هادی آقایی

اهمیت روز افزون توسعه پایدار در سطح شهرها نشان از جایگاه مهم شهرهای کنونی و لزوم توجه به پویای و تغییرات آن ها در توسعه پایدارکشور ها دارد. بنابراین امروزه در توسعه شهرها، توجه به اصل پایداری هر چه بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. رفع نیاز های کنونی بدون محرومیت نسل های آینده از ضروریات این موضوع است. بنابراین نقش ارزش ها، نگرش ها و رفتارهای فردی که در شکل دهی به سبک زندگی اهمیت دارند در توسعه مؤثر و در تأثیر پذیری از توسعه پایدار مورد تحلیل قرار می گیرند. مطالعه حاضر به دنبال بررسی شاخص های توسعه پایدار شهر با سبک زندگی می باشد، که روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه است. جامعه آماری تحقیق، شهروندان شهر تبریز بودند که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 400 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای آزمون فرضیات پژوهش، از آزمون تی، همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر و مدل ساختاری استفاده شد. یافته ها نشان داد که شاخص توسعه پایدار شهری بر میزان و نوع سبک زندگی مؤثر می باشد، یعنی میزان 28/0=r می باشد. و همچنین ابعاد شاخص های توسعه پایدار شهری (اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، زیست محیطی) با میزان سبک زندگی رابطه دارد که به ترتیب 79/0=r و 54/0 =r و 68/0 =r و 50/0 =r می باشد، یعنی با افزایش و کاهش یکی، دیگری نیز دستخوش تغییر می گرد. و همچنین تحلیل رگرسیونی متغیر شاخص های توسعه پایدار شهری بر سبک زندگی معنادار است، یعنی متغیر شاخص های توسعه پایدار شهری قابلیت پیش بینی سبک زندگی را دارد.

الگوی توسعه پایدار شهری می تواند در شکل های مختلف و بی شماری بسته به تاریخ و منطقه ، فرهنگ ، اقتصاد، اقلیم ، محیط و سیاست نمود پیدا کن. توجه به روند تحولات توسعه نشان میدهد،که به مرور توسعه از حالت تک بعدی به وضعیتی چند بعدی و جامع نگر تکامل یافته همچنین از ج نبه ه ای فنی کاسته شده و بر جنبه های زیست محیطی، اجتماعی و انسانی، اقتصادی افزوده شده است. اینکه شاخصها ، مبنای ارزیابی میزان تحقق اهداف توسعه و ابزاری برای برنامه ریزی درآمده ان د قابل توجه است. از این رو پرداختن به جنبه های نرم افزاری توسعه در تعاملات انسانی و کیفیت زندگی و نوع واکنش های آنان در بسترهای مهم زندگی اجتماعی می تواند تسهیل کننده این امر باشد که تنها پرداختن محض به مسائل سخت افزاری و اقتصادی در حوزه توسعه پایدار شهری نمی تواند جواب گوی مناسب برای برنامه های توسعه ای باشد، به هر حال توجه به رویکرد های توسعه ای پایدار شهری را می توان در مولفه های زیست اجتماعی انسان در جامعه مورد ارزیابی قرار داد، این امر بخصوص در مصرف گرایی افراد می تواند نمود پیدا کند، که در تحقیق حاضر بدنبال کشف و ارزیابی مولفه های مهم اجتماعی در ارتباط با توسعه پایدار در توسعه شهری با رویکرد مصرف گرایی نتایجی بدست آمده عبارت است از تاثیر شاخص های توسعه برمصرف گرایی و وجود رابطه بین ابعاد شاخص های پایداری شهری و مصرف گرایی می باشد.

«ضرورت»، از عناوین ثانویه و قواعد مشهور فقهی و حقوقی است که در غالب ابواب فقهی و بسیاری از مسائل حقوقی کاربرد دارد به طوری که هرگاه شرایط آن محقق شود خواه ناخواه، منطق تقنین، تفسیر و دادورزی را متأثّر از خویش می سازد. این تأثیر به ویژه در حقوق کیفری که به دلیل نظم عمومی، حسّاس و ضربه پذیرش و نیز متدولوژی خاصّش جایگاهی ویژه در میان نظم های خرد و کلان حقوقی دارد، بسیار قابل توجه است؛ چه آن که اصولاً حقوق کیفری به دلیل ضمانت اجراهای شدید و شخص محور خود، رو به کمینه گرایی دارد و حدوث ضرورت در حوزه حقوق کیفری نیز مانع از توسعه ضمانت اجراهای کیفری می گردد و باید در پرتو اصل حدّاقلی شدن حقوق کیفری تفسیر گردد؛ از اینرو، به جهت اهمیّت بالای این بحث نوشتار حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر داده های کتابخانه ای به بحث از حدود و ثغور و ملاکات و شرایط حاکم بر قاعده ضرورت در قانون مجازات اسلامی جدید پرداخته و نشان داده است که بهره گیری از این قاعده کاملاً مبتنی بر منطق و روح حاکم بر حقوق کیفری است و همین امر، بکارگیری آن را در حقوق کیفری، به مراتب ساده تر از پذیرش و إعمال آن در حوزه های دیگر حقوقی و از جمله مسئولیّت مدنی می گرداند. بر این اساس، پیشنهاد می شود که در خصوص تأثیر اضطرار بر حقوق مسئولیّت مدنی با احتیاط بیشتری گام برداشته شود و از اینرو، تأثیر آن محدود به موارد مصرّح قانونی و به ویژه مسئولیّت های مدنی مبتنی بر تقصیر گردد.

این پژوهش با رویکرد اسلامی و با تأکید بر قرآن کریم و نهج البلاغه و بررسی متون اسلامی به شناسایی مؤلفه های فرهنگ دینی و ارتباط آن با سلامت سازمانی می پردازد. تحقیق از نظر هدف، کاربردی، و از جهت روش گردآوری داده ها ترکیبی است که بخش کیفی آن با روش تحلیل محتوای کیفی و بخش کمّی آن با روش توصیفی همبستگی انجام شد. واحد تحلیل در بخش کیفی، کلمات و مضمونها بود و در بخش کمّی تمامی کارکنان و مدیران دانشگاه ایلام به عنوان جامعه انتخاب شدند که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان (1997) و شیوه نمونه گیری تصادفی ساده، 140 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در بخش کیفی از ابزار فیش برداری و روش شناسه گذاری و در بخش کمّی از دو پرسشنامه محقق ساخته فرهنگ دینی با 18 گویه و پرسشنامه استاندارد سلامت سازمانی لایدن و کلینگل (2002) با 31 گویه استفاده شد. در گام نخست، با تمرکز روی کلیدواژه ها و نشانگرهای مرتبط با مفاهیم فرهنگ دینی، 177 نشانگر شناسایی شد و پس از پالایش 53 نشانگر، 18 خرده مؤلفه، و 3 مؤلفه اصلی به دست آمد که با عناوین معیارهای تخصصی، معیارهای ارزشی و معیارهای مکتبی نامگذاری شد. در نهایت تأثیر مستقیم فرهنگ دینی بر متغیر سلامت سازمانی با استفاده از الگویابی معادلات ساختاری آزمون شد و میزان ضریب تاثیر برابر با 51 درصد بدست آمد که به لحاظ آماری این تأثیر مثبت، معنادار و متوسط است.

تغییرات فراوانی از لحاظ کمّی و کیفی در سرماییه فرهنگی افراد جامعه به وقوع پیوسته است، به طوری که بسیاری از نظریه پردازان و جامعه شناسان از آن به منزلیه عاملی قدرتمند در تعیین روابط اجتماعی و نیز منبع مهمی در تعیین ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی یاد کرده اند. از سوی دیگر تعهد اجتماعی به منزلیه پیش شرط اساسی در راستای رسیدن به سلامت اجتماعی و فرهنگی مطرح است. هر اندازه افراد در جامعیه مدنی شرکت کنند و تعهد مدنی بالایی داشته باشند، بهتر می توانند در تعیین سرنوشت خود و جامعه ایفای نقش کنند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر سرماییه فرهنگی بر تعهد اجتماعی شهروندان و نیز سنجش میزان سرماییه فرهنگی و تعهد اجتماعی شهروندان بررسی شد. روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه است. جامعیه آماری این پژوهش، شهروندان شهر تبریز که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 400 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای آزمون فرضیات پژوهش، از آزمون t، همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده شد. یافته های پژوهش به این صورت است که سرماییه فرهنگی با میزان تعهد اجتماعی شهروندان رابطیه مستقیم و مثبت دارد، یعنی با افزایش یکی، دیگری نیز افزایش می یابد و همچنین تحلیل رگرسیونی تأثیر متغیر سرماییه فرهنگی بر تعهد اجتماعی معنادار است، یعنی تعهد اجتماعی قابلیت پیش بینی با ابعاد سرماییه فرهنگی را دارد و سایر نتایج از ابعاد متغیر ها نیز بیانگر تأثیرات چشمگیر سرماییه فرهنگی بر تعهد اجتماعی شهروندان است.