سید حسن قدسی پور

به دلیل نقش اساسی تأمین کنندگان در تعیین معیارهای کیفیت، هزینه و خدمات در دستیابی به اهداف زنجیره تأمین، مسئله تخصیص سفارشات خرید به تأمین کنندگان، یکی از مهمترین فعالیتهای مدیران خرید در یک زنجیره تأمین محسوب میشود. این مسئله چند هدفه است که در آن، اهداف با یکدیگر در تعارضاند و بسته به موقعیت خرید، اهداف اهمیت و اولویتی متفاوت مییابند. در پرداختن به این موضوع، مشخص نبودن و مبهم بودن اطلاعات مربوط به محدودیتها و پارامترهای مسئله، تصمیمگیری را سخت و پیچیده می سازد. "تئوری فازی" یکی از ابزارهایی است که به خوبی میتواند، اینگونه مسائل را حل کند. در این مقاله، یک مدل چند هدفه فازی برای از بین بردن ابهامات اطلاعات و عدم قطعیت در این مسئله توسعه داده شده است. مدل توسعه داده، شامل سه تابع: هدف، کمینهسازی هزینههای کل، و بیشینه سازی کیفیت و سطح خدمات کل کالاهای خریداری شده است. در این مدل، با استفاده از مجموع وزندار توابع عضویت، تابع تصمیمگیری مناسب به گونهای ساخته میشود که در آن، وزن معیارها متناسب با اهمیت آنها در زنجیره تأمین باشد. در خاتمه، مدل با یک مثال توضیح داده شده است.

مدیریت پایدار منابع غذایی و عرضه موادغذایی با کیفیت در جریان یک زنجیره تأمین کارا، از مهم ترین مسائل حوزه مدیریت جوامع  است. در سال های اخیر، صید بی رویه انواع ماهی از دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان موجب کاهش شدید ذخایر این منابع آبی شده است؛ گسترش مزارع پرورش آبزیان نه تنها اقدامی مؤثر در جهت ایجاد یک منبع غذایی پایدار برای کشور بوده، بلکه کمک مؤثری به حفظ و بازسازی ذخایر دریایی کشور است. این درحالی است که محصولات شیلات از دیرباز به عنوان محصولاتی با اشتغال سازی خوب و قدرت ارزآوری بالا شناخته می شوند. لذا، در این مقاله با ارائه یک مدل برنامه ریزی دوسطحی، مدل همکاری استکلبرگ در زنجیره تأمین موادغذایی فاسدشدنی در قالب مطالعه موردی بر زنجیره عرضه ماهیان پرورشی گرم آبی مطالعه شده است. یک الگوریتم بهینه سازی دوسطحی با هدف حداکثر سازی سود مزارع پرورش و غرفه های فعال در بازار توزیع ماهی، مبتنی بر روش فراابتکاری بهینه سازی دسته ذرات (PSO) برای حل مسأله برنامه ریزی دو سطحی توسعه داده شد. اجرای مدل با بهره گیری از داده های گردآوری شده از سطح بازار ماهی کشور، مبین کارایی مدل پیشنهادی در حل مسائل واقعی زنجیره تأمین موادغذایی فاسدشدنی است.

در این مقاله تأثیر استراتژی های تولید خودرو بر کسب مزیّت رقابتی پایدار تولیدکنندگان داخلی با ارائه مدلی جدید بررسی شده است. این پژوهش کمّی از نظر هدف کاربردی، از حیث ابزار گردآوری اطلاعات از نوع توصیفی (غیرآزمایشی) است. ازآنجایی که از روش مدل سازی معادلات ساختاری برای بررسی روابط بین ابعاد مدل استفاده شد، در بین پژوهش های همبستگی از نوع تحلیل ماتریس واریانس-کوواریانس است. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد و روایی آن با روش های روایی محتوا و روایی سازه و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ تأیید شد. جامعه آماری پژوهش مدیران ارشد شرکت های خودروسازی واقع در شهر تهران بودند. بعد از نمونه گیری تصادفی 384 پرسشنامه تکمیل شد و بر اساس آن آزمون فرضیه ها و تجزیه وتحلیل داده ها انجام گردید. متغیرهای  هزینه، کیفیت، تنوع و انعطاف پذیری متغیر مکنون مزیت رقابتی پایدار را تبیین می کنند. همچنین استراتژی های کایزن، سازمان دهی منابع سازمانی، به موقع بودن و مدیریت زنجیره تأمین، متغیر مکنون استراتژی های تولید خودروسازان ایرانی را تبیین می کند. بر اساس یافته ها، مؤلفه های استراتژی تولید و عملیات بر مزیت رقابتی پایدار صنایع خودروسازی تأثیر مثبت و معنا داری دارد.

