سید حسن اسلامی
مطالب
فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۷۱ مورد از کل ۷۱ مورد.
چرا و چگونه ارجاع دهیم؟
حوزه‌های تخصصی:
یکی از شاخصه های نوشته های علمی بهره گیری از منابع معتبر و داشتن ارجاعات مناسب به آن ها است، تا جایی که عملاً هر نوشته علمی، بر اساس اعتبار، میزان، و حجم ارجاعات داوری و سنجیده می شود. به همین سبب امروزه شیوه درستِ استناد و ارجاع، بخشی از آیین پژوهش به شمار می رود. با توجه به اهمیت این موضوع، نویسنده در نوشتار حاضر سعی دارد به پرسش هایی از قبیل دلایل ارجاع، موارد ارجاع، منابع شایسته ارجاع، میزان ارجاع، و نهایتاً چگونگی ارجاع، پاسخ دهد. وی با بیان این مسأله که شیوه ارجاع از بحث انگیزترین مسائل در نگارش نوشته های علمی پژوهشی به شمار می رود، اکثر حجم نوشتار را به واکاوی این قضیه اختصاص داده است. در راستای این هدف، ابتدا شیوه های جهانی ارجاع را معرفی و با بیان ویژگی هر یک، کارآمدی آن ها را مورد مداقه قرار می دهد. سپس، شیوه های ارجاع نامناسب را در بوته نقد و بررسی قرار داده، از شیوه ارجاع مناسب با جامعه علمی کشور و مقبول خود، سخن به میان می آورد و می کوشد دلایلی به سود آن ارائه نماید.
همانندسازی و مسئلة کرامت انسانی
حوزه‌های تخصصی:
مسیحیان و برخی از مسلمانان استدلال می کنند که کاربست تکنیک شبیه سازی ناقض کرامت انسانی است. این دلیل خود به صورت های مختلفی بیان می شود، مانند آنکه انسان موضوع آزمایش های علمی قرار می گیرد و با او مانند حیوانات رفتار می شود. گاه نیز تغییر نحوة تولید مثل، مایة نقض کرامت انسانی قلمداد می گردد و گاه به مسئلة از بین رفتن هویت فردی اشاره می شود. نگارنده در دو قسمت، دیدگاه مسیحیان و مسلمانان را در این باره نقل و تحلیل کرده است و کوشیده است نشان دهد که استناد به مفهوم کرامت انسانی در این جا مبهم و ناگویاست و مخالفان کوشش دقیقی در جهت تبیین دلیل خود به عمل نیاورده اند.
ملاصدرا و معضل انتحال: بازسنجی دفاعیه ها
منبع:
آینه پژوهش سال ۲۲ آذر و دی ۱۳۹۰ شماره ۵ (پیاپی ۱۳۱)
22 - 36
حوزه‌های تخصصی:
ملاصدرا بارها متهم به نقل و ثبت سخنان دیگران به نام خود، یا انتحال شده است. مدافعان صدرا کوشیده اند به این اتهام پاسخ دهند. نویسنده در مقاله حاضر می کوشد پس از ارائه گزارشی ازرخ دادن مسئله انتحال، دفاعیه های ناظر به این رفتار را مورد مداقه قرار داده و قوت آن ها را بسنجد. سپس در میان نوشته های پرا کنده مدافعان، شش دفاعیه یا استدلال را در دفاع از صدرا بازشناسی و نقل کرده و پس از تحلیل آ نها، کوشیده است نا کارآمدی آ نها را نشان دهد. نویسنده در راستای این هدف، مقاله خویش را در چهار بخش تنظیم نموده است. در بخش نخست گزارش هایی را از نقل های بی منبع بیان کرده و در بخش دوم نادرستی انتحال را به اختصار تحلیل نموده است. نویسنده بخش سوم را به بررسی استدلال هایی که به سود صدرا آورده شده، اختصاص داده و در انتها با بیان نکته اخلاقی از این موضوع، مقاله خویش را به پایان می رساند.
معیارهای اخلاقی دروازه بانی انتشار خبر از دیدگاه اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه اخلاق سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۵
۴۳-۵۴
حوزه‌های تخصصی:
آنچه تحت عنوان خبر از رسانه ها منتشر می شود در اصل حاصل انتخاب ها و تصمیم گیری های صاحبان رسانه است. این گزینش یا همان دروازه بانی در فرایند تبدیل رویداد به خبر اتفاق می افتد و این دبیران و سردبیران رسانه ها هستند که تصمیم می گیرند خبر پنهان بماند و یا منتشر شود و نحوه انتشار چگونه باشد. در این مقاله سعی شده بعضی از اصول و معیارهای اخلاقی این گزینش و انتخاب از متون دینی (قرآن و حدیث) مصداق یابی و تدوین شود تا با رعایت آن توسط متصدیان، اخبار بر طبق موازین صحیح اخلاقی باشد. در این نوشته سعی شده مشخصا به این سؤال پاسخ داده شود که چه کسی و با چه ویژگی های اخلاقی می تواند عهده دار مسئولیت دروازه بانی و تصمیم در مورد انتشار یا عدم انتشار خبر در رسانه های اسلامی باشد و بعد از تصدی چه اصول اخلاقی را باید رعایت کند؟
اخلاق نگارش: رهیافتی فضیلت گرا
حوزه‌های تخصصی:
مقبولیت نوشته، افزون بر رعایت مسائل فنی و ساختاری نگارش، در گرو رعایت اصول اخلاقی است. به این معنا که اخلاق نگارش بخشی ناگسستنی از فرآیند نوشتن است. برای بررسی اخلاق نگارش می توان از رهیافت های مختلفی چون پیامدگرایانه، تکلیف گرایانه، و فضیلت گرایانه سود جست. با این حال، نویسنده در نوشتار حاضر اخلاق نگارش را از منظر فضیلت گرایانه به بحث می گذارد. به زعم نویسنده، صداقت، حدشناسی، شجاعت، و شفافیت، از جمله آشکارترین فضایل قلمی است که بدون آن ها هر نوشته ای فاقد صلاحیت اخلاقی خواهد بود. از این رو، وی هر کدام از صفات و ویژگی های مذکور را در امر نگارش اخلاقی به طور مبسوط تشریح می نماید. در خلال بحث، نویسنده با ارائه شاهدمثال هایی از بی فضیلتی های رایج در عرصه نگارش و به خصوص یاوه نویسی، می کوشد تا طرحواره ای از اخلاق نگارش فضیلت گرایانه به دست دهد و اخلاق نگارش را نه به مثابه ضوابط و اصول، بلکه چونان فضایل مَنِشی فکری و رفتاری بازشناسد.
ابرهای تهی: فقر ساختار و محتوا در کتاب های روش تحقیق
حوزه‌های تخصصی:
با توجه به هدف از نگارش کتاب های روش تحقیق، انتظار می رود که این گونه کتاب ها، اصول گردآوری، نگارش و ثبت داده ها، سامان دهی بحث، شیوه ارجاع، و تدوین کتاب نامه را رعایت کنند و اخلاق پژوهش را بیاموزند. اما مرور آثاری که به نام «روش تحقیق» در زبان فارسی منتشر می شود، این انتظار را برآورده نمی سازد. نویسنده نوشتار حاضر را با هدف بررسی کتاب های تألیف شده به زبان فارسی درباره روش تحقیق به رشته تحریر درآورده است. وی در پی پاسخ به این پرسش است که این گونه آثار تا چه حد پاسخگوی نیازها و راهنمای کار دانشجویان است؟ بعلاوه، اخلاق پژوهش در کتاب های روش تحقیق به زبان فارسی چه جایگاهی دارد؟ نویسنده در راستای این هدف، ابتدا پس از ارائه مقدماتی پیرامون گروهبندی کتاب های منتشر شده در عرصه روش پژوهش، معیارهای ارزیابی این کتب را برشمرده و هر یک را با ارائه شاهدمثال هایی از کتب مورد بررسی، به طور مبسوط تشریح می نماید. وی با بررسی 70 کتاب روش تحقیق به این نتیجه دست یافته که عمده کتب، فاقد ساختاری منظم، کتابنامه ای مناسب، ارجاعات لازم، انسجام مباحث و منابع مرتبط، معتبر و روزآمد هستند. افزون بر آن، برخی از آن ها نام هایی گمراه کننده دارند و سرانجام آن که با دست زدن به انتحال و بی توجهی به یافته های دیگران، به جای ترویج عرصه تحقیق و کمک به گستردن آفاق دانش خود مانعی بر سر راه آن به شمار می روند.
گرایش ها و گزارش های اندیشگی در مصر معاصر
حوزه‌های تخصصی:
نخستین نظریه پردازان مدرن در جهان اسلام عمدتاً مصری یا در مصر بودند و حاصل تأملاتشان همواره برای دیگر نقاط جهان اسلام، شایسته توجه بوده است. کتاب فلسفه المشروع الخصاری بین الاحیاء الاسلامی و التحدیث الغربی نوشته احمد محمد جاد عبدالرازق گزارشی از اندیشه ها و نگرش های مصر معاصر و ریشه یابی آن هاست. نویسنده کتاب، جریانات موجود را به سه جریان عمده نوسازی دینی، احیاگرانه یا سلفی، و غربگرایانه و لیبرال تقسیم می کند. وی در کتاب مذکور، مهم ترین نمایندگان این جریانات و آثارشان را معرفی، طبقه بندی، و تحلیل نموده و با بیان زمینه های شکل گیری آن ها، نقاط قوت و ضعفشان را مورد بررسی قرار می دهد. نویسنده نوشتار حاضر با هدف معرفی کتاب فلسفه برنامه تمدنی اسلام از احیاگرایی اسلامی تا نوگرایی غربی، تلخیصی از محتوا و مهم ترین مطالب مندرج در کتاب را ارائه می نماید.
بررسی مشروعیت سبک زندگی ریاضتی بر اساس قاعده لاضرر(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
ریاضت که به عنوان سبک زندگی عرفانی و برای تهذیب نفس از جانب سالکان ریاضت پیشه در قالب دستورالعمل های خاص سلوکی تحقق می یابد، در برخی از موارد موجب آسیب های فراوان بدنی می شود که موجب کم رغبتی نسبت به این گونه از سبک زندگی شده است. تشخیص اینکه کدام یک از این آسیب ها مجاز و کدام یک ممنوع است و این جواز و منع پیرو چه اصول و قواعدی است، امری است لازم که با روش توصیفی و تحلیلی به آن می پردازیم. با توجه به اینکه این آسیب ها با قاعده لاضرر پیوندی ناگسستنی دارند، به این قاعده با توجه به اصول و قواعد و همچنین مبانی حاکم بر آن می پردازیم تا راهنمای مشتاقان این گونه از سبک زندگی شود. بر این اساس، چون سبک زندگیِ ریاضتیِ پیشنهادی ما در مسیر عقل و شرع و عرف بوده و انسان علاوه بر همه جانبه نگری، به مرتبه معنوی خود توجه داشته و ضرر معتنابهی بر او وارد نمی شود و مصلحت اهمی نیز در انجام ریاضت وجود دارد، می توان حکم به جواز این سبک از زندگی نمود.
نقد تولید مثل غیرجنسی(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق دوره جدید سال اول تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۴)
53 - 109
حوزه‌های تخصصی:
امروزه بحث از شبیه‌سازی در کانون توجه صاحب‌نظران عرصه‌های گوناگون قرار دارد. مخالفان به کار بستن این تکنیک، دلایلی بر ضد آن اقامه می‌کنند. برخی از این دلایل کلامی، پاره‌‌ای فقهی و برخی اجتماعی‌اند. اما کسانی با نگاه اخلاقی بر آن شده‌اند تا شبیه‌سازی انسانی را از منظری اخلاق نقد کنند. با رویکرد اخلاقی عمدتاً پنج دلیل بر ضد شبیه‌سازی انسانی اقامه شده است: یک. نقض کرامت ذاتی انسان، دو. ایجاد انسان‌های درجه دوم، سه. استفاده ابزاری از انسان‌ها، چهار. ودیعه بودن جسم انسان و پنج. نابودی جنین‌های ناخواسته. نویسنده مقاله این دلایل را گزارش و سپس به تحلیل آنها پرداخته و قوت آنها را سنجیده است.
ده خطای اخلاقی در پاسخ به نقدها
حوزه‌های تخصصی:
پاسخ نویسندگان به نقد آثار علمی شان امری متداول اس ت؛ ولی گاه این پاسخ ها از تأثیرگذاری و کارآمدی لازم برخوردار نیستند.نویسنده در مقاله حاضر ابتدا با بیان دلایل نا کارآمدی جوابیه ها، از قبیل ضعف ساختاری، فقر محتوایی و خطاهای اخلاقی، سعی در بسط و توضیح کافی هر یک از آنها دارد.در این میان با برجسته کردن خطاهای اخلاقی در جوابیه ها، مواردی را که نشئت گرفته از این نقص هستند به همراه شاه دمثال های واقعی از نشریات بررسی کرده است.