امیرمحمد کلابی

امروزه موفقیت و عدم موفقیت بنگاه ها در ایجاد مزیت رقابتی وابسته به عوامل محیطی است، که برای ورود به بازارهای بین المللی این نکته از اهمیت دوچندانی برخوردار می باشد. رقابتی بودن صنعت محصولات تند مصرف و افزایش شدت رقابت در این صنعت که صنعتی رقابتی در عرصه بین المللی است، شرکت ها را ترغیب به استفاده از نوآوری برای کسب مزیت رقابتی نموده است. بدین منظور پژوهش حاضر با هدف طراحی مدلی جهت ایجاد مزیت رقابتی با استفاده از متغیرهای سرعت نوآوری، تخریب خلاق، آشفتگی بازار و شدت رقابت در صنعت محصولات تند مصرف و بررسی اثر تعدیلگری تخریب خلاق در رابطه سرعت نوآوری و مزیت رقابتی در این صنعت انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شرکت های برتر فعال در صنعت محصولات تند مصرف است که توسط سازمان مدیریت صنعتی رتبه بندی و معرفی شده اند. نمونه آماری نیز 84 شرکت می باشند که به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است که پایایی آن با میزان آلفای کرونباخ 96/0 تایید شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش کمی، مدل یابی معادلات رگرسیون، رویکرد پی ال اس و نرم افزار اسمارت پی ال اس نسخه 2 صورت گرفت. نتایج نشان داده است که آشفتگی بازار و شدت رقابت به ترتیب با ضرایب 25/0 و 23/0 به صورت غیرمستقیم بر ایجاد مزیت رقابتی تاثیر مثبت و معنادار دارند. سرعت نوآوری و انعطاف پذیری عملیاتی نیز به ترتیب با ضرایب 41/0 و 29/0 به صورت مستقیم باعث ایجاد مزیت رقابتی می شوند. همچنین متغیر تخریب خلاق رابطه سرعت نوآوری و مزیت رقابتی را با ضریب 26/0 به صورت مثبت تعدیل می کند.

با توجه به ویژگی های پویای صنعت رسانه و بازار محصولات رسانه ای، تحولات بیرونی و درونی این صنعت بسیار بالا هستند و سازگاری با این تغییرات از جمله نیازهای مدیریت است. نوسازی استراتژیک کارآفرینانه عاملی است که به موفقیت بلندمدت سازمان و چگونگی بهره برداری از فرصت های محیطی کمک خواهد کرد.پژوهش حاضر از لحاظ هدف توسعه ای-کاربردی و از لحاظ روش دارای رویکردی آمیخته اکتشافی است که باهدف طراحی مدل مفهومی نوسازی استراتژیک کارآفرینانه در سازمان های رسانه ای انجام شده است. جامعه پژوهش در بخش کیفی 17 نفر از مدیران ارشد سازمان های رسانه ای و متخصصان دانشگاهی هستند که سابقه فعالیت در حوزه رسانه را دارا بوده اند و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و به صورت گلوله برفی انتخاب شدند. جامعه آماری بخش کمی پژوهش را نیز مدیران، کارشناسان، خبرگان و فعالان سازمان های رسانه ای تشکیل می دهند که با استفاده از فرمول کوکران برای جامعه نامعین تعداد 384 نفر از آن ها به عنوان نمونه آماری از طریق روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در مرحله کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته و در مرحله کمی پرسشنامه محقق ساخته است. برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی روش تحلیل محتوا و برای داده های کمی از روش تحلیل عاملی به کمک نرم افزارهای معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد تمامی ابعاد و مولفه های نوسازی استراتژیک کارآفرینانه در سازمان های رسانه ای مورد تأیید واقع شدند و عوامل موثر بر نوسازی استراتژیک کارآفرینانه به ترتیب چابکی استراتژیک، ایجاد قابلیت های سازمانی، کشف و بهره برداری از فرصت های محیطی، هم آفرینی ارزش و بازطراحی در مدل کسب وکار می باشد.

