آرش نصر اصفهانی

  بررسیِ نظرات گروهی از نخبگان حوزه سیاست گذاری فرهنگی نشان می دهد نوعی ابهام و عدم شفافیت در شناساییِ چالش های فرهنگیِ جامعه، چگونگی فرایند سیاست گذاری فرهنگی و نقش دولت در این فرایند وجود دارد؛ این ابهام و عدم شفافیت خود را در محتوای سیاست ها، انتظارات از آن ها و نتایج شان نشان می دهد؛ واقعیتی که حوزه سیاست گذاری فرهنگی را در معرضِ تحولات و نزاع های سیاسی و ناهمسویی ها در اجرا و ارزیابیِ برنامه ها قرار می دهد. در این مقاله، ابتدا تفاوت های بینِ ابهام و عدم شفافیت به مثابه انتخابی آگاهانه برای سیاست گذاران و ابهام و عدم شفافیت درنتیجه شرایط ساختاری شرح داده می شود. سپس، پیامدِ این تفاوت ها از نظر انواع سیاست هایی که در حوزه سیاست گذاری فرهنگی ایجاد می شود و چگونگیِ شکل گیریِ عدم توافق درباره این سیاست ها و مشروعیت و منطقِ انتخابِ آن ها به بحث گذاشته می شود و در نهایت تلاش خواهد شد با ارجاع به یافته های پژوهش انجام شده و ادبیات نظری موجود، خطوط کلی یک چارچوب نظری برای تحلیلِ عدم شفافیت و ابهام در سیاست گذاری فرهنگی ترسیم شود.

احساس رضایت از زندگی و عوامل مؤثر بر آن، از موضوعات مورد توجه محققان در شاخه های مختلف علمی بوده است. در میان عوامل مختلف، به باورها و اعمال مذهبی به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار بر ارزیابی مثبت از شرایط زندگی پرداخته شده است. بر همین اساس، این تحقیق به بررسی ارتباط میان رضایت از زندگی و سطح دینداری در جامعه ایران می پردازد. با استفاده از داده های موج سوم پیمایش ملی ارزش ها و نگرش های ایرانیان، اثر متغیرهای توکل به خدا، پایبندی به نماز و حضور در مسجد، به عنوان مؤلفه هایی از دو بعد اعتقادی و مناسکی (فردی و جمعی) دینداری بر میزان احساس خوشبختی افراد به وسیله مدل رگرسیونی مطالعه شد. نتایج نشان می دهد میزان احساس خوشبختی در ایران، در میان شیعیان و اهل تسنن تفاوتی ندارد. به علاوه یافته های مدل های رگرسیونی بیانگر آن است که در سطح ملی، هر سه متغیر توکل به خدا، پایبندی به نماز و حضور در مسجد، با دینداری رابطه مستقیم و معنادار دارند. در نمونه کوچک تر استانی (استان تهران)، چنین رابطه ای تأیید نمی شود و متغیرها ارتباط معناداری با احساس خوشبختی نشان نمی دهند. این اختلاف در یافته ها ممکن است ناشی از محدودیت های آماری یا نداشتن شناخت لازم از نحوه ارتباط میان دینداری و احساس رضایت از زندگی در جامعه ایران باشد.

هدف این مقاله، شناسایی امکانات و موانع موجود در دسترسی اتباع افغانستانی به خدمات آموزشی و تأثیر سیاست های کنونی بر جامعه ایران است. برای جمع آوری اطلاعات با 116 نفر از اتباع افغانستانی ساکن شهر تهران در قالب مصاحبه های نیمه ساختاریافته مصاحبه شده است. نتایج نشان می دهد: آن دسته از اتباع افغانستانی که به صورت قانونی در ایران زندگی می کنند، اگرچه منع قانونی برای تحصیل ندارند، با موانعی چون فقدان توان مالی پرداخت شهریه، مقاومت مردم محلی، الزام به ترک کشور پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه یا عدم امکان اشتغال با مدرک تحصیلی روبرو هستند. اتباع غیرمجاز نیز در مدارس دولتی امکان ثبت نام ندارند و تعداد محدودی از آنها در قالب مدارس خودگردان تحصیل می کنند. با توجه به حضور پرتعداد مهاجران قانونی و غیرقانونی افغانستانی در ایران و تداوم مهاجرت به ایران، پیامدهای منع کودکان آنها از تحصیل متوجه جامعه ایرانی خواهد بود. شکل گیری نسلی کم سواد و کم مهارت و سرخورده از جامعه ایران می تواند حتی برای امنیت ملی کشور مخاطره آمیز است.

