شیما صفرمحمدلو

اهمیت نقش رهبران در ارتقای سلامت کارکنان به اندازه ای است که در سال های اخیر مفهوم «رهبری سلامت محور» وارد مباحث علمی شده است. در این پژوهش به طراحی چارچوب راهبردهای رهبری سلامت محور مبتنی بر نظریه نقاط مرجع استراتژیک در شرکت های دولتی فعال در صنعت برق پرداخته شده و هم راستایی راهبردهای آن براساس نقاط مرجع بررسی شده است. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی-توسعه ای است که در آن از روش های کیفی داده بنیاد و تحلیل محتوای کیفی برای طراحی چارچوب استفاده شد. در تحقیق حاضر، ابتدا در مرحله اول از روش نظریه داده بنیاد به منظور طراحی مدل رهبری سلامت محور برای کشف راهبردها استفاده شد. در این مرحله، علاوه بر شناسایی ابعاد مختلف رهبری سلامت محور در شرکت های دولتی فعال در صنعت برق، راهبردها و متغیرهای مؤثر بر آن و نیز پیامدهای ایجادشده شناسایی شد و مدل جامع و نظام مند براساس ساختار مدل پارادایمی استراوس و کوربین (1998) ارائه شد. در مرحله دوم، با بهره گیری از مدل طراحی شده در مرحله اول و استفاده از رویکرد تحلیل محتوا و مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته به تقلیل داده ها برای رسیدن به چارچوب راهبردها، مبتنی بر نظریه نقاط مرجع استراتژیک پرداخته شد. براساس یافته های پژوهش، راهبردهای رهبری سلامت محور در چهار مقوله شامل اقدامات مدیریت کیفیت زندگی کارکنان، اقدامات شغلی، سبک مدیریت و رهبری و راهبردهای محیطی شناسایی شد. همچنین نتایج نشان داد که اقدامات مدیریت کیفیت زندگی کارکنان با رهبری مبتنی بر روابط داخلی، اقدامات شغلی با رهبری عقلایی، سبک مدیریت و رهبری با رهبری مبتنی بر روابط انسانی، و راهبردهای محیطی با رهبری باز هم راستا است.  

در عصر حاضر، کاهش استرس های مرتبط با کار از یک سو و از سوی دیگر توجه به رفاه و بهزیستی رهبر و پیروان از اهمیت ویژه ای برخوردار است که این موضوع در رهبری سالم نهفته است. تحقیق حاضر با هدف طراحی مدل رهبری سالم در شرکت های دولتی انجام گرفت. این تحقیق در زمره تحقیقات آمیخته قرار می گیرد. در گام کیفی تحقیق،از روش تئوری داده بنیاد برای طراحی مدل استفاده شد.بدین منظور با 24 نفر از خبرگان اجرایی در شرکت های دولتی و خبرگان دانشگاهی که با ترکیب روش های نمونه گیری هدفمند، قضاوتی و روش گلوله برفی انتخاب شدند، مصاحبه عمیق به عمل آمد. براساس یافته ها، 6 دسته عوامل بر مبنای الگوی پارادایمی استراوس و کوربین (1998) شامل عوامل علی، رهبری سالم (پدیده محوری)، عوامل زمینه ای، عوامل مداخله گر، راهبردها و پیامدها شناسایی شد.سه بعد نگرشی ارزشی-نگرشی، دانشی و رفتاری برای رهبری سالم شناسایی شد. در بخش کمی نیز با روش مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار Smart PLS به اعتبارسنجی الگوی تحقیق پرداخته شد. بدین منظور با ابزار پرسشنامه از 158 نفر از مدیران در شرکت های دولتی نظرخواهی به عمل آمد. براساس یافته ها، کلیه عوامل شناسایی شده و ساختار مدل تحقیق تایید شد. مقدار ضریب تعیین محاسبه شده نیز برای متغیرهای رهبری سالم، راهبردها و پیامدها به ترتیب 379/0، 607/0 و 393/0 است که مقادیری قابل قبول است. نهایتا، نتایج نشان داد که رهبری سالم در شرکت های دولتی پدیده ای چندوجهی است که بهره گیری از آن می تواند نتایج مثبت و ارزشمندی ایجاد کند.

در عصر حاضر توجه به نیروی انسانی و مسائل آن از قبیل کاهش استرس های مرتبط با کار؛ توجه به رفاه و بهزیستی رهبر و پیروان حائز اهمیت ویژه ای است که این موضوعات در رهبری سالم نهفته است. با توجه به اینکه تئوری رهبری سالم مبتنی بر نقاط مرجع استراتژیک در تحقیقات گذشته مورد توجه نبوده و همراستایی اقدامات آن بر اساس نقاط مرجع بررسی شده است. در این پژوهش به طراحی مدل رهبری سالم با دیدگاه بهزیستی شغلی مبتنی بر تئوری نقاط مرجع استراتژیک در شرکت های دولتی فعال حوزه صنعت برق است پرداخته می شود. استراتژی این تحقیق، از روش تئوری داده بنیاد و تحلیل محتوا برای طراحی چارچوب استفاده شد. بدین منظور با 19 نفر از خبرگان اجرایی در شرکت های دولتی و خبرگان دانشگاهی که با ترکیب روش های نمونه گیری هدفمند، قضاوتی و روش گلوله برفی انتخاب شدند، مصاحبه عمیق به عمل آمد. بر اساس الگوی نقاط مرجع رهبری سالم با دیدگاه بهزیستی شغلی ، رویکرد رفاه و بهزیستی با استراتژی رهبری مبتنی بر پیرو محور ، رویکرد رفتاری با استراتژی رهبری مبتنی برهدف محور ، سبک رهبری با استراتژی رهبری مبتنی بر فعال محور و رویکرد محیطی با استراتژی رهبری مبتنی بر تعاملی محور همراستا است. رهبری سالم با دیدگاه بهزیستی شغلی در برگیرنده مجموعه ای از عوامل داخلی و خارجی است و مدیریت اثربخش آنها می تواند به بهبود عملکرد سازمان در بلند مدت منجر گردد و بهره گیری از آن می تواند نتایج مثبت و ارزشمندی ایجاد کند.

با تغییر اقلیم و افزایش آلایندگی ها، مسئله محیط زیست یک چالش اساسی برای شرکت ها شده است که آن ها را ملزم به بسیج منابع و توانمندی های اساسی جهت دستیابی به پایداری و حفاظت محیط زیست کرده است. لذا شرکت ها براساس نظریه هایی همچون نظریه تلنگر سبز در تلاش هستند تا با تغییر ماهیت رهبری از ابعاد کلاسیک به سمت ابعاد رهبری مدرن همچون سالوتوژنیک، اقدامات مؤثرتری در راستای پایداری رفتارهای زیست محیطی منابع انسانی انجام دهند. هدف این پژوهش توسعه سازوکار رهبری سالوتوژنیک براساس نظریه تلنگر سبزِ رفتارهای زیست محیطی منابع انسانی است. روش مطالعه ترکیبی است. جامعه ی آماری در بخش کیفی، ۱۸ نفر از متخصصان و خبرگان رشته مدیریت در سطح دانشگاهی هستند. در بخش کمی از مشارکت ۲۴ نفر از مدیران شرکت های فعال در صنعت پتروشیمی استفاده گردید. مبنای انتخاب نمونه، استفاده از روش همگن است. نتایج پژوهش نشان می دهد که پیروان راهبرد، حیاتی ترین سازوکار مبتنی بر نظریه تلنگر سبز تلقی می شوند که می توانند به پایداری رفتارهای زیست محیطی منابع انسانی در صنعت پتروشیمی کمک کنند. نتیجه به دست آمده گویای این واقعیت است که رهبری سالوتوژنیک که به عنوان سازوکار انطباق راهبردی مورد استفاده قرار می گیرد، باعث تغییر ارزش های ادراکی در منابع انسانی نسبت به محیط زیست می شود و به واسطه هویت حرفه ای سبز ایجاد شده طبق نظریه تلنگر سبز، سطح پایداری رفتارهای زیست محیطی در شرکت های مرتبط با پتروشیمی بیش از گذشته تقویت می یابد.