هماهنگی و یکپارچگی بین قطعات و زیرسیستم ها در محصولات پیچیده مانند کامپیوترها، شبیه سازهای خاص، هواپیماها و ... اهمیت خاصی دارد؛ از همین رو لازم است در انتخاب تأمین کنندگان قطعات و زیرسیستم های این نوع محصولات توجه خاصی به این موضوع صورت گیرد. به عبارت دیگر در انتخاب تأمین کنندگان قطعات و زیرسیستم های حساس و پیچیده باید معیارهای دیگری مانند میزان تطابق و هماهنگی بین تأمین کنندگان نیز به عنوان یک معیار در نظر گرفته شود. دلیل اصلی گنجاندن این معیارها در مسأله انتخاب تأمین کننده این است که در صورت رویداد اختلال در تأمین قطعات و زیرسیستم های حساس و پیچیده نمی توان به راحتی به سراغ سایر تأمین کنندگان مشابه رفت. در این مقاله میزان هم خوانی و هم تکاملی بین تأمین کنندگان و توانمندی آنها در ایجاد تعامل با یکدیگر به صورت یک معیار در انتخاب تأمین کنندگان با استفاده از برنامه ریزی ریاضی و عملکرد گذشته تأمین کنندگان در حالت اختلال با هدف حفظ بیشترین هم خوانی مدل سازی شده است.

امروزه طراحی برنامه درسی به دلیل تنوع نیازها و علایق فراگیران، محتوا، روش های یاددهی−یادگیری و تأثیر عوامل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، به یک سیستم پیچیده تبدیل شده و تصمیم گیری در مورد فرایند برنامه ریزی درسی و عوامل متأثر بر آن باید مبتنی بر روش های علمی صورت گیرد. بنابراین شناخت روش های مناسب و جامع که ما را به سمت تصمیم گیری های درست سوق دهد، بسیار اهمیت دارد.این مقاله با هدف شناسایی کاربرد روش فرایند تحلیل شبکه ای در فرایند تصمیم گیری در برنامه ریزی درسی و به روش فلسفی انجام شده است. در این مقاله تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره و تفاوت ساختار سلسله مراتبی با فرایند تحلیل شبکه ای تجزیه و تحلیل شده است. در ادامه، ماهیت برنامه ریزی درسی و پیچیدگی تصمیم گیری در این حوزه مطرح و تناسب آن با روش های جدید تجزیه و تحلیل شده است.یافته ها نشان داد که روش تحلیل شبکه ای در دامنه وسیعی از حوزه مطالعات برنامه درسی از قبیل تمرکز در برنامه درسی، شناسایی عوامل پیچیده تأثیر گذار در فرایند برنامه ر یزی درسی، آینده پژوهی تغییرات برنامه درسی و نیازسنجی آموزشی به پژوهشگران و برنامه ریزان کارآمد است.

بکارگیری متدولوژی های علمی در استخراج سیاست های توسعه علم و فناوری از ملزومات استقرار در مسیر توسعه است. با توجه به ابعاد چندگانه فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی توسعه فناورانه، تدوین سیاست در این بستر نیازمند دیدگاهی کل نگر و روش مند می باشد. در این مقاله سعی شده تا با تجمیع دو تئوری مجزا، یکی در حل مساله با دیدگاه سیستمی (شامل فرآیند تفکر تئوری محدودیت ها) و دیگری در تصمیم گیری و تدوین راهبرد (QFD)، دریچه جدیدی به سوی بکارگیری تئوری هایی با بنیاد و شالوده کاربری در محیط های ساخت و تولید (حوزه های سخت ) به سمت محیط های سیاستی و اجتماعی (حوزه های نرم ) در ایران باز شود. مطالعه موردی تحقیق حاضر ارائه راهکارهای عملی در رفع گلوگاه های نظام نوآوری کشور با نظرات خبرگان این حوزه می باشد.

