زهرا نقی زاده

در حیطه مهارت های حرکتی و ورزشی، اثر تحریک جریان مستقیم جمجمه ای (tDCS) در جنبه های توصیفی و آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفته است و لازم است اثر این شیوه مداخله بر مهارت های واقعی ورزشی مورد مطالعه قرار گیرد. هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر tDCS آندی بر اجرای مهارت پرتاب آزاد در بسکتبالیست های ماهر بود. روش پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، مداخله، پس آزمون و پیگیری است. شرکت کنندگان 26 نفر بسکتبالیست پسر ماهر بودند که به صورت تصادفی به دو گروه تجربی و شم تقسیم شدند و به تعداد سه جلسه در سه روز متوالی تحت مداخله قرار گرفتند. هردو گروه، ابتدا الگوی نورانی مهارت پرتاب آزاد بسکتبال مربوط به دو بازیکن تیم ملی را مشاهده می کردند. سپس گروه تجربی به مدت 20 دقیقه تحت tDCS از روی جمجمه بر قشر پیش حرکتی قرار گرفتند و گروه شم تحریک ساختگی دریافت نمودند. پس از مداخله، شرکت کنندگان هر دو گروه به اجرای مهارت ملاک پرداختند. پس آزمون و پیگیری به ترتیب پس از یک و هفت روز پس از مداخله گرفته شد. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس مختلط دو عاملی، t مستقل و t همبسته استفاده شد. نتایج نشان داد که tDCS تفاوت اجرای بین گروهی در مرحله مداخله را نشان نداد اما در مرحله آزمون باعث بهبود اجرای مهارت در گروه تجربی در برابر گروه شم شد. یافته های ما نشان می دهد که tDCS ممکن است به عنوان مداخله مفید برای بهبود اجرای مهارت پرتاب آزاد در بسکتبال مورد توجه قرار گیرد.

کسب وکار خانگی زنان، نقش قابل توجهی در افزایش نرخ مشارکت اقتصادی و اشتغال و همچنین رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی دارد؛ اما به نظر می رسد با وجود اهمیت روزافزون این مشاغل، این موضوع همچنان مورد بررسی جدی پژوهشگران قرار نگرفته است. یکی از ارکان مهم در توسعه کشورها، نهادهای آموزشی و پژوهشی هستند که با بررسی علمی مسائل، می توانند در توسعه بنیان های نظری و سپس تدوین راهکارهای عملیاتی بسیار اثرگذار باشند. در این راستا، پژوهش حاضر با مرور سیستماتیک 41 عنوان مقاله داخلی منتشر شده در دوره زمانی1401- 1391 به بررسی پژوهش های داخلی در خصوص مشاغل خانگی زنان در ایران پرداخت. نتایج نشان داد که علاوه بر کاهش انتشار اسناد علمی در این حوزه در سال های اخیر، محوریت اکثر پژوهش های انجام شده مناطق و جوامع روستایی بوده است. علاوه بر این، استفاده از روش های پژوهش کمی و ابزار پرسش نامه، رویکرد غالب مقالات است و استفاده از روش کیفی که ابزار مناسب تری در نظریه پردازی است، در مقالات کمتر مشاهده می شود. با استفاده از نرم افزار MaxQda و بر اساس تکرار هم زمان کلیدواژگان در مقالات، مشخص شد که مقالات منتشر شده به ترتیب فراوانی به شش دسته عوامل و موانع مؤثر بر توسعه مشاغل خانگی، آثار اقتصادی و اجتماعی مشاغل خانگی، اثر مشاغل خانگی بر توانمندسازی زنان، اثر و نقش آموزش های فنی و حرفه ای و کارآفرینی، الگوی رشد کسب وکارهای کوچک و خانگی و راهکارها و حمایت های دولتی تقسیم شدند. باتوجه به نتایج این مطالعه، پیشنهاد می شود مجامع علمی کشور نسبت به افزایش تعداد مقالات و هدایت پژوهش ها به سمت موضوعات بنیادین، توسعه ای، کیفی و به روزتر برنامه ریزی کنند.

استفاده از تحریک جریان مستقیم جمجمه ای (tDCS) برای بهبود حالات خلقی، یادگیری دروس، بازتوانی همواره سال ها مورد توجه بوده و آزمایش کاربرد آن در اجرای مهارت های واقعی ورزشی در مرحله ابتدایی است. در این مطالعه تأثیر tDCS آندی بر اجرای مهارت پرتاب منطقه ای در بسکتبالیست های ماهر بررسی شد. این پژوهش از نوع نیمه تجربی است و با طرح تکرار سنجش با دو گروه کنترل و شم انجام گرفت. 26 بازیکن بسکتبالیست مرد ماهر به طور تصادفی در دو گروه تجربی و شم قرار گرفتند و به مدت 3 جلسه در 3 روز متوالی تحت مداخله tDCS قرار گرفتند. شرکت کنندگان الگوی نورانی مهارت پرتاب منطقه ای بسکتبال مربوط به دو بازیکن نخبه را مشاهده کردند. بعد از آن، شرکت کنندگان گروه تجربی به مدت 20 دقیقه tDCS با شدت یک و نیم میلی آمپر در محل قشر پیش حرکتی دریافت کردند، درحالی که برای گروه شم تحریک ساختگی ایجاد شد. پس از مداخله، شرکت کنندگان هر دو گروه به اجرای مهارت پرتاب منطقه ای پرداختند. پس آزمون و پیگیری به ترتیب یک و هفت روز پس از مداخله اخذ شد. از آزمون تحلیل واریانس مختلط دوعاملی، t مستقل و t همبسته برای تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها نشان داد که tDCS تفاوتی در اجرای مهارت بین دو گروه در مرحله مداخله ایجاد نکرد، ولی در مرحله آزمون موجب بهبود چشمگیر مهارت در گروه تجربی در برابر گروه شم شد. یافته ها نشان می دهد که tDCS این پتانسیل را دارد که به عنوان مداخله مفید برای بهبود اجرای مهارت پرتاب منطقه ای در بسکتبال مورد توجه قرار گیرد.

خطاپذیری دانش بشر، ماهیت مکمل سازی و چندتباری بودن دانش نیاز به مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی را ایجاب می کند؛ در این میان، دانش قرآنی با مطالعه در دو شاخه علوم قرآنی (به طور خاص) و معارف قرآنی در حوزه مطالعات میان رشته ای قرار می گیرد؛ و از سوی دیگر تربیت و مفاهیم مرتبط با آن در بحث علوم تربیتی در رشته های دانشگاهی جای می گیرد. در این راستا و با توجه به اهمیت این مطالعات، مقاله حاضر با هدف شناسایی زمینه های پژوهشی در حوزه مطالعات میان رشته ای در دو دانش معارف قرآنی و علوم تربیتی تدوین شده است. روش انجام این پژوهش از نظر روش شناسی کیفی و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی انجام شده است. جامعه آماری شامل منابع کتابخانه ای و اسناد مرتبط بوده است. برای رسیدن به هدف پژوهش از معیارهای اندازه گیری و وزن های شناسایی شده توسط فیضی و نقی زاده (1395) استفاده شده است. بدین وسیله محقق با استفاده از این معیارها به بررسی منابع اطلاعاتی هر یک از وزن ها در رشته های علوم تربیتی و معارف قرآنی پرداخته است؛ نتایج به دست آمده نشان می دهد علوم تربیتی در آموزش غیر رسمی نیاز به پژوهش بیشتری دارد و در دانش قرآنی، میزان پژوهش در شاخه معارف قرآنی بالاتر است. همچنین امکان پژوهش قرآنی در هر سه نوع آموزش وجود دارد، اما در رشته آموزش غیر رسمی بیشترین وزن را به خود اختصاص داده است.

مقاله حاضر با هدف شناسایی زمینه های پژوهشی در حوزه مطالعات میان رشته ای سلامت و علوم قرآنی تدوین شد. این پژوهش از نظر روش شناسی جزء روش های کیفی است که در آن با استفاده از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای به بررسی موضوع مورد نظر پرداخته شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه منابع و اسنادی است که به حوزه سلامت و علوم و معارف قرآنی مرتبط بود. در این پژوهش از معیارهای اندازه گیری و وز ن دهی مستخرج از پژوهش نقی زاده و فیضی (1395) استفاده شد. نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که در حوزه سلامت و در میان ابعاد مختلف آن، سلامت اجتماعی 85 امتیاز، سلامت روان 27/75 و سلامت جسمانی 09/46 امتیاز را به خود اختصاص داده اند؛ بنابراین اولویت پژوهش در حوزه سلامت، به طور کلی حوزه سلامت اجتماعی است، اما درصورتی که اگر بحث میان رشته ای قرآن و سلامت مدنظر باشد با توجه به آیات متعدد قرآن که به موضوع سلامت روان اختصاص دارد، حوزه روانی سلامت اهمیت پیدا می کند. این پژوهش هم چنین نشان داد که در حوزه علوم قرآن، بخش معارف قرآنی زمینه فعالیت بیشتری برای پژوهشگران و محققین فراهم می آورد.

در کشور ما، به اقتضای جایگاه خاص دین اسلام در فرهنگ مردم ایران و جایگاه ویژه قرآن در اعتقادات دینی، باید آموزش قرآن مورد توجه خاص همگان باشد تا شرایط لازم برای تحقق اهداف این درس فراهم آید. از این رو، درس قرآن، در بین دروس مختلف دوره های تحصیلی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. شاید بر اساس همین اهمیت است که تحقیقات زیادی پیرامون برنامه های آموزش قرآن و وضعیت موجود آن ها در مدارس کشور انجام شده است. پژوهش حاضر، بنا دارد تا با مروری بر پژوهش های پیشین مرتبط با برنامه های آموزش قرآن در مقطع تحصیلی ابتدایی، خلأها و شکاف های موجود در این تحقیقات را شناسایی و تحلیل کند. به منظور تحقق این هدف، از روش مطالعات کتابخانه ای استفاده شده است. بدین ترتیب، ابتدا مروری بر پژوهش های انجام شده در زمینه آموزش قرآن در مقطع تحصیلی ابتدایی صورت گرفت. پس از مرور اولیه این تحقیقات، حیطه های کار شده و حیطه های کار نشده (خلأ ها) آن ها در سه بعد اهداف آموزش قرآن، روش تحقیق و جامعه آماری این تحقیقات شناسایی و استخراج گردیدند. بر اساس یافته های این پژوهش، به نظر می رسد در تحقیقات انجام شده، بیشتر بر روخوانی و روان خوانی به عنوان اهداف برنامه های آموزش قرآن در مدارس ابتدایی تأکید شده، و اهدافی مانند درک معنا و سبک زندگی در این تحقیقات کمتر مدنظر قرار گرفته اند. بسیاری از تحقیقات پیشین با روش های کمی انجام شده و تعداد کمی از این تحقیقات با استفاده از روش های تحقیق کیفی و بخصوص روش آمیخته (کمی-کیفی) اجرا شده اند. همچنین، نقش دانش آموزان و معلمان در تحقیقات پیشین بسیار پررنگ تر از نقش والدین، متخصصان تعلیم و تربیت و متخصصان علوم قرآنی است و بیشتر تحقیقات پیشین مورد بررسی در تحقیق حاضر، در مقاطع تحصیلی ابتدایی انجام شده اند، و مقاطع تحصیلی متوسطه اول و دوم در این تحقیقات تا حد زیادی نادیده گرفته شده اند.

