت بازنگری آن را در سطح روابط کتابشناختی (میان موجودیت ها) و کارکردهای مورد توجه نشان می دهد. در پایان دو رابطه ""بخش/بخش"" و ""ویژگی های مشترک"" و نیز سه کارکرد جدید ""مدیریت""، نظم دهی، و ""بسط"" به عنوان راهکارهایی مناسب برای سازگاری بیشتر ""استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (RDA)"" با ویژگی های محیط جدید توصیه شده است.

تکنولوژی اطلاعات تاثیری متناقض بر جامعه دارد. این وضعیت، تحلیل اخلاقی دو سطحی را میطلبد. از یک سوء مباحث مربوط به قدرت و کنترل باید با توجه به ساختارهای نهادی، هنجارهای زندگی، مورد بازبینی قرار گیرد. از سوی دیگر و عهمزمان با تحلیل فوق، شکل گیری تکنولوژیک جامعه، پذیرا شدن خصائل قدرت، تعدی، وراجی و عقاید جزمی باید با اصالت دادن به تکثر شکل های زندگی، یعنی در چارچوب بحث و تخالف، مورد بازبینی قرار گیرد. مقاله حاضر با در نظر گرفتن مفهوم تکنولوژیهای معطوف به خود، که توسط میشل فوکو مطرح شد، هر دو بحث را به اختصار ارائه میکند.

هدف: در این مقاله تلاش می شود تا با نگاهی گذرا به تاریخ تکامل اخلاق فن آوری اطلاعات و شکل گیری موضوعات و مسائل مطرح در این قلمرو، ماهیت اخلاق فن آوری اطلاعات تبیین گردد. از این رو، بر اساس موضوعات و مسائل مطرح در اخلاق فن آوری اطلاعات، این حوزه مطالعاتی به مثابه حوزه مطالعاتی میان رشته ای معرفی می شود. مبتنی بر این نگرش، چشم انداز اخلاق فن آوری اطلاعات ترسیم می گردد. در ادامه، به برخی رهیافت های متعدد فلسفی به اخلاق فن آوری اطلاعات اشاره می شود، هر کدام از این رهیافت ها موجب اتخاذ تدابیر راهبردی و کاربردی متنوعی برای هدایت مسائل و موضوعات اخلاقی مذکور می گردد. روش: بخش عمده ا ی از این مقاله مبتنی بر روش تحلیل محتوای کیفی است. با استفاده از این روش تلاش می شود تا با مراجعه به مقالات و آثار مطرح در حوزه اخلاق فن آوری اطلاعات، نتایج قابل قبولی از متون مربوطه حول اهداف فوق استنتاج شود. یافته ها: چشم انداز آینده اخلاق فن آوری اطلاعات مبتنی بر دو فرضیه رقیب، یکی امکان پیدایش انقلابی اخلاقی و دیگری حل شدنِ آن در نظریه های متعارف اخلاقی را نوید می دهد. به نظر می رسد، آنچه هرگونه ادعا و پیش بینی در این باره را موجه می سازد، استلزام های فلسفی نهفته در مفروضات اخلاق فن آوری اطلاعات است که پیامدهای متعددی را در قالب روش های تحلیلی متفاوت نسبت به مفهوم سازی ها و تفسیر رابطه فن آوری اطلاعات و جامعه به وجود می آورد. در این مقاله به سه رهیافت فلسفی موجبیت گرایی فن آورانه، برساخت گرایی اجتماعی و پدیدارشناسی نسبت به اخلاق فن آوری اطلاعات اشاره می شود. اصالت/ارزش: ارزش این مقاله، تبیین ماهیت اخلاق فن آوری اطلاعات است که این موضوع از رهگذر نگاهی به تاریخ تکامل اخلاق فن آوری اطلاعات، ارائه مهمترین موضوعات و مسائل مطرح در این قلمرو و معرفی آن به عنوان حوزه مطالعات میان رشته ای است؛ آنچنان که این تکامل مبتنی بر رهیافت ها و استلزام های متعدد فلسفی است.

