عاطفه عبدی لیفکویی

در سال های اخیر با تصویب سند تحوّل بنیادین و برنامه درسی ملّی و راهنمای برنامه درسی عربی که نقشه راه برای تالیف کتب درسی عربی است، شاهد تغییرات گسترده در محتوای کتاب های درسی عربی جدید التالیف هستیم. مهم ترین هدف این تحقیق این است که نشان دهد شاخص های سند تحول بنیادین به چه شکل خود را در درس پنجم کتاب عربی پایه نهم نشان داده است. این پژوهش با اتخاذ یک هدف توصیفی با استفاده از روش شناسی کمّی و استفاده از روش تحلیل محتوا با انتخاب کتاب عربی پایه نهم به عنوان نمونه انجام شده است. با بررسی که از درس پنجم کتاب عربی پایه نهم صورت گرفت نتایج نشان داد که از منظر سند تحول بنیادین، بیشترین توجه، معطوف به ساحت عبادی و اخلاقی بوده است همچنین نتایج دیگر این تحقیق نشان داد که این درس تا حد زیادی در اجرای رویکرد متن محور موفق بوده است.

آلفرد آدلر یکی از نظریه پردازان برجسته حوزه روان درمانی است که رویکرد وی در زمینه علاقه اجتماعی، مورد توجّه بسیاری از علاقه مندان این حوزه است. هدف درمان آدلری، کمک به افراد در زمینه هدایت آن ها از سمت هدف های خودخواهانه، به سوی اهداف اجتماعی است. از سوی دیگر، تدوین مبانی نظری سند تحوّل بنیادین آموزش و پرورش یکی از اقدامات مهمّی است که در طی سال های اخیر، توسط وزارت آموزش و پرورش صورت گرفته است؛ لذا بررسی مبانی جامعه شناختی آن، که نقش ویژه ای در تربیت شهروندانی صالح و جامعه ای سالم دارد، دارای اهمیّت فراوان است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی مبانی جامعه شناختی تربیّت رسمی و عمومی از منظر رویکرد آدلری، با روش تحقیق تطبیقی بردی، به بررسی وجوه مشترک و تفاوت میان مبانی جامعه شناختی تربیّت رسمی و عمومی و رویکرد آدلری پرداخته است. نتایج، حاکی از آن است که وجوه اشتراک متعددی میان این دو دیدگاه وجود دارد؛ از جمله اینکه در هر دو دیدگاه، جامعه جزو جدایی ناپذیر زندگی انسان هاست. همچنین افراد ضمن بی همتا بودن، در قبال جامعه مسئولیّت خاص خود را دارند اهمیّت و نقش بسیار مهمّ خانواده، از دیگروجوه اشتراک هر دو است. اما در مقابل، وجوه افتراقی چون تفاوت در نگاه به انسان، گرایش فطری اجتماعی اولیه و ثانویه و نوع نگاه به خانواد،ه در این دو دیدگاه، به چشم می خورد. نتایج مطالعه حاضر و پژوهش های مشابه که به تطبیق اسناد تعلیم و تربیت با نظریه های مقبول روان درمانی -که نقش مهمّی در سلامت روانی انسان ها دارند پرداخته اند- می تواند موجب تقویّت پایه های علمی و کاربردی سازی این اسناد گردد و افق های تازه ای را پیش روی صاحب نظران تعلیم و تربیت قرار دهد.

توسعه فرهنگ پژوهش، در نظام آموزش و پرورش از جایگاه والایی برخوردار است؛ به گونه ای که بدون انجام پژوهش، امور آموزشی نیز از پویایی و نشاط لازم برخوردار نخواهد بود. حال توجّه به امر پژوهش در دانشگاه فرهنگیان از اهمیتّی مضاعف برخوردار است؛ چرا که مهارت های پژوهشی منجر به توانمندسازی دانشجو معلّمان در حین تحصیل و در نهایت تدریس و حل مسائل آموزشی می شود. زبان و فرهنگ عربی به دلیل اشتراکات فراوان با زبان و فرهنگ فارسی و نیز اهمیّت دینی و مذهبی که در ایران دارد، همواره مورد توجّه پژوهشگران و زبانشناسان ایرانی بوده است؛ بنابراین این پژوهش قصد دارد جایگاه پژوهش در برنامه درسی رشته آموزش زبان عربی دانشگاه فرهنگیان را واکاوی نماید. روش پژوهش حاضر، به لحاظ شیوه جمع آوری داده ها از نوع پژوهش های تحلیل محتوای توصیفی و تحلیلی است. هدف این پژوهش، شرح کامل دروس پژوهش محور و نگاه دقیق و توجّه جدّی به جایگاه پژوهش در برنامه درسی رسمی رشته آموزش زبان عربی دانشگاه فرهنگیان می باشد. بررسی ها نشان داد که تنها 5% از برنامه درسی رشته آموزش زبان عربی دانشگاه فرهنگیان را دروس پژوهشی به خود اختصاص داده اند و رویکرد غالب در برنامه درسی این رشته رویکرد کیفی است. نتایج این مطالعه می تواند نیمرخی منسجم پیش روی برنامه ریزان درسی این رشته قرار دهد و به لحاظ اهمیّت موضوع، مسئولین امر را در جهت رفع نواقص، توجّه بیشتر به غنی تر شدن و کاربردی سازی برنامه درسی این رشته یاری نماید.