تیم های نوآور در اقتصاد کشورها نقش مهمی جهت ایجاد ارزش افزوده در اقتصاد ایفا می کنند. به همین دلیل مورد توجه سرمایه گذاران زیادی هستند به طوری که بسیاری از آن ها به جای سرمایه گذاری بر ایده ها بر روی تیم های نوآور سرمایه گذاری می کنند. این پژوهش با هدف طراحی و ارائه چارچوب مفهومی جهت ارزش گزاری تیم های استارت آپی و نوآور انجام شده است. پژوهش از لحاظ هدف توسعه ای- کاربردی، از نظر ماهیت اکتشافی و از نظر گردآوری داده ها آمیخته از نوع اکتشافی می باشد. جامعه ی پژوهش در بخش کیفی 17 نفر از مدیران و صاحبنظران شرکت های سرمایه گذاری، سرمایه گذاران و کارآفرینان باتجربه و موفق بوده و جامعه آماری بخش کمی را نیز 360 نفر از مدیران و کارشناسان شرکت های سرمایه گذاری و کارآفرینان موفق تشکیل می دهند که از میان آن ها 178 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها در مرحله کیفی مصاحبه و در بخش کمی پرسشنامه می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کیفی با روش تحلیل محتوا و در بخش کمی نیز از طریق تحلیل عاملی تاییدی صورت گرفته است. با جمع بندی ادبیات نظری و تجزیه و تحلیل داده ها، معیارهای ارزش گزاری تیم های نوآور در سه بُعد مکمل انسجام تیمی، یکپارچگی گروهی و شایستگی های فردی طبقه بندی می شوند که 12 مولفه ی مجزا و 80 شاخصِ تایید شده، این معیارها را تشکیل می دهند.

پژوهش حاضر شناسایی و طراحی مولفه های موثر بر پایداری مدل های کسب وکارِ رشد و ثبات یافته در صنعت ICT  می باشد. در این پژوهش چارچوب پژوهشی آمیخته اکتشافی (کیفی-کمی) انتخاب شده است. نمونه ی آماری مرحله کیفی 9 نفر از مدیران شرکت های حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات که شرکت آن ها در چرخه عمر کسب وکار به مرحله رشد و ثبات رسیده و نمونه آماری مرحله کمی نیز 277 نفر از مدیران و کارشناسان و خبرگان این حوزه در میان 270 شرکت منتخب از 960 شرکت حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، می باشند. ابزار گردآوری داده ها در مرحله کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته و در مرحله کمی پرسشنامه محقق ساخته است. برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی روش تحلیل محتوا و برای داده های کمی از روش تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی به کمک نرم افزارهای معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد تمامی ابعاد و مولفه های مدل پایداری مورد تایید واقع شدند و عوامل موثر بر پایداری مدل کسب وکار به ترتیب نوآوری، خلق ارزش مشترک، رهبری مشارکتی، عوامل اقتصادی و حاکمیت شرکتی می باشند.

شیوع ویروس کووید 19 درجهان و تأثیر آن بر صنعت گردشگری، اهمیت نوسازی استراتژیک کارآفرینانه برای ادامه فعالیت شرکت ها در این صنعت امری حیاطی مبدل کرده هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل موثر بر نوسازی استراتژیک کارآفرینانه در دوران پسا کرونا می باشد؛ بنابراین از منظر هدف توسعه ای -کاربردی است و رویکردی کیفی و همچنین از منظر گردآوری داده ها توصیفی-پیمایشی است. این پژوهش در دو فاز صورت گرفته که در فاز اول با استفاده از روش فراترکیب 23 مقاله از 142 نمونه مورد بررسی دقیق قرارگرفته و داده ها براساس تحلیل محتوا، کدگذاری شده است. بر اساس مطالعات انجام شده و داده های به دست آمده پروتکل های مصاحبه طراحی و با ده نفر از خبرگان در این صنعت انجام شد و با روش کدگذاری باز، محوری مورد تحلیل قرار گرفت. بر اساس یافته ها: خلاقیت و نوآوری، منابع انسانی، رهبری و قابلیت ها و راهکارهایی کاربردی جهت تسهیل نوسازی استراتژیک کارآفرینانه در این دوران ارائه گردید.

امروزه بهترین راه پویایی برای مقابله با تغییرات محیطی که باعث ایجاد شکاف عمیق بین نیازهای کشور و عملکرد شرکتها میشود، بازطراحی مدلهای کسب و کار است. با توجه به اهمیت بازطراحی مدلهای کسب و کار در کسب مزیت رقابتی و افزایش عمر شرکتها، هدف این پژوهش شناسایی آمیخته بازطراحی مدلهای کسب و کار با رویکرد کارآفرینی سازمانی میباشد. رویکرد این پژوهش کیفی و پژوهش بر حسب هدف توسعهای است. نمونه آماری شامل 13 نفر از مدیرانی است که تجربه کارآفرینی در شرکتهای فعال در صنعت گردشگری را داشتهاند. ابزار گردآوری دادهها، مصاحبه میباشد که به منظور تجزیه و تحلیل دقیق دادهها، شیوه تحلیل محتوا اتخاذ شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که 4 مؤلفه اصلی آمیخته بازطراحی مدل کسب و کار شرکتها با تمرکز بر فرایندها، ساختاراصلی و براساس مدل سوددهی، در چارچوب 4Cs عبارتند از: فرهنگ سازمانی، مسئولیت اجتماعی شرکتی، خلق ارزش مشترک و ظرفیتها.

علی رغم تاکید بر مفهوم نوسازی استراتژیک بعنوان یکی از ابعاد اصلی کارآفرینی سازمانی، تحقیقات این حوزه تلاشی برای مفهوم پردازی و بافت پردازی آن مطابق با بافت کارآفرینی سازمانی ننموده اند. لذا مسأله اصلی پژوهش حاضر بافت پردازی و بعبارتی شناخت گستره مفهوم، توالی وقایع، شیوه های کنش و روابط مابین، و مفهوم پردازی و بعبارتی شناخت چیستی و چگونگی مفهوم نوسازی استراتژیک مطابق با ادبیات کارآفرینی سازمانی و توسعه مفهوم نوسازی استراتژیک کارآفرینانه است. جهت نیل به این هدف راهبرد پژوهشی کیفی موردی اکتشافی و مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته با 9 تن از فعالان سازمان های برجسته صنعت کاشی و سرامیک، به منظور پی بردن به معنایی افراد ذی ربط در بافت مربوطه به این مفهوم نسبت می دهند اتخاذ شده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شده و در نهایت یافته ها حاکی از آن است که مفهوم نوسازی استراتژیک کارآفرینانه در صنعت کاشی و سرامیک دربردارنده شش زیر مقوله فرعی "تشخیص/کشف/خلق فرصت ها"، "پویایی در نوسازی قابلیتها"، "نوسازی اهداف و کارکردهای سازمانی"، "بیش فعالی در بهره برداری از فرصت ها و ارتقا سطح نوآوری"، "رصد مداوم بازار"، و " پذیرش عدم اطمینان به عنوان یک پدیده دائمی" است.

پژوهش حاضر با درک اهمیت شناخت و به خصوص الگوی پیچیدگی شناختی در فرایند تصمیم گیری کارآفرینانه به شناسایی ابعاد اثرگذار بر سطح پیچیدگی شناختی کارآفرینان تصمیم گیرنده، می پردازد. رویکرد پژوهشی در این تحقیق، روش آمیخته است. روش پژوهش در بخش کیفی، راهبرد گروه های کانونی و در بخش کمّی، توصیفی- پیمایشی می باشد. نمونه آماری در گروه کانونی اول، کارآفرینان برتر ایران در سال 1388-1389، در گروه کانونی دوم، خبرگان و اساتید حوزه کارآفرینی و تصمیم گیری، و در بخش کمی، کارآفرینان برتر استان تهران در دو سال نامبرده هستند. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه های کانونی نیمه ساختاریافته و در بخش کمّی پرسشنامه، محقق ساخته بود. در تجزیه و تحلیل داده های کیفی از روش تحلیل محتوا و در بخش کمی از شاخص های آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده گردید. نتایج بیانگر آن است که الگوی پیچیدگی شناختی کارآفرینان تصمیم گیرنده به واسطه برهم کنش سه شاخص تصاویر شناختی، ساختارهای دانشی و نقشه های ادراکی شکل می گیرد و ابعاد تأثیرگذار بر سطح پیچیدگی شناختی آنها شامل دو بعد شخصیتی و محیطی است که شاخص های بعد شخصیتی عبارتند از: تحمل ابهام، مخاطره پذیری، خودباوری، تمایل به شناخت و هوش هیجانی و شاخص های بعد محیطی عدم قطعیت، پیچیدگی محیط، پراکندگی اطلاعات و ابهام در قلمرو مسأله هستند.

این پژوهش، با درک نقش و اهمیت فرایند تصمیم گیری کارآفرینانه و با توجه به ضعف مطالعات پیشین در پرداختن به بعد کیفیِ این مقوله به مفهوم پردازی فرایند تصمیم گیری کارآفرینانه در کسب و کارهای کوچک و متوسط کارآفرین می پردازد. بدین منظور با به کارگیری راهبرد کیفی مطالعه موردی به بررسی موضوع یادشده در میان کارآفرینان برتر سال 1388پرداخته شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که فرایند تصمیم گیری کارآفرینانه درکسب و کارهای کوچک و متوسط کارآفرین با تکیه بر راهبردهایی متشکل از جستجوی اطلاعات، شناسایی راهکارهای تصمیم گیری موجود و ممکن، بررسی و ارزیابی موقعیت شرکت به لحاظ محیطی، ارزیابی ریسک موجود در هر یک از راهکارهای تصمیم، رویارویی با مشکلات و تنگناها و بررسی پیشنهادهای سایرین، به کارگیری تجربه و دانش شخصی، و تکیه بر شهود و جهت گیری های ذهنی اتخاذ می گردد.