هدف: این تحقیق برآن است با توجه به روش های موجود، با به کارگیری فن آوری RFID و تلفن همراه، الگویی را برای مرتفع نمودن یکی از مشکلات اساسی نابینایان جهت جست وجوی کتاب بدون نیاز به راهنمایی کتابدار معرفی نماید. همچنین امکان استفاده از این فن آوری در سیستم قفسه باز کتابخانه را مورد بررسی قرار داده و با توجه به الگوی موجود، مدل پیشنهادی برای اجرا و پیاده سازی درکتابخانه های نابینایان (به صورت نمونه در کتابخانه نابینایان شیراز) ارائه می دهد. روش: این تحقیق با رویکرد مدل سازی انجام گرفته و ابزار گردآوری اطلاعات با استفاده از تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری مرتبط، مطالعات کتابخانه ای، بانک های اطلاعاتی داخلی و خارجی و... می باشد که با کمک روش های عملی و شبیه سازی، مدل پیشنهادی ایجاد و مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: در این مدل، سخت افزار قرائتگر پس ارتباط با برچسب های RFID و خواندن شناسه آن، اطلاعات را از طریق کابل USB به تلفن همراه انتقال می دهد. نرم افزار رابط به کمک سیستم عامل اطلاعات را دریافت و پس از پردازش و کدگشایی به حافظه جانبی منتقل می کند. در آنجا، این اطلاعات با چکیده ای از مشخصات هر کتاب که به صورت فایل صوتی است و هم شماره با شناسه برچسب RFID می باشد منطبق می شود و سپس، از طریق رابط سیستم عامل، برنامه پلیر را فراخوانی کرده و در نهایت داده مورد نظر از طریق هِدفن برای فرد نابینا پخش می شود. اصالت/ارزش: براساس ماده 9 کنوانسیون بین المللی حمایت از حقوق معلولان و ویرایش 1994 بیانیه یونسکو در مورد کتابخانه های عمومی و معلولان، و با توجه به تحقیقات نگارندگان، الگوی مشابهی در زمینه تلفیق فن آوری RFID و تلفن همراه درکشور وجود ندارد و این مدل پیشنهادی با فن آوری های به کارگرفته شده و هزینه نسبتاً پائین، می تواند کمک شایان توجه ای به قشر نابینا در بر داشته باشد.

پست مدرنیته به عنوان یک وضعیت نوین در عصر حاضر، تغییر و تحول های زیادی در دیدگاه های مختلف در زندگی و تفکر بشر به وجود آورده و خواسته یا ناخواسته، علوم کتابداری و اطلاع رسانی نیز به عنوان یکی از علوم اجتماعی در معرض اثرپذیری از این وضعیت قرار گرفته است. مطالعة چنین وضعیتی، دید کتابداران و اطلاع رسانان را نسبت به وضعیت و موقعیت کنونی و افق های پیش رو، بازتر میکند. مقالة حاضر به دنبال آن است که تأثیر پست مدرنیته و تغییرات اجتماعی حاصل از آن را بر دیدگاه و فعالیت های مختلف در حوزة علوم کتابداری و اطلاع رسانی نمایان سازد. بدین منظور، مدرنیته و پست مدرنیته به صورت جداگانه و مختصر معرفی و تأثیر هر یک بر علوم کتابداری و اطلاع رسانی بررسی میشوند. قسمتی از مقاله به رابطة فناوری اطلاعات و پست مدرنیته از یک طرف و پست مدرنیته و آموزش علوم کتابداری و اطلاع رسانی از طرف دیگر پرداخته است. در نهایت، تفاوت دو دیدگاه مدرنیته و پست مدرنیته در علوم کتابداری و اطلاع رسانی بحث شده و در پایان پیشنهادهایی ارائه گردیده است. هدف این مقاله بسترسازی برای مطالعات عمقی و فراگیر دربارة دیدگاه های جدید در این رشته میباشد.

پژوهش حاضر در راستای بررسی تاثیر عوامل سازمانی و تکنولوژیکی بر تسهیم دانش در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف،کاربردی و از نظر گردآوری اطلاعات، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه پژوهش شامل کارشناسان ارشد کتابخانه ملی در چهار بخش فراهم آوری، سازماندهی، اطلاع رسانی و آموزش و پژوهش می باشد. پس از جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه، برای آزمون فرضیات پژوهش از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که متغیرهای فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی و پشتیبانی فناوری اطلاعاتی و ارتباطی بر تسهیم دانش تاثیر مثبت و معنادار دارند. نتایج بدست آمده از آزمون فرضیات فرعی حاکی از آن است که متغیرهای تمرکزگرایی، نگرش مدیر ارشد، استفاده پذیری و سهولت پذیری فناوری اطلاعاتی و ارتباطی، سیستم پاداش دهی، یادگیری سازمانی، انگیزه بیان شده بر تسهیم دانش تاثیر مثبت و معنادار داشته اند.