امروزه، سرمایه های انسانی از جایگاهی ویژه در شرکت های دولتی برخوردارند و حفظ سلامت جسمی و روانی آن ها اهمیتی ویژه دارد. نتایج مطالعات نشان می دهد که رهبران نقش مهمی در ایجاد محیط کاری سالم برای کارکنان دارند که در تئوری های رهبری، سبک رهبری سلامت محور به عنوان سبکی جدید به این مورد اشاره دارد. هدف تحقیق حاضر، طراحی الگوی راهبردی رهبری سلامت محور در شرکت های دولتی است. این پژوهش از جهت هدف توسعه ای -کاربردی و در دسته پژوهش های آمیخته (ترکیبی) قرار دارد. در مرحله کیفی، از روش تحلیل تم برای ایجاد الگوی پژوهش استفاده شد که بدین منظور با 24 نفر از خبرگان دانشگاهی و اجرایی که به صورت هدفمند انتخاب شدند، مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. در بخش کمی نیز با روش تحلیل عاملی تاییدی و نرم افزار Smart PLS به اعتبارسنجی الگوی راهبردی پرداخته شد. بدین منظور با ابزار پرسشنامه از 158 نفر از مدیران و خبرگان نظرخواهی به عمل آمد. براساس یافته ها، چهار راهبرد شامل مدیریت کیفیت زندگی کارکنان، اقدامات شغلی، سبک مدیریت و رهبری و راهبردهای محیطی شناسایی شدند و کلیه راهبردهای شناسایی شده تایید شدند. همچنین، اولویت راهبردها به ترتیب راهبردهای محیطی، اقدامات شغلی و مدیریت کیفیت زندگی با مقادیر بارهای عاملی 808/0، 650/، و 640/0 است. درنهایت، نتایج تحقیق نشان داد که سلامت کارکنان و رهبران، ماحصل مجموعه ای از شرایط فوق است و رهبران سالم برای ارتقای سطح سلامت در سازمان باید به صورت توامان این موارد را مدنظر قرار دهند.

در زمینه مدیریت استراتژیک، منابع متعددی تدوین شده که در کشور ایران یکی از محبوب ترین آن ها، کتاب "مدیریت استراتژیک" فرد آر. دیوید(Fred R. David) ترجمه دکتر اعرابی و پارساییان است. هدف این پژوهش، بررسی و نقد این کتاب می باشد. پژوهش حاضر، دارای رویکرد انتقادی بوده و از ابزار کاربرگ نقد کتب درسی و دانشگاهی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی استفاده شده است. بررسی انتقادی در تحقیق، شامل نویسنده، شکل ظاهری، ساختار و محتوای کتاب بود. براساس یافته ها، در جامعه دانشگاهی بین المللی، دیوید به عنوان یک متفکر در حوزه استراتژیک شناخته نمی شود. کتاب دیوید دارای ساختار منطقی خوبی است و از نظر یک کتاب علمی می توان وزن مناسبی برای آن قائل شد. ضمنا، فصل بندی کتاب براساس محتوای آن خوب است و نویسنده سعی کرده سرفصل های اصلی مدل خود را در فصل های مختلف کتاب بگنجاند. از نظر کیفیت محتوا نیز کتاب از دیدگاه خواننده (نه از دیدگاه یک فرد اجرایی)، مطلوب است. مزیت اصلی کتاب، رویکرد انتفاعی ابزارهای ارائه شده و ضعف اصلی کتاب را می توان در عدم بیان مبانی علمی و دیدگاه افراد صاحبنظر در زمینه مدیریت استراتژیک در فصول کتاب، و نیز اشکالات ترجمه متن اصلی و اشکال در ادبیات و نگارش فارسی دانست.

از گذشته دور مسئله شناخت نفس یکی از موضوعات مهم فلسفه بوده است. با توجه به گزارش تاریخ نگاران، افلاطون و بخصوص ارسطو از نخستین فیلسوفانی هستند که به دانش نفس شناسی نظر داشته اند. یکی از حکیمانی که در آثار متعدد خود به مسئله نفس و جوانب آن پرداخته، سهروردی است.پس از فارابی، سهروردی یکی از متنفذین حکمت در فرهنگ اسلامی است که با پایه گذاری حکمت اشراق، نگرش نوینی از فلسفه اسلامی را ارائه داد. با توجه به مبانی معرفت شناسی سهروردی، نگاه خاص وی به انسان و جهان موجب شده تا برای زندگی این جهانی انسان ها از باب ضرورت، الگویی مناسب بینش خود ارائه کند. سهروردی، فلسفه خود را با معرفت نوری نفس، آغاز می کند و سامانه فلسفی خود را در همه مسائل با آن مفهوم از «نور» که از خودشناسی سلوکی خویش اخذ کرده، راه اندازی و تبیین می نماید. سهروردی، اثر مستقل سیاسی ندارد، ولی در آثار متعدد خود از سیاست به معنای اصلاح خلق و رهبری جامعه، غافل نبوده و همواره دغدغه سعادت و نیل به عدالت را در جامعه داشته است؛ از این رو با اثبات ضرورت زندگی جمعی انسان، به رسالت انبیا اشاره می کند و از این رهگذر پلی به سوی حکومت حکیمان می زند.

