حمیدرضا وارثی

حمیدرضا وارثی

مدرک تحصیلی: استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۱۱۹ مورد.
۶۱.

تحلیل فضایی محرومیت و نابرابری های توسعه در شهرستان های ایران(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۱۲ پاییز ۱۳۹۱ شماره ۴۶ ۲۴۵-۲۱۵

کلیدواژه‌ها: تحلیل فضایی تصمیم گیری چند شاخصه (MCDM) روش LINMAP سطح توسعه یافتگی محرومیت نابرابری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۹۸
مقدمه: سنجش سطح توسعه یافتگی واحدهای منطقه ای در هر کشور امری مهم و اساسی در زمینه برنامه ریزی منطقه ای و سیاست گذاری توسعه به شمار می رود که در عین حال، عاملی کلیدی برای تخصیص منابع مختلف نیز محسوب می شود؛ زیرا در نتیجه تحلیل فضایی توسعه، نابرابری ها و میزان محرومیت نواحی مختلف مشخص می گردد و اولویت اقدامات برای ارتقای سطح زندگی را معلوم می دارد. روش: برای تعیین میزان توسعه یافتگی و رتبه بندی مناطق لازم است شاخص های متعدد اقتصادی، اجتماعی، زیربنایی و غیره مورد بررسی قرار گیرد؛ زیرا در اغلب موارد، عدم تعادل های بین منطقه ای و درون منطقه ای از این شاخص ها ناشی می شوند. در این راستا، به کارگیری روش های تصمیم گیری چند شاخصه (MCDM) می تواند در یکپاچه نمودن فرآیند ارزیابی شاخص های مختلف راهگشا باشد. یافته ها: هدف از پژوهش حاضر، تعیین سطح توسعه یافتگی شهرستان های کشور و شناسایی نابرابری های منطقه ای می باشد. بدین منظور، تعداد 54 شاخص مربوط به جنبه های مختلف توسعه تدوین گردید. سپس، وزن شاخص ها و میزان توسعه یافتگی شهرستان ها با استفاده از روش LINMAP و بهره گیری از نرم افزار Matlab تعیین شد و درنهایت، از نظر سطح توسعه، شهرستان ها به پنج گروه تقسیم شدند. نتایج: نتایج مطالعه نشان می دهد که ایران با مشکل نابرابری های منطقه ای مواجه است؛ به طوری که از میان 336 شهرستان کشور، 77 شهرستان در گروه نسبتاً محروم و محروم قرار می گیرند. شایان ذکر است که اغلب مناطق محروم و توسعه نیافته در قسمت جنوب شرق ایران متمرکز شده اند. این مناطق نیازمند بذل توجه کافی و اتخاذ تصمیمات ویژه برای رفع محرومیت های موجود می باشند و به عنوان اولویت اول برنامه ریزی توسعه پیشنهاد می شوند.
۶۲.

ارزیابی میزان تحقیق پذیری طرح هادی شهر دهاقان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: ارزیابی طرح جامع شهری تحقق پذیری طرح هادی دهاقان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶۶ تعداد دانلود : ۱۰۹۴
با توجه به تهیه طرح های هادی در ایران ، به مدت 5 دهه، انتظار می رود این گونه کوشش ها در شهر های کم جمعیت ما ، به برنامه ریزی دقیق که پیشرفت شهر های میانی ما را تضمین می کند، منجر شود. طرح جامع شهری بیشتر به منظور ترویج ضوابط شهرسازی، کنترل توسعه شهرها، هماهنگ سازی بخش های مختلف شهر و شناخت حوزه های نفوذ شهر تهیه میشود. در این پژوهش تلاش بر آن است تا با مقایسه تطبیقی طرح هادی و جامع دهاقان میزان تحقق پذیری آن، در وجوه جمعیتی، کالبدی و انواع کاربریها بررسی شود. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی می باشد. بررسیها نشان داد تحقق پذیری جمعیتی که زیربنای بقیه کاربریهاست 70 در صد بوده و حدود 7000 نفر از میزان پیشنهادی عقب مانده است. به جز کاربریهای مسکونی ، اداری ـ انتظامی، مذهبی، تجاری، فضای سبز، شبکه راه و کشاورزی بقیه کاربری ها حتی با محاسبه درصد تحقق آن ها با توجه به جمعیت موجود محقق نشده است. که این نشان از عدم توانایی طرح هادی در پیشبرد توسعه بر اساس برنامه ریزی موجود است.محاسبات صورت گرفته طبق روش هلدرن، نشان داد که شهر دارای رشد بی رویه و اسپرال است؛ به طوری که تا حدود 28 سال آینده، محدوده شهر زمین لازم را جهت جذب جمعیت داراست. از جمله عوامل کاهش جمعیت شهر می توان به مهاجرت گسترده مردم، به دلیل عدم وجود فرصت اشتغال ، کاهش گرایش مردم به کشاورزی به علت خشک سالیهای گسترده و نبود صنعت در شهر اشاره کرد.
۶۳.

برنامه ریزی راهبردی گردشگری پایدار در مناطق خشک(نمونه موردی:شهر یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال چهارم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۵) 39 - 61

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی راهبردی مدل SWOT توسعه پایدار نظام گردشگری شهر یزد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۳ تعداد دانلود : ۲۶۳
در برنامه ریزی گردشگری رویکردهای پایداری به خاطر افزایش نگرانی های بین المللی برای مسائل اکولوژیکی رشد یافته است که به نظر می رسد برنامه ریزی برای رویکردهای پایداری، الگوی کاملی برای نگهداری جاذبه ها چه طبیعی و چه فرهنگی باشد. با توجه به اهمیت صنعت گردشگری در عصر حاضر و درآمدزایی آن برای کشور، انجام مطالعات راهبردی و شناسایی زمینه ها و چالش های توسعه این صنعت و بخصوص توسعه پایدار آن در پهنه های پرجاذبه ای مانند مناطق خشک و کویری امری ضروری می نماید. بر این اساس در این مقاله با توجه به وجود جاذبه های طبیعی و فرهنگی و تاریخی زیاد شهر یزد، ابتدا به تبیین عوامل درونی و بیرونی تأثیرگذار بر این صنعت با توجه به ابعاد پایداری پرداخته شده و سپس با استفاده از تکنیک های AHP و بهره گیری از نرم افزار Expert Choice درجه اهمیت نقاط قوت و ضعف و همچنین فرصت ها و تهدیدهای آن محاسبه، رتبه بندی و ارزیابی شده و درنهایت با توجه به امتیازهای کسب شده، با استفاده ازنمودارSWOT ،نوع راهبرد تعیین شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که الگوی تهاجمی، الگوی اثربخش نظام گردشگری پایدار شهر یزد بوده که با استفاده از آن می توان به انتخاب راهبردهایی پرداخت که با استفاده از قوت های موجود منطقه و با بهره گیری از فرصت های شناخته شده در این نظام می تواند اهداف پایداری گردشگری در این خطه را تضمین کند.
۶۴.

بررسی مقاومت ساختمان های مسکونی شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: شهر همدان)

نویسنده:
منبع: مطالعات محیطی هفت حصار سال اول پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱ ۴۵-۶۰

کلیدواژه‌ها: زلزله مقاومت بنا مسکن شهر همدان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۵ تعداد دانلود : ۲۰۷
در دهه های اخیر علی رغم پیشرفت های علمی و فناوری گسترده در پیش بینی حوادث، ساختمان سازی و مدیریت بحران، بلایای طبیعی همچنان هزینه های سنگینی را به جوامع انسانی وارد می سازند. از میان بلایای طبیعی زمین لرزه در ایران، بنا به ماهیت خاص خود از اهمیت و توجه بیشتری برخودار است، چرا که نسبت به بلایای طبیعی دیگر فراوانی آن بیشتر بوده و از سویی تلفات و صدمات فراوانی نیز به همراه دارد. این موضوع به دلیل وجود بافت های نامتجانس و فرسوده شهرها از اهمیتی دوچندان دارد. هدف پژوهش حاضر شناسایی میزان مقاومت ساختمان های مسکونی شهر همدان در برابر زلزله است. جامعه آماری، ساختمان های مسکونی شهر همدان و روش نمونه برداری به شیوه تصادفی است و در تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS و EXCEL و ARCGIS استفاده شده است. برای دستیابی به هدف پژوهش و شناسایی مناطق آسیب پذیر در برابر زلزله معیارهای مساحت زیر بنا، تعداد طبقات، عرض معبر، وضعیت بافت، موقعیت ساختمان در شهر، وضعیت نما، وضعیت دیوار، وضعیت سقف، عمر بنا، کیفیت مصالح، اسکلت ساختمان و وضعیت پی را، با استفاده از روش های اسنادی-کتابخانه ای، توصیفی-تحلیلی و مطالعات میدانی مورد بررسی قرار دادیم. یافته های حاصل از این پژوهش بیان گر آن است که غالب ساختمان های مسکونی شهر همدان در برابر زلزله مقاومت ندارند و مناطق مختلف شهر از نظر شاخص های مورد بررسی تفاوت داشته که این امر به خاطر وجود بافت های فرسوده بیشتر این مناطق است.
۶۵.

تحلیل عوامل مؤثر بر بهسازی شهری (مطالعه موردی منطقه چهارده شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شهری سال دوم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: توانمندسازی مشارکت اجتماعی اسکان غیررسمی بهسازی شهری منطقه چهارده شهر اصفهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱۴ تعداد دانلود : ۸۵۷
از میان تحوّلاتی که در دهه های اخیر در ایران روی داده است، شهرنشینی پویشـی برجسته-تر و نمایان تر است. تحوّلات سریع اقتصادی- اجتماعی و به دنبال آن، شهرنشینی سریع، نظام شهری کشور را دچار تغییرات فراوانی کرد و مهاجرتهای بی رویه به سمت شهرها شروع شد که به دنبال این جریانها و ناتوانی شهرهای مقصد در پاسخ به این تقاضاها و نیازهای روزافزون و افزون بر ظرفیت، مهاجران و مساکن ارزان قیمت، بویژه مناطق حاشیه ای شهرها ساکن مناطق دارای زمین شدند و شکلی از ساخت و سازهای غیر اصولی و نامنطبق بر اصول شهرسازی را ایجاد کردند که این روند تا به امروز نیز ادامه یافته است و گونه های متفاوتی از اسکان غیررسمی را ایجاد کرده است؛ مناطقی که از شرایط مناسب برای تأمین رفاه انسانی و حتی در بعضی موارد برآورده نمودن نیازهای اولیة زندگی، برخوردار نیستند. بدین ترتیب باید به دنبال راهکارهایی برای ساماندهی مناطق مذکور بود تا ضمن فراهم نمودن موجبات رفاه ساکنان آنها، گرفتاریهای ناشی از وجود این بافتها برای مادرشهرها کاهش یافته و از گسترش آنها نیز جلوگیری شود. از آنجا که شهر اصفهان نیز به عنوان سومین کلانشهر کشور با مسائل یاد شده روبروست، در این پژوهش به بررسی راهکارهای بهسازی شهری در منطقة چهارده این شهر به عنوان محدوده ای که بخش قابل توجهی از بافتهای فرسوده را در خود جای داده است، پرداخته شده است. در پژوهش حاضر که از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش تحقیق، کتابخانه ای- میدانی (توزیع ۳۵۰ پرسشنامه بر اساس روش کوکران) و توصیفی- تحلیلی است، هدف، بررسی عوامل مؤثر بر وضعیت شهرسازی و یافتن راهکارهایی به منظور بهسازی شهری در منطقة چهارده شهر اصفهان است. اطلاعات جمـع آوری شـده نیـز با استفـاده از نـرم افزارهای Excel و SPSS مورد پردازش، آزمون و تحلیل قرار گرفتند و برای ترسیم نقشه ها نیز از نرم افزار Arc view GIS استفاده شده است. بر اساس نتایج تحقیق، بین وضعیت دسترسی ساکنان به امکانات و خدمات گوناگون و تمایل آنها به انجام اقدامات بهسازی و همچنین میان انجام اقدامات توانمندسازی در منطقه و مشارکت شهروندان در بهسازی شهری، رابطة معناداری وجود دارد؛ بدین نحو که برخوردار نبودن منطقه از امکانات و خدمات گوناگون، زمینه ساز تمایل مردم به انجام اقدامات بهسازی بوده (با ۶۰۱/۰- همبستگی) و سطح پایین انجام اقدامات توانمندسازی در منطقه بر تمایل کم شهروندان به مشارکت در اقدامات بهسازی منطقه مؤثر بوده است (با ۶۹/۰ درصد همبستگی).
۶۶.

ارزیابی میزان تحقق پذیری طرح جامع شهر جدید بینالود (جمعیت-اشتغال-مسکن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی سال بیست و سوم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴ (پیاپی ۴۸)

کلیدواژه‌ها: ارزیابی شهر مشهد طرح جامع شهری تحقق پذیری شهر جدید بینالود

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری جغرافیای جمعیت
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری جغرافیای اقتصادی
  3. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری مدیریت شهری
  4. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری مسکن شهری
تعداد بازدید : ۴۳۱۴ تعداد دانلود : ۲۰۱۱
طرح جامع شهری بیشتر به منظور ترویج ضوابط شهرسازی، کنترل توسعه شهرها، هماهنگ سازی بخش های مختلف شهر و شناخت حوزه های نفوذ شهر تهیه می شود. این طرح ها در کشور ما با توجه به این که برداشتی از الگوها و تجربیات کشورهای دیگر است، دارای نتایج متفاوتی بودند که بعضاً با موفقیت همراه نبوده است. سابقه تهیه طرح های جامع شهری در کشور ما به اوایل دهه 1340 بر می گردد. هدف از این تحقیق، بررسی و ارزیابی طرح جامع شهر جدید بینالود است و روش پژوهش به کار گرفته شده در این مقاله «توصیفی ـ تحلیلی» است. نتایج بررسی ها نشان می دهد میزان تحقق پذیری جمعیت شهر جدید بینالود در سال 1390 که به عنوان دومین شهر اقماری مشهد در 55 کیلومتری جنوب غربی آن و با هدف توسعه ناپیوسته و جذب سرریزهای جمعیتی بالقوه مشهد ایجاد شده است، 66/5 درصد است که از علل عدم تحقق آن می توان به کاهش رشد جمعیت شهر مشهد، کمبود امکانات، تأسیسات و خدمات در شهر اشاره کرد. میزان تحقق پذیری اشتغال شهر هم برابر 36/35 درصد است. میزان تحقق پذیری مسکن هم برابر 46/9 درصد است. نتایج بررسی ها، نشان دهنده عدم تحقق پذیری مطلوب طرح جامع شهر جدید بینالود است. از علل عدم تحقق پذیری مناسب طرح جامع شهر جدید بینالود می توان به عدم تحقق جمعیت پیش بینی شده، بورس بازی زمین، کمبود امکانات، تأسیسات و خدمات در این شهر جدید اشاره کرد. در نهایت، پیشنهاد می شود که در درجه اول باید مشکلات عدم تحقق جمعیت شهر جدید بینالود که مهم ترین آن نبود خدمات و امکانات مناسب است، رفع گردد تا این شهر جدید به اهداف پیش بینی شده خود نزدیک تر شود.
۶۷.

ارزیابی توزیع فضایی شاخص های فناوری اطلاعات و ارتباطات در مناطق چهارده گانه شهرداری اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق) دوره ۲۷ تابستان ۱۳۹۱ شماره ۴ (پیاپی ۷۰)

کلیدواژه‌ها: فناوری اطلاعات و ارتباطات ضریب اختلاف توزیع فضایی کاربران انفورماتیک مدل مک گراناهان مدل تحلیل خوشه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴۶ تعداد دانلود : ۸۵۶
امروزه، یکی از معیارهای سنجش توسعهیافتگی کشورها از سوی سازمان های بین المللی و اقتصاد جهانی میزان دستیابی و استفاده از فنّاوری اطلاعات و ارتباطات است. علاوه بر دستیابی به این ابزار، توزیع عادلانه آن برای خدمات رسانی بهتر و به روزتر نیز بسیار حائز اهمیت است. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی نحوه توزیع فضایی شاخص های سخت افزار و نیروهای متخصص فاوا و کاربران انفورماتیک در مناطق چهارده گانه شهرداری اصفهان است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است که برای رتبه بندی، سطح بندی، و تعیین میزان پراکندگی شاخص ها از مدل های آماری مک گراناهان، تحلیل خوشه ای، و ضریب اختلاف استفاده شده است. نتایج نشان داد که شهرداری های مناطق مختلف شهر اصفهان از نظر برخورداری از این شاخص به صورت یکسان نبودند. به طور کلی، این مناطق در 4 گروه و به صورت برخوردار، به نسبت برخوردار، کمتر برخوردار، و نابرخوردار طبقه بندی شده اند. همچنین، ضرایب پراکندگی نشان داد اختلاف زیاد در نوع و نحوه توزیع این شاخص ها در شهرداری های شهر اصفهان وجود دارد.
۶۸.

امکان سنجی جاذبه های اکوتوریستی استان اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی تابستان ۱۳۹۱ شماره ۴۰

کلیدواژه‌ها: امکان سنجی استان اردبیل طبیعت گردی جاذبه های اکوتوریستی روش SWOT

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶۴ تعداد دانلود : ۸۵۲
اکوتوریسم یکی از انواع توریسم طبیعت مبنا است. که بر تعامل با محیط طبیعی تقریباً بکر برای حفاظت و آموزش تأکید دارد. در واقع اکوتوریسم گرایش نوین در صنعت جهانگردی است. چشم­اندازها و مناظر زیبای طبیعت از کانون­ها و جاذبه­های توریست­پذیر این نوع از گردشگری است. براساس برآوردهای موجود کشور ایران، از نظر پتانسیل­های گردشگری طبیعی (اکوتوریسم) و تاریخی جزء ده کشور اول دنیا، و از نظر تنوع گردشگری جزو 5 کشور اول جهان و از نظر تنوع صنایع دستی جزو 2 کشور اول جهان محسوب می­شود. استان اردبیل هم به عنوان یکی از مناطقی است که دارای جاذبه­های گردشگری طبیعی است. این استان دارای چشم­اندازهای بدیع، دشت­ها، دریاچه­ها، تالاب­ها، آبشارهای فراوان، چشمه­های معدنی، مراکز آب درمانی، کوهستان­ها، زیستگاه­ها و شکارگاه­های حیات وحش بوده، و به عنوان یکی از مناطق اکوتوریستی کشور مطرح است. هدف این تحقیق ارزیابی توان­های اکوتوریستی استان اردبیل با استفاده از مدل بررسی SWOT می­باشد و روش آن توصیفی، اسنادی و بر اساس تحلیل محتوا می­باشد. یافته­های تحقیق از بررسی قابلیت های این استان در زمینه صنعت اکوتوریسم حاکی از این واقعیت می­باشد که این استان ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قطب­های جامع گردشگری طبیعی کشور را دارا می­باشد و در این استان ضرورت توسعه گردشگری با محوریت اکوتوریسم به منظور شکل­دهی به توسعه پایدار درون­زا به شدت احساس می­شود.
۷۰.

ساماندهی بافت فرسوده شهری ( نمونه موردی: شهر شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال دوم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: بافت قدیم شهر شیراز ساماندهی بافت فرسوده کاربری اراضی شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۱۴ تعداد دانلود : ۸۲۰۹
گسترش فضایی بی رویه و بدون برنامه شهرهای بزرگ و متوسط کشور در چند دهه گذشته، باعث شکل گیری بافت های جدید شهری در مجاورت شهرها و جابجایی ساکنان و کاربریهای شهری به نواحی جدید گردیده است. در نتیجه این جابجایی، به تدریج بافت های قدیمی شهرها کارکرد و حیات اجتماعی- اقتصادی خود را از دست داده اند و این بافت ها با از دست دادن حیات شهری خود، به سمت رکود و فرسودگی گرایش پیدا کرده اند. منطقه 8 شهرداری شیراز که به عنوان منطقه مورد مطالعه این تحقیق انتخاب شده است، از قاعده فوق مستثنی نبوده و در زمره بافت های فرسوده کشور محسوب می گردد. هدف اصلی و کلی این تحقیق، شناخت ویژگی های اقتصادی و اجتماعی ساکنان بافت فرسوده(شهر شیراز) و همچنین شناخت وضعیت کالبدی بافت است. روش تحقیق در این مقاله با توجه به موضوع، اهداف و فرضیات تحقیق، به صورت کتابخانه ای، میدانی(مشاهده، مصاحبه و پرسش نامه) و استفاده از نرم افزارهای مختلف مانند GIS, SPSS, Auto Cad است. با توجه به تجزیه و تحلیل داده ها، نتایج تحقیق نشانگر آن است که کمبود امکانات، خدمات شهری و تأسیسات زیربنایی سبب مهاجرت ساکنان بومی به مناطق دیگر شهر شده و باعث منفی شدن نرخ رشد جمعیت بافت، طی سال های اخیر شده است و از طرف دیگر به خاطر وضعیت اجتماعی - اقتصادی ساکنان بافت، سبب شده تا روند بهسازی و نوسازی درون بافت کند شود، که این عوامل سبب فرسوده شدن و تخریب بیشتر بافت شده است.
۷۱.

تحلیلی بر عوامل خزش شهری و رشد فیزیکی شهر گناباد با استفاده از مدل های آنتروپی و هلدرن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: پراکندگی شهری گناباد الگوی رشد شهری رشد افقی شهری مدل شانون و هلدرن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳۴ تعداد دانلود : ۹۲۰
انقلاب صنعتی، با وجود تمام پیشرفت ها و جنبه های مثبت آن، پیامدهای ناخواسته ای را در تمام زمینه های جوامع بشری در پی داشته است. از مشکلات اساسی ناشی از ساختار فضایی نامناسب که برنامه ریزی شهری امروز با آن روبه رو میباشد توسعه و رشد بی رویه و بی برنامه شهرهاست. رشد افقی شهرفقط مربوط به شهرهای بزرگ نمیشود، چرا که این پدیده در شهرهای متوسط و کوچک نیز اتفاق افتاده است: نمونه این مورد شهر کوچک گناباد است که در طول حیات خود به طور نامتوازنی رشد کرده است. شهر گناباد در طول دوران حیات خود به طور نامتوازنی رشد کرده است .روش تحقیق در پژوهش حاضرتحلیلی- تطبیقی است و با بهره گیری از مدل های آنتروپی شانون و هلدرن و برای تهیه نقشه ها از نرم افزار ARC GIS استفاده شده وبه تحلیل چگونگی گسترش این شهر پرداخته شده است . نتایج به دست آمده از مدل آنتروپی شانون نشان میدهد که طی 10 سال اخیر گسترش فیزیکی شهر گناباد کم تر شده است، ولی این گسترش هم به صورت پراکنده و غیر متراکم بوده است. به کارگیری مدل هلدرن در مورد شهر گناباد نشان میدهد که در فاصله سال های 1385-1335 حدود51 درصد از رشد فیزیکی، مربوط به رشد جمعیت و 49 درصددیگر مربوط به رشد افقی و اسپرال شهر بوده است که به کاهش تراکم ناخالص جمعیت و افزایش سرانه ناخالص زمین شهری منجر گشته است.
۷۲.

تحلیل کاربری اراضی شهر جدید بینالود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال دوم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلیدواژه‌ها: ارزیابی طرح جامع کاربری اراضی تحقق پذیری شهر جدید بینالود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰۵ تعداد دانلود : ۱۱۸۲
بحث کاربری اراضی شهری به معنای استفاده بهینه و مطلوب از اراضی برای فعالیت ها و عملکرد های مختلف شهری، همواره از بحث های اساسی در برنامه ریزی شهری و شهرسازی بوده است. الگوی بهینه زیست در جوامع شهری، ضرورت نیاز به برنامه ریزی کاربری اراضی را مطرح می سازد، تا در این راستا سیاست های تنظیم و تحولات کاربری اراضی در شهرها ساماندهی شود. شهر های جدید برای کمک به حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی و محیطی شهر های بزرگ (مثل کمبود زمین) به وجود آمدند. در این پژوهش به بررسی و تحلیل وضعیت کاربری اراضی در شهر جدید بینالود پرداخته شده است و روش پژوهش به کار گرفته شده، روش «توصیفی ـ تحلیلی» است. نتایج بررسی ها نشان می دهد که کاربری اراضی در این شهر جدید دارای وضعیت نامناسبی است و تحقق نامتعادل انواع کاربری ها به این امر دامن زده است. به طوری که در مجموع کاربری های پیشنهادی 47/37 درصد محقق شده است، ولی با احتساب ناحیه صنعتی، در مجموع میزان تحقق پذیری کاربری ها به 56/116 درصد می رسد. از علل عدم تحقق مطلوب کاربری-ها می توان به مشکلات اجرایی، مالی، عدم همکاری سازمان ها و ادارات مرتبط و همچنین عدم تحقق جمعیت پیش بینی شده اشاره کرد. در بین کاربری ها، بهترین وضعیت تحقق پذیری مربوط به کاربری حریم سبز با 77/442 درصد است و در مقابل 6 نوع کاربری ها هیچ گونه تحقق پذیری نداشته اند.
۷۴.

تحلیلی بر تحولات جمعیتی کشور هندوستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره زمستان ۱۳۹۰ شماره ۹
تعداد بازدید : ۳۱۶۸ تعداد دانلود : ۱۲۸۶
در پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از مطالعات تطبیقی، سعی شده است تحولات جمعیتی کشور هندوستان به عنوان دومین کشور پرجمعیت جهان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. داده های اولیه پژوهش از منابع اینترنتی، کتابخانه ای و سرشماری هندوستان و ... جمع آوری گردیده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که رشد سریع جمعیت در این کشور از اواسط قرن 20 آغاز شده و تا اواخر این قرن ادامه داشته ولی از دهه ی اول قرن تا حدودی از سرعت رشد آن کاسته شده است که میزان آن در ایالات مختلف این کشور متفاوت است. از نظر شهرنشینی هند از کشورهای با درصد شهرنشینی پایین جهان بوده و حدود 32 درصد ساکنان آن شهرنشین هستند. میزان امید به زندگی در این کشور از کمتر از 40 سال، در سال 1955 به حدود 69.88 سال، در سال 2011 افزایش یافته است. متوسط نسبت جنسی نیز در هند به طور میانگین 110.4است ولی بین مناطق مختلف کشور، پیروان ادیان و مذاهب و اقشار مختلف جامعه تفاوت نسبتاً چشم گیری از این حیث مشاهده می شود. در نهایت اینکه میزان موفقیت سیاست تنظیم خانواده در ایالات مختلف هند بسیار متفاوت بوده است.
۷۵.

تحلیلی بر وضعیت زیرساخت های گردشگری در شهر اصفهان(با تاکید بر هتل-ها)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی سال بیست و دوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۴)

کلیدواژه‌ها: خدمات گردشگری گردشگری مدل SWOT گردشگر هتل شهر اصفهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴۲ تعداد دانلود : ۲۲۷۲
یکی از مشکلات خدمات گردشگری نبود مکان های سکونتی و هتل های مناسب در تمام فصول سال و برای همه قشرهای جامعه با درآمدهای مختلف است. هدف این پژوهش بررسی وضعیت هتل های شهر اصفهان و ارائه راهکارهای مناسب در جهت ارتقاء سطح کمی و کیفی آنها است. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی و همبستگی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های کای اسکوئر، ضریب همبستگی گاما و مدل تحلیلی SWOT استفاده شده است. مهمترین نقطه قوت هتل های شهر اصفهان، دسترسی مناسب آنها به مراکز تفریحی، تاریخی، تجاری و غیره است. وجود جاذبه های تاریخی در این شهر بعنوان فرصت خوبی برای صنعت هتلداری محسوب می شود. مهمترین نقاط ضعف هتل های شهر اصفهان عدم وجود تجهیزات و وسایل خدماتی و نبود افراد آموزش دیده و مجرب در زمینه خدمات رسانی مناسب به گردشگران است. همچنین نبود هتل ها و مسافرخانه ها برای گروه های کم درآمد و عدم وجود اتاق های خالی در برخی از ایام سال به عنوان تهدیدهای صنعت هتلداری در این شهر محسوب می شوند. بررسی فرضیات نیز نشان می دهد، بین خدمات ارائه شده از طرف هتل های شهر اصفهان و امکان سکونت مجدد در این هتل ها رابطه معناداری وجود دارد . همچنین بین امکانات و خدمات گردشگری شهر اصفهان با سفرهای مجدد گردشگران به این شهر رابطه معناداری وجود دارد.
۷۶.

بررسی نقش نورپردازی در توسعه گردشگری شهری (مطالعه موردی: شهراصفهان)

نویسنده:
منبع: مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای دوره دوم بهار ۱۳۹۰ شماره ۸
حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت بازرگانی مدیریت جهانگردی
  2. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت دولتی مدیریت شهری مبانی مدیریت شهری
تعداد بازدید : ۲۱۱۰ تعداد دانلود : ۱۲۸۵
امروزه یک اجماع جهانی در این باره وجود دارد که چنانچه به همه قابلیت­های صنعت گردشگری و به ویژه گردشگری شهری توجه شود، می تواند به عنوان یکی از راهبردهای توسعه اقتصادی و فرهنگی شهرها محسوب گردد. موفقیت در این امر، مستلزم توجه به فرآیندهای ایجاد ارزش و جذابیت افزوده در جاذبه­های گردشگری است و یکی از تاثیرگذارترین آنها نورپردازی است. از این روی، در این پژوهش به نقش نورپردازی بر توسعه گردشگری شهر اصفهان پرداخته شده است. روش این پژوهش، توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است و در تحلیل داده­ها از نرم­افزار Spss استفاده شده است. یافته­ها ی پژوهش حاکی از آن است که چنانچه نسبت به نورپردازی-نه به عنوان یک فعالیت تزیینی و جنبی، بلکه به عنوان یک راه کار مؤثر در معماری مجدد شهر ها به هنگام شب- رویکردی علمی و برنامه ریزی شده اتخاذ گردد، می تواند ضمن بهبود کیفیت زندگی شهری، نقش مهمی در افزایش جذابیت، زمان فعالیت و امنیت شهری برای گردشگران وبه تبع آن توسعه گردشگری شهری را نیز به همراه داشته باشد.
۷۷.

تحلیل فضایی شاخص های رشد هوشمند شهری (مطالعه ی موردی: مناطق شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۳ پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۷۷)

کلیدواژه‌ها: رتبه بندی مناطق شهری تاپسیس شهر اصفهان رشد هوشمند

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی سنجش از راه دور GIS
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری جغرافیای توسعه
تعداد بازدید : ۱۳۸۶ تعداد دانلود : ۵۴۸
هدف این مقاله بررسی و تحلیل فضایی شاخص های رشد هوشمند شهری و عوامل مؤثر بر آن از طریق 75 شاخص مختلف (اجتماعی اقتصادی، کالبدی و کاربری اراضی، زیست محیطی و دسترسی و ارتباطات) است. روش پژوهش تحلیلی و همبستگی است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از مدل های کمّی برنامه ریزی، ازجمله تصمیم گیری های چندمعیاره ی تاپسیس، آنتروپی، ضریب پراکندگی، تحلیل خوشه ای و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. بر اساس بررسی های صورت گرفته از بین 14 منطقه ی شهرداری اصفهان، منطقه ی 8 در شاخص اجتماعی اقتصادی، منطقه ی 5 در شاخص کالبدی و کاربری اراضی، منطقه ی 2 در شاخص زیست محیطی و منطقه ی 3 در شاخص دسترسی و ارتباطات، رتبه ی اول را به خود اختصاص داده اند. در شاخص تلفیقی رشد هوشمند شهری، منطقه ی 5 شهرداری بهترین حالت و منطقه ی 14 بدترین وضعیّت را داشته است. استفاده از ضریب پراکندگی نشان می دهد در بین شاخص های مختلف، بیشترین میزان نابرابری در شاخص های کاربری اراضی و کالبدی و کمترین میزان نابرابری در شاخص های اجتماعی اقتصادی بوده است. برابر آزمون آماری انجام گرفته بین شاخص های کالبدی و کاربری اراضی با شاخص های تلفیقی رشد هوشمند، همبستگی معنادار وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل ""رگرسیون توأم"" نشان می دهد از بین شاخص های چهارگانه، شاخص های کاربری اراضی و (دسترسی و ارتباطات) بیشترین سطح معناداری در تبیین و پیش بینی رشد هوشمند شهری را دارند.
۷۸.

تحلیلی بر وضعیت گردشگری شهرستان نورآباد ممسنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات جغرافیایی سال بیست و ششم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱۰۱

کلیدواژه‌ها: گردشگری اکوتوریسم گردشگران طبیعت گردی نورآباد ممسنی منابع طبیعی.

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰۵ تعداد دانلود : ۱۷۰۰
هم اکنون بسیاری از کشورها جهان، گردشگری را بهترین راه برای اعتلای فرهنگ، ایجاد تفاهم بین المللی و دست یابی به درآمدهای سرشار اقتصادی می دانند و به همین علت، مورد توجه خاص کشورها قرار گرفته است. در این میان، یکی از زیر شاخه های مورد عنایت در گردشگری اکوتوریسم است که سازگاری خاصی نیز با طبیعت دارد. ایران کشوری است سرشار از منابع گردشگری، بخصوص طبیعت گردی و یکی از مناطق غنی از جاذبه های گردشگری آن، استان فارس است. طبیعت دیدنی، جذاب و زیبای استان فارس، جلوه اعجاب انگیز از زیبایی های طبیعی را به نمایش گذاشته است. از شهرستان های مستعد این استان، شهرستان ممسنی است که با وجود توان ها و پتانسیل های گردشگری فراوان، همچنان برای گردشگران ناآشناست، از طرفی، درصد بیکاری بالا در این منطقه مستلزم استفاده از تمامی امکانات و قابلیت ها در جهت رفع محرومیت، ایجاد اشتغال و کسب درآمد است. در این تحقیق کوشش شده است وضعیت گردشگری این شهرستان شود. روش تحقیق در این پژوهش از نوع تحلیلی، توصیفی و پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق را کل گردشگران شهرستان نورآباد ممسنی تشکیل می دهد که تعداد آنها در سال 1386 براساس اطلاعات سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی گردشگری شهرستان ممسنی 50000 نفر برآورده شده است. از این تعداد 381 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و تحقیق از طریق پرسشنامه در سال 1387 طراحی و اجرا شد. همچنین برای تحلیل فضایی مناطق طبیعی شهرستان از نرم افزارArc GIS استفاده شده است. علاوه، براین به سطح بندی و بررسی دقیق چشم اندازهای طبیعی این شهرستان بر اساس شاخص های نظیر منابع گردشگری، جذابیت های پیرامون، امکانات رفاهی، دسترسی و اجتماعات محلی پرداحته شده است، که نشان دهنده پتانسیل بالای طبیعت گردی این شهرستان و امکانات ضعیف این مناطق است. نتایج تحقیق نشان می دهد که با توجه به اهمیت صنعت گردشگری در جهان امروز و نقش منابع طبیعی در جذب گردشگران و تأثیر آن بر توسعه مناطق مختلف - که نمونه آن شهرستان ممسنی در استان فارس، با دارا بودن مناطق بکر و طبیعی است - می توان با نگاهی مدیریتی و برنامه ریزی صحیح برای این خطه از کشورمان، شاهد تخریب کمتر مناطق طبیعی و محیط پیرامون آن بوده، در نهایت، شاهد محیطی سالم و شکوفا در جهت رفع بخشی از مسایل شهرستان نورآباد ممسنی باشیم.
۷۹.

تحلیل و ارزیابی احساس هویت ساکنین در شهرهای جدید (نمونه موردی: شهر جدید فولاد شهر)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال اول زمستان۱۳۹۰ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: هویت شهر جدید همبستگی پیرسون تعلق مکانی فولاد شهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷۱ تعداد دانلود : ۸۸۲
شخصیت شهرها با مؤلفه های متفاوتی تعریف و توصیف می گردد. بر مبنای تفاوت شکل، محتوا و عملکرد مؤلفه ها، می توان شهرها را در گروه های مختلفی جای داد. این مؤلفه ها که به نوعی ساختار ماهوی شهر را تشکیل می دهند، از شهری به شهر دیگر متفاوتند. بسیاری از اندیشمندان یکی از بزرگ ترین دلایل عدم موفقیّت شهرهای جدید را در زمینه های مختلف، بی هویتی آن ها می دانند، بحران در هویت پیامدهای ناگواری مثل مسئولیت گریزی، دل زدگی و بی تفاوتی را به دنبال خواهد داشت. در این راستا پژوهش حاضر با 396 نفر حجم نمونه به منظور ارزیابی هویت ساکنین در شهر جدید فولاد شهر صورت گرفته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین گردیده، پرسشنامه ها در واحد محلات با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی احتمالی (علمی) توزیع گردید. داده های جمع آوری شده از طریق پرسشنامه، با استفاده از نرم افزار SPSS و همچنین روش های آماری نظیر توزیع فراوانی، آزمون ANOVA، محاسبه میانگین هویت و ضریب همبستگی پیرسون، توصیف و تحلیل شده اند. روند پژوهش را سه فرضیه مطرح شده هدایت می کند که در پاسخ به سوالات بیان شده ارایه گردیده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بین مدت زمان زندگی ساکنین در شهر، میزان رضایت ساکنین از دسترسی به خدمات شهری و میزان تعلق آن ها نسبت به مکان زندگی شان همبستگی وجود دارد. همچنین نتایج حاصله همبستگی بین سطح تحصیلات ساکنین و احساس هویتی که به ساکنین شهر دست می دهد را رد می کند.
۸۰.

تحلیل نابرابری های توسعه ی ناحیه ای در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۳ زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۷۸)

کلیدواژه‌ها: ضریب اختلاف شهرستان های ایران سطح توسعه یافتگی نابرابری های توسعه ی ناحیه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۹ تعداد دانلود : ۵۵۱
نابرابری و ابعاد مختلف آن نشانه های مشخّصی از توسعه نیافتگی شمرده می شود. تفاوت ها و نابرابری های منطقه ای و ناحیه ای تهدیدی جدّی برای کشورها به شمار می رود، زیرا زمینه های دست یابی به وحدت و یکپارچگی ملّی را دشوار می کند. برای فراهم کردن مبنای علمی و منطقی برای کاستن نابرابری ها، ارزیابی جامعی از وضعیّت موجود توسعه ی نواحی با در نظر گرفتن شاخص های مختلف، بسیار ضروری است. پس از انجام این ارزیابی، می توان برای روبه رو شدن با مشکلات مناطق محروم اقدام کرد. مطالعه ی حاضر به ارزیابی سطح توسعه یافتگی شهرستان های ایران و تحلیل نابرابری میان آنها از نظر شاخص های مختلف توسعه پرداخته است. بدین ترتیب که پس از مطالعه و بررسی منابع موثّق آماری مربوط به سال 1385، تعداد 54 شاخص توسعه تدوین شد؛ وزن شاخص ها با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) تعیین شد و درنهایت، میزان توسعه یافتگی شهرستان ها با بهره گیری از روش TOPSIS مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین، برای تبیین میزان نابرابری در بخش های مختلفِ مورد مطالعه، ضریب پراکندگی مربوط به هر بخش محاسبه شد. نتایج پژوهش، نابرابری آشکاری را میان سطح توسعه ی شهرستان ها نشان می دهد. شهرستان های شمیرانات، تهران و دماوند به عنوان توسعه یافته ترین شهرستان های کشور، به همراه سایر شهرستان های توسعه یافته بیشتر در بخش های مرکزی کشور واقع شده اند. در حالی که بیشتر شهرستان های توسعه نیافته و محروم در مناطق حاشیه ای و مرزی قرار گرفته اند. تحلیل ضریب پراکندگی نیز نشان می دهد که بیشترین نابرابری شهرستان ها به ترتیب مربوط به بخش های امکانات زیربنایی، کشاورزی و مسکن است. بنابراین، برای دست یافتن به یکپارچگی ملّی، ارتقای سطح توسعه ی اقتصادی اجتماعی و پایداری سیاسی، کاستن نابرابری های ناحیه ای امری ضروری و گریز ناپذیر است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان