دانش تربیتی

هدف پژوهش حاضر ارائه مدل علّی نقش عوامل مؤثر بر دانش محتوایی تربیتی فناوری دبیراناست. پژوهش حاضر از منظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری و تحلیل داده ها از نوع توصیفی – همبستگی است. جامعه آماری پژوهش کلیه دبیران مقطع متوسطه شهر شیراز در سال تحصیلی94-93می باشد که تعداد آن ها 5824 نفر (زن و مرد) است .حجم نمونه از طریق فرمول کوکران محاسبه شد و تعداد 255 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش ترکیبی از پرسشنامه های ساهین (2011) جهت سنجش متغیرهای دانش محتوا، دانش تربیتی، دانش محتوای تربیتی و دانش محتوای فناوریو پرسشنامه چای و همکاران (2011) جهت سنجش متغیرهای دانش فناوری، دانش تربیتی فناوری و دانش محتوایی تربیتی فناوری است. جهت بررسی فرضیه های پژوهش از روش تحلیل مسیر استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد که بین همه حوزه های دانش محتوایی تربیتی فناوری همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد و دانش محتوا، دانشتربیتی، دانش محتوای فناوری، دانش تربیتی فناوری، دانش محتوای تربیتی بر دانش محتوایی تربیتی فناوری اثر مستقیم دارند. علاوه بر این دانش فناوری، دانش محتوا و دانش تربیتی به طریق غیر مستقیم بر دانش محتوایی تربیتی فناوری تأثیر دارند و بیشترین اثر کل مربوط به دانش محتواست.

موفقیت در تحولِ نظام های آموزشی منوط به قابلیت های حرفه ای معلمان است. سرفصل ارائه شده به دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان باید مبتنی بر نیازهای شغلی آن ها باشد تا به کسب صلاحیت حرفه ای در آ ن ها بینجامد. با توجه به کاستی های فراوانی که متخصصان رشته زبان انگلیسی این دانشگاه درباره سرفصل رشته مذکور مطرح کرده بودند، محققان حاضر بعد از اطمینان از روایی و پایایی پرسش نامه تعیین صلاحیت، از 87 استاد رشته زبان انگلیسی دانشگاه فرهنگیان کشور به تکمیل این پرسش نامه دعوت کردند. نتایج پژوهش نشان داد، ازمنظر استادان مذکور، برنامه درسی جدید این رشته در مقایسه با برنامه درسی قدیم در افزایش مهارت و نگرش دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان موفق تر خواهد بود. هم چنین، نتایج این پژوهش نشان داد که برنامه درسی جدید در مقایسه با برنامه درسی قدیم در تقویت دانش موضوعی تربیتی در مقایسه با دانش تربیتی و دانش موضوعی به مراتب موفق تر عمل خواهد کرد.

هدف از این پژوهش، ارائه چارچوبی پیشنهادی برای برنامه درسی تربیت معلم چندفرهنگی در دانشگاه فرهنگیان است. برای این منظور از روش سندکاوی و تحلیل محتوای مقوله ای مقالات موجود در پایگاه های داخلی و خارجی پیرامون تربیت معلم چندفرهنگی استفاده شد. از میان مقالات حوزه تربیت چندفرهنگی، 30 مقاله مرتبط با برنامه درسی تربیت معلم چندفرهنگی انتخاب شد و با توجه به سؤالات پژوهش، یافته های آن ها در چهار حوزه دانش محتوایی، دانش تربیتی، عمل تربیتی، و نگرش، کدگذاری و مقوله های مشترک در جداول قرار داده شدند. در نهایت، مقولات چهار حوزه در اختیار ده نفر از مدرسان تربیت معلم قرار گرفت و با توجه به نظر آن ها مقولات موجود، اعتباربخشی و مقولات دیگری اضافه شد. یافته های پژوهش نشان داد در حوزه تربیت معلم چندفرهنگی باید دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان، دانش محتوایی، دانش تربیتی، عمل تربیتی و نگرش های ضروری را در قالب برنامه درسی رسمی و غیررسمی کسب کنند. در حوزه دانش محتوایی، لازم است دانش لازم و پایه ای را در مورد فرهنگ، تنوع فرهنگی، انواع مذاهب، اقوام و گروه های مختلف کسب کنند. در بعد دانش تربیتی باید با اصول و قواعد لازم برای برنامه ریزی و مدیریت کلاس های درس چندفرهنگی آشنا شوند. در بعد عمل تربیتی، باید درگیر در فعالیت های عملی شوند تا مهارت لازم برای تدریس در کلاس های درس چندفرهنگی را کسب نمایند و در بعد نگرش، لازم است دانشجومعلمان نسبت به تفاوت های فرهنگی، نگرش مثبت پیدا کنند.

فرایند یاددهی  یادگیری در دوران همه گیری کرونا ثابت کرد که آموزش و پرورش نه تنها به معلمانی توانمند در حوزه دانش موضوعی و تربیتی نیازمند است بلکه شدیدا" نیازمند معلمانی است که در حوزه فن آوری نیز مسلط باشند و این مفهوم در تربیت معلم در قالب دانش فن آوری،تربیتی، موضوعی و تربیتی  موضوعی تبیین می شود. هدف از انجام این تحقیق بررسی وضعیت برنامه درسی دوره ی کارشناسی آموزش زبان انگلیسی ویژه دانشگاه فرهنگیان با توجه به الگوی دانش فن آوری، تربیتی، موضوعی و موضوعی  تربیتی بود. به این منظور، 103 واحد درسی این رشته با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرارگرفت. اهداف، محتوا، ساختار، تکالیف، منابع آموزشی، و تمرینات ارزشیابی هر یک از دروس در تحلیل گنجانده شد. تجزیه و تحلیل کیفی داده ها حاکی از این بود که برنامه درسی جدید مصوب این رشته ازنظر دانش معلمی به طور عمده براساس الگوی قدیمی موضوعی   تربیتی (الگوی شولمن) استوار است. در میان 58 واحد درسی به تقویت دانش موضوعی، 18 واحد به ارتقای دانش تربیتی و نیز 27 واحد به توسعه ی دانش تربیتی  موضوعی اختصاص داده شد است و تنها 3 واحد کارگاهی سهم دانش تربیتی  فناوری بود. کاستی بزرگ تر فقدان ایجاد فرصتی برای تقویت دانش فن آوری، و دانش فن آوری   موضوعی و تلفیق سازه ها در قالب پرورش دانش فن آوری، تربیتی و موضوعی است.  به طور اخص، نتایج تحلیل نشان داد که برای تقویت برنامه درسی حال حاضر رشته ی آموزش زبان انگلیسی دانشگاه فرهنگیان باید موضوعات مربوط به دانش فن آوری به عنوان یکی از انواع شایستگی ها  به صورت واحدهای نظری و عملی ارائه شود و دانش فن آوری آنالوگ و  دیجیتال، به همراه دانش فن آوری  موضوعی و دانش فن آوری  تربیتی به طور یکپارچه ارائه شود. علاوه براین، باید بر ابزارهای فن آورانه تدریس و ارزشیابی برخط تاکید شود.

هدف از پژوهش، بررسی دانش های کسب شده دانشجومعلمان از طریق روایت پژوهی بر اساس مدل کوهلر و میشرا بود. این پژوهش به شیوه کیفی و با استفاده از روش پدیدارشناسی انجام شد. از طریق نمونه گیری هدفمند یک گروه از دانشجومعلمان رشته آموزش ابتدایی پردیس شهید باهنر همدان به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. برنامه درسی روایت پژوهی برای این گروه به مدت یک نیمسال اجرا شد و در پایان، از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته تجارب آنها مورد بررسی قرار گرفت. همچنین پروژه های روایت پژوهی انجام شده توسط دانشجویان تحلیل شد و اطلاعات لازم از آنها استخراج گردید. به منظور تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون استفاده شد. یافته ها نشان داد دانشجومعلمان از طریق روایت پژوهی و بر اساس مدل کوهلر و میشرا در حوزه دانش محتوایی، دانش مفاهیم موجود در کتاب های درسی را کسب کردند. در حوزه دانش تربیتی، دانش درباره معلم و وظایف تربیتی او، دانش درباره پژوهش های معلم محور، دانش درباره یادگیری، دانش درباره تدریس، دانش درباره ارزشیابی، دانش درباره تجهیزات آموزشی، دانش درباره ساختار فیزیکی مدرسه، و دانش درباره کارکنان مدرسه کسب کردند. در حوزه دانش محتوایی تربیتی با روش های تدریس دروس موضوعی، مراحل تدریس دروس، راهبردهای یاددهی- یادگیری دروس، فعالیت های یادگیری دروس، و تدریس دروس موضوعی به کمک رسانه آشنا شدند. در حوزه دانش فناورانه با دانش نرم افزاری و سخت افزاری آشنا شدند و در حوزه دانش محتوایی تربیتی فناورانه با تلفیق فناوری های نوین در تدریس دروس موضوعی آشنا شدند.

این مطالعه دانش های موضوعی تربیتی، تربیتی، موضوعی و تأثیرات آن ها را در تربیت معلمان بررسی می کند. همچنین، محیط های یادگیری را به منظور بررسی تأثیر ارائه دانش تربیتی و دانش موضوعی در توسعه دانش تربیتی موضوعی، ارائه این دانش برای توسعه دانش تربیتی و محتوای آموزشی و تأثیر یکپارچه سازی دانش تربیتی و محتوای آموزشی با دانش تربیتی موضوعی در توسعه دانش تربیتی موضوعی با یکدیگر مقایسه می شوند. علاوه براین، اثربخشی چندین محیط یادگیری را در طرحی شبه تجربی بررسی می کند. شرکت کنندگان این مطالعه 170 دانشجوی سال اول زبان انگلیسی اند که با استفاده از پیام رسان ایتا در این مطالعه شرکت کردند. برای اندازه گیری این سه حوزه از دانش، ابزار کمّی مدادکاغذی شامل سؤالات کوتاه پاسخ و چندگزینه ای استفاده شده است. برای اطمینان از اعتبار محتوای ابزارها، آن ها را با کمک بازخورد کارشناسانی مانند محققان آموزشی و معلمان مدارس توسعه دادند. پایایی ابزارها با استفاده از پایایی بین ارزیاب و سازگاری درونی آزموده شد. برای تجزیه وتحلیل همه سؤالات پژوهشی از انکووا استفاده شد. مطالعه حاضر نشان داد زمانی که درس های مربوط به دانش های تربیتی موضوعی و تربیتی و موضوعی در برنامه درسی گنجانده شود، دانش حرفه ای معلم به طور مطلوب ارتقا می یابد. همچنین، موضوع ارائه یکپارچه یا تفکیک شده این سه حوزه از دانش مهم نیست؛ یعنی می شود هریک از این سه حوزه دانش را در دوره های جداگانه یا ترکیبی ارائه کرد.