محمدجواد توکلی خانیکی

محمدجواد توکلی خانیکی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۵ مورد از کل ۱۵ مورد.
۱.

تحلیل و نقدِ سندی - دلالی روایت شأن صدور تسبیحات حضرت فاطمه(س) در منابع عامّه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تسبیحات حضرت فاطمه (س) جعل و تحریف حدیث غصب خمس ابن حجر عسقلانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۱۲۶
تسبیحات حضرت فاطمه­ زهرا(س) همواره مورد توجّه و اهتمام مسلمانان بوده و از شهرت والایی برخوردار است چرا که از جانب رسول خدا(ص) به حضرت فاطمه(س) اعطا شده و در صدور و کیفیت مشهور آن تردیدی وجود ندارد. نوشتار حاضر، ضمن تأکید بر اصالت و قطعیّت صدور تسبیحات حضرت زهرا(س) با شیوه­ی توصیفی – تحلیلی، به تحلیل و نقدِ روایتی می­پردازد که در منابع حدیثی و فقهی اهل تسنّن به عنوان شأن صدور این تسبیحات معرفی شده است. در این پژوهش ضمن بررسی اولین منابع ناقل روایت، به نقد سندی و دلالی آن پرداخته و رویکرد دانشوران فریقین نسبت به محتوای روایت،­ مقایسه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد روایتی که منابع عامّه آن را به عنوان شأن صدور تسبیحات حضرت فاطمه(س) تلقّی کرده­اند، اوّلاً به دلایل و قرائن متعدّد سندی، متنی و برون متنی، از اعتبار ساقط بوده و متن آن در مصادر و کتب گوناگونِ عامّه، دستخوش جعل و تحریف قرار گرفته است. ثانیاً هدف از این تحریفات، توجیه مصادره­ی مواردی چون فدک، سهم الارث حضرت فاطمه(س) از میراث مالی پیامبر(ص) و به ویژه غصب سهم خمس اهل بیت(ع) توسّط حاکمان وقت بوده است. گزارش های تاریخی نشان می دهد شماری از متکلّمان عامّه تلاش کرده­اند با استناد به این روایت، رفتار خلفای اوّل و دوّم نسبت به مصادره سهم خمس اهل بیت(ع) را توجیه کنند.
۲.

نقد و تحلیل آراء مفسران درباره «أَوْهَنَ الْبُیُوت» ذیل آیه 41 سوره عنکبوت و تطبیق آن با علم تجربی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیه 41 سوره عنکبوت بیت أَوْهَنَ الْبُیُوت تار عنکبوت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳۷ تعداد دانلود : ۱۸۸
قرآن کریم برای تربیت انسان، دارای تشبیهات گوناگونی است؛ در آیه 41 سوره عنکبوت، ولایت پذیری غیر خدا را به سستی خانه عنکبوت تشبیه شده است؛ امروزه از تارعنکبوت جلیقه ضدگلوله ساخته می شود که حاکی از استحکام این رشته ظریف است. درباره چرایی تعبیر «أَوْهَنَ البُیُوت» عده ای سستی را به خانواده عنکبوت و برخی به تارعنکبوت نسبت داده اند. پژوهش حاضر با هدف واکاوی دیدگاه مفسران به روش تحلیلی توصیفی سامان یافته است. نتیجه اینکه: أولاً فعل «إتخذت» ناظر به عنکبوت مؤنث است که خانه را می سازد و «بیت» ناظر به جفت اوست که با هم خانواده تشکیل می دهند؛ اما مؤنث پس از بارداری جفت خود را می خورد و خانواده از بین می رود. از این رو «أَوْهَنَ» وصف خانواده است نه وصف تار؛ چراکه تار نمی تواند نقش خانه را ایفا نماید. این مفهوم درباره انتخاب غیرِخداوند به عنوان ولیّ است که با از بین رفتن منافعشان جمع شان از بین می رود. ثانیاً علم تجربی تار عنکبوت را جزء محکم ترین سازه ها می داند. گونه ای از عنکبوت تار نمی تند پس تار، خانه عنکبوت نیست بلکه از آن برای مصارفی مثل تسخیر، شکار، ساخت اتاقک های جلداندازی استفاده می کند و برای آسایش و خواب زمستانه و تولید مثل مخفیگاهی مانند تونل می سازد. ثالثاً مشرک، ماسوی الله را که در جایگاه خداوند قرار می دهد، اما نمی تواند نقشی حداقلی بپذیرد. پس مسئله ماهیت شیء یعنی تار عنکبوت نیست! بلکه مشعر به نقش آن هست!
۳.

