ملیحه شیانی

مقدمه: مطالعه روابط بین پدیده ها و مفاهیم اجتماعی اهمیت فراوانی دارد. یکی از مهم ترین مفاهیم اجتماعی عصر حاضر هویت اجتماعی است. هویت اجتماعی حاصل تعامل بین انسانهاست که از عوامل متعددی تأثیر می پذیرد. روابط و شبکه های رسمی و غیررسمی، اعتماد و هنجارهای میان افراد و به طورکلی سرمایه اجتماعی نقش مهمی در شکل گیری هویتهای اجتماعی دارد. چگونگی روابط بین ابعاد سرمایه اجتماعی و برخی از انواع هویت اجتماعی (قومی، ملی و مذهبی) موضوعی است که در این پژوهش با استفاده از نظرات گیدنز در باب هویت اجتماعی، کلمن و پاتنام در مورد سرمایه اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. روش: این پژوهش با رویکرد کمی و با استفاده از پرسشنامه در بین 381 نفر از شهروندان شهر رشت به روش خوشه ای چندمرحله ای انجام شد. یافته ها: بر اساس نتایج تحقیق انواع سرمایه اجتماعی به طورکلی با هویت اجتماعی افراد در رابطه است. ابعاد سرمایه اجتماعی افراد به ترتیب بیشترین تأثیر را بر هویت مذهبی و سپس هویت قومی و ملی دارد و موجب تقویت این هویتها می شود. از بین ابعاد سرمایه اجتماعی نیز اعتماد بیشترین تأثیر را داراست. کمترین تأثیرگذاری بر انواع هویتهای اجتماعی مربوط به شبکه های رسمی است. بحث: وجود رابطه بین ابعاد سرمایه اجتماعی با انواع هویت اجتماعی افراد و این واقعیت که انواع مختلف هویت اجتماعی در بین جوانان، دانشجویان، افراد بیکار و بازنشسته ها در سطح پایین تری قرار دارد و همچنین پایین تر بودن سرمایه اجتماعی به ویژه اعتماد اجتماعی در بین این افراد که بیشترین تأثیر را بر هویت اجتماعی دارد، نشان دهنده اهمیت و ضرورت سیاستگذاری درست جهت ارتقای اعتماد اجتماعی در بین جوانان است. اعتماد به نهادهای اجتماعی در این بین می تواند نقش کلیدی ایفا کند.

هدف اصلی این پژوهش، تحلیل اثرگذاری اجتماعات بر رفاه ذهنی کودکان ۱۰ تا ۱۲ ساله منطقه شش شهر تهران است. پژوهش مبتنی بر تقسیم بندی رویکردهای دینر از عوامل موثر بر رفاه ذهنی و ابعاد رفاه لذت گرای ریس مورد سنجش قرار گرفته است. نظریه ی نظام های بوم شناختی، برونفن برنر (۱۹۹۵)، اجتماعات و لایه های حضور و فعالیت کودک را مشخص می کند و پژوهش پیش رو نیز مبتنی بر این پیشینه نظری قرار گرفته است. روش: جامعه تحقیق تمامی دانش آموزان ۱۰ تا ۱۲ ساله منطقه شش تهران به تعداد ۶۴۶۲ نفر بودند که از این میان ۴۵۳ نفر با شیوه نمونه گیری خوشه ای به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. فرآیند تحلیل با استفاده از نرم افزار Spss21 و روش های آمار توصیفی (فراوانی و درصد فراوانی) و تحلیلی (آزمون همبستگی پیرسون، آزمون های تفاوت، رگرسیون و تحلیل مسیر) انجام شد. یافته ها: یافته ها بیشترین تاثیر اجتماعات بر رفاه ذهنی کودکان را ناشی از گروه دوستان، خانواده، فضای مدرسه و درنهایت محیط زندگی نشان می دهند. افراد مدرسه (معلم و کادر مدرسه) در رگرسیون چند متغیره تاثیر مستقیمی بر رفاه ذهنی ندارد. کل تاثیر محیط زندگی بر رفاه ذهنی کودکان نشان می دهد، محیط زندگی با ضریب مستقیم و غیرمستقیم ۴۸/۰ بیشترین تاثیر را بر رفاه ذهنی کودکان دارد. همچنین فضای مدرسه نیز با ضریب مستقیم و غیرمستقیم ۳۳/۰ از خانواده اهمیت بیشتری می یابد. بنابراین محیط زندگی در بین عوامل بیشترین تاثیر را بر رفاه کودکان دارد، پس ازاین گروه دوستان، فضای مدرسه و در نهایت خانواده بر رفاه ذهنی کودکان موثر است. بحث: به نظر می رسد مساله رفاه ذهنی در کنار رفاه عینی دارای اهمیت است و تجارب تحقیقاتی کشورهای توسعه یافته حاکی از تاکید همین مسئله است. پژوهش ثابت می کند کودکان نظرات ارزشمند و در مواقعی کامل و کاربردی تر نسبت به بزرگسالان ارائه دهند. دقت و ریزبینی در عوامل تعیین کننده رضایت و پیشرفت کودکان به ما کمک می کند با تغییر و اصلاحات جزئی در سیاست ها و برنامه های اجرایی می تواند به مراتب خدمت بزرگی به حال و آینده شهروندان و کشورها داشته باشد.

مقدمه: در توسعه اجتماعی، بر ارتباط میان مشارکت و رفاه در جامعه تأکید می شود؛ به این معنا که وقتی مردم احساس کنند در جامعه مشارکت دارند و ارزشمند محسوب می شوند، کیفیت زندگی، رضایتمندی و احساس رفاه آنان نیز افزایش می یابد. به سخن دیگر، اجتماع به هم پیوسته ای که در آن اعتماد و ارزش های مشترک وجود دارد، از سلامت و آموزش بهتر برخوردار است، جرائم در آن کمتر می شود و فرصت های شغلی و رفاه همگانی در آن بیشتر می گردد. ضمن آنکه مشارکت به طورضمنی بر وجود مردم سالاری و میزانی مطلوب از عدالت اجتماعی نیز دلالت می کند. در این مقاله سعی شده است تا با بهره گیری از این رویکرد، رابطه میان التزام به هنجارهای مشارکتی و رفاه بررسی شود. روش: روش این تحقیق، پیمایشی است و از ابزار پرسش نامه برای گردآوری داده ها استفاده شده است. حجم نمونه بررسی شده ۳۰۰ نفر از شهروندان تهرانی هستند که به صورت تصادفی با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده اند. یافته ها: توزیع فراوانی پاسخ گویان برحسب التزام به هنجارهای مشارکتی نشان می دهد که التزام 3/19 درصد پاسخ گویان، کم؛ 5/64 درصد، متوسط؛ و 2/16 درصد زیاد بوده است. بحث: نتایج به دست آمده حاکی از آن است که رابطه معنی داری بین هنجارهای مشارکتی و مؤلفه های آن (اعتماد اجتماعی، اعتماد فردی، اعتماد تعمیم یافته، اعتماد نهادی، مشارکت رسمی، مشارکت غیررسمی، همیاری، حمایت اجتماعی و میزان روابط) با احساس رفاه اجتماعی وجود دارد. همچنین ضرایب رگرسیون چندمتغیری نشان می دهد که از میان متغیرهای بررسی شده، اعتماد فردی، حمایت اجتماعی، همیاری، مشارکت غیررسمی، مشارکت رسمی و میزان روابط، بهترین پیش بینی کننده ها برای التزام به هنجارهای مشارکتی است.

Objective: The conceptualization of Social Capital impressed by the studies of thinkers and theorists in various districed of social sciences ether in the past or modern era. Today this concept has standed as an important role in researches, polices and planings. Therefore the study of Social Capital in Kerman City has done. Method: The method which is used in this research is Survey and questionnaire is considered as a method of gathering data which were needed. The social statistic includes the habitants above 15 years old in Kerman City which was selected350 samples with the use of cocheran formula and multi stage clustral sampling method. Findings: The results show that the Social Capital in Kermanhas been stimated in medium that has plurality in aspects and indexes. In some aspects can see the traditional kind of Social Capital while in others the modern kind overcame. Considering that Iran society experiencing the transmission from tradition to modernisms, reinforcement of civil institutions, Enrichment of public educations, preparing security, governmental decentralization, promoting trust, strengthen beliefs and positive attitudes and are recommended to eliminating the challenge between tradition and modernisms and promoting Social Capital.

مقدمه: امروزه فن آوری های ارتباط جمعی، به ویژه تلویزیون، حضوری گسترده و تأثیرگذار در بین مردم جوامع مختلف دارند. در این راستا، در جوامع توسعه یافته و درحال توسعه از جمله حوزه هایی که به شدت تحت تأثیر آموزش و بازنمایی های رسانه ای قرار گرفته، گستره آگاهی از شهروندی، رفتارهای مدنی و مشارکت اجتماعی است. بر همین اساس، مطالعه حاضر به بررسی رابطه بین برنامه های تلویزیونی و آگاهش از حقوق شهروندی می پردازد. روش: در این مطالعه با بهره گیری از نظریه های جامعه شناسان و نظریه پردازان علوم ارتباطات چون بال روکیچ و دی فلور، پورتو، گیدنز، مارشال، فالکس و... به اجرای پیمایش در بین 384 نفر از ساکنان شهر خرم آباد لرستان مبادرت شد. نتایج: یافته ها نشانگر آن است که در مجموع بین تلویزیون (از نظر میزان استفاده و محتوای برنامه ها از سه بُعد مدنی، سیاسی و اجتماعی) و میزان آگاهی از حقوق شهروندی رابطه وجود دارد. بحث: تدوین و برنامه ریزی جامع آگاه سازی در زمینه حقوق شهروندی از طریق تلویزیون با استفاده از برنامه های متنوع و متعدد، معرفی تشکل ها و انجمن های فعال در زمینه های مختلف اجتماعی، سیاسی، مدنی و... از طریق این رسانه در جهت مشارکت بیشتر افراد در امور مختلف جامعه، ایجاد شبکه شهروندی یا ایجاد شبکه توسعه اجتماعی در جهت دادن آگاهی های لازم به افراد جامعه در زمینه مؤلفه های شهروندی و ایجاد شبکه های محلی تلویزیونی فرهنگی-اجتماعی در جهت گسترش آگاهی از حقوق شهروندی در بین مردم مناطق مختلف با توجه به فرهنگ بومی مردم آن مناطق، می تواند در جهت بالابردن آگاهی های مردم جامعه در زمینه حقوق شهروندی مؤثر باشد و زمینه را برای تحقق دموکراسی و جامعه ای شهروندمدار فراهم سازد.