سیروس نصرالله زاده

هدف مقاله حاضر بررسی وا ژه هایی است که به سازه تدفین در سنت زردشتی اشاره دارند. در دین زردشتی، طهارت در همه وجوه از اصول اعتقادی به شمار می رود که در مبحث حاضر، یعنی دفن، مبتنی بر پرهیز از آلودن آب و زمین، با آلودگی هایی چون جسد مرده یا نساست، که اهریمنی و مرتبط است به دیو نسو؛ ازاین رو، به سبب حفظ قداست زمین و آب، تدفین نخست به صورت هواسپاری، یعنی نهادن جسد در فضای باز و خالی از سکنه و بعد انتقال استخوان ها به مدفن، صورت می گرفته است. در بررسی آثار کتیبه ای و متنی برای این نوع مدفن و سازه، وا ژه های مختلفی به کار رفته است، ازجمله دخمه، استودان، اشور و گور. در دو مورد دیگر، در برج رادکان غربی و لاجیم در مازندران، به دو زبان عربی و فارسی میانه، برابرنهاد صورت عربی به فارسی میانه واژه گنبد آمده است.

زمینه/هدف: یکی از مظاهر تمدن، فرهنگ و ادبیات هر ملت، مثل ها، جمله های پندآموز و عبارت های حکمت آمیزی است که از اذهان بزرگان علم و ادب و یا مردم عامی آن دیار تراوش کرده و نسل به نسل به آیندگان رسیده و آن ها را با فرهنگ، ادب، عادات و رسوم، شیوه های زندگی، عواطف و طرز تفکّر پیشینیان خود آشنا می کند. از دیدگاه هلیدی الگوهای تجربه و مفاهیم ذهنی خالقان آثار در قالب فرایندهای فعلی نقش اندیشگانی نمود پیدا می کند.روش/رویکرد: نوع مطالعه و روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی و شیوه اجرای آن توصیفی (شامل بررسی چگونگی آرایش فرایندهای نقش اندیشگانی) و تحلیلی (شامل کاوش زمینه ها و چرایی شکل گیری خاص آن فرایندها) است.یافته ها/نتایج: در ساختار متنی امثال و حکم مورد بحث، به ترتیب فرآیندهای رابطه ای (39%)، فرآیندهای مادی (24%) و فرآیندهای ذهنی (21%) بیشترین میزان بسامد را دارند. اغلب این عبارات، ساختاری توصیفی دارند که تلاش می کنند به صورت غیرمستقیم، اندیشه مدّنظر را به مخاطب ابلاغ کنند. شیوه کاربرد افعال در ساختار این مثل ها غالباً مجهول است و از طریق اشاره به اشخاص نکره، کلیت امر و جهان شمولی آن ها تقویت شده است. در ساختار این مثل ها، بیشتر بر رفتار، خلق وخو و منش افراد تأکید شده و از کاربرد استعاره ها و کنایه های پیچیده و دور از ذهن پرهیز شده است. مشارکان اصلی این مثل ها عبارت اند از اشخاص، حیوانات، عناصر طبیعی و اشیا که در ساختار این فرآیندها غالباً نقش های معنایی کنشگر و حامل را بر عهده دارند.

با توجه به دستورات دین زرتشتی و آئین های مربوط به آن در خصوص جلوگیری از آلودگی عناصر مقدس چهار گانه یا چهار آخشیج (آب، خاک، هوا و آتش) الگوی به کارگیری دخمه و استودان، توسط پیروان این دین برای خاکسپاری اجساد مورد استفاده قرار گرفته است. تعداد بسیار زیادی از این آثار در شوشتر به عنوان یکی از شهرهای مهم دوره ساسانی قرار گرفته است. در این پژوهش برای رسیدن به اهداف تحقیق سعی شده است با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی به معرفی یکی از استودان های دره کالک شور و کتیبه کشف شده کنار آن پرداخته شود. نتیجه پژوهش نشان می دهد این اثر هم به لحاظ مسائل کتیبه نگاری و خط منفصل آن و هم به سبب اطلاعاتی که درباره تاریخ گذاری نوع معماری تدفین آن به دست می دهد حائز اهمیت بوده و می تواند راهگشای تاریخ گذاری این آثار ارزشمند در دوره ساسانی باشد.

پژوهش مستقل درباره گویش های امروزی و زبان های کهن در هر خانواده زبانی به نتایج مهمی می انجامد. با این حال برخی ابهامات در هر یک از این دو حوزه را نمی توان به تنهایی برطرف ساخت و نیاز است با بررسی گویش امروزی و زبان کهن، آن ها را به دو بال هم نوا بدل کرد که در کنار یکدیگر برای روشن ساختن دامنه وسیع تری از یک خانواده زبانی توانمند هستند. به این ترتیب، با بررسی چارچوب های آوایی، نحوی و معنایی امروزین می توان بر تیرگی های تاریخی زبان های باستانی پرتو افکند و با تکیه بر ساخت های دیرپا در زبان های کهن، از ابهامات موجود در گویش های رایج کاست. در مقاله حاضر انواع فعل از نظر زمان، وجه و نمود، ماده های ماضی و مضارع، فعل مجهول، صرف فعل بودن و ساخت مصدر در لری خرم آبادی در مقایسه با فارسی میانه پهلوی مورد بررسی قرار گرفته و نگارندگان کوشیده اند وجوه اشتراک و تمایز این گویش را تا حد امکان در نسبت با فارسی میانه پهلوی روشن کنند. با توجه به آن که فارسی میانه پهلوی از جمله زبان های ایرانی میانه جنوب غربی و لری و زیرمجموعه های آن از جمله زبان های ایرانی نو جنوب غربی به شمار می روند، مقایسه این دو می تواند برای بررسی تحول زبان های ایرانی سودمند باشد.