مهدی ممتحن
مطالب
فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۷۸ مورد.
واکاوی نگاره های تعلیمی - تربیتی تشویق و تنبیه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
تطبیق دیدگاه های ابنِ طباطبا با آراء منتقدان دیگر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
النوروز مظهر الثقافة والحضارة بین الفرس والعرب(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
الحضارة والثقافة تتألف من المعتقدات والعادات التی بنیت علی ید أفراد المجتمع وتسبّب فی قوامهم کشعب واحد؛ والأعیاد تعتبر کجزء مهم من هذه الثقافة. فالإیرانییون من العصور القدیمة کانوا یهتمّون بالفرح ویحتفلون بالأعیاد بأیة مناسبة کانت؛ فی بدایة الشهور أو بدایة الفصول أو بدایة السنة. فالنیروز من أهمّ أعیادهم الذی کان یحتفل به علی شرف مجیء قدوم الربیع وکانت الأعیاد النیروزیة کدمٍ تجری من جدید فی عروق المجتمع ویعطیه نشاطاً مثل الطبیعة التی تحیا من جدید. فنحن فی هذا المقال نتطرّق إلی کیفیة هذا الدخول واهتمام العرب به فی إطار المنهج الوصفی التحلیلی. وکان من الشعراء العرب الذین اهتمّوا بالنیروز وبینوه بصراحة وصدق هو المتنبی وبین أنّ النیروز خیر صلة بین الأمتین الفارسیة والعربیة وشارک إخوانه الفرس بهذا العید السعید ساهم أیضا فی هذا الأمر الشریف الرضی وأعلن مشارکته مع أفراح الشعب الفارسی.
تداوم ساختار خانواده گسترده در خانه های تک خانواری معاصر؛ نمونه موردی: بررسی سکونت خانوادگی مهاجران افغان در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات معماری ایران پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۶
133-151
حوزه‌های تخصصی:
خانواده گسترده در میان انواع گونه های خانواده، کهن ترین شکل جوامع انسانی است که در روزگار معاصر کمرنگ شده است؛ این در حالی است که کیفیت حیات اجتماعی مورد تأکید در ادبیات علوم اجتماعی، در این نوع از خانواده، بسیار فراتر از انواع دیگر است. در این پژوهش با هدف تلاش برای احیای وجوه مثبت این الگو، موضوع خانواده گسترده و نقش آن در شکل گیری مسکن، در دو بخش مطالعه شده است. در بخش نخست، پیشینه الگوهای سنتی و مدرن خانواده گسترده، بررسی شده است که دستاورد آن، معرفی تعداد زیادی الگو، به جز حیاط مرکزی، در جوامع سنتی اسلامی برای خانواده گسترده و معرفی گستره وسیعی از قالب های کالبدی مرتبط با خانواده گسترده در جوامع سنتی خارج از عالم اسلام است. همچنین با بازتعبیر از مفهوم گستردگی خانواده در این پژوهش، نمونه های زیادی از دوره مدرن (مذهبی و غیرمذهبی) با موضوع خانواده گسترده، پیوند داده شده است. در بخش دوم مقاله، برای روشن تر کردن وضعیت خانواده گسترده به عنوان یک الگوی ایدئالی در اسلام در دوره معاصر و امکان بازتولید این الگو در جامعه غیرسنتی پیمایش میدانی روی مهاجران افغانی (به واسطه شایع بودن نسبی خانواده گسترده در جامعه معاصر افغانستان و سکونت طولانی مدت آنان در جامعه ایرانی) در نظر گرفته شد که تعداد 36 خانوار افغان از ناحیه قم با فرایند مشابه روش گلوله برفی انتخاب شدند. برای تهیه اطلاعات مردم نگاری دو مرحله مطالعه انجام شد. در مرحله اول با استفاده از ابزار مشاهده، پرسشنامه باز، و نیمه باز و مصاحبه، اطلاعات خانواده های مهاجر برداشت شد. برای مرحله دوم از مصاحبه عمیق با سه نفر، که تجارب زندگی آن ها پرکننده طیف نسبتاً کاملی از خاطرات زیسته باشد، استفاده شد. اطلاعات مزبور در سه محور مفهومی تحلیل شده است: تداوم ذهنیتی، عاطفی ، تداوم رفتاری و تداوم کالبدی ساختار خانواده گسترده؛ بررسی حاضر نشان داد که افرادی که پیشینه و تجربه زیست در خانواده گسترده درون کالبد سنتی داشته اند، نه تنها نسبت عاطفی با الگوهای رفتاری مربوط به خانواده گسترده را تا حد زیادی حفظ می کنند، بلکه امکانات اندک کالبد مدرن را نیز در جهت باز تولید الگوهای فضا رفتار گذشته به فعلیت درمی آورند .
موسیقی و نظم آوایی قرآن کریم(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
مطالعات قرآنی (فدک سبزواران) سال اول زمستان ۱۳۸۹ شماره ۴
173 - 190
حوزه‌های تخصصی:
قرآن کریم، معجزه بزرگ حضرت ختمی مرتبت، گنجی بی پایان است که با ظهور اسلام بر ایشان نازل شد. با گذر زمان، سرچشمه های شگفت و تازه ای از این کتاب آسمانی کشف می شود. به نظر می رسد یکی از ابعاد اعجاز قرآن که تا کنون کمتر بدان پرداخته شده است، اعجاز نهفته در موسیقی و نظم آوایی قرآن است. تأثیراتی از پس صوت و کلام که از تلاوت آیات قرآن و موسیقی دلنشین حاصل از آنپدید می آید و نه از پس معانی و محتوای ارزشمند گنجانیده در آن؛ تأثیراتی از پس ساختار و نه محتوا. این موسیقی در تار و پود الفاظ و در ترکیب درون جمله ها نهفته است و فقط با احساس ناپیدا و با قدرت متعال ادراک می شود. مقاله حاضر در صدد است تا این جنبه از اعجاز قرآن کریم را بررسی کند.
الگوهای تربیت شخصیت در آموزش معماری: تطبیق رویکردهای رایج با نگرش اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فرهنگ در دانشگاه اسلامی سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۵)
219 - 244
هدف: هدف در این تحقیق، دستیابی به الگوهای نظری پایه بومی و اسلامی برای تربیت شخصیت معمار و ارزیابی امکان بهره گیری از شیوه های متداول برای اهداف اسلامی بود. روش: پژوهش حاضر بر اساس روش تحقیق چندموردی به بحث تربیت «شخصیت» نوشاگرد معماری پرداخته است؛ بدین صورت که با استفاده از نقشه های تحلیل موقعیتی عرصه های اجتماعی به تحلیل گفتمانهای موجود در ادبیات آموزش معاری پرداخته شده است. از بین مدلهای موجود بررسی شخصیت، مدل پنج گانه کاستا و مک کرا استفاده شده است. یافته ها: در مجموع، چهار قطب در شخصیت معمار مشخص شد: «ظهور فردیت»؛ «خودشکوفایی»؛ «وجدان اجتماعی» و «مسئولیت اجتماعی» که بر اساس آنها، چهار هدف تربیتی تعریف شد: تربیت خودشکوفایی درونی برای ظهور بیرونی فردیت؛ تربیت وجدان اجتماعی درونی برای ظهور شخصیت مسئول اجتماعی؛ تربیت خودشکوفایی درونی برای ظهور شخصیت مسئول اجتماعی؛ تربیت وجدان اجتماعی درونی برای ظهور بیرونی فردیت. در حوزه اسلامی، موضوعات مربوط به مسئولیت اجتماعی بر خلاف رویکردهای رایج معماری(برگرفته از غرب) اصالت دارد. نتیجه گیری: رویکرد به آموزش فطری و کاربست نگرش اسلامی مذکور در آموزش معماری به صورت تلاش برای حذف رقابتهای بین دانشجویان برای خودنمایی و برتر بودن در میان هم گروهان و نیز اینکه بتوان خودشکوفایی را دستمایه تولید شخصیت مسئول اجتماعی قرار داد، قابل توصیه است.
نماد عنکبوت و زنبور عسل در قرآن و مثنوی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات قرآنی سال پنجم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱۷
157 - 172
حوزه‌های تخصصی:
مولانا حیوانات و حکایت های آن ها را برای بیان و تعلیم آموزه های اخلاقی، فلسفی و عرفانی هنرمندانه از دل شعر، تمثیل و رمز تصاویر زیبا و نغز می آفریند و کلام خود را در کمال زیبایی به نمایش می گذارد، و از کنایات، ضرب المثل ها و باورهای عامیانه مربوط به هر حیوان در بیان این آموزه ها استفاده می کند. بر همین اساس مقاله حاضر با عنوان بررسی تطبیقی دو حیوان عنکبوت و زنبور عسل در قرآن و «مثنوی» را مورد بررسی قرار داده ایم.
نسبت ثابت و متغیر انسان با گونه های انعطاف پذیری تکنولوژی معماری (مطالعه موردی: کولاسازی کشاورزان لرستان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
این پژوهش به دنبال ارتباط بین ثابت و متغیر انسان با تکنولوژی معماری از طریق مدل سازی نظری و استدلال منطقی است. پاسخ این سؤال با جمع بندی از وضعیت ثابت و متغیر جهان و انسان در رویکردهای مختلف فلسفی و انسان شناسی و ارائه آن در یک مدل طیفی تشریح شده است. این مدل به خوبی نشان می دهد که تمایز مکاتب فلسفی در مورد انسان در این نیست که یکی قائل به ثوابت انسانی است و آن دیگری نیست؛ بلکه این تمایز در موضع دقیق ثوابت هر مکتب در مورد انسان نهفته است. بر اساس یافته های پژوهش هدایت تغییرپذیری تکنولوژی معماری در سه حوزه قابل بیان است؛ حوزه نخست به گرایش هایی تعلق دارد که به ثوابت فراذهنی اصالت می دهد. قطب مقابل این گرایش، به اعتقادی به ثوابت فراذهنی و ازلی ندارد بلکه این ثوابت انسانی را در عالم عینیت می پندارد. ازاین رو به تغییرپذیری تکنولوژی اصالت می دهد. در حوزه سوم تطابق الگویی تکنولوژی با انسان اصالت دارد. بررسی موردی انجام شده در مسکن کولانشینان خرم آباد لرستان نشان دهنده آن است که در وضعیت بومی سه حوزه شناسایی شده، فعال است. در مورد پژوهی انجام شده به عنوان نمونه ای از معماری بومی عدم وجود نظریه ابرازشده و قواعد صریح (بیان شده) سبب می شود تمام طیف وجودی انسان از ماورای ذهنیت تا عمق عینیت در اثر مصنوع به عنوان ابزار (تکنولوژی) زیست ظهور پیدا کند.
آموزه های دینی و اخلاقی در لالائی های مذهبی پارسی و تازی
حوزه‌های تخصصی:
لالائی ها نخستین نمونه ی ادبیات شفاهی زنانه اند. یکی از درون مایه های لالائی ها، مذهب است که مادران به وسیله ی آن، تعالیم دینی و اخلاقی را به طور ناملموس به فرزندانشان می آموزند. برآنیم تا این تعالیم را در لالائی های پارسی و تازی را مورد بررسی قرار دهیم. می توان از جمله نقاط اشتراک لالائی های مذهبی پارسی و تازی از: در پناه خداوند قرار دادن فرزند، در پناه قرآن قرار دادن فرزند، دعا برای خوابِ خوش فرزند و تعلیم واجبات اسلامی نام برد. برخی از مضامین مختص لالائی هایِ مذهبیِ پارسی شامل: دعا برای خدمت فرزند به آستان حضرت رضا(ع)، حضرت معصومه(س) و یا شاهچراغ(ع) می باشد. برخی از درونمایه های ویژه ی لالائی هایِ مذهبیِ تازی عبارتند از: ذکر نام مکّه یا کعبه، به کاربردن دو جمله لا اله الا الله و محمد رسول الله.
بررسی دگرگونی های الگوهای معماری مساجد مردمی در ابتدای مدرنیته در ایران، نمونه موردی: مساجد شهر قم در اوایل دوره ی پهلوی (1340-1304ش)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
معماری اقلیم گرم و خشک سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۵
135 - 158
حوزه‌های تخصصی:
بررسی تاریخ معماری عامیانه ایران از موضوعات پژوهشی ضروری و نسبتاً مغفول مانده برای شناخت راه آینده معماری است. این پژوهش به بخش خاصی از این معماری، یعنی مساجدی می پردازد که در دوران ممنوعیت های مذهبی رضاخانی و بعد از برداشتن آن در عمق بافت درهم پیچیده شهری قم به تعداد زیاد ساخته شده است. این تحقیق با روش تفسیری تاریخی زمینه های اجتماعی سیاسی و کالبدی ظهور این دسته از بناها و تحلیل الگوهای فضایی آنها را بررسی کرده است. برای این پژوهش با بررسی میدانی، بیش از 50 مسجد متعلق به دوران 40ساله اوّل و دوم دوران پهلوی (قبل و بعد از مدرن سازی اجباری) شناسایی و به صورت اولیه تحلیل شد و از بین آنها، 20 مسجد (با سبک غیر سنّتی) که کمتر دچار تغییرات شده بودند، برای تحلیل عمیق انتخاب شد. در ضمن این مطالعه، دو الگوی مسجد بر فرازآب انبار و مساجد سرپوشیده، از لحاظ فضایی و عملکردی، به عنوان ویژگی های خاص مساجد مزبور شناسایی شد. درهمچنین ایجاد بالکن در داخل مساجد پدیده دیگری بود که ردپای آن در سنّت تکایا، پیگیری شد. از لحاظ ساختی و فرمی، الگوی تیرآهن و طاق ضربی آجری نمایان به همراه ستون های لوله ای، نمونه هایی از پدیده های خاص شناسایی شده برای این مساجد بود و در کنار آن، استفاده از پنجره های باریک عریض یا طویل مطابق سبک مدرن و کتابخانه در مساجد، از مواردی بود که در امتداد تحول مدرن در این مساجد ارزیابی گردید. در مورد علت یابی این پدیده ها که پرسش اصلی این مقاله بود، رویکرد جامعه در واکنش به سیاست مدرن سازی رضاشاهی و تلاش عامه برای استفاده از پتانسیل های محلی برای حفظ قالب های فرهنگی در مقابل خواست حکومتی به عنوان یافته های اصلی ارائه شده است.
تفاوت یا همسانی شیطان و ابلیس(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات قرآنی سال سوم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱۲
123 - 140
حوزه‌های تخصصی:
شیطان فرینبنده آدم و حوا، بزرگترین مانع بشریت برای رسیدن به کمال ، و موجودی است که در همه قرون و اعصار از بدو آفرینش آدم ابوالبشر تا قیام قیامت در پی اغوا و اغفال نوع بشر بوده؛ و به عزت الهی سوگند یاد کرده که انسانها را گمراه کند. اصل واژه شیطان مفاهیم گستردهای را در بر دارد و هر موجود موذی ، سرکش و طغیانگر را شامل میشود، اما در متون متفاوت از این موجود با تعابیر کاربرد بیشتری داشته است . « ابلیس » مختلفی یاد شده که از از آن میان واژه موضوعی که در این جستار بدان پرداخته خواهد شد، بررسی معناشناختی این دو واژه، و نیز تبیین یکسانبودن یا متفاوتبودن دو واژه شیطان و ابلیس از منظر آیات و روایات است.