بُعد شخصیّت یکی از ابعاد مهّم، وسیع و جذّاب وجود آدمی می باشد. هنگامی که انسان، تحت تأثیر تنش های درونی و بیرونی، دچار اضطراب و ناآرامی شود، این ناآرامی ها به ساختار شخصیّت وی نفوذ می کنند و موجب خواهند شد که ساختار شخصیّتی فرد مختل شود. غاده السّمان، نویسنده زن معاصر عرب، نیز به علّت زندگی در اوضاع جنگ و آشوب، دچار اضطراب واقع شده و سال های پرآشوب بیروت را با تمام وجود لمس کرده است. به همین علّت این آشفتگی های درونی در نوشته های او نمود یافته اند. بیروت ۷۵ نخستین رمان غاده السّمان، تصویری از بیروت در آستانه ی جنگ داخلی است. از آنجایی که نظریه شخصیّت خانم کارن هورنای، یکی از مهمّ ترین نظریه های شخصیّت است که مورد توجّه پژوهشگران حوزه ادبیّات قرار گرفته است، پژوهش حاضر به شیوه توصیفی - تحلیلی و در چهارچوب این نظریه به بررسی و تحلیل شخصیّت های اصلی رمان بیروت 75، فرح، یاسمینه، طعان، ابوالملا و ابوالمصطفی، پرداخته است. بر اساس یافته های پژوهش، فرح دارای شخصیّت روان رنجورانه پرخاشگر هورنای است. یاسمینه راهبه که به سرنوشتی تلخ دچار می شود دارای شخصیت مطیع نظریه هورنای است. ابوالملا که برای آزادی دخترانش دست به دزدی می زند نیز دارای شخصیّتی مطیع است. طعان که ابتدا فاقد شخصیّت های روان رنجور است، به جرم باسواد بودن مجبور به جدایی از قبیله اش می شود؛ دارای شخصیتی جدا شد. ابومصطفی هم که برای رسیدن به اهدافش دست به انتحاری می زند دارای شخصیت پرخاشگر ازنظر نظریه کارن هورنای می باشد.

پژوهش حاضر، با هدف آینده پژوهی جایگاه خانواده در ایران قوی انجام گردید؛ این پژوهش، پس از 14 مصاحبه، به اشباع نظری رسید. مصاحبه به روش نیمه ساختاریافته انجام پذیرفت. روش تحلیل آن، تحلیل محتوای مضمونی انتخاب شد. جامعه آماری را دانشجومعلمان دختر دانشگاه فرهنگیان استان تهران تشکیل دادند. نمونه گیری با استفاده از شیوه هدفمند انجام شد. جهت برخورداری پرسش های مصاحبه از اعتبار کافی، این پرسش ها به تأیید چندین تن از اساتید رسید. تجزیه وتحلیل داده ها، با نرم افزار های آماری Excel و Spss انجام پذیرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که، عوامل آسیب به فرزندآوری مادران شاغل در بدنه آموزش و پرورش، عبارت اند از : فضای مجازی مدیریت نشده برای کودکان در زمان حضور مادر در محل کار، عدم تربیت دینی کافی در مهدکودک ها، حجم کاری زیاد و ناتوانی مادر در تفکیک کار و مدرسه، مشکلات مرخصی مادران شاغل و انتقالی معلمان و نبود مشوق های لازم و مناسب جهت فرزندآوری زوجین فرهنگی جوان. علاوه برآن، آسیب ها و تبعات کاهش جمعیت کشور در آینده، به ترتیب شامل : کمبود نیروی دفاعی کشور، نیروی کارآمد صنعتی و نیروی انسانی با 46%، از کار افتادن کسب و کارها با 22%، فروپاشی نظام خانواده و پیری جمعیت، از بین رفتن مفهوم خاله، عمه و ... در آینده و ناآشنایی فرزندان با این نسب ها، کاهش نشاط اجتماعی و نوآوری با 9% و بکارگیری اتباع خارجی در امور کشور و تضعیف دین و فرهنگ با 5% می شود.

