بیژن ابدی

در هزاره جدید رسیدن به پایداری منابع طبیعی هدفی است که توجه دولتمردان و برنامه ریزان را به خود جلب کرده است. تأسیس تعاونیهای آبخیزداری یکی از راهکارهایی به شمار می آید که از طریق آن می توان مشارکت کشاورزان را برای تصمیم گیری های مؤثر در راستای جلوگیری از تخریب منابع طبیعی و تداوم این همکاری بین دولت و کشاورزان جلب کرد. این تحقیق در سال 1388 با هدف کلی بررسی دیدگاه کشاورزان در مورد عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت در تأسیس (قبل و حین تأسیس) تعاونیهای آبخیزداری انجام شده است. این تحقیق از نوع توصیفی بوده که از فن پیمایش برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. جا معه آم اری م ورد م طالع ه، کش اورزان عض و تع اونی آبخیزداری نوایگان داراب بوده که طبق نمونه گیری تصادفی 30 نفر از میان آنها به عنوان نمونه انتخاب شده اند. جهت جمع آوری داده ها از ابزار پرسشنامه با سؤالات باز و بسته استفاده شده و یک مطالعه راهنما برای تعیین پایایی شاخصهای سنجش تحقیق به انجام رسیده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که حضور در برنامه ها و آموزشهای توجیهی و میزان تلاش اعضای عادی نقش مؤثری در مشارکت آنها در تأسیس تعاونیهای آبخیزداری دارد. در فواید تعاونیهای آبخیزداری، یافته ها نشان می دهد که ارائه نهاده های کشاورزی و اعتبارات مالی بیشترین اهمیت را از نظر کشاورزان دارد. همچنین مهمترین مشکلات مشارکت در تأسیس تعاونیهای آبخیزداری از دیدگاه کشاورزان کمبود وقت، فشار کارهای کشاورزی و نبود تعهدات نسبت به وظایفی بوده که به اعضای هیئت مدیره تعاونیهای آبخیزداری محول شده است.

در جهان کنونی، تحولات سریع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فناوری بر سازمان ها از جمله سازمان ترویج کشاورزی تاثیر به سزایی دارند. در چنین محیطی، سازمان هایی می توانند به طور کارآ به فعالیت های خود ادامه دهند که ساختار و خدمات خود را متناسب با تحولات سازمان دهی کنند. به منظور چالش با تحولات، به کارگیری عملکردمداری به همراه ارباب رجوع گرایی به عنوان دو رویکرد مؤثر برای سازمان ترویج کشاورزی ضروری می نماید. رویکرد عملکردمداری اهداف و اولویت هایی را که برای دسترسی به نتایج پایدار مورد نیاز است، مشخص می سازد. رویکرد ارباب رجوع گرایی که نوعی فرهنگ سازمانی است، به منظور خلق ارزش های برتر برای دریافت کنندگان خدمات این سازمان، رفتارهای لازم را به کارآمد ترین و مؤثرترین شکل، ایجاد می کند. این مقاله با روش اسنادی و کتابخانه ای و با هدف تبیین رویکردهای سازمان ترویج کشاورزی در چالش با تحولات چهارگانه یاد شده تنظیم شده است.