گسترش شرکت های هرمی در دهه 1380 یکی از پدیده های اجتماعی جالب توجه در ایران بوده است. هدف این مقاله، شناسایی علل تداوم و گسترش فعالیت این شرکت ها بر اساس بررسی تجربه فعالان شرکت کوئست در ایران در یک پژوهش کیفی است. اطلاعات این تحقیق از مصاحبه های عمیق با 31 نفر از فعالان کوئست و همچنین تحلیل محتوای کتاب ها و فیلم های پرکاربرد در مباحث آموزشی کوئست به دست آمده است. نتایج نشان می دهد: تغییر نگرش افراد به موفقیت، شغل و درآمد، یکی از عوامل مهم در تداوم فعالیت اعضا بوده است. همچنین علاوه بر ساختار سلسله مراتبی کوئست که روابط افراد را در مجموعه ها تنظیم می کرده، مجموعه باورهای مشروعیت بخش قدرتمند در قالب فعالیت های جمعی و گروهی، انگیزه و انرژی لازم برای فعالیت اعضا را به وجود می آورده است.

دهیه 1380 را باید دهیه فعالیت گستردیه شرکت های هرمی در ایران دانست. هدف این مطالعه، بیان بخشی از علل رشد و فراگیری آن با توجه به شیوه های اقناع سازی و بررسی تجربیه افراد از زمان فعالیت در آن است. بر اساس روش کیفی، اطلاعات تحقیق از مصاحبه با 31 نفر از افرادی که سابقیه فعالیت در کوئست را داشته اند به دست آمده است. نتایج نشان می دهد که از شیوه های مختلفی برای جلب افراد به این شبکه استفاده می شده است؛ اعتمادسازی بر اساس روابط خانوادگی یا دوستانه مهم ترین شیوه بوده است. تحقیق حاضر نشان می دهد، فعالیت در کوئست علاوه بر مسائل و آسیب های اجتماعی متعدد و جدی ناشی از آن، به ویژه به واسطیه آموزش های کاری، برای بسیاری از افراد تجربیه مثبت و آموزنده نیز به همراه داشته است. در نهایت بر اساس یافته ها، پیشنهادهایی برای استفادیه سیاست گذاران از تجارب حاصل از گسترش این پدیده در ایران بیان شده است.

در این مطالعه، موضوع تعامل میان رهبری جنبش ها با بدنة اجتماعی آن ها با توجه به حوادث پس از انتخابات در سال 1388 در ایران بررسی شده است. برای این کار، از رویکرد تحلیل چارچوب استفاده شده که در سال های اخیر در بررسی جنبش های اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است. این رویکرد به اهمیت چارچوب های تفسیری در قابل فهم کردن وضعیت موجود برای مخاطبان جنبش و تأثیر آن بر توان بسیج گری رهبری جنبش می پردازد. نتایج تحقیق از تحلیل محتوای کیفی متن سخنرانی ها و بیانیه ها در یک دورة دو ساله به دست آمده است. نگارندگان در این مقاله، چارچوب بندی رهبری جنبش قبل و بعد از انتخابات را به سه دورة مجزا تقسیم و ویژگی های هر مرحله را بیان کرده و بر این اساس، نتیجه گرفته اند که پویش های درونی جنبش در طی رخدادهای اجتماعی، رهبران را نیز دچار تغییر می کند و چارچوب بندی آن ها را از وضعیت موجود تحت تأثیر قرار می دهد.

در این تحقیق سطح ترس از جرم شهروندان در یکی از محله­های تهران با تدوین مدل علّی آزمون شده است. نظریه های سرمایة اجتماعی، بی سازمانی اجتماعی و بزه دیدگی برای انتخاب متغیرها و تدوین مدل پژوهش جهت علت­یابی ترس از جرم در محله های شهری، انتخاب شدند. داده ها از یک نمونة تصادفی 386 نفره از ساکنان محلة جنت آباد شمالی به وسیلة پرسش نامه جمع­آوری شده است. مدل نظری پژوهش پس از جمع آوری اطلاعات با استفاده از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارAMOS آزمون شده و مدل نهایی برازش شده است. تحلیل چندمتغیرة انجام شده درحدود 57 درصد از واریانس متغیر وابسته، یعنی ترس از جرم، را تبیین می­کند. یافته­های تحقیق نشان می­دهد بی­نظمی در محله مهم ترین تبیین کنندة ترس از جرم در محلات شهری است. تجربة بزه­دیدگی و رضایت از محله نیز تأثیر چشمگیری بر سطح ترس از جرم شهروندان دارند. نتایج این تحقیق ارتباط میان تعلق به شبکه های حمایت اجتماعی و اتخاذ تدابیر حفاظتی را با سطح ترس از جرم شهروندان تأیید نمی­کند.

کارتن خوابی پدیده ای است که سابقه زیادی در کشور ما ندارد و در چند سال اخیر توجه عمومی را به خود جلب کرده است. این مطالعه با روش تحقیق کیفی و با استفاده از رویکرد "مسیر بی خانمانی" به جستجوی علل و ریشه های کارتن خوابی در شهر تهران پرداخته است. داده های این تحقیق از مصاحبه های عمیق با سی و دو کارتن خواب مرد شهر تهران بدست آمده و با استفاده از روش تئوری مبنایی مراحل کار تدوین و نتایج تحلیل شده اند. نتایج نشان می دهد سه مساله مهم اعتیاد به مواد مخدر، ناتوانیهای جسمی و روانی و عدم تطابق با محیط پس از مهاجرت از عوامل تسهیل کننده ورود افراد به مسیر بی خانمانی هستند.