مهدی اکبرنژاد

مهدی اکبرنژاد

مدرک تحصیلی: دانشیار دانشگاه ایلام
پست الکترونیکی: m_akbarnezhaad@yahoo.com

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۴۴ مورد.
۲۱.

آداب و اهداف سوگواری معصومین(ع) بر سیدالشهدا(ع)

کلیدواژه‌ها: عاشورا سیره امام حسین (ع) ائمه معصومین (ع) سوگواری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵۶ تعداد دانلود : ۵۰۹
بی شک، شهادت امام حسین(ع)، بزرگترین مصیبتی است که بر جهان تشیع وارد شده است. امامان معصوم(ع) نیز نه تنها در ماه محرم بلکه در هر فرصتی که مهیّا می شد به اقامه سوگواری بر آن حضرت، می پرداختند؛ با این حال، متأسفانه، سنت عزاداری و سوگواری بر سالار شهیدان، در طول تاریخ، دچار تحریف و دگرگونی بسیاری شده است تا جایی که به نظر می رسد انجام برخی از اعمال به عنوان عزاداری، نه تنها ثوابی ندارد بلکه موجب بدبینی دشمنان اسلام شده و دست مایه ای برای زیر سؤال بردن ارزش های والای عاشورا گردیده است؛ به همین دلیل، پژوهش مذکور با رویکردی توصیفی – تحلیلی و با استناد به منابع معتبر و متعدد روایی، تلاش کرده است آداب و اهداف عزاداری امامان معصوم(ع) بر سیدالشهدا(ع) را به تصویر بکشد. نتایج، نشان از آن دارد که سوگواری بر امام حسین(ع) در سنت معصومین(ع) آداب ویژه ای داشته است از جمله: ترک زینت، لباس سیاه پوشیدن، برپایی مجالس عزاداری و ایراد خطبه در آنها، نوحه خوانی، گریستن، گریبان چاک کردن و به سر و صورت زدن، تسلیت گفتن به یکدیگر، ترغیب شاعران به مرثیه سرایی برای سالار شهیدان و نیز سفارش به زیارت قبر امام حسین(ع) و تبیین نتایج این زیارت. از مهمترین اهدافی که امامان معصوم از سوگواری بر سالار شهیدان داشته اند می توان به مواردی چون:حفظ دستاوردهای نهضت عاشورا و آگاه شدن مردم از حقیقت دین حنیف، اشاره کرد؛ علاوه بر اینها اجر و پاداشی را که خداوند برای عزاداران حسینی در نظر گرفته است، در روایت های متعددی بیان فرموداند از جمله: پیوند با سید الشهداء(ع)، محشورشدن با امام حسین(ع)، آمرزش گناهان، رهایی از هول و هراس روز قیامت و...
۲۲.

روش های فرهنگی امام رضا(ع) در خصوص زنده نگه داشتن یاد و نام امام حسین(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) امام حسین (ع) محرم عاشورا رویکردهای فرهنگی حفظ دستاوردها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹۱ تعداد دانلود : ۴۲۳
در قیام شکوهمند حسینی، به مدد معماری هوشمندانه و شجاعت دوراندیشانة آن یگانة دوران، تمامی ابعاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی واقعة کربلا، چنان سنجیده و در آرایشی بی بدیل، در کنار هم قرار گرفتند که سیر زمان، دم به دم بر استحکام، عمق و اثرگذاری آن می افزاید. با این حال، یکی از مهم ترین دلایل این اثرگذاری، سیرة ائمه اطهار (ع) در زنده نگه داشتن یاد و راه سیدالشهدا (ع) است. این مقاله، تلاش کرده تا روش ها و رویکردهای فرهنگی امام علی بن موسی الرضا (ع) را به منظور پاسداشت و محافظت از قیام سالار شهیدان (ع) ، مورد بررسی قرار دهد. نتایج نشان از آن دارد که حضرت برای زنده نگه داشتن یاد و راه سیدالشهدا (ع) ، روش ها و راهکارهای ویژه ای داشتند، ازجمله: تبیین جایگاه والای امام حسین (ع) در میان سایر ائمه (ع) ، ابراز تنفر از قاتلان آن حضرت، تبیین نتایج بی حرمتی و احترام نسبت به عاشورا، ترغیب شاعران به مرثیه سرایی بر سالار شهیدان (ع) ، توصیه به روزه داری در ماه محرم، تقدیس تربت سالار شهیدان (ع) ، توصیه به زیارت قبر آن حضرت و تعیین زمان ها و دعاهای مخصوص برای آن و تبیین نتایج این زیارت مانند: رسیدن به قرب الهی، برخورداری از شفاعت و برابری آن با حج ، برپایی سوگواری و بیان نتایج آن همچون حفظ دستاوردهای نهضت عاشورا، آگاهی از حقیقت دین، پیوند با سیدالشهدا (ع) ، آمرزش گناهان و رهایی از هول و هراس روز قیامت.
۲۳.

واکاوی آموزه های تربیتی سوره یونس(ع) در قرآن و حدیث با تأکید بر نظرات آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سوره یونس (ع) تربیت تفریح عجله آموزه های تربیتی آیت الله جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۷ تعداد دانلود : ۳۱۷
تربیت،هرگونه فعالیتی از طرف خداوند، انبیا و اولیا،به منظور اثرگذاری بر شناخت، نگرش، اخلاق، و رفتار فرد، بر اساس اهداف ازپیش تعیین شده است. خداوند متعال، پیامبران را برای هدایت و تربیت انسان ها فرستاد تا، با جدیت، بشریت را در مسیر تربیت و کمال پیش ببرند.سوره یونس (ع) نیز سرشار از آموزه هایی تربیتی برای نسل نواندیش اسلامی در جامعه کنونی است. پژوهش حاضر با روش توصیفی_تحلیلی و منابع کتابخانه ای-نرم افزاری و استناد به آیات قرآن و روایات و کلام بزرگان دین، برخی از این آموزه ها رابراساس نیاز انسان معاصردر جهت حرکت به سوی کمال و رهایی از دغدغه های دنیای مادی واکاوی کرده و به این نتایج دست یافته است:عجله نداشتن خداوند در مجازات ظالمان به دلیل فرصت بازگشت یا اتمام حجت، سازگار نبودن نظام هستی با ظلم، دل بسته نبودن  به دنیای فانی و استفاده صحیح از فرصت ها، لزوم به کارگیری نعمت های الهی در جهت کمال، انعکاس رفتارهای انسان در دنیا، قرآن عاملی برای هدایت و رحمت و شفای بیماری ها، نیکو بودن فرح و شادمانی به واسطهبرخورداری از نعمت وحی و آموزه ها و معارف الهی، برخورداری اولیای الهی از کمال و سعادت بشری و توبهبه موقع که نجات دهنده از عذاب الهی است.
۲۴.

واکاوی بارزترین پیامدهای تعصب و قومیت گرایی در دانشگاه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۰۱۴ تعداد دانلود : ۶۹۰
هدف : این پژوهش درصدد بررسی واکاوی بارزترین پیامدهای تعصب و قومیت گرایی در دانشگاه هااست. روش: این پژوهش با روش کتابخانه ای- اسنادی به تحلیل محتوای کیفی انجام گرفته است. یافته ها:آثار و پیامدهایی مانند از بین رفتن اتحاد و انسجام، انحراف از عدالت، فقدان ایمانی، تفکر انحصار طلبی و برتری، سد راه علم و ...، باعث به وجود آمدن محیطی ناراضی، آشفته، متفرق، بی انگیزه، فقدان خود اتّکایی در دانشگاه اسلامی می شوند که در چنین محیطی، قومیت گرایی در بینافراد آن رواج پیدا خواهد کرد. نتیجه گیری:یافته های تحقیق حاضر نشان می دهد که قومیت گرایی در دانشگاه اسلامی نه تنها در سرنوشت دانشگاه تأثیر دارد و نظام دانشگاه اسلامی را مختل می سازد؛ بلکه در سرنوشت کشور نیز تأثیر مستقیم می گذارد و باعث عدم رشد و پیشرفت کشور خواهد شد. در نهایت تنها چیزی که عاید دانشگاه و به تبع آن جامعه می شود چندگانگی، اختلاف و تفرقه ای است که تنها ثمره اش رکود نیروی فعال و خلاق جامعه است.
۲۵.

امام رضا (ع) و جاعلان حدیث (بررسی بسترهای وضع حدیث و موضع گیری های آن حضرت در قبال این مسئله)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) بنی عباس وضع حدیث پالایش حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۲ تعداد دانلود : ۴۲۲
از آغازین روزهای پیدایش اسلام، بعد از قرآن، سنت به عنوان دومین چشمه زلال گسترش و تبیین معارف دینی شناخته شده است؛ امّا این جریان دستخوش پاره ای از آسیب ها شد که حساسیت دلسوزان و عالمان و بزرگان اسلامی را برانگیخت. یکی از این آسیب ها، پدیده وضع و جعل حدیث بود. با عنایت به این که مقابله با این جریان از سوی بسیاری از بزرگان اسلامی از همان روزهای آغازین پیدایش این پدیده نامبارک در دایره احادیث، صورت گرفته، این پژوهش تلاش کرده است ضمن بررسی و تحلیل بسترهای جعل حدیث در زمان امام رضا (ع) ، موضع گیری آن حضرت در قبال این مسئله را نشان دهد. نتایج، حکایت از آن دارد که پیدایش جریانات و نحله های فکری گوناگون، اندیشه های غالیانه، مخالفت با امامان (ع) و قدرت طلبی بیش از حد بنی عباس، از مهم ترین عوامل جعل حدیث در زمان امام رضا (ع) بوده است. در مقابل، آن حضرت اقدامات مهمی را انجام دادند تا مانع رسیدن بانیان این جریان به اهداف خود شوند از جمله: تبیین معیارهای احادیث معتبر و قابل قبول، توصیه به اصحاب برای اخذ و روایت حدیث از منابع معتبر، عرضه روایات بر امام (ع) و پالایش احادیث و در برخی موارد، برخورد تند با وضع کنندگان احادیث.
۲۶.

پژوهشی نو در باره معناشناسی واژه ملائکه در قرآن

کلیدواژه‌ها: قرآن ملائکه معناشناسی جانشینی واژه ها رهم نشینی واژه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۲ تعداد دانلود : ۴۷۴
معناشناسی یکی از بهترین روش های برای بررسی متون می باشد. مقاله حاضر درصدد تبیین سیمای کلی فرشتگان با رویکردی معناشناسانه است. در این جستار که با استفاده از روش معناشناسی واژه های قرآنی صورت گرفته، پس از تبیین مفهوم و ماهیت واژه ملائکه در لغت و نظر مفسران، کاربرد قرآنی این واژه و هم چنین واژه های هم نشین و جانشین آن بررسی شده است. سپس با استفاده از قاعده سیاق و دقت در مقتضای آیات، چگونگی کاربرد آن در سرتاسر قرآن کریم تبیین گردیده است. یافته ها نشان می دهد که این واژه در کاربرد وحیانی بر محور جانشینی با واژه هایی رسل، مُدَبِّراتِ أَمْرا و ... و بر محور هم نشینی با واژگان روح، رسول و ... در یک حوزه معنایی قرار می گیرند. یکی از نتایج مهم این بررسی، آشکار شدن پیوند معنایی عمیقِ این واژه با سایر واژه های هم حوزه در قرآن است.
۲۷.

«گفتاری بودن» زبان قرآن از دیدگاه ویلیام گراهام(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: گفتار نوشتار طیف بیان بُعد حسّی زبان قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۹ تعداد دانلود : ۴۷۶
گفتاری بودن زبان قرآن، از جمله مباحث روزآمد در حوزه زبان شناسی قرآن است که مجادلات و بحث های بسیاری را در میان صاحب نظران پدید آورده است. پژوهشگر غیر مسلمان آمریکایی، دکتر ویلیام آلبرت گراهام، در بخشی از کتاب خود با عنوان «فراسوی واژه مکتوب، جنبه های شفاهی متن مقدس در تاریخ مذهب»، گفتاری بودن قرآن را بررسی کرده است. پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی تحلیلی صورت پذیرفته و داده های آن نیز به روش کتابخانه ای گردآمده، به تبیین و تحلیل برداشت گراهام از گفتاری بودن قرآن پرداخته است. نتیجه به دست آمده نشان می دهد که محقق در چارچوب یک «طیف بیان»، قرآن را هم زمان، هم یک مجموعه گفتاری و هم یک متن نوشتاری می شناسد؛ اما با توجه به قرائنی و به ویژه با در نظر گرفتن نحوه عملکرد شفاهی آن در جامعه اسلامی، وجه اصلی و غالب آن را «گفتاری» می داند.
۲۸.

نقد روایات نزول قرآن بر زبان صحابه (نگاهی به کتاب الاتقان سیوطی)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: نزول قرآن لسان صحابه سیوطی الاتقان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۴ تعداد دانلود : ۵۶۶
یکی از مهم ترین منابع در زمینه علوم قرآنی، کتاب «الاتقان فی علوم القرآن» جلال الدین سیوطی است که از جهات مختلف در کانون توجه محققان و دانش پژوهان این حوزه است. این اثر همچون تألیفات دیگر، از کاستی و خطا مصون نیست و آسیب هایی بدان راه یافته است و به واسطة جایگاه درخوری که در عرصة علوم قرآنی دارد، عدم توجه به این ایرادات، پیامدهای گسترده ای را به دنبال خواهد داشت. ازاین رو در این پژوهش که با روش کتابخانه ای و به شیوة تحلیل محتوا صورت پذیرفته است، به بررسی و نقد یکی از انواع مورد تردید در این تألیف می پردازیم. نوع دهم از مباحث الاتقان با عنوان «فیما انزل من القرآن علی لسان بعض الصحابه» مدعی نوعی از پیش نزول یا الهام برخی از آیات قرآن کریم بر زبان صحابه پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم است. فارغ از تحلیل سندی، بررسی محتوایی این اخبار، مضمون آنها را در تقابل با مسلمات عقلی، تاریخی و نقلی نشان می دهد.
۲۹.

اعتبارسنجی سندی و تحلیل متنی روایات فرزندآوری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اعتبارسنجی سند روایات مشوق فرزندآوری روایات مخالف فرزندآوری تحلیل متنی روایات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۸ تعداد دانلود : ۶۷۴
از مباحث مهم مطرح شده چند دهه گذشته در ایران و جهان، مسئله جمعیت و کنترل یا افزایش آن است. دراین باره روایات متعدد و گاه به ظاهر متعارضی در منابع روایی شیعه وجود دارند که می طلبد از جهت سند، اعتبارسنجی و از جهت متن، تبیین و تحلیل گردند. برای دست یابی به این هدف، ابتدا اعتبار سندی روایات مشوق فرزندآوری و سپس روایاتی که به نوعی به کنترل موالید اشاره دارند بررسی شده ، آنگاه با تکیه بر دیدگاه رجالیون و تحلیل روایات صحیحِ مشوقِ فرزندآوری، به اثبات رسیده که حکم اولیه تکثیر نسل و ازدیاد فرزندآوری، رجحان و استحباب است و از روایتی که توهم مخالفت آن با ازدیاد نسل می رود، چنین استفاده ای نمی شود.
۳۰.

واکاوی و نقد روایات غلوآمیز درباره امامان در دو تفسیر عیاشی و قمی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امامان (ع) غالیان روایات غلو تفسیر قمی تفسیر عیاشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۸ تعداد دانلود : ۱۱۷۰
تحلیل و بررسی روایات یکی از بایسته ها در حوزه حدیث و برای دفاع و پاسداری از آن است؛ این ضرورت بنا به دلایلی در روایات تفسیری از اهمیت بیشتری برخوردار است و به خصوص آن احادیثی که درباره امامان معصوم k وارد شده که برخی از آنان نه تنها در جهت تبیین جایگاه آنان نیست بلکه ممکن است دستاویزی برای برخی مخالفان و معاندان شود. تحقیق پیش رو به دنبال پاسخ این پرسش است که آیا اساساً روایات غلوآمیزی در دو کتاب تفسیری عیاشی و قمی درباره امامان k وارد شده است؟ و بعد اسناد و محتوای آن ها چگونه است؟ نتایج حکایت از آن دارد که تعدادی از روایات این دو کتاب، که در بخش دوم مقاله به تفصیل ذکر خواهد شد، غلوآمیز بوده؛ از جمله اعتقاد به الوهیت و ربوبیت امامان k و خلقت غیرعادی آنان و برخی تأویلات غیرقابل قبول، و البته اسناد ضعیفی دارند و از طرفی غیرقابل انطباق با معانی و سیاق آیات هستند. روش تحقیق در این مقاله تحلیلی توصیفی و به گونه تطبیقی است.
۳۱.

بررسی ابزارها، آداب، زمینه ها و تکنیک های تبلیغ در فرهنگ رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) مناظره توحید امامت تبلیغ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۴ تعداد دانلود : ۴۲۵
در آیین اسلام تبلیغ جایگاه برجسته و ممتازی دارد. علاوه بر قرآن کریم، سیره ائمه اطهار(علیهم السلام) نیز به عنوان تکیه گاه جبهه توحید، مشحون از روش ها و تجربه های دعوت و ترویج دین الهی است. در همین راستا و با نظرداشت این واقعیت که مخاطب روایات اهل بیت (علیهم السلام) تمام مردمان در همه اعصار هستند، پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی تحلیلی و با استناد به منابع متعدّد و معتبر روایی، مهم ترین ابزارها، آداب، زمینه ها و تکنیک های تبلیغ را در فرهنگ رضوی بررسی کرده است. نتایج بیانگر آن است که حضرت رضا (علیه السلام) از اهرم ولایتعهدی و شرکت در جلسات مناظره ای، بیشترین بهره را برای ترویج و نشر فرهنگ اصیل اسلامی برده اند. از جمله ویژگی های برجسته پارادایم تبلیغ رضوی این بود که همواره به سطح استعداد و میزان عقل مخاطب توجه داشت و متناسب با حال و درک او، پیام های خویش را تعدیل و مبلّغان خود را نیز به این امر سفارش می فرمود. علاوه بر تبلیغ تشیّع اعتقادی و تلاش برای بیداری اسلامی، در بخش فرهنگی، تبلیغ آن حضرت بر روی پرورش نخبگان فرهنگی، مقابله با اصطکاک فرهنگی میان جهان اسلام و غرب و نیز ترویج سبک زندگی اسلامی متمرکز بود.
۳۲.

واکاوی سبک مناظراتی امام رضا (ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) تاریخ امامت مناظره گفت وگوی بین ادیان مخاطب شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۸ تعداد دانلود : ۵۱۳
مناظره یکی از شیوه های تبلیغی پیامبران و اولیای الهی برای دعوت مردم به سوی توحید و حلّ اختلافات دینی است که در آیاتی از قرآن کریم بر آن تأکید شده است. گفت وگوی میان اسلام با ادیان مختلف از دوره نبوی شروع گردید و در عصر جانشینان آن حضرت(ص) ادامه یافت و در عصر رضوی به اوج خود رسید. این مقاله به این نتیجه دست یافته است که امام(ع)با تکیه بر گونه ای خاص از مخاطب شناسی، متناسب با درک مخاطب، پیام های خویش را ارائه می کردند و به منظور افزایش اثرگذاری، علاوه بر استناد به متون مقدّس مخاطبان، از انواع روش های ادبی و بلاغی، مانند به کارگیری صنعت تکرار، توجّه به آهنگ کلمات، تصویرسازی، تسلسل و نظم منطقی مباحث، ارائه برهان به شیوه حصر عقلی، هماهنگی لفظ با معنا، انتخاب آگاهانه واژگان و به کارگیری ساختارهای تأکیدی استفاده می کردند.
۳۳.