التناقض فی شعر محمدمهدی الجواهری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دراسات الادب المعاصر سال چهارم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۵
115 - 137
حوزه‌های تخصصی:
تطرقت هذه الدراسه التناقض فی شعر محمدمهدی الجواهری الذی عاش فی زمن مخاض الحوادث و التطورات السیاسیه، التی مرت علی العراق بدءً من ثوره العشرین بقیاده علماء الدین، و انتهاءً بحزب البعث و صدام حسین. کان الجواهری متناقضاً فی شعره تجاه حزب البعث، و علماء الدین، و الحرکه الاسلامیه المعاصره، و المد الأحمر الشیوعی الذی سیطر علی الشارع العراقی فی عهد عبدالکریم قاسم. فللجواهری مواقف تجاه تلک الحوادث تبرز بصوره ساخره فی شعره السیاسی، و مواقفه من خلال القاء الضوء علی شعره السیاسی فی المراحل التاریخیه، التی مرّت علی العراق و تحتاج الی رؤیه موضوعیه.
دو زن (مقایسه سودابه و زلیخا در داستان سیاوش (با نگرش فردوسی) و در داستان یوسف (به روایت قرآن)
منبع:
مطالعات ادبیات تطبیقی سال چهارم بهار ۱۳۸۹ شماره ۱۳
173 - 201
حوزه‌های تخصصی:
در یک نگاه کلی بین داستان پیامبران و اسطوره های ایرانی خصوصاً در کلیت ماجرا و اوج و نقطه عطف داستانها شباهت بسیاری وجود دارد. این شباهتها به هر دلیلی که به وجود آمده باشد تامل هر خواننده ای را به خود جلب می کند (البته در مقایسه این داستانها به اختلافهایی هم برخورد می کنیم). یکی از داستانهای درخور مقایسه و توجه درین باره داستان یوسف و سیاوش است. شباهت میان این دو داستان جدا از ماجراها، کنشها، گفتگوها و تک گوییهای شخصیتهای هر یک با هم، خصوصاً از آن بابت که داستان سیاوش سروده فردوسی است و منظومه ای نیز به نام یوسف و زلیخا به فردوسی منسوب است یا به تاثیر از فردوسی سروده شده است ، بیشتر توجه ما را بر می انگیزد. البته مقایسه این دو با هم فرصت بسیاری می طلبد به همین دلیل ما درین مجال تنها به تحلیل دو شخصیت سودابه و زلیخا در مقایسه با هم و جایگاهشان در داستانهای یوسف و سیاوش خواهیم پرداخت زیرا یکی از موارد مهمی که این دو داستان را درخور مقایسه می کند، شخصیت و رفتار زنان آنست و چالب اینست که به رغم مشابهت بسیار سودابه و زلیخا ،تفاوتهای ظریفی میان این دو زن در داستان هست که قابل تاملست. برای نمونه، زلیخا پس از ناکام ماندن از یوسف دست به دسیسه گری نمیزند اما سودابه چون مراد خویش نمی یابد به هر حیله ای دست می یازد تا شخصیت سیاوش را تخریب کند و بر خلاف زلیخا هرگز به گناه خویش معترف نمیشود. در قیاس با سودابه،زلیخا پس از سالهای درازی که از رخ دادن ماجرای او با یوسف می گذرد هرگز زنی منفور و هوسباز (چون سودابه) معرفی نمی شود و تلاش مفسران برای ساختن پایانی خوش برای عشق زلیخا (جوان شدنش توسط یوسف و وصلتش با او) این را تایید می کندکه بدیهی است اگر عشق زلیخا از دید آنان هوس آلود بود ، هرگز به دنبال سهمی برای او درین عشق نبودند.
