ناهید فتحی

در سالهای اخیر و با گذر از عصر صنعت و ورود به عصر اطلاعات، منابع انسانی دانشی به عنوان ارزشمندترین دارایی و مهمترین عامل مزیت رقابتی سازمانها معرفی شدند.لذا ابعاد سنتی مدیریت منابع انسانی و وظایف آنان، دچار دگرگونی شده و تلاش مدیریت برای حفظ، نگهداری و پرورش این دسته از منابع انسانی، اهمیت بیشتری یافته است. بنابراین پژوهش حاضر در همین راستا و با هدف، طراحی و اعتباریابی مدل توسعه منابع انسانی دانشی با رویکرد فرهنگ دانش محور انجام شده است. این پژوهش، از لحاظ هدف، توسعه ای - کاربردی و از لحاظ ماهیت روش، توصیفی– اکتشافی است. جهت گردآوری داده های کیفی از ابزار مصاحبه و جهت ارائه این مدل از استراتژی گراندد تئوری با رهیافت استراوس و کوربین استفاده شده است. مشارکت کنندگان در این پژوهش در بخش کیفی، 20 نفر از مسئولان و خبرگان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و در بخش کمی، 150 نفر از منابع انسانی دانشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بودند که در انجام این تحقیق مشارکت داشتند. نتایج حاصل از کدگذاری سه مرحله ای، در نرم افزار مکس کیودا، با 253 کد اولیه،34 مفهوم و 5 مقوله اصلیِ علی، زمینه ای ، موانع(مداخله گر)، راهبردها و پیامدها حول پدیده محوری(توسعه منابع انسانی دانشی) در قالب مدل پارادایمی نشان داده شده است. همچنین نتایج آزمون مدل سازی معادلات ساختاری، از طریق نرم افزاراسمارت پی.ال.اس، نشان داد که روابط میان مقوله های مدل توسعه منابع انسانی دانشی و تاثیر مقوله ها بر روی یکدیگر قابل تایید است.

هدف از تحقیق حاضر، شناسایی چالش های جامعه شناختی توسعه منابع انسانی در بعد فرهنگی در سازمان های دانش بنیان است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، توسعه ای و از لحاظ نوع روش، توصیفی – اکتشافی است. جهت گردآوری داده های کیفی از تکنیک تجزیه و تحلیل تم استفاده شده است. مشارکت کنندگان این پژوهش شامل مدیران و مسئولان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بوده اند، که  بر اساس روش نمونه گیری گلوله برفی و به تعداد 20 مصاحبه در سال 1401 انجام شده است. بر اساس نتایج کدگذاری تم های فرعی و مقوله بندی تم ها، چالش های جامعه شناختی توسعه منابع انسانی دانشی به چهار دسته کلی چالش های فردی، گروهی، سازمانی و محیطی طبقه بندی شده اند. در این راستا، چالش های فردی شامل ابعاد شخصیتی، رفتاری، ادراکی و ارزشی، چالش های گروهی شامل تعارضات تیمی، قوانین غیررسمی تیم ها، عدم تقارن ساختاری تیم های دانشی با سازمان و شکل گیری خرده فرهنگ ها، چالش های سازمانی شامل ارزیابی، ساختاری، فرآیندی و مالکیت حقوقی و چالش های محیطی شامل پویایی فناوری های نوین، تحولات در رویکردهای توسعه منابع انسانی، تغییر و تحولات محیطی، تغییرات سازمانی و ضعف در زیرساخت های فناوری های نوین می باشند.