سیاست گذاری علم و فناوری، به سیاست هایی اتلاق می گردد که رسیدن فناوری به بازار، رسیدن ایده به ثروت و بهره برداری از فناوری را تسهیل می نمایند. اجرای سیاست های توسعه علم و فناوری در هر کشور از طریق تقویت شرکت های دانش بنیان و مؤسسات پژوهشی، نقش مؤثری در افزایش کارآفرینی و رشد تولید ناخالص داخلی خواهد داشت. پژوهش حاضر، بر رویکردهای نظام نوآوری صنعت پتروشیمی به عنوان یکی از ارکان مهم سیاست گذاری علم و فناوری، متمرکز است. پویایی شناسی سیستم ها برای مدل سازی نظام نوآوری فنی-بخشی در صنعت پتروشیمی استفاده شده است تا بتوان با نمودارهای علی این رویکرد پویایی شناسی سیستم، حرکت موتورهای پیشران پتروشیمی را براساس موتورهای فناوری های پتروشیمی تحلیل کرد و همچنین مدلی برای سیاست گذاری علم و فناوری ارائه نمود. نتایج بدست آمده از اعتبارسنجی مدل ارائه شده، نشان دهنده عملکرد قابل قبول کلیه کارکردهای نظام نوآوری (بیش از 85%) می باشد. با توجه به نتایج، 4 سناریو برای اعطای پاداش توسط صنعت به هریک از فناوری ها پیشنهاد و تحلیل شده اند. تحلیل سناریوها برای اعطای پاداش توسط صنعت به واحدهای فناورانه، نشان داد که صنعت باید پاداش های خود را به صورت موزون و براساس عملکرد هر فناوری به آنها اختصاص دهد تا در نتیجه آن سود صنعت افزایش یابد.

روزافزون بودن سهم گاز طبیعی در سبد منابع تمین انرژی و نیز جایگاه ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گاز جهان اهمیت مدیریت تولید و مصرف گاز را امری بدیهی میسازد و در این زمینه فناوری ذخیرهسازی زیرزمینی گاز به عنوان یکی از ابزارهای مدیریت منابع گازی میتواند نقش مهمی در آینده صنعت گاز کشور ایفا کند این در حالی است که روند رشد دستیابی به فناوریهای این حوزه در سالهای اخیر متوقف شده است به منظور تحلیل و برنامهریزی روند توسعه این فناوری نخستین گام ریشهیابی و تحلیل مشکلات و موانع موجود در این مسیر است این مقاله تلاش کرده با استفاده از رویکرد نظام نوآوری فناورانه چارچوبی برای تحلیل مشکلات و موانع منجر به توقف فرآیند توسعه فناوری مذکور در کشور ارائه دهد همچنین نقش مشکلات برونسیستمی و زمینهای در این خصوص مورد بررسی قرار گرفته و رابطه بین مشکلات زمینهای ساختاری و کارکردی نظام نوآوری فناورانه ذخیرهسازی زیرزمینی گاز از طریق مدلسازی معادلات ساختاری تحلیل شده است یافتهها مید آن است که عوامل زمینهای از طریق اثرگذاری بر ساختار نظام نوآوری فناورانه به طور مستقیم و غیرمستقیم نقشی مهم و اثرگذار بر مشکلات کارکردی موجود در نظام پیرامون این فناوری دارند تا جایی که شدت اثر این عوامل در بروز مشکلات موجود حتی از شدت اثر عوامل ساختاری داخل خود نظام نوآوری مذکور هم بیشتر است

هدف پژوهش حاضر بررسی الگوی جاری تصمیم گیری اعضای هیأت علمی در برنامه ریزی در سطح کلاس درس است. این پژوهش با رویکرد کیفی و با روش داده بنیاد انجام گرفت. جامعه آماری در تحقیق کلیه اعضای هیأت علمی دانشگاه بیرجند بودند که 21 نفر از اساتید از طریق نمونه گیری هدفمند و به شیوه ملاک محور انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده شد. برای تأمین روایی و پایایی از معیارهای لینکن و گوبا استفاده شد. نتایج مطالعه حاضر نشان دهنده سی و دو مفهوم محوری و سیزده مقوله منتخب است که در قالب مدل پارادیمی شامل فقدان جهت گیری علمی در تصمیم گیری های کلاسی به عنوان مقوله ی محوری و شرایط علی (عوامل فراسازمانی، محیطی و انگیزش)، عوامل زمینه ای (مشتمل بر محورهای عوامل رفتاری، عوامل برنامه ای و پشتیبانی)، شرایط مداخله ای تسهیل گر (عوامل مدیریتی، ساختاری و رفتاری)، شرایط مداخله گر محدودکننده (چالش های سازمانی- محیطی و موانع اجرایی)، راهبردها (تصمیم گیری مبتنی بر ساختار پیشین، تصمیم گیری موقعیتی، تصمیم گیری مبتنی بر تفکر محافظه کارانه و تصمیم گیری تعاملی) و پیامد (کاهش اثربخشی و کارایی) سازمان یافت.