بسیاری از سازمان ها به منظور بهره گیری از منافع سیستم های مدیریت دانش، این سیستم ها را به عنوان یک روش سیستماتیک برای به کارگیری فناوری اطلاعات در مدیریت دانش استفاده می نمایند تا قدرت رقابتی و کارایی شان افزایش یابد. به هرحال محدودیت هایی در دستیابی به اهداف این سیستم ها وجود دارد که منجر به عدم استفاده کامل از مزایای بالقوه این سیستم ها می گردد. مقاله حاضر به شناسایی محدودیت های مؤثر بر ناخشنودی کاربران در خلال یک مطالعه پیمایشی در سازمان های بهره بردار این سیستم می پردازد. این عوامل به سه دسته محدودیت-های کیفیت سیستم، کیفیت دانش و کیفیت خدمات دسته بندی شده و مدل مفهومی تحقیق ارائه می گردد. برای جمع آوری داده های مربوط به مدل ساختاری از پرسشنامه استفاده گردید و سپس جهت تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارWarp PLS استفاده شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که محدودیت کیفیت دانش به صورت آماری مهم ترین فاکتور مؤثر بر روی ناخشنودی کاربران می باشد و بعد از آن محدودیت کیفیت خدمات و کیفیت دانش به ترتیب جایگاه دوم و سوم را به خود اختصاص داده اند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل فردی موثر بر پذیرش نرم افزار نمایه مدیریت کتابخانه در میان کتابداران کتابخانه های عمومی شهر تهران انجام شده است. روش: روش پژوهش پیمایشی - تحلیلی و جامعه آن شامل همه کتابداران کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در شهر تهران است که تعداد آنها 131 نفر است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است که بر اساس نظریه اشاعه نوآوری راجرز تهیه شده است. برای تجزیه و تحلیل داد ه ها، از نرم افزار آماری SPSS 16 در دو سطح توصیفی و استنباطی استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین ویژگی های جمعیت شناختی کتابداران و پذیرش نرم افزار نمایه مدیریت کتابخانه توسط آنان رابطه معنی داری وجود ندارد. همچنین، میزان تمایل کتابداران نسبت به ادامه به کارگیری آن در حد متوسط بوده و تأثیر مثبتی بر پذیرش آن داشته است. کتابداران رده سنی 51 تا 60 سال (متغیر سن)، کتابداران بیشتر از 26 سال سابقه (متغیر سابقه)، کتابداران دارای سطح تحصیلی کارشناسی (متغیر تحصیلات)؛ و کتابدارانی که در رشته هایی غیر از کتابداری و اطلاع رسانی تحصیل کرده اند (متغیر رشته تحصیلی) با بیشترین میزان پذیرش، این فن آوری را پذیرفته اند. اصالت/ارزش: با توجه به اینکه بیش از یک دهه است که نرم افزار های کتابخانه ای در کتابخانه های عمومی ایران به کار گرفته شده و تاکنون تحقیقی که به طور خاص تأثیر ویژگی های فردی استفاده کنندگان را بر پذیرش یا عدم پذیرش این فناوری ها بررسی نماید، انجام نشده است. بنابراین، انجام این پژوهش نتایج تازه و مفیدی را در اختیار برنامه ریزان، مدیران و کارکنان کتابخانه های عمومی قرار دهد و بر مبنای آن تصمیماتی صحیح در خصوص اصلاح، ارتقاء، ادامه، عدم ادامه و یا جایگزینی فن آوری و چگونگی به کارگیری نیروی انسانی کتابخانه ها و آموزش آنها اتخاذ نمایند.

هدف: هدف این پژوهش، بررسی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) بر بهبود عملکرد سازمانی کتابخانه های دانشگاهی دولتی شهر اصفهان با استفاده از کارت امتیازی متوازن ( BSC) بود. روش: روش تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری آن کلیه کتابدارانِ کتابخان ههای دانشگاه های اصفهان، صنعتی اصفهان، و علوم پزشکی اصفهان با تعداد 169 نفر بود که به روش نمون هگیری تصادفی طبق های متناسب با حجم، 118 نفر انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی صوری آن توسط اساتید 0 محاسبه شد. / کتابداری و مدیریت مورد تأیید قرار گرفت و ضریب پایایی با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ 97 یافته ها: به نظر کتابداران نقش فاوا بر هر یک از وجوه کارت امتیازی متوازن، مشتمل بر فرآیندهای داخلی، رضایت کاربران، بهبود مالی، و رشد و یادگیری، بالاتر از حد متوسط است. تجزیه و تحلیل داده ها بر حسب ویژگ یهای جمعیت شناختی نشان داد، بین نظر کتابداران بر حسب سمت، میزان تحصیل، و سابقه خدمت تفاوت معناداری وجود ندارد؛ اما افراد دارای مدرک کتابداری بیشتر از افراد فاقد مدرک کتابداری به نقش فاوا در بهبود عملکرد سازمانی کتابخانه های خود معتقدند. همچنین نقش فاوا بر بهبود عملکرد سازمانی کتابخانه های هریک از دانشگا ههای مورد مطالعه یکسان نبوده است. یافت ههای پژوهش نشان داد که بیشترین نقش فاوا مربوط به فرآیندهای داخلی و کمترین نقش مربوط به افزایش رشد و یادگیری بوده است.