نیره قوی

پژوهش حاضر با هدف بایسته های ارتقاء کیفیت آموزش دروس معارف اسلامی از دیدگاه اساتید و دانشجویان در پساکرونا با روش توصیفی پیمایشی انجام شده است. با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی 354 نفر از اساتید و 384 نفر از دانشجویان به عنوان نمونه از جامعه آماری اساتید و دانشجویان دروس معارف اسلامی در دانشگاه های سطح کشوری انتخاب شده اند. تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس آمار توصیفی و آزمون T با استفاده از نرم افزارSpss22 صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهدکه متناسب سازی محتوای برنامه های درسی و آموزشی، فراهم ساختن زیرساخت های فیزیکی دانشگاه ها، ارتقاء سطح قابلیت ها و توانمندی اساتید، بازنگری اساسی در شیوه های آموزش، تفویض اختیار به مدرسان در امر آموزش و پژوهش، وضعیت شغلی مدرسی دروس معارف اسلامی در آینده، برجسته کردن نقش دروس معارف اسلامی در رفع شبهات اعتقادی دانشجویان، لزوم هم زمانی فرآیندهای آموزش دیدن و تدریس کردن مدرسان و تعیین جایگاه اساتید گروه معارف اسلامی در اهداف انقلاب اسلامی از اولویت بالایی برخوردار است، همچنین نظر گروه نمونه آماری بر این است که کلاس ها به صورت ترکیبی (حضوری و مجازی) ادامه داده شود. با عملیاتی شدن پژوهش می توانیم در راستای محقق شدن اهداف آموزشی و سیاست گذاری مناسب در گروه دروس معارف اسلامی دانشگاه ها قدمی برداریم.

پیروزی انقلاب کبیر اسلامی ایران، و ویژگی اسلامی و فرامرزی آن علاوه بر تغییر ساختار ها در داخل، بازتاب برون مرزی خود را با هدف زمینه سازی شکل گیری «امت واحده اسلام» در لایه های مختلف داشته است. از جمله این بازتاب ها پیشگامی در بهره گیری از قدرت نرم در تعامل سازنده مبتنی بر عقلانیت اسلامی با تمسک به قرآن و عترت است که هدایتگر امت مسلمان در حفظ هویت اسلامی خود در مسیر انسجام مسلمان در مقابل دشمنان در دستیابی به آرمان های مشترک است سؤال این مقاله با روش توصیفی تحلیلی بررسی خوا هد گردید. ابتکار عمل انقلاب اسلامی ایران در بهره گیری از قدرت نرم دین به عنوان مهمترین عامل در راستای انسجام بخشی مسلمانان چیست؟ یافته های پژوهش حاکی از این است که بهره گیری رهبران انقلاب اسلامی از دین موجب تشکیل مراکز و جنبش های اسلامی، تقریب شیعه و سنی، اجتهاد جمعی، آرمان سازی آزادی فلسطین، احیای نقش اسلام در روابط بین الملل و عقلانی کردن سیاست و... شده است. عقاید، آرمان و هدف مشترک عناصر اصلی انسجام مسلمانان می باشد که به دلیل مبانی دین اسلام و قدرت نرم دین، این اشتراکات در مقابله با دشمنان شکل گرفته است.

هدف : پژوهش حاضر با هدف وضعیت شناسی مسائل آموزشی، پژوهشی و فرهنگی دانشگاههای کشور بر اساس تجربه زیسته مسئولان و اساتید دانشگاه در دوران کرونایی و پساکرونا انجام شد. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی برای بررسی 20 مقاله، یک کتاب و دو پایان نامه و تکنیک تحلیل تم برای تجزیه و تحلیل مصاحبه ها استفاده شده است. یافته ها: مقوله های «زیرساختهای مورد نیاز آموزش مجازی»، «مسائل و مشکلات آموزشی و فرصتهای به وجود آمده در دوران کرونایی»، «مسئولیت فرهنگی- اجتماعی دانشگاه»، «نقش علوم انسانی»، «ابعاد تربیتی، اخلاقی و معنوی دروس و اساتید معارف در دانشگاه»، «توجه به ماهیت، اهداف و جایگاه دروس معارف اسلامی»، «نقش آفرینی اساتید معارف در فرایند تدریس»، «نهادینه سازی اخلاق و فرهنگ آموزش مجازی»، «بازتعریف نقش نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها» و «راه اندازی سامانه مجازی جامع معارف(تحت نظارت نهاد نمایندگی رهبری)» استخراج شده اند. نتیجه گیری: با توجه به مسئولیت خطیر دانشگاه در زمینه آموزش فرهنگ و اخلاق دانشجو، می توان از نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر در مسیر سیاستگذاری مناسب برای آموزش و تربیت دانشجویان در راستای اهداف جامعه اسلامی، در شرایط دوران کرونایی و پساکرونا استفاده کرد.

ویژگی اسلامی بودن انقلاب کبیراسلامی ایران که حکایت از فرامرزی بودن باور های دینی است ، بازتاب وآثار برون مرزی خود را در در جهان وکشورهای مسلمان در منطقه غرب آسیا در لایه های مختلف داشته است که ؛ نمونه بارز آن پیشرانی در حمایت از فلسطین با هدف احیاء هویت کشور فلسطین تحت حاکمیت مردم این سرزمین بوده است . این نوشتارعهده دار بررسی وتحلیل موضوع " پیشرانی نظام اسلامی در راستای تحقق رهایی فلسطین از یوغ صهیونیسم در هندسه نوین جهانی با محوریت اندیشه رهبران انقلاب اسلامی ) می باشد .هدف در این مقاله ، تبیین و تحلیل عملکرد (ا قدامات و برنامه ها ) یی که مبتنی بر اندیشه رهبران انقلاب اسلامی ایران و نشانگر پیشرانی در حمایت و تحقق آرمان مقاومت و حاکمیت مردم فلسطین می باشد .نتایج تحقیق با عنایت به مبانی و ماهیت اسلام در مقابله با دشمن( قاعده نفی سبیل ) و لزوم حمایت از مظلوم حاکی از، اهمیت محوری و ضرورت هر چه بیشتر ایجاد همگرایی بین مسلمانان با توجه به ظرفیتها ی چند گانه معنوی ، مادی ، جغرافیایی و ظرفیت های دفاعی و مقاومتی در راستای حمایت از فلسطین در مقابله با نظام سلطه است که تاکنون نظام اسلامی ایران پیشرانی در این مهم بوده و زمینه ساز مقاومت واستمرار آن موجب رهایی و باز پس گیری فلسطین و نابودی غاصبان آن در هندسه نوین جهانی با افول قدرتهای امریکا و اسرائیل بشمار می آید. . که با روش کیفی و تکنیک توصیفی –تحلیلی بیان شده است

رهبری سازمان مجاهدین خلق،؛ با فرار از کشور در مرداد 1360 و استقرار اعضای سازمان در عراق با حمایت و کمک صدام به سردمداری نظام سلطه در سال 1365 موفق شد تشکیلاتی را به وجود آورد که نمونه ای از تشکیلات میلیتاریستی با رهبری کاریزمایی است. تشکیلاتی که در آن مشروعیت یابی، ساختاربندی، قدرت، رهبری، نحوه جذب و عملکرد اعضا با بهره گیری از دیدگاه «سیادت کاریزمایی وبر» قابل تبیین می باشد. این مقاله با نوآوری در تحلیل، عملکرد و ساختار شکل گرفته سازمان در تطبیق با تئوری کاریزماتیک وبر، به تبیین چگونگی ماهیت شکل گیری و عملکرد سازمان پرداخته است و در پاسخ به این سؤال که «کاربست دیدگاه کاریزمای وبر در مورد سازمان مجاهدین خلق چیست؟» بیان می دارد که، «با توجه به تطبیق مؤلفه های نظریه کاریزمای وبر بر ماهیت شناسی و عملکرد سازمان، می توان آن را مصداقی عینی در تداوم شیوه رهبری کاریزمایی هیتلری برای این نظریه در دوره معاصر دانست.» مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی سامان یافته است.

شکل گیری و رشد جماعات تکفیری نوظهور، از مهم ترین تحولات اخیر کشورهای غرب آسیاست. در این میان از داعش به عنوان مهم ترین جماعت تکفیری نوظهور در جریان نوسلفی جهادی نام برده می شود. فهم ماهیت، ساختار و عملکرد داعش، نیازمند به کارگیری چارچوبی تئوریک و متناسب است. از جمله تئوری های رایج در تحولات اجتماعی، تئوری کاریزماتیک وبر است که به نظر می رسد میزانی از قدرت تحلیلِ شکل گیری و عملکرد جماعات تکفیری از جمله داعش را واجد است. بر این مبنا در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی تلاش شده است که با استفاده از این تئوری، ماهیت، چگونگی شکل گیری، ساختار و عملکرد داعش بررسی و تحلیل شود. سؤال تحقیق این است که «آیا می توان جماعت تکفیری داعش را مصداقی از تئوری کاریزماتیک وبر برشمرد؟» در این زمینه با بررسی اندیشه و آثار وبر، دو مدل از چگونگی «ساختار» و «شکل گیری و ماهیت جنبش کاریزماتیک وبری استخراج و با بررسی زمینه های شکل گیری و ماهیت، ساختار و عملکرد داعش با تطبیق مؤلفه های دو مدل تحلیلی به جهت سنجش فرضیه مذکور آورده شده است. در انتها هم با ترسیم مدل مفهومی که حاکی از چگونگی تطبیق تئوری و مصداق با نکات ترمیمی بیان شده است می توان اذعان کرد که داعش مصداقی متناسب با کاریزماتیک وبر در بسیاری از مؤلفه هاست.

تحلیل گران انقلاب اسلامی بر اساس نظریه ها و رویکردهای مختلف، تاکنون تحلیل های بسیاری را ارائه کرده اند. در این بین گروهی در تحلیل انقلاب اسلامی از نظریه اقتدار فرهمندانه «کاریزماتیک»؛ «ماکس وبر» بهره گرفته اند و بر این مبنا از امام خمینی نیز به عنوان رهبری کاریزما نام برده اند. پژوهش حاضر با هدف گونه شناسی انواع تحلیل هایی که از انقلاب اسلامی بر اساس نظریه کاریزماتیک وبر ارائه شده؛ به دنبال پاسخ به این سئوال است که «انواع تحلیل ها از انقلاب اسلامی مبتنی بر کاریزماتیک وبر چندگونه است؟» طی تحقیق تحلیل های ارائه شده از انقلاب اسلامی بر اساس نظریه کاریزماتیک وبری بر مبنای دیدگاه شخصیت های محوری در هرگونه مورد بررسی قرارگرفته و در سه گروه انطباقی، ترمیمی و انتقادی، گونه شناسی و تبیین شده است. این پژوهش با روش ترکیبی، توصیفی تحلیلی و تفهمی ا نجام گرفته است .

  از انقلاب اسلامی ایران تاکنون تحلیلهای بسیاری  مبتنی  بر نظریه های مختلف ارائه شده است. در این بین، عده ای در تحلیل انقلاب  از نظریه «کاریزماتیک [1] » «ماکس وبر [2] » بهره گرفته اند. برخی از گونه های تحلیل وبری از انقلاب اسلامی گویای این است که نظریه وبر به شکل انطباقی توان تحلیل انقلاب را دارد و مؤلفه های مورد نظر« وبر» اعم از شرایط رخداد جنبش، پیروی مردم و نقش رهبر کاریزما در هم عینیت یافته. پژوهش حاضر بهدنبال شناخت  پیامدهای آسیب زایی است که  اینگونه تحلیلها، از انقلاب، به دنبال داشته یا خواهد داشت  مقصود از آسیب در این تحقیق، عوامل تأثیرگذاری است که موجب کندی دستیابی به اهداف و یا توقف و عدول از بسیاری  آرمانهاست و انقلاب را از ماهیت اسلامی و مسیر اصلی خارج یا منحرف  می کند. معیارهای شناخت انواع آسیب های نظری و اجتماعی  طی تحقیق دیدگاه امام خمینی، قانون اساسی و ارزشهای اسلامی و ظرفیتهای فقه شیعی است که در آسیب شناسی مورد استناد قرار گرفته است. یافته های پژوهش آسیبهای نظری و عرصه اجتماعی بسیاری است که  نمایانگر عدم انطباق مبانی و جهت مورد نظر وبر در جنبش کاریزمایی با انقلاب اسلامی است و در صورتی که  نظریه کاریزماتیک وبر مبنای تحلیل  انقلاب اسلامی ایران  قرار گیرد، انواع آسیبها که مهم ترین آن طی پژوهش بر شمرده شده بر انقلاب  عارض خواهد شد.

یکی از مصادیق حکومت اسلامی، مردم سالاری دینی، با تکیه بر عناصر کلیدی دین اسلام و مردم است. مردم سالاری دینی با قرار گرفتن در مظروف اندیشه های متصور شیعه و سنی، قابلیت شکل پذیری های مختلفی دارد. در ایران، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، یکی از اشکال آن طرح و محقق شده است و می تواند الهام بخش همگرایی امت مسلمان در راستای زمینه سازی تشکیل «امت واحده اسلام» باشد. چنانچه مؤلفه های اصلی تحقق مردم سالاری دینی را در مقولاتی نظیر حاکمیت، مردم، پیوند دین و سیاست، عقل، رهبری و عدالت بدانیم، می توانیم با بازشناسی اندیشهه متفکران اهل سنت، عناصر اصلی حکومت اسلامی را شناسایی کنیم و به بررسی این موضوع بپردازیم که اندیشه سیاسی اندیشمندان اهل تسنن قابلیت تحقق بخشی تشکیل حکومت اسلامی بر مبنای مدل مردم سالاری دینی جهت تبدیل شدن به الگو را دارد. سؤال این مقاله عبارت است از اینکه: «آیا با تکیه بر اندیشه سیاسی اهل تسنن امکان استخراج الگوهای مختلف مردم سالاری دینی وجود دارد؟» فرضیه مورد نظر آن است که «در اندیشه سیاسی اندیشمندان اهل تسنن ظرفیت های اولیه جهت تدوین الگوی مردم سالاری دینی وجود دارد». این تحقیق از نوع تحقیقات کیفی و با روش توصیفی- تحلیلی است. نوع تحلیل این مقاله، درون متنی بر اساس نمونه هایی از معاصران اهل تسنن است. روش گردآوری مطالب، مطالعه کتابخانه ای است.

سؤال اصلی پژوهش این است که نقش جمهوری اسلامی ایران در ایجاد وحدت و همگرایی مسلمانان، با توجه به ویژگی ها و ظرفیت ها (مادی و معنوی) چیست؟ بر این اساس، این پژوهش ویژگی ها، نقش و اقدامات اعمالی و اعلامی جمهوری اسلامی ایران را در ایجاد وحدت و همگرایی مسلمانان با روش توصیفی تحلیلی بازشناسی خواهد کرد و به ضرورت، مروری هم بر ظرفیت های مسلمان که می تواند زمینه ساز وحدت و همگرایی مسلمان باشد و همچنین بر موانع وحدت خواهد داشت.

: انقلاب اسلامی ایران که بر اساس اندیشه های امام خمینی ( ره ) به پیروزی رسید،دارای ویژگیهایی است که بر نظام بین الملل تأثیرگذار بوده است و در الهام بخشیدن به مسلمانان جهان در منطقه و و جهان در مبارزه علیه استعمارگران،نقش بسزایی را ایفا نموده است. در این میان نقش زنان در تبلور عینی آن در پیروزی انقلاب و لزوم تداوم حضور زنان جهت حفظ دستاوردها ی انقلاب اسلامی ایران از جمله موضوعات با اهمّیتی است که قابلیت الگوسازی برای زنان مسلمان و زنان آزاده جهان را دارا می باشد .بیداری اسلامی و تاثیر پذیری آن از انقلاب اسلامی و به تبع آن حضور زنان در مراحل مختلف انقلاب و الگو گیری زنان مسلمان در جهان اسلامی بدلیل هم گرایی در بهره گیری از تجارب و ظرفیتهای مشترک،از ضروریات و اصول حاکم بر احیای فر هنگ اسلامی است که نظام سلطه را در رویارویی با مسلمانان به چالش خواهد کشید . بر این اساس در بیانیه اجلاس بین المللی بیداری اسلامی که در شهریور 90 در تهران برگزار شد، بر نقش بی بدیل زنان در جنبش بیداری اسلامی تأکید و همچنین تاثیر حضور متعهّدانه زنان بر اساس ارزشهای اسلامی را در پایان بخشی به رویاهای غرب در بهره گیری و استفاده ابزاری از زن را از جمله عوامل مهم دربیداری اسلامی برشمرد. در این در این نوشتار به بررسی چگونگی حضور زنان در مراحل مختلف انقلاب بر اساس اندیشه های اصیل اسلامی با رهبری امام خمینی وامکان همگرایی با بهره گیری از نمادها،ظرفیتها و الگوهای مشترک جهت تحقق اهداف بیداری اسلامی با حضور زنان با توجه به ایران در ترویج و توسعه اسلام در جهان خواهیم پرداخت. کلیدواژه ها : انقلاب اسلامی ایران،بیداری اسلامی،زنان،امام خمینی، کشورهای اسلامی