درمان وجودی، فلسفه ای در مورد روان درمانی است؛ که به افراد در تمام سطوح عملکرد شخصی شان مربوط می شود. درمان وجودی، در هر چیزی که انسان ها با آن سروکار دارند، جایی برای سخن گفتن دارد؛ آموزش و پرورش نیز، از جمله از مهم ترین نهادی ست که تمامی افراد جامعه، به نوعی با آن سروکار خواهند داشت؛ از سویی دیگر تدوین مبانی نظری سند تحوّل بنیادین یکی از اقدامات مهمّی ست که، توسط وزارت آموزش و رورش صورت پذیرفته است؛ یکی از این مبانی، مبانی روان شناختی ست؛ لذا بررسی مبانی روان شناختی آن که نقش ویژه ای در روشن سازی تصویر حیات آدمی دارد، دارای اهمیت می باشد. پژوهش حاضر که به بررسی تطبیقی مبانی روان-شناختی تربیّت رسمی و عمومی از منظر رویکرد وجودی می پردازد، به شیوه ی روش تحقیق تطبیقی بردی، به بررسی وجوه مشترک و متفاوت میان مبانی روان شناختی تربیّت رسمی و عمومی و رویکرد وجودی پرداخته است. بررسی ها نشان می دهند که شباهت هایی میان این دو دیدگاه وجود دارد؛ از جمله اینکه در هر دو دیدگاه، تعاملات درونی و بیرونی فرد، جزو جدایی نا پذیر زندگی انسان هاست. همچنین اینکه افراد ضمن بی همتا بودن، در قبال انتخاب های خود مسئولیّت اند. اما در مقابل، وجوه افتراقی چون تفاوت در نگاه به غایب انسان، تفاوت در نگاه به رشد افراد، تعارض در توجه به افراد با توانایی خاص و نوع نگاه به انگیزش، در این دو دیدگاه به خوبی مشهود است. در این راستا، نتایج این قبیل مطالعات، که به تطبیق اسناد بلادستی آموزش وپرورش با نظریه های روان درمانی می توانند در ارزیابی مبانی تربیت روانشناختی سندتحوّل بنیادین بر اساس نظریات درمان درمانی از قبیل وجودی، و استنتاج دلالت های تربیتی آن، مورد بهره برداری قرار گیرند.

، گذراندن کارورزی در بستر مجازی در ایام کرونا چالش هایی به همراه داشت که شناسایی آن ها برای دوران پساکرونا بسیارمهم است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی آسیب های کارورزی مجازی دانشگاه فرهنگیان در دوران کرونا انجام گردید. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی است و از نظر راهبرد و روش، از طرح های آمیخته اکتشافی(کیفی –کمی) می باشد. بخش کیفی به شیوه پدیدارنگاری و بخش کمی به شیوه توصیفی- پیمایشی اجرا گردید. فاز کیفی از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با اساتید و دانشجومعلمان اجرا گردید و مؤلفه های فاز کیفی مبنای ساخت پرسشنامه 52 سوالی جهت اجرای فاز کمی شد که با استفاده از نرم افزار آماری Spss 25 پایایی آن بر اساس آلفای کرونباخ برابر با 965/0 محاسبه شد. در فاز کمی جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان است که در حال گذراندن واحد کارورزی می باشند که از این تعداد، 346 دانشجو با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی، انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم-افزار هایی آماری Spss ورژن 25 و آزمون کلموگورف-اسمیرنوف، دوجمله ای و فریدمن انجام پذیرفت. یافته ها حاکی است که عمده ترین آسیب های کارورزی مجازی پژوهش حاضر عبارتند از: ضعف مهارتی و تجربی اساتید راهنما و معلمان راهنما در اجرای کارورزی مجازی، نبود منابع به روز متناسب با نیاز روز، عدم موفقیت دانشجومعلمان در کسب حرفه ی معلمی طی گذراندن کارورزی مجازی، همکاری پایین عوامل مدارس، معلمان راهنما و ادارات محل خدمت با دانشجوی کارورز، عدم آشنایی کامل دانشجومعلمان با درس کارورزی، عدم تعاملات لازم دانشجو با استاد و معلم راهنما و عدم موفقیت سامانه مدیریت یادگیری دانشگاه فرهنگیان.