پیامدهای منفی ترویج تفکر آزادی جنسی غربی در کشور: مطالعه کیفی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلیدواژه‌ها: آزادی جنسی انقلاب جنسی خانواده و اجتماع تهاجم فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۱۲۰
سابقه و هدف: نوجوانان و جوانان بیش از هر قشر دیگری در معرض قسم های مختلف تهاجم فرهنگی غربی قرار دارند و بسیاری از مفاهیم ذیل تهاجم فرهنگی مانند آزادی جنسی بدین دلیل است که افراد از پیامدهای منفی آن آگاهی ندارند. بنابراین ممکن است با تبیین پیامدهای منفی آزادی جنسی، نگرش و دیدگاه جامعه ایرانی به ویژه قشر جوان نسبت به این پدیده مذموم تغییر یابد و بستر لازم برای مقابله با آزادی های مطلق جنسی فراهم گردد. پژوهش حاضر با هدف ارائه الگویی جهت تبیین پیامدهای منفی ترویج تفکر آزادی جنسی غربی در کشور انجام شده است. روش کار: روش اصلی این تحقیق فراترکیب کیفی است که در آن از طریق جست وجوی کلیدواژه های مرتبط، مطالعات پیشین درباره پیامدهای آزادی جنسی استخراج شد. در ادامه شاخص های شناسایی شده در مقالات مختلف کدگذاری شد و با دسته بندی کدها موضوعات اصلی به دست آمد. با استفاده از رویکرد فراترکیب، الگویی مفهومی شامل سه بُعد اصلی، پنج مضمون و 37 کد به دست آمد. سه بُعد اصلی شناسایی شده شامل پیامدهای فردی، خانوادگی و اجتماعی-فرهنگی بود. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: رتبه بندی عوامل نشان داد که پیامدهای اجتماعی-فرهنگی اهمیت بیشتری داشت و پیامدهای خانوادگی و فردی به ترتیب در رتبه های بعدی قرار داشتند. همچنین محاسبه ضریب کاپا کوهن، ضریب هولستی، ضریب پی اسکات و ضریب آلفای کرپیندروف نشان داد که الگوی به دست آمده در این تحقیق اعتبار مناسبی داشت. نتیجه گیری: هدف دولت های غربی از ترویج تفکر آزادی جنسی در کشورهای اسلامی تأثیرگذاری بر باورهای فرهنگی و رفتارها و هنجارهای اجتماعی است. با ترویج تفکر آزادی جنسی، زمینه و بستر لازم برای نفوذ و نهادینه سازی سایر هنجارهای غربی در جامعه نیز فراهم می آید؛ به شکلی که می توان آزادی جنسی را دروازه ای جهت ورود دیگر ارزش های غربی در نظر گرفت که اغلب در تضاد کامل با فرهنگ و اندیشه اسلامی قرار دارد.
۴.

أَثَرِ الرَّسُولِ در آیه 96 سوره طه: تحلیل و نقد دیدگاه مفسران فریقین

کلیدواژه‌ها: اثر رسول سوره طه جبرئیل موسی (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۸۱
قرآن کریم حاوی آیات و عباراتی است که دلالت و مصادیق روشنی ندارند و مفسران در تفسیر آن ها هم صدا نیستند. از جمله این موارد می توان به آیه 96 سوره طه که می فرماید «قَالَ بَصُرْتُ بِمَا لَمْ یبْصُرُوا بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَهً مِنْ أَثَرِ الرَّسُولِ فَنَبَذْتُهَا وَکذَلِک سَوَّلَتْ لِی نَفْسِی» اشاره نمود، که حاکی از جواب سامرى از بازخواست موسى (ع) از گوساله پرستی قومش است. پژوهش حاضر در صدد واکاوی چیستی عبارت «أَثَرِالرَّسُولِ» به روش توصیفی تحلیلی است. بررسی منابع روایی و تفسیری فریقین و تحلیل دلالت های آیه نشان می دهد، اولا آیه از متشابهات نیست و ثانیا دیدگاه طباطبایی که اثر را طلا و رسول را موسی می داند و می فرماید: اثر رسول، طلاهای موسى (ع) یا منسوب به او بوده است که موسى دستور داده آنها را از قبطیان جمع آورى نموده و با خود حمل کنند و سامری با این طلاها مجسمه اى ساخت، که هر وقت هوا در جوف آن وارد مى شد و با فشار از دهانش بیرون مى آمد صداى گوساله در مى آورد؛ بدون هیچ تکلفی با منطوق آیه 96 سوره طه سازگار است و لذا به صواب نزدیک تر و بر اقوال دیگر ترجیح دارد.
۵.

بررسی هم معنایی چهار جفت از اسماء حسنای خداوند دربافت آیات قرآن، با رویکرد تحلیل مؤلفه ای

کلیدواژه‌ها: معناشناختی هم معنایی اسماء حسنی تحلیل مؤلفه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۱۰۴
در مکتوبات اهل لغت در مواردی از چند واژه یک معنا اراده شده که به آن ترادف گویند. بررسی معانی واژگان مترادف قرآن کریم، مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است؛ لذا بحث ترادف از پربسامدترین ارتباطات معنایی قرآن کریم است و اهمیت ویژه ای در دانش معناشناسی دارد. مطالعه ی ترادف می تواند پرده از برخی زوایای حکمتِ گزینش واژگان مترادف برگیرد. این مهم در مدل تحلیل مؤلفه ای اهمیت ویژ ه ای دارد؛ و گستره مفهومی یک واژه را منوط به اجزایی محدودتر به نام مؤلفه های معنایی می کند. که با تجزیه و تحلیل آن همانندی و تغایر بین واژه های مرتبط محرز و آشکار می شود. و نقش بی بدیلی درتبیین هم معنایی دارد. این مقاله با کاربست این فرضیه کاربردی معناشناختی، به بررسی ویژگیهای چهار جفت از اسماء حسنای خداوند پرداخته است؛ و اشتراکات و افتراقات هر یک از چهار جفت منتخب را باز می نماید. و شرایط خاص و تمایز محیط زبانی آنها را تبیین و تشریح می کند. بررسی ها حاکی است: از بین اسماء مترادف، یکی می تواند در بافت و محیط زبانی مشخص معنای متناسب با آن بافت را افاده کند. و مشعر به مؤلفه هایی خاص باشد. لذا از یک طرف امکان جابجایی آن اسم با دیگر اسمهای مترادفاتش نیست. و از طرف دیگر همه مؤلفه های یک اسم در یک آیه مراد خداوند است. زیرا ناسازگار با بلاغت قرآن است؛ و باعث انحراف معنایی از مراد متکلم می شود.
۶.

تحلیل مضمون اخبار ناظر به جامعیت قرآن در بخش علم ائمه (ع) به «ماکان و ما یکون» در کتاب الکافی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا علم ما کان و ما یکون جامعیت قرآن الکافی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵ تعداد دانلود : ۲۰
با توجه به فاصله زمانی صدور روایات تاکنون، احتمال جعل و تغییر برخی واژگان احادیث قوت می یابد. لذا باید جهت درک مقصود کلام معصومین (ع)، از الگویی مناسب برای تحلیل و فهم روایات استفاده گردد. این پژوهش با روش «تحلیل محتوا» خوانش جدیدی از روایات ناظر به جامعیت قرآن که مشعر به علم ائمه (ع) به «ما کان و ما یکون» در "الکافی" آمده را ارائه نماید. نتیجه آن که: الف: از مجموع 6 روایت، تنها یک روایت مرتبط با بحث جامعیت قرآن و علم ائمه (ع) بوده که مؤیدات روایی در"الکافی" و بعضی کتب روایی دارد که زنجیروار به یکدیگر متصلند؛ گویی وحدت زمانی، مکانی و صدوری دارند. ب: ماده"علم" و واژه "کتاب" بیشترین فراوانی در این گونه روایات دارد. ج:عامل اصلی صدور این روایات سوق دادن مردم به سمت اهل بیت (ع) در تقابل با رأی و قیاس است؛ که به تدریج طرفداران زیادی یافت.
۷.

بررسی تطبیقی چیستی لوح محفوظ و ویژگی های آن در المیزان و مجمع البیان

تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۱۳۴
لوح محفوظ که در آیات قرآن با عبارات کتاب مبین، کتاب حفیظ، کتاب مرقوم، کتاب مکنون، و امام مبین یاد شده است از واژگان بنیادین قرآن کریم است که چون تنها یک مرتبه در قرآن به کار رفته است؛ سبب وجود اختلاف نظر میان قرآن پژوهان درباره ماهیت و ویژگی های آن، گشته است. در این نوشتار چیستی و ویژگی های لوح محفوظ از نظر دو مفسر کبیر قرآن کریم علامه طبرسی وعلامه سید محمدحسین طباطبایی مورد مداقه قرار گرفته. درباره ماهیت و چیستی لوح محفوظ نظر صاحب المیزان که «لوح محفوظ را مرتبه ای از مراتب وجود قرآن می داند» پسندیده و ارجح به نظر می آید. گرچه سایر اقوال گفته شده نیز، ازاتقان کافی برخوردار است. از ویژگی های لوح محفوظ نیز جامعیت آن را می توان بر سایر ویژگیها برتر دانست چون به نوعی سایر ویژگی ها را در خود دارد. مطالب تحت عنوان «بررسی تطبیقی چیستی لوح محفوظ ویژگی های آن در المیزان و مجمع البیان» به روش تحلیلی و توصیفی به رشته تحریر و تدوین درآمده است.
۸.

سیر تحول تاریخی آراء مفسران درباره اسلوب حذف در فواصل قرآنی

تعداد بازدید : ۱۹۹ تعداد دانلود : ۱۳۲
یکی از شیوه های ایجاد جذابیت و بلاغت برای کلام ایجاد تناسب در آن است. در قرآن کریم هم از این شیوه به نحو گسترده و تأثیرگذاری بهره جسته است. یکی از انواع تناسب که می توان کاربرد گسترده آن را در قرآن دید ایجاد هم آهنگی و تناسب در فواصل آیات است. بااین حال، همواره در سوره های قرآن تناسب فاصله ها مراعات نمی شود. هرجا در قرآن هم آهنگی و تناسب فاصله ها با قواعد و هنجار های لفظی و ادبی آن ها در تضاد بوده، ساختارشکنی روی داده، و فراهنجاری هایی ارائه شده که بر بلاغت و جذابیت سخن افزوده است. از جمله گونه های تغییرات و ساختارشکنی های ادبی، بلاغی و واژگانی قرآن که در فواصل قرآنی هم دیده می شود حذف حرف و کلمه است. این قبیل حذف های قرآن از سده اول هجری مورد گفتگوی ادیبان، مفسران و قرآن پژوهان بوده است. در مطالعه حاضر بنا داریم تفاسیر و کتب علوم قرآن تا سده 13ق را که به اسلوب حذف در فواصل آیات پرداخته اند بازشناسیم و سیر تحول نگرش ها به اسلوب حذف را در آنان بازکاویم. بنا ست از این دیدگاه دفاع کنیم که نگرش ها به اسلوب حذف در این آثار، با توجه به خصوصیات و ویژگی های مشترک در تحلیل و روش تفسیری در دو مرحله کلان قابل دسته بندی است: مرحله تکوین (تا پیش از سده 8ق)، و مرحله توسعه؛ هم چنان که بنا داریم در ضمن این مرور، نگرش ها به کاربرد این اسلوب در قرآن را نیز با نگاهی انتقادی بازخوانیم.
۹.

ارائه الگوی آسیب های اجتماعی فمینیسم اسلامی از منظر آیات قرآنی و احادیث(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۲۰
به موازات تلاش های همیشگی دولت های غربی جهت نفوذ فرهنگی در جوامع اسلامی، از اواخر دهه 1990 موج فمینیسم اسلامی در بسیاری از کشورهای اسلامی به راه افتاده است. ازآنجاکه این نهضت پسوند اسلامی را یدک می کشد سعی بر آن دارد که خود را مجزا از فمینیسم سکولار معرفی نموده و بدین ترتیب جایگاه مناسبی در بین جوامع اسلامی برای خود ایجاد کند. با توجه به این که فمینیسم اسلامی می تواند ابزاری برای تهاجم فرهنگی علیه جامعه ایرانی باشد، پژوهش حاضر باهدف ارائه الگوی آسیب های اجتماعی فمینیسم اسلامی با استناد به قرآن و احادیث معصومین (ع) انجام شده است. رویکرد اصلی مورداستفاده در این تحقیق، تحلیل کیفی نتایج حاصل از مصاحبه با اساتید علوم قرآنی و در ادامه هرمنوتیک متن محور است که در آن با بررسی اسناد مرتبط با فمینیسم اسلامی و همچنین مراجعه به آیات قرآن کریم و احادیث معصومین علیهم السلام نسبت به واکاوی آسیب های فمینیسم اسلامی پرداخته شده است. نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان می دهد که اولاً فمینیسم اسلامی در اساس هیچ تفاوت ماهوی با فمینیسم سکولار غربی ندارد؛ ثانیاً فمینیسم اسلامی با الگوی مجموعه آسیب های فرهنگی-اجتماعی چون تزلزل بنیان خانواده، نفی حجاب و عفاف، سوق دادن اجتماع به سمت جامعه دوجنسی و مهم تر از آن، تضییع جایگاه زن در جامعه همراه است.
۱۰.

بررسی و تحلیل کیفیت عافیت بخشی آموزه های دین (مطالعه موردی دعای ۲۳ صحیفه سجادیه)

تعداد بازدید : ۶۱۰ تعداد دانلود : ۲۶۷
دین از عوامل مهم تأثیرگذار در عافیت و سلامتی است. انسان دین دار خود را تحت حمایت و لطف همه جانبه خداوند می بیند. لذا احساس اطمینان و آرامش و لذت معنوی عمیقی به وی دست می دهد؛ بسیاری از بیماری های روانی و حتی مشکلات جسمی در اثر عدم معنویت است. این دو مهم زندگی را تهدید کرده و سبک آن را دچار تغییراتی می کند. این پژوهش باهدف بررسی و تحلیل کیفیت بخشی آموزه های دین بر اساس دعای 23 صحیفه سجادیه به روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته است. نتیجه این که: قلمرو دین و آموزه های آن سراسر حیات فردی و اجتماعی و دنیوی و اخروی بشر را دربرمی گیرد. دین داری به عافیت جسمی بیشتری می انجامد و سلامت جسم برای فراهم آوردن انواع کمالات روحی و فکری مؤثر است و فرد را از آسیب پذیری در برابر برخی بیماری ها مصون می دارد و از این طریق در حفظ عافیت جسمانی مشارکت می کند. پیروی از آموزه های دین موجب تکامل انسان می گردد و عمل به دستورات آن ضامن عافیت و سلامتی است. دین و آموزه های آن با باورهایی که در مردم ایجاد می کند سبب آرامش انسان شده و در روند عملکرد سیستم ایمنی بدن بسیار مؤثر است، انسان معتقد به آموزه های دینی بیشتر قادر به تحمل درد است و امید به زندگی و تلاش در او بیشتر است؛ و دین و معنویت از طریق ایجاد یک نظام گری مناسب و ایده آل زمینه را برای آرامش روان فراهم می سازد. همچنین دین داری و معنویت در سطح فردی، خشنودی و رضایت از زندگی را به دنبال دارد.
۱۱.

بررسی و تحلیل نقش شکر و وفای به عهد در شاخص های ارزشی تولید و مصرف از منظر قرآن (نگرشی نو به فرهنگ تولید و مصرف)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تولید و مصرف الگوی مصرف الگوی تولید شکرگذاری وفای به عهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۱۶۱
صلاح و فساد هر یک از شئون زندگی در سایر مسائل حیات مؤثر است؛ در اجتماعی که سیاست، فرهنگ، قضاوت، اخلاق و اقتصاد فاسد باشد، دین از فساد مبرا نیست. بازنگری و تحول هدفمند در ساختارهای نظری و عملی اقتصاد در مکتب وحی، منجر به بالندگی بیش از پیش آن شده؛ مصرف را که یکی از مؤلفه های آن است بهینه می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل نقش شکر و وفای به عهد در شاخص های ارزشی تولید و مصرف در قرآن کریم به روش تحلیل محتوا به استخراج شاخص های ارزشی مصرف از قرآن کریم همت گمارده و ثمرات آن را پی جویی نموده است. نتیجه این که: الف) تولیدات انسان در بعد مادی باید با نیت هایی همچون آبادانی و پیشرفت دنیایی، قرب الهی و خدا محوری و . . . همراه باشد؛ و از دایره رضایت خدا خارج نشود. این همان شکر گزاری است که در همه حالات ارزش ذاتی دارد. ب) تولید ومصرف لزوما برای رفع نیاز نیست؛ و این دو فقط مادیات را شامل نمی شود بلکه اعمال انسان، تولیدات او و امکانات دنیا مانند زمان و مکان هم جزء مواد مصرفی انسان هستند و انسان درباره ی کیفیت مصرف آنها باید پاسخگو باشد. ج)تولیداتی که انسان با اعمال روز مره خود بوجود می آورد، ایجادکننده امکاناتی است که در جهان آخرت مورد نیازش است؛ در راستای این نوع تولید، انسان مصرف کننده ی سرمایه و نعمت های الهی است؛ از این رو باید تولیدات انسان در راه وفای به عهد الهی و جلب رضای خداوند باشد.
۱۲.

بررسی تطبیقی دلایل و شیوه های تحمیل باورهای فرهنگی در قرآن کریم و سیره ی خلفای جور (مطالعه ی موردی شیوه های مأمون عباسی)

تعداد بازدید : ۳۰۴ تعداد دانلود : ۱۷۱
هر ائمه معصومین (ع) خلفای برحق پیامبر(ص) هستند که از طرف خداوند برای اداره جامعه و رهبری انسان ها برگزیده شده اند. متاسفانه این خلافت در قالب تشکیل حکومت جز برای حضرت علی(ع) محقق نشد و قبل از حضرت علی(ع) خلفای سه گانه و بعد از آن بزرگوار امویان و عباسیان این منصب الهی را مصادره کردند و هر کدام با شگردها و تکنیک هایی به مقابله با ائمه برخاستند. در زمان امامت امام رضا(ع) مأمون عباسی خلیفه وقت، برای اثبات خلافتش از تکنیک هایی بهره جست که محبوبیت امام را نزد مردم به حداقل برساند و پایه های حکومتش را مستحکم تر کند. این پژوهش با هدف بررسی این تکنیک ها و به روش توصیفی-تحلیلی سامان یافته است و به این نتیجه رسیده که مأمون در تقابل با امام رضا(ع) به جهت حفظ حکومت و قدرت از شگردهای سیاسی، روش های علمی و فرهنگی و اقتصادی استفاده نموده است؛ که اجرای همه ی این برنامه ها و سیاست ها نیاز به ابزاری قدرتمند و اساسی داشت که همان تحمیل باور فرهنگی بر جامعه بود. مطالعه ی این شیوه ها و ابزارها می تواند الگوی کامل و نقشه ی راهی برای جوامع بعد در جهت شناسایی و مقابله با اقدامات حاکمان و صاحب منصبان جور باشد.
۱۳.

بازکاوی پاسخ های شبهه دور در توهم تحریف قرآن

کلیدواژه‌ها: شبهه دور تحریف قرآن کریم استدلال عقلی استدلال کلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۷ تعداد دانلود : ۳۸۶
«دور» به معنای بازگرداندن کلام به نفس کلام است. برخی همچون فخر رازی و آلوسی ذیل آیه «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُون»، استدلال به این آیه برای رد تحریف از دامان قرآن را، از مصادیق دور در کلام دانسته و بیان سخن مزبور را به شیعه نسبت میدهند. درمقابل، متفکران شیعی تلاش زیادی برای پاسخ به این شبهه انجام دادهاند. باوجود قوت برخی پاسخها، هیچیک به طورکامل نتوانستهاند از عهده شبهه مذکور برآیند. هدف پژوهش حاضر، ارائه دفاعی کاملتر و بهتر است. لذا نویسندگان این پژوهش، به روشی تحلیلی به بررسی پاسخها و واکاوی آنها پرداخته و انتقادات وارد بر هریک را مطرح و ردیهای متفاوت از سایرین ارائه کردهاست. از رهرو این بررسی و تحلیل دریافتیم که اولاً، نسبت طرح شبهه دور به شیعه، اتهامی بیش نیست و اندیشمندان شیعه بالاتفاق آن را رد میکنند. ثانیاً، با توجه به تعاریف موجود درباره دور، طرح این شبهه درباره قرآن نوعی سفسطه است و «دور» با هیچ رویکرد و شرایط موضوعیت نداشته و ندارد.
۱۴.

بررسی حدود رفتارهای تعارفی از دیدگاه معصومین (علیهم السلام)

تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۴۲۱
تعارف در فرهنگ ایرانیان به عنوان یک ادب اجتماعی و رفتار پسندیده جایگاه خاصی دارد و نشانه ی احترام است؛ اما گاه از حالت طبیعی خارج و رفتاری مذموم به شمار می رود. میان تمام فرهنگ ها، الگوهای ثابت و مشترکی درزمینه ی آداب معاشرت وجود دارد، اما در عین حال، چگونگی این الگوها در هر فرهنگی تابع نظام ارزش ها و باورها یا «نظام معنایی و نمادین» خاص آن است..قرآن و روایات ،اساس فرهنگ جامعه اسلامی وتعیین کننده ممدوح یا مذموم بودن رفتار است. آنچه درباره تعارف در سیره معصومین (ع) آمده، با آنچه در جامعه متداول است، تفاوت دارد. هدف این پژوهش بابررسی برخی رفتارهای تعارف کونه ی معصومین (ع) به روش توصیفی-تحلیلی تبیین رفتارهای تعارفی در جامعه می باشد. در نتیجه این پژوهش می توان گفت تعارف از جمله رفتارهای مؤدبانه ای است که در سیره معصومین (ع) باهدف احترام و جلب رضایت خداوند، وجود داشته است؛ اما شرط پذیرش و تایید رفتارهای تعارفی در جامعه اسلامی،عدم خلط گناهانی همچون دروغ و نفاق می باشد.
۱۵.

نقد آرای تفاسیر اسلامی و عهد عتیق در داستان حضرت یونس (ع)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم عهد عتیق یونس (ع) ذوالنون صاحب الحوت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۱۲۹
قصه حضرت یونس$از قصص قرآن کریم است که در روایات و تفاسیر قرآن و عهد عتیق آمده است. این مقاله به روش تحلیلی-توصیفی، در صدد تنزیه ساحت قدسی آن حضرت از تهمتهای ناروایی است که در برخی متون آمده است؛ لذا ضمن تأیید اشتراکات، تفاوتهای آن مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. نتیجه اینکه: یونس$ یا اندکی قبل از اینکه عذاب از آن قوم برداشته شود، از قوم خود خشمگین بوده به طرف دریا می رود؛ یا وقتی فهمید که عذاب برداشته شده، به سویشان برنگشت؛ و متوجه توبه قومش نشد. او با اطمینان از اینکه قومش قابل هدایت نیستند مرتکب «ترک اولى» شد و آنها را ترک کرد. اما با توبه مردم، خداوند با خلق صحنه ای اعجازگونه توأم با آزمایش، او را به مقام اجتباء رسانده و در زمره صالحین قرارش می دهد. از معنای «کظم» و «مکظوم» برمی آید که آن حضرت در محل خروج نفس ماهی یا نهنگ زیر سوراخ تنفسی قرارگرفته و با توجه به هوازی بودن نهنگ حضرت می توانسته از هوای بیرون بهره برده و زنده بماند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان