امان الله سلطانی

زمینه و هدف: ا ضطراب اجتماعی یکی از ناتوان کننده ترین اختلالات اضطرابی است که در زندگی شخصی، تعاملات اجتماعی، زندگی حرفه ای، و سایر ابعاد زندگی فرد، سازش نایافتگی ایجاد می کند. در این ارتباط پژوهش حاضر با هد ف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش شفقت به خود، تحمل پریشانی، و تنظیم هیجان در دانش آموزان با اختلال اضطراب اجتماعی انجام شده است. روش: در این پژوهش از روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه استفاده شد. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر متوسطه مبتلابه اختلال اضطراب اجتماعی شهر تهران در زمستان 1395 بودند که از بین آنها تعداد 60 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 30 نفرِ آزمایش و گواه جایدهی شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل چهار پرسشنامه استاندارد اضطراب اجتماعی (کانور و همکاران، 2000)، شفقت به خود (نوربالا، 1392)، تحمل پریشانی (سیمون و همکاران، 2005)، و تنظیم هیجان (گارنفکس و همکاران، 2001) بوده است . برنامه درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش در 8 جلسه برای گروه آزمایش انجام شد. در پایان داده های به دست آمده با آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره و چندمتغیره تحلیل شدند. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش در کاهش اضطراب اجتماعی و افزایش شفقت به خود، افزایش تحمل پریشانی، و تنظیم هیجان دانش آموزان تأثیر داشته است. همچنین نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که میزان تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش اضطراب اجتماعی (288/817 F= ، 0/535= η ، 0/05 p< )، افزایش شفقت به خود کلی (149/196 F= ، 0/62= η ، 0/05>p ) ، تحمل پریشانی کلی (352/88 = F ، 0/56= η ، 0/05>p ) ، و تنظیم هیجان (185/842 F= ، 0/57= η ، 0/05>p ) معنادار بوده است. نتیجه گیری: بر اساس یافته های حاصل از این پژوهش می توان گفت در درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به دانش آموزان آموخته می شود که به جای اجتناب فکری و عملی از افکار و موقعیت هایی که در در جمع با آنها روبرو می شوند با افزایش پذیرش روانی و ذهنی نسبت به تجارب درونی، با اضطراب اجتماعی مقابله کنند. همچنین رویارویی فعال و مؤثر با افکار و احساسات، تغییر نگاه نسبت به خود، و بازنگری در ارزش ها و اهداف زندگی را می توان از عوامل اصلی مؤثر در روش درمان پذیرش و تعهد دانست.

زمینه: وجود تفاوت های فردی یادگیرندگان در ابعاد و سبک های مختلف از عوامل تأثیرگذار بر یادگیری است. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سبک های یادگیری کلب با ترجیحات فکری در دانشجویان دانشگاه فرهنگیان کرمان انجام شد . روش: طرح پژوهش از نوع طرح های همبستگی است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل تمامی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه فرهنگیان استان کرمان مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 1396- 1397 بودند. حجم نمونه 346 دانشجو (238 پسر و 108 دختر) بود که به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش عبارت بودند از پرسشنامه ی سبک های یادگیری کلب (1985) و پرسشنامه ی سنجش ترجیحات فکری ندهرمان (1980 ). داده ها با استفاده از روش های آماری نظیر فراوانی، میانگین، انحراف معیار و ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد رابطه بین سبک مفهوم سازی انتزاعی با ربع A و ربع D قوی، مثبت و معنادار و با ربع C متوسط، مثبت و معنادار است اما با ربع B معنادار نیست. رابطه بین سبک تجربه عینی با ربع C قوی، مثبت و معنادار، با ربع D متوسط، مثبت و معنادار است. اما با ربع B و ربع A معنادار نیست. رابطه بین سبک مشاهده تأملی با ربع A قوی، مثبت و معنادار، با ربع B و با ربع C متوسط، مثبت و معنادار است اما با ربع D معنادار نیست ( P<0.01 ). نتیجه گیری: لذا می توان نتیجه گیری کرد، با آگاه کردن دانشجویان از سبک های یادگیری و ترجیحات فکری شان می توانند موفقیت تحصیلی بیشتری کسب کنند .

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه کارکردهای اجرایی(، بازداری پاسخ، توجه پایدار و حافظه فعال)در دانش آموزان دارای ناتوانی یادگیری نارسانویسی با همتایان عادی انجام شده است. روش: این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع علی-مقایسه ای است. جامعه مورد مطالعه آن شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطه ابتدایی با و بدون ناتوانی یادگیری در شهر مشهد است. بر این اساس 30 نفر از دانش آموزان مقطع ابتدایی مرکز ناتوانی های یادگیری منطقه تبادکان شهر مشهد به صورت نمونه هدفمند انتخاب و با 30 نفر از دانش آموزان عادی مقایسه شدند. برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش از آزمون عملکرد پیوسته و خرده مقیاس حافظه ارقام وکسلر استفاده گردید. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیری(مانوا) تحلیل شدند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که کودکان دارای اختلال ناتوانی نارسانویسی نسبت به کودکان عادی عملکرد ضعیف تری در کارکردهای اجرایی(زمان واکنش، بازداری پاسخ ، توجه پایدار و حافظه فعال) دارند. و تفاوت معنی داری بین دو گروه وجود داشت. نتیجه گیری: به نظر می رسد این ضعف منجر به مشکلاتی در تصمیم گیری و عدم قضاوت مناسب، مشکلات با نوآوری ها و تغییر، حواس پرتی و مشکلات در جنبه های مختلف حافظه می شود

پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش ویژگی های شخصیتی و جمعیت شناختی در پیش بینی نگرش به ازدواج سفید انجام گرفت. روش پژوهش همبستگی از نوع پیش بینی بود و جامعه ی آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان که در سال تحصیلی 96 - 95 مشغول به تحصیل بودند که تعداد آن ها 14850 نفر بود که با توجه به جدول مورگان نمونه ای 375 نفری به صورت در دسترس انتخاب گردیدند. ابزار پژوهش پرسشنامه ی ویژگی های شخصیتی نئو (فرم کوتاه) و پرسشنامه ی محقق ساخته ی نگرش به ازدواج سفید بوده است. برای تجزیه تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی و از نرم افزار آماری SPSS 22 استفاده گردید و نتایج تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد که ویژگی های شخصیتی و جمعیت شناختی نقش معنی داری در پیش بینی نگرش به ازدواج سفید داشتند. این دو متغیر در کنار هم 7% نگرش به ازدواج سفید را تبیین می کنند. نتایج تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد که روان نژند گرایی، گشودگی و خوشایندی و همچنین پیش بینی کننده های نگرش به ازدواج سفید هستند، اما وضعیت درآمدی، برون گرایی و وظیفه شناسی و مؤلفه سن ازدواج سفید را پیش بینی نمی کنند. نتایج تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد که روان نژند گرایی، گشودگی و خوشایندی و همچنین پیش بینی کننده های نگرش به ازدواج سفید هستند، اما وضعیت درآمدی، برون گرایی و وظیفه شناسی و مؤلفه سن ازدواج سفید را پیش بینی نمی کنند. نتایج تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی درباره پیش بینی نگرش به ازدواج سفید از طریق مؤلفه های ویژگی های شخصیتی نئو و همچنین از طریق مؤلفه های جمعیت شناختی سن و میزان درآمدنشان داد که روان نژند گرایی با ضریب رگرسیون 16% ، گشودگی با ضریب رگرسیون 14% و خوشایندی با ضریب رگرسیون 19% پیش بینی کننده های نگرش به ازدواج سفید هستند؛ اما وظیفه شناسی با ضریب رگرسیون 1% ، برون گرایی با ضریب رگرسیون 4%، سن با ضریب رگرسیون 7% و میزان درآمد با ضریب رگرسیون 11% نگرش به ازدواج سفید را پیش بینی نمی کنند.

از آنجا که عوامل مؤثر بر سبب شناسی اختلال یادگیری خاص بسیار کم مورد توجه قرار گرفته است، ضرورت شناسایی و مطالعه کنش های اجرایی در اختلال یادگیری خاص بیشتر احساس می شود. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش مهارت های عصب روان شناختی(انتقال، بازداری، بروزرسانی، عملکرد پیوسته و برنامه ریزی- سازماندهی) در پیش بینی عملکرد یادگیری دانش آموزان ناتوان یادگیری بود. پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی است. به همین منظور تعداد 116 دانش آموز ناتوان یادگیری مقطع ابتدایی با روش نمونه گیری تصادفی با استفاده از آزمونهای هوش کودکان و کسلر، ریاضی کی مت، آگاهی واج شناختی، اختلال نگارش انتخاب شدند. ابزارهای اندازه گیری مؤلفه های عصب روان شناختی کنش های اجرایی در این پژوهش عبارتند از: آزمون ویسکانسین، تکلیف پیچیده استروپ، آزمون برج لندن، آزمون حافظه فعال و آزمون عملکرد پیوسته. برای بررسی توان پیش بینی عملکرد تحصیلی از طریق متغیرهای مستقل پژوهش و تبیین واریانس عملکرد تحصیلی از مدل ساختاری لیزرل استفاده شد. نتایج نشان داد که از میان کارکردهای اجرایی، متغیر بازداری پاسخ و حافظه فعال سهم بیشتری در پیش بینی عملکرد تحصیلی دانش آموزان ناتوان یادگیری در حوزه خواندن، نوشتن و ریاضی دارند. کارکردهای اجرایی بازداری پاسخ، حافظه فعال به عنوان یک فعالیت شناختی در یادگیری خواندن، نوشتن و ریاضیات ضروری است. بنابراین توجه به ظرفیت و کارایی حافظه فعال و بازداری پاسخ یادگیرندگان بر کارامدی فرآیند آموزش و طراحی و ارائه مواد آموزشی که هدف نهایی همه آنها ایجاد، گسترش یا تسهیل یادگیری است، اثرات مثبت می گذارد.

زمینه و هدف : یکی از تبیین های اساسی و جدید در درمان ناتوانی های یادگیری خاص، مدل کنش های اجرایی است. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش کنش های اجرایی (انتقال، بازداری، به روز رسانی، عملکرد پیوسته، و برنامه ریزی- سازمان دهی) در پیش بینی عملکرد یادگیری دانش آموزان با ناتوانی یادگیری خاص بود. روش: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان مقطع ابتدایی پایه اول تا ششم مبتلابه ناتوانی یادگیری خاص شهر مشهد در سال تحصیلی 95-96 بودند. تعداد 116 دانش آموز از جامعه مذکور با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزارهای اندازه گیری مورد استفاده در این پژوهش شامل آزمون ویسکانسین (هیتون و همکاران، 1993)، تکلیف پیچیده استروپ (استروپ، 1935)، آزمون برج لندن (شالیس، 1982)، آزمون حافظه فعال (وکسلر، 2003)، و آزمون عملکرد پیوسته (رزولد و همکارانش، 1956) بود.  برای بررسی توان پیش بینی عملکرد تحصیلی از طریق متغیرهای کنش های اجرایی از مدل ساختاری لیزرل استفاده شد.  یافته ها: نتایج نشان داد مدل با داده های پژوهش، برازش مناسبی دارد. نتایج تحلیل ساختاری نیز نشان داد که از میان کنش های اجرایی، متغیر بازداری پاسخ و حافظه فعال سهم بیشتری در پیش بینی عملکرد تحصیلی دانش آموزان با ناتوانی یادگیری در حوزه های خواندن، نوشتن و ریاضی دارند (01/0 ≥ p ).  نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر، کنش های اجرایی بازداری پاسخ، حافظه فعال، و انعطاف پذیری ذهنی به عنوان فعالیت های شناختی مورد نیاز در یادگیری خواندن، نوشتن، و ریاضیات ضروری هستند که باید در برنامه های آموزشی و توان بخشی این دانش آموزان مورد توجه قرار گیرد.