الغرض من هذه الدراسه هو تقدیم نموذج لتنمیه الموارد البشریه المعرفیه مع نهج لتبادل المعرفه الإسلامیه فی معهد العلوم الإنسانیه والدراسات الثقافیه. هذا البحث تطویری تطبیقی من حیث الغرض ووصفی - استکشافی من حیث طبیعه المنهج. تم استخدام أدوات المقابله لجمع البیانات النوعیه واستخدمت إستراتیجیه النظریه المتجذره مع نهج شتراوس وکوربین لتقدیم هذا النموذج. کان المشارکون فی هذه الدراسه من مدیری ومسؤولی معهد العلوم الإنسانیه والدراسات الثقافیه ممن هم على درایه بمفاهیم تنمیه الموارد البشریه المعرفیه والمعرفه الإسلامیه فی المؤسسه. بناءً على نتائج الترمیز المفتوح والمرکزی، وبالنظر إلى تنمیه الموارد البشریه المعرفیه مع نهج التبادل المعرفی الإسلامی کظاهره مرکزیه، فإن مقولات التغییر التنظیمی، والتغیر البیئی، ودینامیکیات التکنولوجیا والتغیرات فی مناهج الموارد البشریه، تقع فی فئه العوامل السببیه لتنمیه الموارد البشریه المعرفیه بمنهج تبادل المعرفه الإسلامیه. کما أن مقولات الهیکل التنظیمی المرن، والبنیه التحتیه للتقنیات الجدیده، والثقافه التنظیمیه الإسلامیه، والعلاقات التنظیمیه الحلقیه، وکفاءات العاملین فی مجال المعرفه، کانت من بین عوامل الخلفیه. مقولات تحدیات العملیه فی المنظمه، والتحدیات الهیکلیه فی المنظمه، وتحدیات الملکیه القانونیه وتحدیات تقییم أداء العاملین فی مجال المعرفه هی العوامل المتدخله. من ناحیه أخرى، فإن مقولات استقطاب موظفی المعرفه، وتدریب موظفی المعرفه، وتقییم أداء موظفی المعرفه، وتعویضات خدمه موظفی المعرفه، والمسار الوظیفی لموظفی المعرفه، وتطویر قنوات التواصل، تشکل استراتیجیات النموذج. مقولات التنمیه المستدامه لموظفی المعرفه،  وتطویر المشارکه فی تنظیم وتطویر إنتاجیه موظفی المعرفه هی نتائج تطویر الموارد البشریه المعرفیه مع نهج التبادل المعرفی الإسلامی.

در زمینه مدیریت استراتژیک، منابع متعددی تدوین شده که در کشور ایران یکی از محبوب ترین آن ها، کتاب "مدیریت استراتژیک" فرد آر. دیوید(Fred R. David) ترجمه دکتر اعرابی و پارساییان است. هدف این پژوهش، بررسی و نقد این کتاب می باشد. پژوهش حاضر، دارای رویکرد انتقادی بوده و از ابزار کاربرگ نقد کتب درسی و دانشگاهی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی استفاده شده است. بررسی انتقادی در تحقیق، شامل نویسنده، شکل ظاهری، ساختار و محتوای کتاب بود. براساس یافته ها، در جامعه دانشگاهی بین المللی، دیوید به عنوان یک متفکر در حوزه استراتژیک شناخته نمی شود. کتاب دیوید دارای ساختار منطقی خوبی است و از نظر یک کتاب علمی می توان وزن مناسبی برای آن قائل شد. ضمنا، فصل بندی کتاب براساس محتوای آن خوب است و نویسنده سعی کرده سرفصل های اصلی مدل خود را در فصل های مختلف کتاب بگنجاند. از نظر کیفیت محتوا نیز کتاب از دیدگاه خواننده (نه از دیدگاه یک فرد اجرایی)، مطلوب است. مزیت اصلی کتاب، رویکرد انتفاعی ابزارهای ارائه شده و ضعف اصلی کتاب را می توان در عدم بیان مبانی علمی و دیدگاه افراد صاحبنظر در زمینه مدیریت استراتژیک در فصول کتاب، و نیز اشکالات ترجمه متن اصلی و اشکال در ادبیات و نگارش فارسی دانست.

لعب جهاد البناء کأحد المؤسسات الثوریه، دوراً فعالاً فی التطویر الاقتصادی والمدنی للمناطق الریفیه المحرومه وأیضاً فی هندسه الحرب، خلال السنوات الثمانیه للدفاع المقدس. والیوم مع وجود العقوبات الاقتصادیه ومواجهه الأزمات الطبیعیه کالفیضانات أو الهزّات الأرضیه، فإن الاقتداء بالتجارب البنائیه فی هذه المؤسسه یعد أمرا فی غایه الأهمیه. علی هذا الأساس، إن الغرض الرئیسی من هذه الدراسه هو تصمیم نموذج للمنظمه الجهادیه علی ضوء تجربه جهاد البناء. والدراسه الحالیه من حیث الهدف، هی تطویریه ومن حیث المنهج هی وصفیه- استکشافیه. من أجل الحصول علی البیانات النوعیه تمّ توظیف تقنیه المقابله. کان المشارکون فی هذا البحث المدیرین والمسؤولین السابقین فی مؤسسه جهاد البناء والذین کانت لهم سجلا للحضور فی السنوات الثمانیه للدفاع المقدس. لتصمیم هذا النموذج تمّ استخدام إستراتیجیه النظریه الأساسیه علی ضوء منهج استراوس وکوربین. وبناءً علی نتائج الترمیز المفتوح والمحوریّ، إن العوامل السببیه للمنظمه الجهادیه تشتمل علی الأهداف والدوافع، البنی، البیئه المادیه والعوامل الذهنیه؛ کما أن العوامل الأساسیه تتمثل فی الثقافه الجهادیه، الوعی الجهادی، والاستشهاد. العوامل المتداخله تتکوّن من التحدیات الإداریه، التحدیات الثقافیه، التحدیات التنظیمیه والتحدیات القانونیه. إن إستراتیجیات التنفیذ لدی المنظمه الجهادیه تشتمل علی إیجاد منظمه الظل (سایه)، وسائل الإعلام الجماهیریه، الوسائط الافتراضیه والإداره القائمه علی الإیدیولوجیه. ونتائج المنظمه الجهادیه تتمثل فی تنمیه قدرات المتطوّعین الجهادیین، تحسین الإستراتیجیات الجهادیه والتنمیه المستدامه للمناطق المحرومه.

تحقیق حاضر با هدف ارزیابی تاثیر شاخص های دموکراسی سازمانی بر روی سرمایه روانشناختی زنان در سازمان به انجام رسیده است. جامعه آماری مورد نظر در این تحقیق، کارکنان زن در سازمان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی می باشد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ نوع روش، توصیفی –پیمایشی است. جهت گردآوری داده های مورد نیاز در این تحقیق، از پرسشنامه های استاندارد استفاده شده است. تحلیل و آزمون فرضیات پژوهش در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفته است. در بخش آمار استنباطی، از طریق نرم افزار لیزرل، با استفاده از مدل معادلات ساختاری و ضرایب تحلیل مسیر، تاثیر شاخص های دموکراسی سازمانیبر روی سرمایه روانشناختی زنان مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس نتایج حاصل از مدل معادلات ساختاری، شاخص های مشارکت انتقادی، عدالت و پاسخگویی، تاثیر مثبت و معناداری بر روی سرمایه روانشناختی زنان در سازمان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی داشته اند. همچنین میان شاخص های شفافیت و برابری با سرمایه روانشناختی زنان، ارتباط معناداری مشاهده نشده است.

این پژوهش در صدد بررسی تاثیر فلات شغلی بر روی استرس شغلی زنان در سازمان به انجام رسیده است. جامعه آماری مورد نظر در این تحقیق، زنان شاغل در بخش ستادی شعب بانک پاسارگاد در منطقه 6 شهر تهران می باشند. این تحقیق از لحاظ نوع، توصیفی بوده و از لحاظ هدف نیز کاربردی است. جهت گردآوری داده های مورد نیاز در این پژوهش، از پرسشنامه های استاندارد استفاده شده است. تحلیل و آزمون فرضیات پژوهش در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی انجام پذیرفته است. در بخش آمار استنباطی، با استفاده از مدل معادلات ساختاری و ضرایب تحلیل مسیر، به بررسی تاثیر فلات شغلی بر روی استرس شغلی زنان پرداخته شده است. مدل معادلات ساختاری در این پژوهش با استفاده از نرم افزار لیزرل تعیین شده که بر اساس آن، فلات محتوایی و فلات ساختاری، با در نظر گرفتن نقش میانجی فلات زیستی زنان، تاثیر معناداری بر روی استرس شغلی زنان در جامعه آماری مورد نظر در این پژوهش داشته اند.