این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین تعارض و سلامت سازمانی با توجه به نقش تعدیل گر سرمایه روان شناختی می باشد. این تحقیق از نظر روش\" توصیفی- همبستگی\" است. جامعه آماری تحقیق را کلیه کارکنان اداره کل دامپزشکی استان خراسان رضوی (شهرستان مشهد) تشکیل می دهد که تعداد آنها در زمان انجام تحقیق 150 نفر بود. از این تعداد 108 نفر با استفاده از شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. ابزار اصلی پژوهش، پرسشنامه استاندارد است که علیرغم استاندارد بودن، روایی آن به طریق محتوی حاصل گردید، همچنین با توجه به ضریب آلفای کرونباخ بدست آمده برای پرسشنامه تعارض سازمانی برابر با 76/0، پرسشنامه سرمایه روان شناختی برابر با 82/0 و پرسشنامه سلامت سازمانی برابر با 93/0 می توان نتیجه گرفت که ابزار سنجش از پایایی خوبی برخوردار است. برطبق یافته های تحقیق، بین تعارض و سلامت سازمانی رابطه معناداری وجود دارد، همچنین سرمایه روان شناختی رابطه بین تعارض و سلامت سازمانی را تعدیل نمی کند.

پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه رهبری اخلاقی و توانمندسازی روانشناختی با توجه به نقش تعدیلگری رفتارشهروندی سازمانی انجام گردیده است. در این مطالعه ابعاد رهبری اخلاقی (جهت گیری فردی، انصاف، تسهیم قدرت، هدایت اخلاقی و وضوح نقش) و توانمندسازی روانشناختی با توجه به نقش تعدیلگری رفتار شهروندی سازمانی مورد سنجش و پژوهش قرار گرفته است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ جمع آوری اطلاعات، توصیفی از نوع توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه کارکنان شهرداری مشهد می باشد، که بر اساس آخرین آمار ارائه شده، تعداد کل آنها برابر با 340 نفر می باشد. نمونه آماری در این پژوهش با استفاده از فرمول کوکران 180 نفر محاسبه گردید. برای سنجش رهبری اخلاقی از پرسشنامه کالشون و همکاران (2011)، برای سنجش توانمندسازی روانشناختی از پرسشنامه اسپریتزر (1990) و برای سنجش رفتار شهروندی سازمانی از پرسشنامه نگرو (1990) استفاده گردید. برای سنجش روایی پرسشنامه ها از روایی صوری و روایی اعتبار عاملی تاییدی استفاده شد. ضریب پایایی پرسشنامه های رهبری اخلاقی 972/0، توانمندسازی روانشناختی979/0 و رفتار شهروندی سازمانی941/0 می باشد که توسط آلفای کرونباخ بدست آمده است و برای همه مولفه های آنها از 0.7 بیشتر بوده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین رهبری اخلاقی و توانمندسازی روانشناختی در شهرداری مشهد رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و رفتارشهروندی سازمانی نیز رابطه بین این دو را تعدیل می کند. رهبری اخلاقی نیز به نوبه خود یکی از عواملی است که توانمندسازی منابع انسانی را به دنبال دارد و از آنسو رفتارشهروندی سازمانی نیز به اخلاق مداری و توانمندسازی کارکنان در سازمان کمک می کند. در واقع سازمانهای اخلاق مدارو توانمند می توانند سازمانها را یک قدم به سمت بهره وری بیشتر نزدیک کنند.

طی سالیان متمادی، فناوری تاثیر بسیار شگرفی بر توسعه روابط انسانی و پیشرفت تمدن بشری گذاشته است. امروزه دیگر فناوری به تمامی ابعاد زندگی بشری وارد شده و تحولات چشمگیری که همه روزه در آن صورت می پذیرد، زندگی انسانها را بیش از پیش تحت تاثیر خود قرار داده است. از این رو، موفقیت دولتها، صنایع مختلف، شرکتهای خصوصی و دولتی و تک تک افراد یک جامعه، به چگونگی بهره برداری و استفاده از فناوری وابسته شده است. اگر در سازمانی انتظار تغییر مثبت ( تحول ) را داشته باشیم نخست باید مقدمات آن را فراهم کنیم سپس با یک برنامه ریزی مناسب ، جامع ، مدون و منسجم اقدامات لازم را به اجرا بگذاریم . تحول یک ضرورت اجتنابناپذیراست. هدف تحقیق حاضر بررسی ارتباط بین فناوری اطلاعت با نگرش تفکرسیستمی بر فرآیند شیوه های نوین کسب و کار با ایجاد تحول سازمانی درسازمان در شرایط اقتصاد مقاومتی می باشد.