درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف این پژوهش، شناسایی میزان و نحوه انتشار و انعکاس حوزه های موضوعی رشته کتابداری و اطلاع رسانی در روزنامه های کثیرالانتشار سال 1390 است. روش: در پژوهش حاضر، به منظور بررسی روزنامه های کثیرالانتشار به جهت پرداختن به موضوعات کتابداری و اطلاع رسانی، از شیوه تحلیل محتوا استفاده شده است. ابزار اندازه گیری، یک سیاهه وارسی جهت تحلیل موضوعی محتوای روزنامه های کثیرالانتشار و سیاهه وارسی دیگری جهت تحلیل حجم، سبک و رویکرد مطالب مرتبط بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی شماره های روزنامه های کثیرالانتشار ایران در سال 1390 است. برای تعیین نمونه مورد بررسی ابتدا ده عنوان روزنامه کثیرالانتشار پرمخاطب با نظرسنجی از 100 نفر از افراد در سطح جامعه انتخاب شده و سپس برای هر عنوان روزنامه، دو هفته آماری یکی برای شش ماهه اول سال 1390 و دیگری برای شش ماهه دوم ساخته شده است. یافته ها: یافته های حاصل از بررسی 120 نسخه روزنامه در سال 1390 نشان داد که بیشترین مطالب مربوط به کتابداری و اطلاع رسانی در روزنامه اطلاعات و جام جم به چاپ رسیده است. روزنامه ها، بیشتر مطالب خود درباره موضوع مورد بررسی را در حجم کوتاه و در سبک خبر و گزارش های خبری منتشر کرده اند. درصد عمده ای از مطالب مربوط نیز رویدادگرا بوده است. تقسیم مفاهیم موضوعات کتابداری و اطلاع رسانی نیز در روزنامه ها به درستی صورت نگرفته و درصد بیشتری از مدخل ها، مربوط به موضوع رویدادهای کتابداری است. اصالت/ارزش: تا کنون پژوهشی به بررسی میزان و نحوه انعکاس موضوعات حوزه کتابداری و اطلاع رسانی در روزنامه های کثیرالانتشار ایران نپرداخته است. از طریق این پژوهش می توان تصویر روشنی از وضعیت موجود در روزنامه های کشور در توجه آن ها به حوزه های موضوعی رشته کتابداری و اطلاع رسانی به دست آورد. نتایج این تحقیق می تواند به دست اندرکاران و مسئولین روزنامه ها کمک کند که توازن پرداخت به موضوعات گوناگون در روزنامه ها را مورد بازنگری قرار دهند.

دانشکده های دکومانتاسیون، کتابداری و مدیریت اطلاعات سنّت هایی را به ارث برده اند: کتابشناسی، دکومانتاسیون، کتابداری، ذخیره و بازیابی اطلاعات، پردازش اطلاعات، اطلاع سنجی ، ارتباطات، آرشیو، نظام های اطلاعاتی، نشر، و غیره. کار ما [کتابداران] با مدارک (شامل کتاب ها، پیشینه ها، داده ها، گفتارها، عناصر نمادین ) و نیز تولید، اشاعه و بهکارگیری دانش در جامعه مرتبط است. اگر در این باب بیندیشیم که چه کسی و چرا از مدارک استفاده میکند، دامنه [این حوزه] وسیع تر هم میشود. ما با مسائل بسیار پیچیده ای مواجه هستیم: درک و باور انسانی، فناوری اطلاعات، و سیاست های اجتماعی. مسائل عقلانی و مشکلات عملی مربوط به اهمیت و پیچیدگیهای اجتماع نیز از جملة این مسائل اند. فناوریهای جدید (نگارش، چاپ، رقومیکردن، ارتباطات راه دور) ابزار جدید و نه اهداف نو را شامل میشوند. ما میتوانیم و باید به موازات تغییراتی که فناوری موجب میگردد، دربارة هر چیزی بازاندیشی و بازآفرینی نماییم. توجه این دانشکده ها بر روی تعداد محدودی از دانشجویان متمرکز شده است. آموزش حرفه گرا باعث سلب علاقه نسبت به ماهیت این حوزه میگردد. یک برنامة حرفه گرای مطلوب برمبنای درآمیختگی بیشتر با تولید، اشاعه و استفادة از دانش شکل میگیرد. روش دانش اندوزانه، عالمانه و انتقادی آن است که مبتنی بر فنون رسمی (الگوریتم ها) و علوم اجتماعی ( مردم شناسی فرهنگی ، جامعه شناسی تحلیل خط مشی ) و نیز علوم انسانی (علم بیان ، معناشناسی ، معرفت شناسی ) باشد. اهمیت ما به واسطة اهمیت مشکلات و ارتباط آموزش، پژوهش، و نیز خدمات عمومی ما در مواجهه با آن مشکلات است.