: اختلال حساب- نارسایی تحولی یک اختلال یادگیری است که بر کسب دانش در مورد اعداد و حساب در کودکان با هوش بهنجار و آموزش مناسب تأثیر می گذارد. هدف این پژوهش در گام نخست مقایسه کنش های اجرایی حافظه کاری دیداری- فضایی، توانایی برنامه ریزی و سازمان دهی، در دانش آموزان مبتلا به اختلال حساب- نارسایی تحولی و عادی و بود. جامعه آماری این پژوهش را دانش آموزان پسر اول تا پنجم ابتدایی شهر مشهد در سال تحصیلی 96- 95 تشکیل دادند. از این جامعه دو گروه 16 نفری به عنوان نمونه به روش سهمیه ای انتخاب شدند. این روش ترکیبی از روش خوشه ای و در دسترس می باشد. گروه اول شامل 16 دانش آموز حساب- نارسا از بین 2383 دانش آموز 12 دبستان نواحی2 و 6 مشهد به عنوان ناحیه های منتخب نواحی در دو سطح برخوردار (ناحیه های 3 ، 4 و 6) و غیر برخوردار (ناحیه های 2،1 ، 5 و7) در طی چند مرحله انتخاب شدند. سپس بر اساس فهرست وارسی تشخیصی اختلال ریاضی- IV DSM ، تست هوش ریون رنگی کودکان و مصاحبه بالینی ، گروه نهایی برگزیده شدند . گروه دوم شامل 16 دانش آموز بهنجار از همان کلاسها انتخاب شدند. سپس خطای محاسبه از طریق آزمون استاندارد شده حساب شلو (دارای سه مؤلفه فهم عدد، تولید عدد و محاسبه عدد) و کنشهای اجرایی با آزمونهای حافظه کاری دیداری- فضایی بلوکهای تپنده کورسی، برج لندن سنجیده شدند. نتایج حاصل با استفاده از آزمونهای آماری توصیفی و استنباطی شامل آزمونهای تحلیل کوواریانس چند متغیری، تحلیل واریانس چند متغیری تحلیل شد. نتایج نشان داد که توانایی حافظه کاری دیداری- فضایی کودکان مبتلا به حساب- نارسایی تحولی به طور معناداری کمتر از کودکان بهنجار بود. در مورد کنشهای برنامه ریزی و سازمان دهی تفاوت معناداری پیدا نشد. رابطه بین برخی مؤلفه های کنش اجرایی برنامه ریزی و سازمان دهی  با نمره درصد خطا معنادار بود. همچنین از سه مؤلفه آزمون حساب، فهم عدد و تولید عدد در دو گروه تفاوت معناداری با هم داشتند. به ظور کلی کنشهای اجرایی در مفهوم جدید حساب- نارسایی تحولی به میزان اختلال ریاضیات مؤثر نیستند. همچنین کنش اجرایی حافظه کاری دیداری- فضایی به عنوان عامل تأثیر گذار در این اختلال محسوب می شود و بهبود کلی این کنش در رفع خطاها مؤثر است.

مقدمه: هدف این پژوهش بررسی رابطه کارکرد های اجرایی بازداری پاسخ و حافظه کاری با سطح رشد تئوری ذهن دانش آموزان ابتدایی است. روش:  روش پژوهش حاضر همبستگی است. جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه دانش آموزان عادی دبستانی شهر مشهد است که در سال تحصیلی 96-95 در مدارس شهرستان مشهد مشغول به تحصیل بودند. نمونه پژوهش شامل 180 نفر بود. که به شیوه همتاسازی بر اساس سن، جنسیت و پایه تحصیلی به صورت تصادفی خوشه ای از مدارس عادی شهر مشهد انتخاب شدند. بزارهای گردآوری داده ها در این پژوهش عبارت بودند از فرم 38 سؤالی نظریه ذهن موریس و همکاران، آزمون استروپ و حافظه کاری وکسلر. داده ها با روش همبستگی برای فرضیات پژوهشی و رگرسیون خطی برای سؤال پژوهش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند برای بررسی توان پیش بینی توانش های نظریه ذهن از طریق متغیرهای مستقل پژوهش و تبیین واریانس تئوری ذهن از تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که روابط مثبت و معنی داری بین کارکردهای اجرایی بازداری پاسخ و حافظه کاری با سطح رشد نظریه ذهن وجود دارد. همچنین بازداری پاسخ و حافظه کاری توانایی پیش بینی سطح رشد تئوری ذهن را دارند. نتایج نشان داد که از میان کارکردهای اجرایی، متغیر حافظه کاری سهم بیشتری در پیش بینی توانش های نظریه ذهن دارد. نتیجه گیری: به طور کلی کنش های اجرایی به خصوص حافظه کاری و بازداری پاسخ نقش تعیین کننده ای در پیش بینی و تحول توانمندی های ذهنی انسان من جمله توانش های نظری ذهن دارند. بهبود این کنش ها منجر به درک شناخت بیشتر اجتماعی در انسان می شود. بنابراین توجه به ظرفیت و کارآیی حافظه کاری یادگیرندگان بر کارآمدی فرآیند آموزش و طراحی مواد آموزشی که هدف نهایی همه آن ها ایجاد، گسترش یا تسهیل عملکردهای شناختی است، اثرات مثبت می گذارد.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش پایگاه هویت تحصیلی و جهت گیری هدف در پیش بینی راهبردهای فراشناختی یادگیری خودتنظیمی بود. بدین منظور 155 نفر از دانشجویان سال اول مقطع کارشناسی دانشگاه های دولتی شهر بیرجند در سال تحصیلی 95-1394 به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای؛ انتخاب شدند. مشارکت کنندگان پرسش نامه هویت تحصیلی واس و ایساکسون (2008)؛ مقیاس جهت گیری هدف میدگلی (1998) و پرسش نامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری پنتریچ و دی گروت (1990) را تکمیل نمودند. روایی صوری پرسش نامه ها با استفاده از نظر متخصصان تائید گردید و ضریب آلفای کرونباخ برای هویت تحصیلی (0/80)، جهت گیری هدف (0/93) و راهبردهای انگیزشی برای یادگیری (0/86) به دست آمد. تحلیل نتایج با استفاده از آزمونهای آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی و با استفاده از نرم افزار spss صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که رابطه مثبت معناداری بین متغیرهای پایگاه هویت تحصیلی و جهت گیری هدف (32%) با متغیر ملاک راهبردهای فراشناختی یادگیری خودتنظیمی وجود دارد و مقدار بتا (0/526) برای متغیر پیش بین جهت گیری هدف نشان داد که ضمن تأثیر متغیر هویت تحصیلی بر یادگیری خودتنظیمی، متغیر جهت گیری هدف می تواند پیش بینی کننده ی قوی تری برای راهبردهای فراشناختی یادگیری خودتنظیمی باشد. در بررسی خرده متغیرها نیز نتایج نشان داد که در کنار مؤلفه هویت تحصیلی موفق (38%) به عنوان پیش بین قوی راهبردهای فراشناختی یادگیری خودتنظیمی؛ جهت گیری هدف تسلط یاب (8%) نیز می تواند گرایش به استفاده از این راهبردها را تبیین نماید.