توجه به گستردگی علوم و ارتباط میان آنها موجب شده است تا در کنار تخصص گرایی، لزوم توجه به مباحث میان رشته ای بیش از پیش احساس شود. در همین راستا هدف این تحقیق تهیه فهرستی از منابع موجودمیان رشته ای در حوزه قرآن و سلامت بود تا علاوه بر حرکت در مسیر میان رشته ای، زمینه ای فراهم شود تا پژوهشگران علاقه مند به این حوزه بتوانند آثار و منابع مورد نیاز خود را به سهولت تهیه کرده و در انجام پژوهش از اتلاف وقت بپرهیزند. از همین روی با بررسی کتب و پایگاه های معتبر اینترنتی داخلی و خارجی از جمله «noormags»، «SID» ،«magiran»، «science direct»، «proQuest»، «Amazon» و ... به تهیه فهرستی از کتب، مقالات، همایش ها و ... به زبان های فارسی و غیرفارسی اقدام شد. امید است نتایج این پژوهش کارامد بوده و زمینه استفاده علاقه مندان را فراهم کند.

هر حوزه دانشی از شاخه ها و زمینه های متنوعی تشکیل شده است و در درون هر کدام از آن ها سوالات و مسائلی وجود دارد که نیازمند تحقیق است. ولیکن از منظر ساختارهای سازمانی تعیین زمینه ها و انجام پژوهش بر روی آن ها، در کاهش هزینه موثر بوده و معیارهایی نیاز است تا بر اساس آن زمینه های پژوهشی شناسایی شود. این مساله خصوصا در زمینه پژوهش های میان رشته ای قرآن با دیگر علوم خود را نشان می دهد . بر این اساس مقاله حاضر با هدف شناسایی معیارهایی جهت تعیین زمینه های پژوهشی در حوزه مطالعات میان رشته ای قرآن و علوم تدوین شده است. روش انجام این پژوهش از نظر روش شناسی کیفی بوده و در آن با استفاده از مطالعه کتابخانه ای، گروه متمرکز و تکنیک گروه اسمی (NGT) انجام شده است. جامعه آماری شامل 7 نفر از کارشناسان علوم قرآنی، علوم تربیتی، جامعه شناسی و مدیریت آموزشی بوده اند. با استفاده از نظرات کارشناسان 7 معیار جهت تعیین زمینه های پژوهشی تعیین شده اند، این هفت معیار عبارتند از تعیین میزان خلأ های پرداختن به موضوع، تعیین ظرفیت قرآنی پرداختن به موضوع، بازار پژوهش موضوع، تنوع حوزه های دانشی مرتبط، میزان تاثیرگذاری مشکلات آن حوزه بر جامعه، در برگیری موضوع، توان تخصصی موجود در کشور و سازمان است.

قرآن به عنوان معجزه جاوید پیامبر گرامی اسلام، بهترین راهنمای آدمی و به مصداق صریح آیات (تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْء) می باشد که با رجوع و عمل به آن می توان بسیاری از نیازها را پاسخ گفته و مشکلات را برطرف نمود. از جمله مشکلات و مسائلی که همواره بشر به ویژه در قرون اخیر با آن مواجه بوده و تحقیقات و پیشرفت علوم هم کمک شایانی به آن نکرده است؛ مقوله بیماری روانی افراد است. به تازگی اندیشمندان و روانشناسان مدعی شده اند که دین و آموزه های اعتقادی نقش مهمی در سلامت روحی و روانی فرد و جامعه دارد. به راستی قرآن که خود یکی از مهمترین اعتقادات دینی به شمار می آید چگونه می تواند سلامت روانی فرد را تضمین کرده و مانع ابتلای فرد و جامعه به فشارها و آسیب های روحی و روانی شود. در این مقاله با روش کیفی کتابخانه ای- توصیفی به تبیین اثربخشی تدبر در آیات قرآن بر افزایش سلامت روان پرداخته شده است. از این روی با تدبر در آیات قرآن به ویژه در محتواها و مفاهیم آیاتی چون ایمان، حجاب، ازدواج و دنیاگریزی، ذکر و دعا می توان هم در پیشگیری و هم در درمان بیماری های روانی به نتایج مطلوب رسید.