محمد ویسی

دیوان سنایی سرشار از انواع تقابل هایی است که حاصل بیان مفاهیم عرفانی متضادی چون عقل و نفس، جان و تن، ملک و ملکوت و ... است. آنچه به سنایی در نمایش این تقابل ها و به ویژه نیمه روحانی شان یاری می رساند، نماد است. سنایی با ترکیب تقابل و نماد، ساختارهایی از تقابل های نمادین می آفریند و از آن ها در جهت بیان آن دسته از تقابل های عرفانی استفاده می کند که در نظر او برجسته تر هستند. این مقاله در پی تبیین رابطه نماد با تقابل های اصلی و ساختاری در دیوان سنایی است. در این جستار تلاش می شود انواع تقابل های عمده و محوری در دیوان سنایی روشن شود؛ تقابل هایی که می توان آن ها را کلان تقابل نامید و سایر تقابل ها به گونه ای با این تقابل های مرکزی مرتبط می شوند. افزون بر این در مقاله حاضر نقش نماد در بیان این تقابل ها و سازکار تبیین و تفسیر نظام های تقابلی توسط نماد در دیوان سنایی روشن می شود. نتایج این تحقیق نشان می دهد نمادها در دیوان سنایی ساختاری منسجم و منظم دارند و غالباً بر محور یک تقابل اصلی شکل می گیرند و بنیادی ترین تقابل ها در ذهن سنایی تقابل اصل و فرع و گفتمان زهد و رندی است که هرکدام زیرمجموعه هایی دارند و به شکلی ساختارمند به یکدیگر پیوندخورده اند و درهم تنیده اند.

نماد که در شعر نمودی از آفرینشگری شاعر است، با وارد کردن امکان دستیابی به چند مدلول در متن، راه را بر تأویل های گوناگون می گشاید و به پویایی متن یاری رسانده و امکان راهیابی به معناهای پنهان را در آن تقویت می کند. سنایی که در ادب پارسی به عنوان پایه گذار شعر نمادین عرفانی شناخته می شود، با آگاهی از گنجایش ناچیز زبان عرفی در گزاردن اندیشه های قدسی، در سروده های خود نماد را به خدمت گرفته و بدین سان افزون بر گسترش ظرفیت زبان و روا ساختن بیان معانی ژرف عرفانی، وجه زیبایی شناختی شعر خویش را نیز برتری بخشیده است. سنایی مبتکر بسیاری از نمادها به ویژه در حوزه قلندری، تغزلی و اسطوره ای است و این یادگار ماندگار در شیوه نمادگرای شعر عرفانی فارسی تأثیری بسزا گذاشته است. بدینسان با وجود آنکه شعر سنایی نخستین گام های شعر نمادین عرفانی در ادب فارسی است، نماد در دیوان او جایگاهی برجسته دارد. حال، پرسش این پژوهش این است که نماد و نمادپردازی در دیوان سنایی چه کارکردهایی دارد. نتایج به دست آمده روشن می سازد که کارکردهای نماد در دیوان سنایی را می توان در چهار حوزه کارکرد سیاسی- اجتماعی، کارکرد عرفانی و معرفتی، کارکرد روان شناختی و کارکرد زیبایی شناختی طبقه بندی کرد. سنایی در حوزه های گوناگون شعر خود با به کار گرفتن نمادهای مناسب اهداف یادشده را در شعر خویش پی گرفته است.

حکیم سنایی غزنوی به گواه آثارش شاعری دوستدار اهل بیت: و معتقد به ولایت ایشان است. موضوع ولایت، وصایت و حقانیت امام علی7 بارها و به شیوه های مختلف بلاغی در اشعار سنایی بازتاب یافته است. انتخاب نوعی ویژه از بلاغت و آرایش کلام در شعر سنایی، با هدف او از سرودن این اشعار که همانا نمایش حقانیت و ولایت امام علی7 است، پیوندی مستقیم دارد. در این جستار از میان شیوه ها و رویکردهای بلاغی با روش توصیفی _ تحلیلی، دو شگرد بلاغی به کاررفته در اشعار سنایی که معنای مورد نظر او را برجسته تر و مؤکد ساخته است، بررسی و تحلیل می شود. نتایج این تحلیل نشان می دهد که در اشعار سنایی، از میان انواع شیوه های بلاغی، حصر و قصر و تقابل و تمثیل که سنایی آن ها را به شکل تقابل های تمثیلی نیز به کار می برد، به جهت ایجاد تناسب میان صورت ادبی و معنا و مفهوم متن، برجسته تر از انواع دیگر شگردهای بلاغی است. این پژوهش روشن می سازد که استفاده سنایی از این شگردهای بیانی، متناسب با عقیده او در باب ولایت امام علی7 است و باعث گردیده تا او عقیده خویش را درباره حقانیت و منزلت ایشان با وضوح و قاطعیتی بیش تر به مخاطب القا کند و میان صورت و محتوای شعر خود پیوندی معنادار برقرار سازد.

مثبت اندیشی نوعی بینش امیدوارانه وخوش بینانه به خود، خدا و مجموعه هستی است. بر اساس سند تحول بنیادین، یکی ازاهداف عالی آموزش وپرورش تربیت نیروی شاداب و امیدواراست. متون کلاسیک ادبیات فارسی به ویژه مثنوی مولوی سرشار از اندیشه های مثبت و امیدوارانه است. ازاین رو دراین جستار بر اساس نظریهروانشناسی مثبت گرا، مثبت اندیشی از سه منظر کلی بررسی شده است، پس از تفسیر و تحلیل هر کدام از این شاخصه ها، روابط میان این سه عنصر بررسی و برای هر کدام شواهدی از مثنوی ذکر شد. این پژوهش به روش تحلیلی و توصیقی با ذکر اسناد کتابخانه ای صورت گرفته است و جامعه آماری آن مثنوی معنوی مولوی است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که با توجه به غنای فرهنگی مثبت اندیشی، مولفان کتاب های درسی باید نسبت به گنجاندن متونی با مضامین سازگار با روانشناسی مثبت گرا و سازگار با اهداف سند تحول بنیادین در منابع آموزشی اهتمام داشته باشند.

هدف از این پژوهش، شناسایی و تدوین مولفه های جامعه شناختی تربیت ورزشی با رویکرد نظام مند نظریه داده بنیاد است. پژوهش از نوع کیفی و بر پایه پارادایم تفسیری می باشد. در این راستا با مصاحبه های نیمه ساختاریافته صورت گرفته با 20 نفر از خبرگان حوزه های جامعه شناسی، مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی داده های کیفی جمع آوری گردید، که ملاک اتمام مصاحبه ها اشباع نظری بود. داده های کیفی با مجموعه ای از کدگذاری های باز، محوری و انتخابی مورد تحلیل قرار گرفت و براساس کدهای تولید شده مدل پارادایمی تربیت ورزشی تدوین شد. اعتبار نتایج در دو بخش، تاییدپذیری و اعتبارسنجی مورد بررسی قرار گرفت، تاییدپذیری (ارزیابی چند تن از متخصصان خارج از فرایند پژوهش، با بازبینی و اصلاح) و فرایند اعتبارسنجی به وسیله ارزیابی مشارکت کنندگان در تحقیق مورد تائید واقع شد. براساس نتایج، مدل تربیت ورزشی علاوه بر شرایط علی(همکاری، سازگاری، مخالف و توافق)؛ عوامل زمینه ای (فردی و اجتماعی) و عوامل مداخله گر (زیرساخت فیزیکی و آموزشی) را نیز در تربیت ورزشی مهم می داند، که در نهایت پیامدهایی همچون کاهش شکاف میان دو واژه تربیت بدنی و ورزش شده است.

مطالعه پرخاشگری در محیط های ورزشی و در بین ورزشکاران موضوعی است که تحقیقات زیادی را در زمینه مدیریت ورزشی، در طی دهه های اخیر به خود اختصاص داده است. هدف از این پژوهش بررسی نقش ترتیب تولد بر میزان پرخاشگری ورزشکاران رشته های تیمی و انفرادی بود. تحقیق از نوع توصیفی بوده و جامعه آماری آن شامل تمامی دانش آموزان شرکت کننده در مسابقات قهرمانی آموزشگاههای کشور در سال1389 (535 نفر) است که از میان آنها تعداد 327 نفر، به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده و به چهار گروه (فرزندان اول خانواده، فرزندان دوم، سوم، چهارم و به بعد) تقسیم شدند. از پرسشنامه استاندارد باس و پری (1992) استفاده شد که روائی صوری(نظرمتخصصین) و پایایی آن به تأئید رسید( آلفای کرونباخ 89/0r= ). برای آزمون فرضیه ها از روش آماری ANOVA استفاده شد. یافته ها نشان داد، در میزان پرخاشگری کلامی بین ترتیب تولد های مختلف در ورزشکاران رشته های انفرادی تفاوت معنی داری وجود دارد(017/0 p ). به طور کلی می توان گفت ترتیب تولد رابطه معنی داری با میزان پرخاشگری رشته های انفرادی دارد.