در این پژوهش نشریات هستة لاتین جاری (سال 2002) دانشکدة ادبیات و علوم انسانی و دانشکدة علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز در کتابخانة میرزای شیرازی، با استفاده از قانون پراکندگی برادفورد تعیین شده اند. جامعة مورد مطالعه 268 عنوان نشریة جاری لاتین در رشته های مربوط به دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، و 120 عنوان نشریة جاری لاتین در رشته های تحصیلی دانشکدة علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز در کتابخانة میرزای شیرازی است. در نتیجه در دانشکدة ادبیات و علوم انسانی 59 عنوان و در دانشکدة علوم تربیتی و روانشناسی 23 عنوان مجله به عنوان نشریات هسته معرفی شدند. از جمله پیشنهادهای عمدة تحقیق، ارائة خدمات آگاهیرسانی جاری در زمینه نشریات برای آگاهی مراجعهکنندگان و گروه های آموزشی دو دانشکده، توسعة بخش اطلاع رسانی و اشتراک پایگاه های اطلاعاتی ضروری، فعالکردن کمیتة تخصصی انتخاب نشریات لاتین، و انجام مطالعات علمی در فواصل منظم دربارة وضعیت استفاده از نشریات میباشد.

خوانندگان این مقال با یکی از چهره های استثنایی تاریخ ایران دردوران اخیر که به هیچ وجهحقوق ممالحت را نادیده نگرفته وبه تغییر روش ومنش تن در نداده آشنایی اجمالی پیدا می کنند وبه خوی و خصال نژادگان فرهنگ دوست وصاحب فضیلت ایرانی وسرانجام کار آنها آگاهی می یابند وبا سرنوشت دردناک یکی از ذخایر فرهنگی ایرانیان آشنا می شوند.

هدف: تعیین اینکه کدامیک از پایگاه های استنادی سنتی (وب آوساینس و اسکوپوس) و استنادهای اخذشده از محیط وب (گوگل اسکالار و گوگل) در ردیابی استنادهای حوزه علوم انسانی بهتر عمل می کنند روش/ رویکرد پژوهش: روش علم سنجی است. 211 مقاله پژوهشی از 21 مجله دسترسی آزاد در حوزه علوم انسانی در سال 2008 نمونه را تشکیل می دهد. نمونه گیری به روش طبقه ای نسبی انجام شده است. یافته ها: استنادهای گوگل اسکالار در حوزه مجلات دسترسی آزاد علوم انسانی خیلی بیشتر از وب آوساینس است. تقریباً نیمی از استنادهای وب آوساینس در پایگاه گوگل اسکالار وجود دارد و همچنین یک چهارم منابع وب آوساینس در گوگل موجود است. استنادهای گوگل اسکالار نشان داد این پایگاه علاوه بر زبان انگلیسی سایر زبان ها را هم پوشش می دهد. نتیجه گیری: پیشنهاد می شود برای به دست آوردن تصویر جامع از تأثیر مقالات علوم انسانی، از چندین ابزار به صورت جمعی استفاده شود؛ و گوگل اسکالار می تواند یکی از آنها باشد.