داوود برزآبادی فراهانی

سال های بسیاری است که در برنامه ریزی آموزشی به تفاوت های فردی توجه شده است. یکی از شاخصه های تفاوت های فردی، سبک های یادگیری است. کارشناسان آموزش زبان انگلیسی، مانند سایر دست اندرکاران تعلیم و تربیت، می توانند با کشف سبک های یادگیری، برنامه آموزشی مناسبی را طراحی کنند. البته تولید ابزار پایا (reliable) و معتبر (valid) مسئله ای مهم در سنجش سبک های یادگیری فراگیران زبان انگلیسی (به عنوان زبان خارجی) است. در این مقاله نتایج اجرای دو پرسشنامه سبک های یادگیری موسوم به پرسشنامه برتری سبک های یادگیری ادراکی رید(Reid) و نشانگر سبک های یادگیری وینترگرست و دی کاپیوا (Wintergerst and DeCapua) گزارش می شود. پرسشنامه اول در سال 1987 تولید شده است و به اختصار PLSPQ نامیده می شود و پرسشنامه دوم در سال 2002 تولید شده است که به اختصار LSI خوانده می شود. هر دو پرسشنامه در اصل برای کسانی تدوین شده اند که انگلیسی زبان دوم آنهاست. نتایج این تحقیق – که با روش آماری تحلیل عامل تأییدی (confirmatory factor analysis ) و آلفای کرانباخ(Cronbach’s alpha ) بررسی شده است– نشان داد که PLSPQ روایی سازه ندارد و نیز پایایی آن از حد معمول کمتر است. اما LSI از حیث روایی سازه و پایایی قابل قبول است. از آن جایی که تعداد سؤالات LSI از PLSPQ کمتر است، می توان گفت که از نظر عملی ( practicality ) از PLSPQ بهتر است. بنابراین، می توان گفت که LSI بهتر از PLSPQ سبک های یادگیری را می سنجد. اهل فن می دانند که کمتر پرسشنامه یا آزمونی پیدا می شود که همه جوانب یک سازه را در بر گیرد. برای نمونه در پرسشنامه LSI به «شیوه استدلال» (استقراء/قیاس) توجه نشده است. از این رو پیشنهاد می شود، سؤالاتی برای سنجش این سازه به این پرسشنامه اضافه شود تا به غنای آن افزوده شود.

تحقیق حاضر به منظور مقایسه عملکرد معلمان قوی و ضعیف در مکالمه زبان انگلیسی از نظر کمیت و نوع سؤالات کلاسی و تصحیح خطای زبان آموزان انجام گرفت. کلاس های دو معلم قوی و دو معلم ضعیف، هر کدام دو بار، به صورت حضوری بازدیدشدند. انتخاب معلمان مورد نظر از طریق پرسشنامه ای که توسط زبان آموزان، کارکنان بخش آموزش و مدیر مؤسسه ای که تحقیق حاضر در آنجا صورت گرفت تعیین گردیدند. معلمان انتخاب شده از لحاظ میزان و نوع سؤالی که می پرسیدند و نیز از نظرمیزان استفاده از شش نوع نحوه تصحیح خطای زبان آموزان مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج حاصله از تجزیه و تحلیل نتایج بدست آمده از بازدیدهای کلاسی نشان داد که بین دو نوع معلم مورد بررسی در این تحقیق هم از لحاظ تعداد سؤالات و هم از لحاظ تعداد دفعات تصحیح خطاها تفاوت معنی داری وجود دارد. در واقع، معلمان قوی از هر دو جنبه مورد مطالعه بر معلمان ضعیف برتری معنی دار داشتند.

تحقیق موجود بر آن است که با توجه به انتظار حاضر از معلم زبان مبنی بر داشتن دانش لازم جهت ایجاد تغییرات متناسب در تدریس مبتنی بر درک درست از شرایط مختلفی که در کلاسهای مختلف وجود دارد خصوصیاتی را که چنین معلمی باید دارا باشد تا به این مهم دست یابد را بررسی و ارائه نماید. به این منظور چنین خصوصیاتی که در این نوشته عملکردهای اصلی معلم نامیده می شود با نظر به مسائل مطروحه در رشته آموزش زبان انگلیسی تعیین و در معرض قضاوت زبان آموزان معلمین و مدیران موسسات آموزش زبان قرار داده شد و اطلاعات حاصله از این منابع و نیز بازدیدهای کلاسی که توسط افراد واجد شرایط انجام شد تجزیه تحلیل آماری گردید. نتایج حاصله نشان داد که از هفت عملکرد اصلی تدریس که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت یعنی (1) کنترل رفتار زبان آموزان (2) نحوه ارائه مطلب درسی (3) نظارت بر روند تدریس (4) گرفتن بازخورد آموزشی (5) سعی در تسهیل روند آموزش و فراگیری (6) ایجاد ارتباط با زبان آموزان و (7) انجام فعالیت های آموزشی مرتبط در خارج محیط کلاسی عملکرد ششم و هفتم به ترتیب از نظر کلیه شرکت کنندگان در این تحقیق با عملکردهای دیگر تفاوت معنی داری داشت. باید خاطر نشان ساخت که نتایج حاصله در این تحقیق با روند موجود در بحث های مربوط به تربیت معلم که در آن ها اهمیت زیادی به ایجاد ارتباط با زبان آموزان و بالا بردن دانش تئوریک و درایت معلم داده می شود هماهنگ است.

تحقیق حاضر به منظور پاسخ به این سؤال طراحی شد که آیا نوع شخصیتی برون‌گرا یا درونگرای فارسی‌زبانان فراگیر زبان ژاپنی تأثیری بر میزان درستی ساختاری، روانی بیان و تراکم واژگانی گفتار ژاپنی آنها داردیا خیر. بدین منظور 65 نفر ازدانشجویان زبان و ادبیات ژاپنی که در دانشگاه تهران مشغول به تحصیل بودند، به عنوان آزمودنی‌ها مورد استفاده قرار گرفتند. ابتدا از آنان خواسته شد تا به پرسشنامة شخصیتی آیزنک پاسخ دهند. بعد از مشخص شدن نوع شخصیتی شرکت‌کنندگان، از آنان آزمـون مصـاحبة ایفـای نقش (Role-play) گرفته شد و اطلاعات آن ضبط گردید. سپس نمرة شرکت‌کنندگان در درستی ساختاری، روانی بیان و تراکم واژگانی مشخص شد. سرانجام با استفاده از آزمون t مستقل، مشخص شد که گرچه نوع شخصیتی آزمودنی‌ها اثر معنی‌داری به نفع دانشجویان درونگرا بر میزان درستی ساختاری و تراکم واژگانی دارد، ولی نوع شخصیتی اثر معنی‌داری بر روانی بیان ندارد. توجه به نتایج این تحقیق اهمیت شناخت آموزگار را از جنبه‌های مختلف شخصیت زبان‌آموزان، از جمله درونگرا و برونگرا بودن آنان به عنوان وسیله‌ای برای بهبود و تسهیل روند آموزش زبان مورد تأکید قرار می‌دهد.

تحقیق حاضر تلاش می کند کتابهای زبان انگلیسی چاپ جدید متوسطه را به لحاظ منظورشناسی زبان در حوزه ادب بررسی نماید. هدف اصلی تحقیق یافتن نحوه توزیع استراتژیهای کلان و خرد ادب بر پایه نظریه ادب براون و لوینسون (1987) در مکالمات کتابها است. هدف دیگر بررسی وجود ارتباط میان سطح کتابهای درسی و میزان استفاده از استراتژیهای کلان ادب می باشد. بدین منظور فراوانی و درصد استفاده از استراتژیهای کلان و خرد ادب در مکالمات هر یک از کتاب های زبان بررسی گردید و برای یافتن ارتباط میان سطح کتابهای درسی و میزان استفاده از استراتژیهای کلان ادب از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که تمامی انواع استراتژیهای کلان در کتابها استفاده شده است اما در میزان استفاده از آنها و استراتژیهای خرد مربوطه تفاوت بسیاری وجود دارد. همچنین مشخص گردید که هر چه سطح کتاب بالاتر می رود میزان استفاده از استراتژیهای کلان ادب کاهش می یابد. نتایج تحقیق می تواند اطلاعات مفیدی را در اختیار طراحان کتابهای درسی زبان انگلیسی قرار دهد.

درحالی که بخش بزرگی از یادگیری خارج از فضای آموزشی اتفاق می افتد، پژوهش های کمی به میزان و نوع فعالیت های زبان آموزان در خاج از کلاس پرداخته اند. این مطالعه برآنست تا میزان تماس خارج از کلاس زبان-آموزان ایرانی با محتوای خوانداری، شنیداری، و صوتی تصویری انگلیسی را بررسی کرده و رابطه آن با دانش واژگان زبان آموزان را بسنجد. به این منظور 88 دانشجوی سال اول کارشناسی رشته آموزش زبان انگلیسی به سوالات یک آزمون دانش واژگان و پرسشنامه پاسخ دادند. پایایی هر دو ابزار نیز محاسبه و تایید شد. نتایج حاکی از این بود که زبان آموزان بیشترین زمان را به تماشای محتوای انگلیسی اعم از فیلم، سریال، و ویدیو های اینترنتی اختصاص می دهند و گوش دادن و خواندن در جایگاه های بعدی قرار می گیرند. نتایج همبستگی پیرسون نیز نشان داد که تماشا کردن و گوش دادن به محتوی انگلیسی با دانش واژگان زبان آموزان همبستگی مثبت دارد. همچنین مشخص شد که عدم استفاده از زیرنویس و استفاده از زیرنویس انگلیسی در حین تماشا کردن دارای همبستگی مثبت با دانش واژگان زبان آموزان است. برای خواندن متون و استفاده از زیرنویس فارسی اثر معناداری یافت نشد. یافته های این مطالعه نشان دهنده محبوبیت و پتانسیل رسانه های صوتی تصویری برای گسترش واژگان و حاکی از اهمیت استفاده برنامه های آموزش زبان از این ابزار و همچنین تشویق و هدایت زبان آموزان به استفاده گسترده از آن است.