تطبیق نوستالژی در اندیشه جبران و نیما(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ادبیات تطبیقی سال ششم بهار ۱۳۹۱ شماره ۲۱
189 - 215
حوزه‌های تخصصی:
نوستالژی یا " غم غربت" در اصطلاح روانشناسی، حسرت و دلتنگی انسان ها نسبت به گذشته خویش است. فقر، مهاجرت، دوری از وطن و ... در ایجاد این احساس مؤثر است. روانشناسان نوستالژی را یک حالت هیجانی، انگیزشی پیچیده می دانند که گاهی غمگینی و تمایل بازگشت به وطن و گاهی درماندگی ناشی از تفکر درباره آن (وطن یا منزل) است. جبران خلیل جبران(1883- 1931م) یکی از شاعران خوش قریحه رمانتیک، و نیما یوشیج( 1274- 1338 ه .ش) از شاعران توانمند معاصر و صاحب اشعار سیاسی و اجتماعی زیاد است. بررسی این مقاله نشان می دهد که جبران و نیما از شاعران برجسته رمانتیک هستند. احساس نوستالژیک به عنوان یکی از مؤلفه های رمانتیسم (گریز و سیاحت) در آثار هر دو شاعر مشهود است؛ چرا که این دو شاعر تحت تاثیر محیط اجتماعی و سیاسی مجبور به ترک وطن شده اند و غم دوری از وطن و معشوقه برای آنان خاطرات تلخی را به جا گذاشت، در نتیجه نوستالژی فردی و اجتماعی هر دو شاعر را به عنوان شاعران رمانتیک نوستالژیک معرفی می کند. این مقاله کوشش تطبیقی است که نحوه بیان احساسات و عواطف نوستالژیک جبران خلیل جبران و نیما یوشیج را به تصویر می کشد.
زن در اندیشه بزرگان ادب معاصر فارسی و تازی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ادبیات تطبیقی دوره ۸ بهار ۱۳۹۳ شماره ۲۹
59-86
حوزه‌های تخصصی:
زن روی دیگر سکه انسان است؛ رکن خانه هستی و هموارکننده راه زندگی است. انعکاس تصورات و باورهای اجتماعی گذشته پیرامون زن در برخی از آثار ادبی و اشعار شاعران بزرگ در عرصه های ادبیات فارسی و عربی نقش محوری و تعیین کننده ای داشته است. تا آنجا که این شاعران بسیاری از مکنونات و منویات خود را از راه عشق به زن بیان می کرده اند، و بر مسائل معنوی زنان مانند تعلیم و تربیت، آزادی، فضل، قناعت، پرهیزگاری و پاکی، هنر و عرفان و... تأکید بسیاری دارند. این تأکید حاصل تمایز دیدگاه های ادیبان فارسی و عربی معاصر به زن با دیگر دوره هاست و نتیجه اش در بسیاری مسائل معنوی، انسانی و اجتماعی نمایان است. چنانکه در پاره ای موارد، زنان شاعر، زبانی مردانه، تقلیدی و فاقد تشخیص را برای خود برگزیده اند. در مقاله حاضر تلاش می شود دیدگاه های شاعران و اندیشمندان بزرگ معاصر فارسی و تازی در مورد زن بررسی شود.
بازشناسی الگوی صحیح مصرف در قرآن و حدیث(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
مطالعات قرآنی (فدک سبزواران) سال دوم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۶
145 - 174
حوزه‌های تخصصی:
آبادانی و پیشرفت، یکی از آرمانهای والای جوامع بشری است. ارائه الگوی مطلوب برای تحقق ایده فوق از ضرورت های اجتنای ناپذیری است که در تمامی مکتب های بشری و الهی بالاخص دین مقدس اسلام به آن پرداخته شده است. پرداختن به این موضوع، از نگاه دین، بالاخص قرآن کریم و حدیث معصومین (ع) وظیفه اندیشمندانِ مشفقی است که از منظر دین به پدیده های سیاسی و اجتماعی می پردازند، لذا این مقاله در پی آن است که با ارائه تعریف الگوی مصرف، مبانی نظری اصلاح الگوی مصرف را به عنوان پیش درآمدِ ارائه الگوی آرمانی مصرف صحیح، به رشته تحریر در آورد و با بررسی آیات قرآن کریم و احادیث معصومین (ع)، مهمترین علل و عوامل بازدارنده این اقدام سترگ را تحلیل و در پایان آثار پر برکت و اثربخش اصلاح الگوی مصرف را به خواننده عرضه کند.
ویژگی های مشترک دو اثر حماسی ایران و آلمان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ادبیات تطبیقی سال هشتم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۳۲
55 - 77
حوزه‌های تخصصی:
حماسه شاید قدیمی ترین ژانر و گونه روایی نباشد، اما به یقین مسلط ترین ژانر در تمام دوره های باستان و سده های میانی بوده است. حماسه و اسطوره در تمام فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها، چه به صورت شفاهی و چه به صورت نوشتاری دیده می شود. حماسه ها از اسطوره ها تغذیه می کنند و در بعضی فرهنگ ها ادامه آن ها هستند. ادبیات جهان سرشار از عناصر حماسی- اسطوره ای است. این مسأله در مورد ادبیات حماسی ایران و آلمان نیز در «شاهنامه» و «سرود نیبلونگن» به خوبی قابل مشاهده است. هر دو اثر به لحاظ زبانی و فرهنگی زیرمجموعه زبان های هندو-ژرمنی می باشند و در آن ها عناصر مشترک فراوانی به چشم می خورد. در این جستار نگارندگان سعی دارند ابتدا به پیشینه تاریخی هر دو اثر پرداخته و سپس به شکل مفصل به بررسی و مقایسه اَبر قهرمان- پهلوان(رستم و زیگفرید)، جهان بین، تفاوت دیدگاه و نیز ویژگی های مشترک حماسی این دو اثر جاودان در ادبیات حماسی ایران و آلمان بپردازند.
أبوالعلاء المعری بین أبیقور وشوبنهور(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دراسات الادب المعاصر سال دهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۸
51 - 67
حوزه‌های تخصصی:
أبوالعلاء المعری شخصیه عبقریه فی تاریخ الأدب العربی الذی سلطت الضوء إلیه أفکار وأنظار کثیر من النقاد طول القرون. المعری یتعبد العقل وفی جدال دائم مع غریزته فتوجد صفات فی تفکیره وشخصیته التی تجعلنا أن نوازن بینه وبین بعض من الفلاسفه للثقافات الأخری. فأبیقور فیلسوف فی یونان القدیم الذی له مشابهات للمعری فی التفکیر والعیش. و شوبنهور فیلسوف ألمانی الذی کان یعیش فی القرنین 18 و19 من المیلاد وکان من رواد الفلسفات المعاصره. أیضاً له مشابهات کثیره بشاعرنا الفیلسوف المعری . فمن خصائصهم المشترکه الإعتماد علی العقل، وعدم الرغبه فی الزواج والنسل، وحبهم بالنسبه إلی الوحده والإنفراد والعزله عن المجتمع. فهذه الدراسه تهدف إلی تبیین مشابهات هذه الفلاسفه الثلاثه.
بررسی عقاید شکلوفسکی در اشعار سهراب سپهری و توماس استرن الیوت(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ادبیات تطبیقی سال پنجم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱۸
153 - 169
حوزه‌های تخصصی:
خلق مضامین جدید و غریب از ویژگی های شاعران عصر مدرن و پسامدرن است. آن ها سعی دارند تا غبار عادات را از رخ مضامین و مفاهیم کهنه بزدایند و با دیدگاهی نو به آن مضامین و مفاهیم بنگرند؛ همچنین خوانندگان را به این مسیر بکشانند و با این دیدگاه به درک مضمون ها و مفهوم های پیچیده نایل آیند. چنین فنی، آشنایی زدایی نامیده می شود. آشنایی زدایی نخستین بار با عنوان «هنر به عنوان ابزار» به وسیله ی شکلوفسکی مطرح شد. او معتقد بود که اگر شیوه ی نگرش ما به آثار هنری توأم با نوعی عادت باشد، دیگر نمی توانیم نگرشی نو نسبت به آن آثار داشته باشیم؛ در نتیجه تأثیر آن در زندگی ما عادی خواهد شد. از آنجا که تا به حال کمتر تحقیقی درباره ی فن آشنایی زدایی در آثار شاعران صورت گرفته، این مقاله بر آن است تا به تحلیل و بررسی رد پای این فن در برخی اشعار توماس استون الیوت و سهراب سپهری بپردازد.