معنا شناسی وحدت در قرآن و بازشناسی ارتباط آن با بیداری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: وحدت بیداری اسلامی معنا شناسی مصداق واژگان هم نشین واژگان جانشین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۸ تعداد دانلود : ۲۷۵
وحدت اسلامی یکی از مسائل بسیار مهم و در عین حال حساسی است که بالاخص در جهان اسلام حائز اهمیت است. با توجه به این که طرح یک موضوع، قبل از هرچیز نیازمند شفاف سازی درباره معناشناسی موضوع و بیان گستره ی آن است، این پژوهش در صدد است تا با روش اسنادی- کتابخانه ای و با پیمایش مراحل سه گانه توصیف، تحلیل و تبیین، واژه وحدت در قرآن کریم را مورد واکاوی قرار داده و از سوی دیگر، به دلیل تاثیرات متقابلی که بین وحدت و بیداری اسلامی وجود دارد، به کشف رابطه معناشناختی بین آن دو نیز بپردازد. بنابراین ضمن بازشناسی معنای لغوی و اصطلاحی واژه وحدت، ارتباط مفهومی این واژه با واژگان هم نشین و جانشین و ارتباط سازمان یافته آن ها مورد تحلیل قرار گرفته، و سپس با استفاده از قاعده سیاق و دقت در مقتضیات آیات، چگونگی کاربرد واژه وحدت در سراسر قرآن کریم تبیین گردیده است. یکی از نتایج مهم این بررسیِ توصیفی، آشکار شدن پیوند معناییِ عمیقِ وحدت با سایر واژگان هم حوزه در قرآن و بالاخص با بیداری اسلامی در عصر حاضر است.
۳۴.

چیستی محبت متقابل خداوند و انسان(مقاله ترویجی حوزه)

کلیدواژه‌ها: خداوند انسان قرآن کریم عشق محبت و دوستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۶ تعداد دانلود : ۲۷۰
محبت که می توان وجود آن را امری وجدانی دانست، برگرفته از شناخت و فرع بر آن است. مادامی که شناخت نباشد، محبتی نیز متصور نیست. به یقین محبت به خدای تعالی و دوستی خداوند با انسان که ارزشمندترین و متعالی ترین نوع از محبت است، بر همین اصل مبتنی است. جایگاه این دوستی تا بدانجاست که غایت کمال بنده تلقی می شود. در پژوهش پیش رو به معنای محبت، واکاوی حقیقت حب و بغض خداوند به بندگان خود، محبت در قرآن و اقسام و اسباب آن، نشانههای محبت انسان به خداوند متعال و موانع این محبت توجه شده است. روش این پژوهش، روشی تحلیلی توصیفی است و با استفاده از ابزار کتابخانهای انجام شده است.
۳۵.

ارزیابی تأثیر تشیع راویان در نقدهای رجالی اهل سنت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نقد رجال راوی شیعه اهل سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵ تعداد دانلود : ۵۵۰
عدالت محوری و پرهیز از هر گونه تعصب باید از مهم ترین اصول در نقد و بررسی متون باشد. اما آیا این اصل در نقدهای رجالی مورد توجه قرار گرفته است؟ و یا در این بخش تعصبات مذهبی کارگر بوده و مانع حقیقت گویی برخی از رجالیان شده است؟ این مقاله با هدف ارزیابی تاثیر شیعه بودن راویان در نقدهای رجالی اهل سنت در کتب رجالی معتبر آن ها و با روش توصیفی تحلیلی به نگارش درآمده، و با شواهد متعدد بیان می دارد که بسیاری از نقدهای رجالیون اهل سنت، درباره راویان شیعی مذهب با جهت گیری مذهبی و تعصب فرقه گرایانه و ضد شیعی صورت گرفته و ثابت کرده است که نزد برخی رجالیون اهل سنت، تشیع برای راویان نوعی ضعف به شمار آمده و در موارد بسیاری حتی بر وثاقت و صلاح و عدالت راویان سایه انداخته است.
۳۶.

بررسی روش محدث نوری در چگونگی برخورد با اخبار متعارض در مستدرک الوسائل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حل تعارض روایات متعارض محدث نوری مستدرک الوسائل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۱ تعداد دانلود : ۲۵۴
 مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل مجموعه ای گران قدر از احادیث معصومینk درباره احکام و مسائل شرعی به شمار می رود که توسط میرزا حسین نوری مشهور به محدث نوری در جهت تکمیل کتاب وسائل الشیعه شیخ حر عاملی نگارش یافته است. محدث نوری از شماری از مباحث فقه الحدیثی در جهت بررسی صحت و سقم روایات بهره جسته است. از آنجا که یکی از مباحث بسیار مهم فقه الحدیثی، بحث اخبار متعارض است و محدث نوری عنایت ویژه ای به این مسئله داشته، این پژوهش درصدد پاسخ گویی به این مسئله است که ایشان در برخورد با احادیث متعارض چه روش هایی را به کار گرفته است؟ این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی، به این یافته ها رسیده است که از جمله مهم ترین و پرکاربردترین روش های رفع تعارض اخبار از سوی محدث نوری عبارت است از: حمل بر تقیه، اتفاق نظر امامیه، شهرت روایی و شهرت عملی، حمل بر استحباب، حمل بر خاص، حمل بر مقید، حمل بر اضطرار، مطابقت با اصل، مطابقت با نسخه های متعدد و معتبر، اجماع، تحریف و تصحیف.
۳۷.

کنکاشی در حقیقت بیت المعمور با رویکردی بر تحلیل روایات

کلیدواژه‌ها: بیت المعمور ضراح معبد فرشتگان کعبه مساجد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۲۲۵
بیت المعمور واژه ای است که تنها یک بار در قرآن کریم(طور/4) از آن یاد شده است. اما این که ماهیت آن چیست؟ در کجا قرار دارد؟ چگونه است؟ و... در قرآن تصریح نشده است. مفسران به شیوه های مختلفی به تفسیر، تشریح و تعیین مصداق برای این واژه پرداخته اند به طوری که اختلاف این تفسیرها تا جایی است که نظرات یکدیگر را نقض نموده اند. پس برای کشف حقیقت باید به روایات معصومین(ع) مراجعه نمود که البته روایات زیادی نیز در این زمینه وارد شده و اختلافات بسیار شدیدی با هم دارند. برخی از این روایات و اخبار گویای این است که بیت المعمور در آسمان است و البته این که در کدام آسمان است آن هم متفاوت ذکر شده، برخی مطلق آسمان گفته اند، برخی دیگر آسمان اول، نقل هایی آسمان چهارم، و در روایاتی آسمان ششم و بالأخره آسمان هفتم، بالای آسمان هفتم و زیر عرش و برخی نیز بیت المعمور را در زمین از جمله: کعبه ی مشرّفه، بیت المقدس و... معرفی کرده اند. ولی آن چیزی که از کنار هم گذاشتن اخبار و روایات مختلف به دست می آید؛ این است که می توان در مورد هر عبادتگاهی در زمین و آسمان ها که انسان ها و فرشتگان در آن عبادت می کنند؛ اصطلاح بیت المعمور را به کار برد. بنابراین می توان تمام مساجد و معابد موجود در زمین و همه ی عبادتگاه های فرشتگان در آسمان ها را بیت المعمور نامید.
۳۸.

بررسی تطبیقی نقش آیات عظام خویی و سبحانی در تکمیل مبانی علم رجال(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: علم رجال شیعه توثیقات خاص مبانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۱۵۴
ضرورت بحث از توثیقات خاص در علم رجال برای به دست آوردن راویان راستین، حکایت از اهمیت وافر این علم در پژوهش های رجالی دارد. اهمیت صورت بندی دوگانه توثیق یا تضعیف راویان در منابع رجالی پیشین از یکسو و درآمیختگی و ناکارآمدی مبانی و معیارهای رجالیان در پرده برداری از شخصیت حدیثی یک راوی از سوی دیگر، باعث شد تا دانشمندان علم رجال در پی شمارش مبانی نظری و معیارهای کارآمد برای توثیقات خاص برآیند. نوشتار حاضر، مبانی و معیارهای آیت الله خویی و آیت الله سبحانی به عنوان دو نمونه از رجالیان برجسته عصر حاضر را در توثیقات خاص مورد تحلیل قرار داده و تبیین کرده که آیت الله خویی با پایه گذاری و یک دسته بندی معنابخش از معیارها، به مثابه پلی است بین دانشمندان متقدم و دوره های پسین شیعه تا اینان را به نوآوری در این علم تشویق نماید. ایجاد مبنایی نو با عنوان «تلاش مجتهد در جمع قرائن و شواهد برای احراز وثاقت راوی» از این قبیل نوآوری است که از سوی آیت الله سبحانی ارائه شده است. این تلاش علمی بر پویایی و روزآمدی معیارهای اندیشمندان پسین جهان تشیع در ردیابی راویان حدیثی دلالت می کند.
۳۹.

بازپژوهشی در تضعیف حمّاد بن عیسی از سوی اهل سنت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جرح تعدیل حماد بن عیسی جرح مبهم و اهل سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۱۴۳
  مبحث جرح و تعدیل در علم رجال یکی از مباحث مهم است که اهمیت آن به ویژه در علم حدیث، نمود فراوانی می یابد؛ به نحوی که در بررسی صحت و سقم یک روایت، هر اندازه که درجه اعتبار سند آن روایت بالاتر باشد به همان میزان احتمال پذیرش و نیز دور ماندن آن از آسیب های حدیثی(از قبیل جعلی و موضوع بودن و ...) افزایش می یابد. راویان فراوانی از سوی رجال اهل سنت تضعیف شده اند که به تبع این تضعیفات، تعداد فراوانی از احادیث صحیح، از درجه اعتبار ساقط شده و به مرتبه پایین تری از اعتبار تنزّل یافته اند. بسیاری از این تضعیفات به دلایلی از قبیل تعصب در مذهب، سخت گیری و مشدّد بودن و مسائلی از این قبیل است. مقال حاضر بر آن است تا با استفاده از منابع کتابخانه ای و نرم افزاری، چگونگی اعمال جرح مبهم در مورد حمّاد بن عیسی که صرفاً به سبب اعمال جرح مبهم بر وی، تضعیف شده است را بررسی نموده و با توجه به غیرقابل پذیرش بودن جرح مبهم از سوی خود اهل سنت، تضعیف آن ها بر این راوی را مردود شمرده و موثق بودن این راوی را اثبات نماید و امکان تعمیم این مبحث در مورد راویان فراوان دیگری که از سوی اهل سنت با همین طریقه تضعیف گردیده اند نیز محتمل بداند به نحوی که این تعمیم، لزوم بازنگری در برخی جرح و تعدیل های اهل سنت الزامی می نمایاند.
۴۰.

کنش های گفتاری داستان حضرت یوسف (ع) در قرآن کریم (بر اساس نظریه جان سرل)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم داستان یوسف(ع) جان سرل کنش گفتاری زبان شناسی کاربردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸ تعداد دانلود : ۱۹۵
با عنایت به اینکه کاربست نظریه های جدید زبان شناسی در تحلیل متون دینی، افق های جدیدی را در برابر پژوهشگران هر دو حوزه قرار می دهد، پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی- تحلیلی، بر اساس نظریه جان سرل، کنش های گفتاری را در داستان حضرت یوسف(ع)، مورد بررسی و تحلیل قرار داده است. نتایج، نشان از آن دارد که نظریه مذکور می تواند لایه-های عمیق تری از آیات قرآن کریم را آشکار سازد و از گزاره ها و اسلوب های شایع در قرآن با توجّه به سیاق و بافت آیات، معانی متعدّدی را برداشت کرد. از میان کنش های پنجگانه سرل، کنش های اظهاری و ترغیبی از بسامد بالاتری برخوردارند. علّت این بسامد بالا که بیشتر به صورت کاربرد غیرمستقیم و استفاده از معانی ثانوی استفهام، امر و نهی و نیز استفاده از جملات خبری به جای انشائی جلوه گری کرده است، نشان دادن عنایت ویژه خداوند متعال به بندگان مخلص خود، ترغیب و تشویق مخاطب به تفکّر عمیق در دین با عبرت گرفتن از حوادث این داستان و درک عقلایی داشتن از مسائل مختلف است. از نکات قابل توجّه در کنش های تعهّدی، عاطفی و اعلامی می توان به توکّل و اعتماد به خدا، پایبندی به اخلاق و پاکدامنی، بیان حالات روحی و عاطفی شخصیّت های داستان و ابراز همدردی با آنان، اعلام وحدانیت خداوند و بیزاری از مشرکان اشاره نمود که فضایی کاملاً معنوی را در داستان مذکور ایجاد کرده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان