الهام عرب پور

خانواده نقش مهمی در سلامت روانی و اجتماعی اعضای خود و پس از آن در سلامت اجتماعی جامعه ایفا می کند. عدم حضور هر یک از والدین در محیط خانواده تعادل آن را به هم زده و موجب تضعیف کارکردهای آن می شود. خانواده های زن سرپرست علاوه بر وظایف و مسئولیت های مادری، نقش و وظایف جدیدی در خانواده پیدا می کنند. وخامت این شرایط زمانی مضاعف می شود که جایگاه فرودست زنانه با پایگاه فرودست طبقاتی همراه شده و این دو شکاف عمده بر هم متراکم می شوند. پژوهش حاضر با هدف بررسی مسائل و دغدغه های مادران سرپرست خانوار و نحوه مواجهه آنها با چالش های پیش رو با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی انجام شده است. به این منظور با 19 نفر از مادران سرپرست خانوار ساکن در شهر تهران، مصاحبه هایی نیمه ساختاریافته و عمیق انجام شد، و برای گزینش آن ها روش نمونه گیری هدفمند به کار گرفته شد. پس از تجزیه و تحلیل یافته ها 11 مضمون به دست آمد. این مضامین روند زندگی مادران سرپرست خانوار را در دوران پیش از سرپرستی و دوران سرپرستی نمایان می سازد. در نهایت به شناسایی 5 تیپ از زنان سرپرست خانوار (زنان آسیب دیده و مطرود، زنان با انگیزه برای بهبود و تغییر شرایط، زنان دارای حمایت نسبی خانواده، زنان پرستار همسر و فرزندان در خانواده، فرزندان حامی زنان و مادران سرپرست) با توجه به داده های تحقیق نائل آمدیم. رنج مضاعف، طرد و انزوای اجتماعی (اجباری یا خودخواسته)، بازسازی هویت از مقولات محوری و مشترک زنان سرپرست خانوار در این مطالعه است.

نظم، همبستگی و انسجام اجتماعی از مباحث مهم و پایه ای در جامعه و جامعه شناسی است. زندگی اجتماعی انسان در هر مرحله ای با نوعی همبستگی اجتماعی همراه بوده است. کثرت نظریه ها و پژوهش ها در این حوزه، نیاز به فراتحلیل را به منظور ترکیب و تجمیع یافته ها و ارزیابی نقاط قوت و ضعف افزون کرده است. این پژوهش به منظور مرور نظام مند مفاهیم موردنظر، از روش فراتحلیل کیفی، استفاده می کند. هدف اصلی، فراتحلیل کیفی مطالعات در حوزه انسجام اجتماعی و مطالعه تشخیصی از وضعیت تولید علمی مقالات درباره انسجام و همبستگی اجتماعی، جمع بندی تحلیلی و همچنین ارائه تحلیل جامعه شناسانه از اهمیت موضوع انسجام و همبستگی اجتماعی برای نهادهای برنامه ریز اجتماعی و سیاسی است. به این منظور 55 مقاله فارسی مرتبط با موضوع انسجام و همبستگی اجتماعی در بازه زمانی 1397-1380 شناسایی شدند. نتایج پژوهش نشان می دهد فقدان تعریف واحد و موردتوافق بین محققان منجر به تعاریف چندگانه براساس جهت گیری فرد محقق و ایدئولوژی وی شده است. از سوی دیگر، ماهیت چندبعدی و چند سطحی انسجام منجر به سطوح تحلیل متفاوت از موضوع و گاهی تقلیل گرایی از سوی پژوهشگران گردیده است.

گردشگری به لحاظ اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجرایی فرآیند پیچیده ای است و مناسبات بین گردشگری و بخش های دیگر جامعه را دیدگاه جامعه شناختی است که می تواند به شکلی دقیق و علمی بکاود. یکی از این مناسبات، ارتباط بین تجربه سفر و نظام شخصیت است. تحقیق حاضر به بررسی این ارتباط می پردازد. تجربه سفر متغیری در نظر گرفته شده است که با نظام شخصیت افراد رابطه دارد. سفر و تفریح ویژگی های خاصی به شخصیت افراد می بخشد. توصیف جامعه شناختی تجربه سفر و نظام شخصیت و رابطه این دو در جامعه آماری، با استفاده از منابع نظری، موضوع و هدف تحقیق حاضر است. در این مسیر، از نظریه اریک کوهن و پارسونز برای پیکربندی چارچوب نظری استفاده شده است. داده ها ازطریق روش کمی و با استفاده از پرسش نامه به صورت حضوری جمع آوری شده است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که در هم بستگی رگرسیونی، بین گونه های تجربه سفر و نظام شخصیت، هر سه نوع تجربه معنادارند و هم بستگی آنها به منزله متغیر مستقل با نظام شخصیت تأیید شد. متغیرهای تجربه وجودی و تجربه تفریحی با نظام شخصیت هم بستگی مستقیم و مثبت دارند و متغیر تجربه تجربی بر متغیر وابسته تأثیر منفی و معکوس دارد.

موضوع کنترل بر بدن مبحثی است که در چند دهه اخیر مورد توج ه جامعه شناسان قرارگرفته است . سلطه بر بدن و کنترل آن وابستگی بسیار زیادی با سلطه بر ذهن ی ت افراد دارد به گون ه ایی ک ه اساسا تسلط بر بدن بدون چیرگی بر ذهنی ت امری دس ت نیافتنی و بیهوده است . به نظر م ی رسد که در باشگاه های بدن سازی با توجه به همین نکته، تمام ابعاد زندگی فرد بدنساز بواسطه ذهنیت و ی کنترل می شود تا فرد بدنساز به خود ای د ه آلی که می خواهد برسد . این مقاله در پی آن است که با استفاده از روش کیفی مانن د ، مشاهده، مصاحبه و همچنین بح ث های نظر ی و اتکا به آمارهای اینترنتی، گستردگی و ژرفای این کنترل را در شهر تهران مورد بررسی قرار دهد و علت های اصلی رشد کمی و کیفی گرایش جوانان تهرانی در همه طبقات و گرو ه ها را به این ورزش مور د بررسی قرار داد ه و برخورد آن با جریان سنتی مانند خانواده را مورد تأمل و کنکاش قرار بدهد. در این مقاله توجه بسیار زیادی به زمان، فضا و مصرف در شک ل گیری هویت تازه شخص بدنساز در شهر تهران شده است.

امروزه گردشگری به عنوان صنعتی فرهنگی و اقتصادی در جوامع مختلف محسوب می شود. در این فعالیت گسترده، تجربه سفر همواره مقوله ای مورد توجه بوده به طوری که نمی توان باور داشت کسی به سفر پرداخته و از آن خاطره ای نداشته باشد. معمولاً خاطرات بر گردشگران تأثیرات شگرفی می گذارد. از جمله این تأثیرات، نظام شخصیت افراد است. تحقیق حاضر به بررسی رابطه سفر خاطره انگیز و ابعاد نظام شخصیت می پردازد. توصیف جامعه شناختی تجربه سفر و ابعاد نظام شخصیت و رابطه این دو در جامعه آماری با استفاده از منابع نظری، موضوع و هدف این تحقیق بوده است. در این مسیر از نظریه اریک کوهن و پارسونز برای پیکربندی چارچوب نظری استفاده شده است. تحقیق حاضر با رویکرد کمی، تکنیک پیمایش و با استفاده از پرسش نامه و مصاحبه با 365 نفر از شهروندان شهر تهران از طریق نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انجام شده است. اعتبار پرسش نامه تحقیق از طریق اعتبار صوری و اعتبار سازه و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. همبستگی رگرسیونی میان گونه های تجربه سفر و ابعاد نظام شخصیت، هر سه گونه تجربه معنادار به عنوان متغیر مستقل با نظام شخصیت مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشان می دهد متغیرهای مستقل در مجموع توانست 16% از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند. مدل رگرسیونی نیز حاکی از آن است که تجربه وجودی و تفریحی رابطه مستقیم و مثبت با ابعاد نظام شخصیت دارد. تجربه تجربی نیز تأثیر کاهنده و معکوس روی ابعاد نظام شخصیت می گذارد.