نظریه ادب

قائم مقام فراهانی از سیاستمداران بزرگ دوره قاجار به شمارمی آید و دارای تألیفات متعدّدی است که مهم ترین آن ها منشآت نام دارد. منشآت، نامه هایی است که در دوره دیوان سالاری به سبک ساده و روان نوشته شده و به عنوان ژانری ادبی این ظرفیت را داراست که بر اساس نظریه کاربردشناسی اصول ادب بررسی شود. از این رو، در این پژوهش، این نظریه در نامه های خانوادگی قائم مقام در منشآت، بررسی و تحلیل می شود تا از این طریق، شخصیّت و نحوه ارتباط وی با افراد خانواده ارزیابی شود. درباره اصول ادب نظریّات متعدّدی بیان شده که در این مقاله از نظریه براون و لوینسون بر اساس راهبرد های ادب سلبی و ادب ایجابی، خطاب های مستقیم و غیرمستقیم؛ و از نظریّه کالپپر در رابطه با راهبرد نقض ادب ایجابی و نقض ادب سلبی، و نقض مستقیم ادب بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از این جستار که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده؛ گویای این است که قائم مقام فراهانی از ادب ایجابی (39.75%) برای مخاطبان خود بهره فراوانی برده؛ و از ادب سلبی (2.75%)برای بیان علاقه خود بهره گرفته و وجهه کمتر کسی را تهدید کرده است. نقض ادب ایجابی (7%) براساس عدم همدلی یا برچسب های نامناسب ، درصد کمی را به خود اختصاص داده و نقض ادب سلبی (3.75%) بیشتر ناشی از فروتنی و نقض مستقیم ادب (5.25 %) نسبت به دنیا در این نامه ها بسیار کم شمار است. وی همچنین بیان غیرمستقیم (25.25%) را که دلیل بر رفتار مؤدبانه است؛ بیش از بیان مستقیم (16.25%) به کار گرفته است.

تحقیق حاضر تلاش می کند کتابهای زبان انگلیسی چاپ جدید متوسطه را به لحاظ منظورشناسی زبان در حوزه ادب بررسی نماید. هدف اصلی تحقیق یافتن نحوه توزیع استراتژیهای کلان و خرد ادب بر پایه نظریه ادب براون و لوینسون (1987) در مکالمات کتابها است. هدف دیگر بررسی وجود ارتباط میان سطح کتابهای درسی و میزان استفاده از استراتژیهای کلان ادب می باشد. بدین منظور فراوانی و درصد استفاده از استراتژیهای کلان و خرد ادب در مکالمات هر یک از کتاب های زبان بررسی گردید و برای یافتن ارتباط میان سطح کتابهای درسی و میزان استفاده از استراتژیهای کلان ادب از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که تمامی انواع استراتژیهای کلان در کتابها استفاده شده است اما در میزان استفاده از آنها و استراتژیهای خرد مربوطه تفاوت بسیاری وجود دارد. همچنین مشخص گردید که هر چه سطح کتاب بالاتر می رود میزان استفاده از استراتژیهای کلان ادب کاهش می یابد. نتایج تحقیق می تواند اطلاعات مفیدی را در اختیار طراحان کتابهای درسی زبان انگلیسی قرار دهد.

از آنجا که قرآن کریم منشأ و منبع علوم طبیعی و ماوراء طبیعی است و به قول ابونصر فارابی شامل مصالح دنیوی و اخروی انسان هاست و برای درک مفاهیم متعالی آن راهی جز بهره بردن از فقه اللغه(زبان شناسی) وجود ندارد، لذا در این پژوهش ابتدا به طور اجمالی به نظریه کارگفت های آستین (1962) و تقسیم بندی پنج گانه آن ها توسط شاگردش جان سرل (1969) پرداخته ایم. سپس به نظریه ادب توسط لوینسون (1975) و قوانین سه گانه مطروحه توسط جورج لیکاف (1973) می پردازیم. آنگاه به روش کتابخانه ای و به شیوه توصیفی- تحلیلی به تجزیه و تحلیل نمونه هایی از داده های قرآنی می پردازیم. از جمله نتایج ارزشمند در این پژوهش می توان به بهره جستن قرآن کریم از کارگفت های مذکور و قوانین سه گانه لیکاف در کارگفت های ترغیبی جهت انتقال و تفهیم بهتر معانی و مفاهیم متعالی آن اشاره نمود. خداوند حکیم با استفاده از توان منظوری آیات کریمه و انتفاع از قوه عاقله، اراده و اختیار به بشر توان منظوری خوب از بد، حق از باطل و سعادت از شقاوت را ارزانی داشته است.

قرآن به عنوان یک گفتمان اجتماعی و مذهبی سرشار از تعاملات شخصیت های مختلف است. در طی تعاملات قرآنی اختلاف نظرهایی رخ می دهد که تاکنون ازنظر ادب بندرت مورد تحلیل قرارگرفته اند. بنابراین، مطالعه کیفی-توصیفی کنونی با هدف بررسی ادب اختلاف نظرهای قرآنی براساس نظریه ادب براون و لوینسون انجام شده است. تمام سوره های قرآن در دو زبان فارسی و عربی به طور مقایسه ای بررسی تا نوع اختلافات و سپس نوع ادب به کار رفته در آن ها مشخص شود. در کل قران 256 آیه حاوی اختلاف نظرها یافت شد. پس از جدول بندی، آن ها براساس مدل فوق تحلیل ادبی شدند. تجزیه وتحلیل جدول آیات نشان داد که از مجموع 256 اختلاف نظر در آیات قرآن ، 255 مورد (99/6%) شامل ادب منفی و یک مورد (0.39 درصد) شامل ادب مثبت بودند. از ده استراتژی ادب منفی ، همه آن ها به جز «بیان عمل تهدیدآمیز وجهه به عنوان یک قاعده کلی» و «عذرخواهی» به وقوع پیوستند. بیشترین استراتژی ادب منفی «بدبینی» بود که 98 بار (43/38٪)، «سؤال پرسیدن و مصون سازی» 63 بار (38.43٪) و «به حداقل رساندن تحمیل تهدید وجهه» 29 بار (11.37٪) رخ داده اند. تنها نشانگر ادب مثبت در اختلافات قرآن «استفاده از نشانگرهای هویت درون گروهی» با 1 مورد بروز (0.39٪) بود. راجع به اصطلاحات یا مقوله های نشانگر اختلاف نظر، «سؤال پرسیدن» با 63 (24.60٪) اختلاف نظر ، «استدلال کردن» با 36 (14.4) اختلاف نظر و «ابراز تردید« با 28 (10.39) اختلاف نظر رخ دادند. این مطالعه برای زبان شناسان، تحلیل گران گفتمان و محققان ترجمه تأثیراتی دارد.اهداف پژوهش:بررسی ادب اختلاف نظرهای قرآنی براساس نظریه ادب براون و لوینسون.بررسی وجود مخالفت های گوناگون در قرآن کریم براساس نظریه ادب.سؤالات پژوهش:بررسی ادب اختلاف نظرهای قرآنی براساس نظریه ادب براون و لوینسون چگونه می باشد؟گفتمان قرآن کریم چگونه در ساختار مساجد اسلامی منعکس شده است؟

تعارف از سنت های رایج اجتماعی و سازوکاری برای تعامل بهتر بین انسان ها از طریق به کارگیری عبارات و واژگان مؤدبانه و احترام آمیزاست.اینکه انسان ها در ارتباط های گفتاری خود با دیگران از چه عبارات و ساختارهایی و با چه اهداف و انگیزه هایی و به چه میزانی بهره می گیرند فرهنگ ها را از یکدیگر متمایز می کند.در نوشتار حاضر با شیوه مطالعه تاریخی و روایی در سیره اهل بیت (ع) و بررسی عبارت هایی که ایشان در احوالپرسی، خوش آمدگویی، تبریک و تسلیت گویی،خداحافظی،بدرقه و استقبال، تشویق و تشکر و ...به کارگرفته اندبهتأثیرگذاری این واژگان در حوزه زبان اجتماعی اشاره می شود.