فاطمه امامی

فاطمه امامی

مدرک تحصیلی: کارشناس ارشد مطالعات زنان، دانشگاه الزهرا

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۳ مورد.
۱.

عناصر داستانی حکایتِ زن پارسا در الهی نامه عطار

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و ادب سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۱۰

کلیدواژه‌ها: عطار نیشابوری عناصر داستانی الهینامه زن پارسا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۳۴۹
«زن پارسا» عنوان نخستین حکایت از نخستین مقالت از نخستین مثنوی عطار ـ الهینامه ـ است. داستانی که با سیصد و نه بیت، سومین حکایت طولانی، پس از حکایت «شیخ صنعان» و «رابعه» در مثنوی های عطار محسوب می شود. داستانی که با نقد و بررسی آن می توان به زوایایی از هنر داستان پردازی عطار دست یافت. این مقاله بر آن است تا با تحلیل عناصر داستانی حکایت زن پارسا و بررسی شگرد های آشنایی زدایی در آن به بخشی از «بوطیقای قصه پردازی عطار» بپردازد. مهم ترین نکات تحلیلی، بیان تبار شناسی داستان و بررسی عناصر داستانی چون: زاویه دید، شخصیت و شخصیت پردازی و طرح و پی رنگ، زبان، لحن داستان و درون مــایة داستان است که سبب دستیابی به نتایج مهم این پژوهش شده است.
۲.

بررسی رابطه بین خلّاقیّت سازمانی، استرس شغلی و انگیزش پیشرفت با تعهد سازمانی پرستاران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات روانشناختی دوره هشتم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: پرستار انگیزش پیشرفت تعهد سازمانی استرس شغلی خلاقیت سازمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱۰ تعداد دانلود : ۱۸۴۲
هدف این پژوهش بررسی رابطه خلّاقیّت سازمانی، استرس شغلی و انگیزش پیشرفت با تعهد سازمانی پرستاران بود. روش انجام پژوهش، توصیفی-همبستگی و جامعه آماری نیز کلیه پرستاران بیمارستان های تبریز بود (23 بیمارستان). از این جامعه به طور سهمیه ای 300 نفر پرستار زن و مرد برای مطالعه انتخاب شدند. برای سنجش متغیرها از پرسشنامه های تعهد سازمانی مودای و پورتر، استرس شغلی وندردوف، خلّاقیّت تورنس و انگیزش پیشرفت استیرز و برون استین استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون گام به گام و تحلیل واریانس چندمتغیره به کار رفت. تحلیل داده ها نشان داد که خلّاقیّت سازمانی، استرس شغلی و انگیزش پیشرفت به خوبی توانستند تعهد سازمانی پرستاران را پیش بینی کنند. بین خلّاقیّت سازمانی و انگیزش پیشرفت رابطه مثبت پیدا شد در حالیکه بین خلّاقیّت سازمانی و استرس شغلی و بین انگیزش پیشرفت و استرس شغلی رابطه منفی به دست آمد. هم چنین مستخدمان رسمی در مقایسه با مستخدمان قراردادی تعهد سازمانی بیشتری را نشان دادند. با توجه به اینکه افزایش تعهد سازمانی باعث ارتقای کیفیّت کار در سازمان های کشور مخصوصاً بیمارستان ها می شود و از آنجایی که افزایش خلّاقیّت سازمانی و انگیزش پیشرفت و کاهش استرس شغلی با افزایش تعهد سازمانی کارکنان همراه است، تقویت انگیزه پیشرفت، ایجاد شرایط ظهور خلّاقیّت و برنامه های کاهش استرس، باید به طور جدی مدنظر مسئولان بیمارستان ها قرار گیرد.
۳.

ساختار معنایی الهی نامه عطار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی سال نهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۳۰

کلیدواژه‌ها: ساختار معنایی عطار نیشابوری الهی نامه شبکة منسجم لفظی ـ معنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷۲ تعداد دانلود : ۲۶۰۰
تفکر اصلی عطار در الهی نامه در قالب پیرنگی منعکس شده است که در آن روح به عنوان پدر همراه با اطوارش به صورت شش پسر، در قالب بیست و دو مقاله و صد و هشتاد و دو حکایت، هفت شهر عشق را می پیماید و مراحل تکامل را پشت سر می گذارد. این پژوهش تلاش دارد تا الگوهای مورد نظر عطار را در شیوة ساختارمند اثر در ارتباط دقیق لفظ و معنا، با به دست دادن شواهدی از متن ذکر کند؛ قوانینی که در چهار سطح کلی به صورت یک شبکة منسجم لفظی ـ معنایی، منطق درونی اثر را مشخص می سازند. با یک نگاه محققانه می توان دریافت که عطار در سراسر اثر به این الگوها پایبند است؛ گویا این شیوه برای بیان تفکر اصلی او در الهی نامه به صورت خط یا رشته ای در خلال اثر کشیده شده است و موقعیت های مهم داستان را به هم پیوند می دهد.
۴.

ساختار منسجم آغاز حکومت در شاهنامه فردوسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادب حماسی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: فردوسی شاهنامه ساختار منسجم آغازحکومت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹۶ تعداد دانلود : ۹۷۹
شاهنامهدر عین تعدد و گستردگی منابع، به صورتی منظم ومنسجم در یک کلّ یگانه و یک پارچه سروده شده است. انعکاس این انسجام و یک پارچگی را در پنجاه دوره حکومتی در کلّ اثر می توان مشاهده کرد. دوره های پادشاهی  از ساختاری هم آهنگ و مشترک برخوردار است. محقق با این فرض که آغاز حکومت در شاهنامهدارای ساختاری یک پارچه و یک سان است به روش تحلیلی و تطبیقی به بررسی و تطبیق این دوره های پادشاهی پرداخته است. برآیند حاصل از پژوهش نشان می دهد که ساختار آغاز حکومت ها در شاهنامهاز هشت الگوی مشترک پیروی می کند. سعی فردوسی در اثر پای بندی و استواری به این الگوهاست. گویا این شیوه برای بیان تفکّر اصلی شاهنامهبه صورت خط یا رشته ای در خلال اثر کشیده شده و موقعیّت های مهم را به هم پیوند داده است. این الگوها عبارت اند از:1- بر تخت نشستن پادشاه؛ 2- مجلس آراستن؛ 3- سخن رانی کردن؛ 4- منشور حکومت پادشاه؛ با نام یزدان آغازکردن؛ 5- فرّه ایزدی داشتن؛ 6- آفرین خواندن بزرگان پادشاه را؛ 7- مدّت حکومت پادشاه.
۵.

بررسی سیطره جنسیت بر زندگی اجتماعی تبدیل خواهان جنسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره هشتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 145 - 173

کلیدواژه‌ها: تبدیل خواهی جنسی تغییر جنسیت روش زمینه ای سیطره جنسیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۲ تعداد دانلود : ۴۵۴
تبدیل خواهی جنسی اختلالی در هویت جنسی به شمار می آید. تبدیل خواهان جنسی خود را به گروه جنس مخالف متعلق می دانند، از وضعیت جنسی-بدنی خود راضی نیستند و می کوشند با استفاده از هورمون ها و عمل های جراحی، خود را به وضعیت دلخواه نزدیک کنند. هدف این مقاله «بررسی ابعاد سیطره جنسیت بر زندگی تبدیل خواهان جنسی» است. برای این منظور، با دوازده نفر از این افراد (شش نفر زن به مرد و شش نفر مرد به زن) مصاحبه عمیق ساختاریافته صورت گرفت و نتایج با نظریه زمینه ای با استفاده از جداول کدگذاری داده ها تحلیل شد. یافته های این پژوهش شامل سه تم اصلی و چهل ویک تم فرعی است. عبارت های معنایی تم های اصلی به دست آمده شامل واکنش خانواده در برابر تبدیل خواهی جنسی، نمود بیرونی تبدیل خواهی در آینه کنش متقابل اجتماعی و تجربه «داغ ننگ» به دلیل تبدیل خواهی جنسی است. مقایسه نتایج دو گروه از تبدیل خواهان، بیان کننده سیطره جنسیت بر هر دو گروه از آنان به شکلی متفاوت است؛ تبدیل خواهان MtF فشار اجتماعی بیشتری از FtM دارند: دخترسرشتان با طرد اجتماعی و بایکوت مالی بیشتری مواجهند؛ زیرا پذیرش «مردی که می خواهد زن شود» به مراتب دشوارتر است از پذیرش «زنی که می خواهد مرد شود». بدین ترتیب شرم آور تلقی شدن رفتارهای یک تبدیل خواه در میان دخترسرشتان بیشتر گزارش شده است؛ زیرا دربردارنده از دست رفتن «مردانگی مورد افتخار» است که می توان آن ها را نوعی بازتولید گفتمان «مردسالاری» تلقی کرد.
۶.

مبارزه با خرافات در پند اهل دانش و هوش به زبان گربه و موش شیخ بهایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۹ بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۱ 157 - 176

کلیدواژه‌ها: شیخ بهایی پند اهل دانش متصوفه مبارزه با خرافات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۶ تعداد دانلود : ۶۳۹
شیخ بهایی در اثر خود "پند اهل دانش و هوش به زبان گربه و موش" که داستانی است رمزی تمثیلی به مبارزه با خرافات می پردازد. هدف از این مقاله بررسی این اثر شیخ بهایی از دیدگاه خرافات است. به اعتقاد نگارنده شیخ بهایی در این اثرغیر مستقیم به مبارزه با خرافه های مرسوم در زمان خود بخصوص در میان متصوفه  پرداخته است. او در این اثر جوانان را به توجه به عقل و دوری از خرافات هدایت می کند. سعی نگارنده در این مقاله یافتن افکار خرافی و طبقه بندی آن و در پایان آشنایی با تفکر زمان وی و  اهل تصوف و انحراف متصوفه از اسلام و مبارزه غیر مستقیم با این گونه تفکراست. تلاش وی برای توجه مردم و جوانان به عقل و عقل گرایی است که احتمالا در زمان او رو به افول بوده است.
۷.

ارزیابی سازمان ها بر اساس مدل تعالی EFQM با استفاده از منطق نوتروسوفیک (مورد مطالعه: صنعت بانکداری ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: چشم انداز مدیریت صنعتی سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۴ 121 - 136

کلیدواژه‌ها: ارزیابی صنعت بانکداری مدل تعالی EFQM منطق رادار منطق نوتروسوفیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۹ تعداد دانلود : ۱۸۰
ازآنجاکه ارزیابی مدل های تعالی، به ویژه مدل تعالی EFQM، با رویکرد منطق رادار مبتنی بر قضاوت ذهنی ارزیابان است و در فضای عدم قطعیت رخ می دهد، هدف پژوهش حاضر ارزیابی دقیق تر سازمان ها بر اساس مدل تعالی EFQM با استفاده از منطق نوتروسوفیک در صنعت بانکداری است تا مقادیر برآوردی ارزیابی را به روشی دقیق تر انجام دهد. در این پژوهش ارزیابی سازمان بر اساس مدل تعالی EFQM با استفاده از منطق نوتروسوفیک که یک منطق سه ارزشی در فضای عدم قطعیت است، صورت گرفت. ابتدا یک ابزار ارزیابی برای سنجش با منطق نوتروسوفیک طراحی شد. روایی سازه و محتوای پرسشنامه به دلیل استفاده از چارچوب مدل تعالی  EFQMدر طراحی آن و همچنین تأیید خبرگان حوزه ارزیابی، قابل قبول بوده و پایایی آن با روش دستیابی به مشابهت نظر خبرگان و اتفاق نظر آنان بر پایا بودن پرسشنامه تأیید شد؛ سپس سازمان های منتخب که شامل سه بانک دولتی، خصوصی و شبه دولتی بود با استفاده از این ابزار توسط گروه ارزیابان منتخب جایزه ملّی تعالی سازمانی ارزیابی شدند و درنهایت مقایسه ای بین نتایج این ارزیابی با منطق رادار صورت گرفت. بنا بر نظر خبرگان ارزیابی جایزه ملّی تعالی EFQM و همچنین محاسبات انجام شده، ارزیابی سازمان های مورد مطالعه با رویکرد منطق نوتروسوفیک دقیق تر از ارزیابی با رویکرد منطق رادار است.
۸.

سیمرغ سهروردی و نشانه-معنا شناسی سیّال

نویسنده:
منبع: شفای دل سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۶ 49 - 64

کلیدواژه‌ها: سهروردی صفیر سیمرغ هدهد سیمرغ نشانه معناشناسی سیال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۰ تعداد دانلود : ۳۸۲
«هدهد سیمرغ شده» سهروردی، برای نشانه شدن از مسیر پر پیچ و خم دال های زبان می گذرد و زیر تأثیر آن ها مدلول های جدیدی می آفریند. در گفتمانی که سهروردی از «هدهد سیمرغ شده» به دست می دهد، ما با گونه ای نشانه ای روبه رو هستیم که نه در جایگاه پرنده، که در جایگاه های متعدّد دیگری، بروز می کند که بررسی آن ما را به حوزه ساختار جانشینی زبانی وارد می کند. نگارنده در این مقاله، در پی آن است تا با روش تحلیلی-توصیفی به کارکردهای گفتمانی و فرهنگی، گذر از فضایی فیزیکی- کنشی به فضایی نمادین و استعلایی و تبیین ویژگی های نشانه-معنا شناسی داستان «صفیر سیمرغ» از سهروردی بپردازد. «هدهد» در نظام جانشینی به کار گرفته شده در گفتمان سهروردی، بر اثر تأثیر نوسانات مدلولی، آرام آرام از عنوان پرنده یا مرغ، فراموش شده، به نشانه ای معنادار تبدیل می شود؛ در حقیقت، «هدهد» در کنار «هدهد» بودن، همه چیز هست. چنین عملیاتی را که امکانِ گذر از گونه ای دالی به گونه ای مدلولی متکثّر و استعلایی را فراهم می سازد، سیر تکاملی نشانه در زبان می نامیم.
۹.

تأثیر حماسه ملی و میهنی ایران در اشعار اقبال لاهوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادب حماسی سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۶ 117 - 131

کلیدواژه‌ها: حماسه اقبال ملی میهنی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۵ تعداد دانلود : ۳۸۰
علامه محمد اقبال لاهوری از شاعران نام دار و برجسته پاکستان است که نقشی بسزا در دفاع از ارزش های ملّی و آزادی خواهی در پاکستان و شبه قارّه و بویژه در قلمرو زبان و در پیروی از گران مایگان فرهنگ و ادب ایران و معارف اسلامی دارد و چشمه زلال اندیشه وطنی وی همواره در جوش و خروش بوده است و این شوریدگی ملّی و آیینی را در قالب زبان فاخر فارسی و اندیشه های بلند فرهنگ ایرانی، ناموس اخلاقی و شرف دینی خود می دانست. در این مقاله که از روش کتاب خانه ای و فیش برداری از کتاب ها، مقاله ها، فرهنگ لغات، مجله ها، دانش نامه ها و دیوان شاعران و هم چنین نرم افزارها، از جمله نرم افزار لغت نامه ها استفاده شده، کوشش نگارندگان بر آن بوده است که تأثیر پذیری این گوینده پر آوازه را از فرهنگ فاخر ایرانی و معارف ارزش مند اسلامی نشان دهد.
۱۰.

بازتاب جغرافیای وطن در ادبیّات منظوم کلاسیک و معاصر فارسی

نویسنده:
منبع: شفای دل سال چهارم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۷ 85 - 100

کلیدواژه‌ها: شاعران کلاسیک شاعران معاصر وطن جغرافیای ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۳۵۰
از آن جا که اشعار مربوط به جغرافیای وطنی و سرزمین، جزء پیکره یک اجتماع و ملّت محسوب می شود، می توان گفت محتوای اشعار شاعران وطن دوست دربرگیرنده موضوعاتی است که به نوعی با مؤلّفه های جغرافیایی گره خورده است. شاعران در دوره های گوناگون پیوسته از ابراز عشق به میهن، سروده های بسیاری خلق کرده اند که قابل توجّه و تأمّل است. در این پژوهش سعی شده با تأکید بر شعر چند تن از شاعران ادبیّات کلاسیک و معاصر، به ویژه شاعرانی که به وطن ابراز عشق کرده اند، به چگونگی بازتاب مؤلّفه های جغرافیایی در ادبیّات شاعرانه آن ها توجّه گردد. نتایج حاکی از آن است که ناصرخسرو، سعدی، حافظ به عنوان شاعران کلاسیک و منوچهر آتشی، اخوان ثالث، علی معلّم و شهریار به عنوان شاعران معاصر، در سروده های خود، به گونه های مختلف از جغرافیای ایران یاد کرده اند و علّت یادآوری از سرزمین و مؤلّفه های جغرافیایی در سروده های شان را می توان همان عشق به وطن دانست. این مؤلّفه های جغرافیایی انعکاس یافته در سروده های شاعران مذکور عبارتند از: وطن، هویّت مکانی، اسامی جغرافیایی، فضای جغرافیایی و سرزمین. از میان این مؤلّفه ها، اسامی جغرافیایی مانند دریا ی خزر، مازندران، خراسان، شیراز، جنوب و آذربایجان از بسامد بالایی برخوردار است.
۱۱.

تحلیل واقعه سفرنامه روحی نظامی در مخزن الاسرار نظامی

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۷ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۵ 125 - 162

کلیدواژه‌ها: نظامی مخزن الاسرار متافیزیک - ریاضت - معرفت عدد چهل سفر - دل - دیدار با همزاد معراج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۶۲۱
   هدف مقاله حاضر آن است تا نشان دهد اولین اثر و شاید بتوان گفت مهم ترین اثر نظامی که بیشتر محققان معتقدند ساختار بسیار پیچیده ای دارد کتاب مخزن الاسرار است.نظامی هنگام سرودن این اثر مشغول ریاضت بدن و تهذیب و تصفیه روح  و مراقبت در اعمال دین بوده است و کتاب،حاصل چله نشینی وی است. نظامی در این اثر بیشتر از هر چیز به متافیزیک توجه داشته است یعنی به اندازه توجه به هنر و ارکان زیبایی شعر،به اندیشه نیز توجه داشته است اندیشه ای که بزرگ ترین کار کرد آن رسیدن به معرفت و خودشناسی و شناخت حقیقت هستی بوده است.وی از دیدار نفس یا همزاد یا فرشته آسمانی خویش و تجربه های عرفانی خود سخن می گوید توجه او در کل اثر به عدد چهل موید این موضوع است.او در این اثر از دو سفر یاد می کند سفر به درون دل و نوعی معراج . 
۱۲.

العطار النیسابوری والرؤى السریالیه فی تذکره الأولیاء(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال نهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۳ 60 - 35

کلیدواژه‌ها: العطار تذکره الأولیاء الرؤیا والرؤى السریالیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۵۲۸
السریالیه (الفوق واقعیه)، هی مدرسه فنیه وأدبیه نشأت فی العقد الثالث من القرن العشرین فی فرنسا. تحمل الرؤى والأفکار اللاشعوریه (اللاوعی) والذاتیه والتجرید والخیال فأصبحت عناصر واقعیه فی ساحه الفن والأدب، کما أنها أمور لها مکانه خاصه وممیزه فی ساحه التصوف. وعلى الرغم من معرفتنا بأن المبادئ والنماذج التی تتمیز بها الأعمال الأدبیه والصوفیه لدى أدبائنا لا تنطبق تماماً مع السریالیه کمکتب ومذهب، ولکنّ هناک دلالات متقاربه ورموزاً متشابهه لمکوّنات المدرسه السریالیه مثل السخریه، والسحر، والحالات الغریبه، والرؤیا (الحلم)، والکتابه التلقائیه، والجنون والتهور والمصادفه، تُمکّننا من دراسه الرؤیا فی تذکره الأولیاء للشاعر العطار النیسابوری. ومن هذا المنطلق یقوم البحث على أساس المنهج التحلیلی المقارن. ومن خلال هذه الدراسه، توصّل البحث إلى أن الرؤیا فی تذکره الأولیاء برزت کأحد الأدوات والوسائل التی استعان بها الشاعر لعرض أفکارٍ استقاها من عالمٍ یتفوق الواقع إلى أبعد الحدود انفتح إلیه من خلال مراتب الشهود الحاصله لدیه ضمن تجربته الصوفیه.        
۱۳.

نقد بینامتنی دو اثر ادبی بوستان و قابوس نامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۱۲ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۵ 257 - 280

کلیدواژه‌ها: نظریه نقدادبی بینامتنیت قابوسنامه بوستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۲۱۱
براساس رویکرد بینامتنیت در حوزه ادبیات هیچ متنی زاده نشده است؛ بلکه، بینامتنی از متون قبل از خود محسوب می شود. نظریه بینامتنیت از ارتباط بین متون سخن می گوید؛ ارتباطی که مکرر در آثار ادبی تکرار می شود. نظریه پردازان این حوزه چون بارت و کریستوا معتقدند که هیچ متن ناب و خالصی وجود ندارد و همه متون قبلاً متولد شده اند، و فقط شخص روایت کننده آن فرق می کند. نگارنده مقاله بر آن است تا با روش تحلیلی-تطبیقی پس از تشریح نظریه بینامتنیت بر اساس این رویکرد به بررسی و تحلیل  قابوس نامه عنصرالمعالی و بوستان سعدی بپردازد تا ضمن بیان وجوه اشتراک و عناصر تکرار شونده این دو اثر مهم ادبی بر این نکته تأکید کند که طبق نظریه بینامتنیت هیچ متنی اصیل نیست. بوستان سعدی نیز از لحاظ محتوا واگویه ای از متون پیش از خود است. از جمله قابوس نامه عنصرالمعالی که هدف از این جستار بررسی آن است.
۱۴.

تحلیل نشانه - معناشناختی حکایت طوطی و بازرگان از مثنوی معنوی مولانا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۱۴ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵۳ 294 - 313

کلیدواژه‌ها: نشانه - معناشناسی مثنوی حکایت طوطی بازرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۱ تعداد دانلود : ۱۵۸
نشانه - معناشناسی، روشی نوین در نقد ادبی است که هیچ گاه ادعای جایگزینی، دیگر رویکردهای نقد ادبی را نداشته است، بلکه در پی آن است که پنجره های نوینی را در معنا بگشاید که متفاوت از برداشت های شناختی و سطحی است. این روش، ژرفا و ارتباط کلمات را باهم به چالش می کشاند، و ما را به سوی مفاهیمی تازه و پویا رهنمون می سازد. این پژوهش در صدد است، با روش توصیفی - تحلیلی؛ حکایت (طوطی و بازرگان) یکی از ارزنده ترین حکایت های رمزی و تمثیلی دفتر اول مثنوی را از دریچه نشانه - معناشناختی بررسی نماید، تا براین اساس راهکارهای تبیین معنا و شرایط عبور کنش گر از مرزهای ساختاری محدود و رسیدن به معنای استعلایی و زیبایی شناختی تبیین گردد. طوطی فاعل کنشی - شوشی، در مرتبه ای فراتر از یک مرغ معمولی آن قدر بالا می رود که با فاصله گرفتن از مادیات، به مرغ جان و راهبر مبدل گشته و در راستای وحدت الهی متعالی می گردد و بازرگان فاعل کنشی در مواجه با تنش عاطفی عمیق، دگرگون شده و در گسست با خود در مسیر سعادت گام برمی دارد و به شناخت شهودی می رسد.
۱۵.

بررسی نشانه معناشناسی گفتمانی گرماس در منتخب حکایت های حدیقه الحقیقه سنایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۱۴ بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۱ 268 - 294

کلیدواژه‌ها: نشانه-معناشناسی گرماس حدیقه الحقیقه حکایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۱ تعداد دانلود : ۱۷۶
نشانه- معنا شناسی گفتمانی، برآیند نشانه شناسی ساخت گرا و نظام روایی مطالعات معنایی است. این دیدگاه، جریان «تولید معنا» را تابع فرآیندی می داند که عوامل نشانه -معنایی در آن دخیل اند. نشانه- معناشناسی گفتمان، در قالب فرایندها و در ابعاد مختلف شناختی، حسّی- ادراکی، عاطفی و زیبایی شناختی و... مطرح می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی نشانه معناشناسی حکایت های حدیقه الحقیقه، با روش تحقیق کتابخانه ای و روش تجزیه و تحلیل توصیفی-تحلیلی به سامان رسید. نتیجه حاصل شد که در بررسی نظام های گفتمانی موجود در حدیقه الحقیقه، گونه های مختلف این نظام ها ازجمله هوشمند و شوشی، مشاهده می شود که نظام های غالب گفتمانی حدیقه هم هستند. گفتمان شناختی در حکایات حدیقه الحقیقه به عنوان یک گفتمان عرفانی، از جایگاه مهم تری برخوردار است و با توجه به رویکرد چنین گفتمانی، فرآیند شناختی در حکایات حدیقه مسیر متفاوت و گاه گوناگونی را طی می کند. در گفتمان های شناختی حدیقه سنایی، عواملی همچون ارتباط فعل مؤثر دانستن و باور داشتن با مسأله شناخت مطرح می گردد و نیز به ارتباط زاویه دید با شناخت پرداخته می شود. هم چنین به این نتیجه رسیدیم که در برخی حکایات حدیقه، تولید معنا در بستر آمیختگی طرحواره ای به شناخت منجر می شود.
۱۶.

تحلیل مقطوعتین غزلیتین للشاعرین عالمی درابجردی وسعدی الشیرازی على أساس النقد الشکلانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۷ 1-30

کلیدواژه‌ها: المدرسه الشکلیه النقد الحدیث الشکل والبنیه سعدی عالمی درابجردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۴۰۳
لطالما قامت مدارس النقد الأدبی بدراسه نصوص أدبیه ونقدیه لمثل هذه الأعمال. حیث أنشأت فی القرن العشرین مدرسه تسمى الشکلیه أو الشکلانیه وعرفت فیما بعد بالنقد الأدبی الحدیث. کانت الدراسه النقدیه للعمل الأدبی فی هذه المدرسه ترکّز فقط على الشکل والأغراض البنیویه وتقوم على المقاربات اللغویه. فی هذه المقاله یقوم الباحثون بدراسه مقارنه بین مقطوعه غزلیه لسعدی (690ه ) ومقطوعه غزلیه أخرى لمیرزا سهراب درابجردی الملقب بعالمی (975ه ) بمنهج وصفی تحلیلی على أساس النقد الشکلی. واستنتج الباحثون بعد دراسه کل من المقطوعتین الغزلیتین والمصادر المتعلقه بالنقد الشکلی، أن الألفاظ المستخدمه بالشحنه العاطفیه السلبیه والموسیقى (الخارجیه والداخلیه والجانبیه) وکذلک الصناعات البدیعیه والتعبیریه فی النص الشعری، لعبت دوراً هامّاً فی تقدیم المعنى والمحتوى المقصود لدى سعدی وعالمی على النحو الذی أراد الشاعران إیصاله إلى الجمهور. ویبدو أن عالمی درابجردی أخذ بأسلوب سعدی ولغته فی مقطوعته الغزلیه وقد تأثر بشکل وبنیه مقطوعه سعدی ونجح فی تصویر المعنى وهو الحزن وهجر الحبیب بالشکل المطلوب.
۱۷.

تحلیل فرمالیستی سه غزل از غزلیات شمس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۱۵ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۵۷ 66 - 86

کلیدواژه‌ها: مولانا غزلیات شمس نقد ادبی فرمالیسم روسی نظریه گرامون و یاکوبسن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳ تعداد دانلود : ۱۴۲
فرمالیسم روسی یکی از تاثیر گذار ترین مکاتب نقد ادبی است که ادبیات را از دیدگاه زبان شناسی بررسی می کند. رویکرد فرمالیستی اغلب به جانب صوری متون ادبی نظر دارد و معتقد است که این صور ادبی است که حمل معنا می کند و معنا هیچ نیست، الا ارتباط های بین اجزای صوری کلام. پژوهشگر در این مقاله سه غزل را از دیدگاه فرمالیسم روسی و بر اساس نظریه یاکوبسن و گرامون به روش توصیفی – تحلیلی بررسی کرده است. شایان ذکر است مولانا از طریق واژه های مکرر، توازن، تصویر سازی، استعاره، شیوه بیان، درنگ، تکیه و تاکیدو لحن هایی را در غزل ایجاد کرده است که با بعد عاطفی اثر در تعامل است. نقش هنرسازه ها که از اصول فرمالیست هاست جنبه زیبایی شناسی در غزلیات مولانا دارد و موجب ابداع و نوع آوری در ساخت و صورت ابیات شده است تا از طریق توازن، آشنایی زدایی، هنجارگریزی، تصاویر استعاری و مجازی بر غنا و هنری تر شدن غزلیات بیفزاید.
۱۸.

تحلیل نشانه- معناشناسی حکایت سلطان محمود و غلام هندوی در دفتر ششم مثنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن شناسی ادب فارسی سال چهاردهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۵۵) 85 - 98

کلیدواژه‌ها: نشانه معناشناسی حکایت سلطان و غلام مثنوی دفتر ششم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۱۸۱
نشانه معناشناسی در متون ادبی، ازجمله علوم جدیدی است که درک و شناخت بیشتری از متن، در اختیار خواننده می گذارد. در این پژوهش با بررسی گفتمان، از زاویه های تازه ای به متن نگریسته می شود که دریچه تازه ای از معانی را به روی خواننده می گشاید. در این مقاله براساس حکایت سلطان محمود و غلام هندو از دفتر ششم مثنوی مولانا، به بررسی نشانه معناشناسی حکایت یادشده و تحلیل معنایی داستان پرداخته می شود. در این پژوهش، نشانه ها نه به صورت منفرد، بلکه در تعامل با مجموعه ای از نشانه های دیگر بررسی می شود که به معناسازی در گفتمان می انجامد. همچنین ویژگی های کنِشی یا شوِّشی گفتمان در حکایت بررسی خواهد شد. نکته مهم این است که نشانه ها در فرایندی تعاملی به معناآفرینی و خلق بُعد هنری و زیبایی کلام می انجامند. در گفتمان مولانا، نشانه ها از ویژگی های سیال و پویا برخوردارند. ه دف اص لی ای ن مقاله، تحلیل و بررسی سیالیّت و طغیان نشانه ها در این حکایت است که چگونه سبب سیالیّت و تداوم معنا در گفتمان می شود. این پژوهش به پرسش های زیر پاسخ داده است: فرایند تحول و طغیان نشانه ها در گفتمان این حکایت مبتنی بر کدام شرایط گفتمانی رخ می دهد؟ چگونه تغییر شرایط گفتمانی به تولید معناهای سیّال می انجامد؟ با توجه به عرفانی بودن مثنوی معنوی ، کدام نظام گفتمانی نمود بیشتری دارد؟ در این پژوهش به بررسی این مسئله پرداخته می شود که مولانا چگونه با برهم زدن قواعد ثابت نشانه ها، شکل تعینی گفتمان را متحول می کند و سالک را به مرحله خطرپذیری سوق می دهد؛ نیز چگونه جریان معانی را از وضعیت یکنواخت و برنامه محور به وضعیتی سیّال و پرتلاطم تبدیل می کند.
۲۰.

مقایسه عنصر بلاغی حس آمیزی در شعر رهی معیری و دیوان عبدالوهاب البیاتی بر اساس نظریه اولمن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی دوره ۱۶ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۶۳ 137 - 150
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۱۴۰
حس آمیزی در آفرینش و خلق نگاره ها و شمایل زیبای شعری و مضمون آفرینی نو به شاعر کمک می کند.این آرایه با انعکاس عواطف و احساسات شاعر و شکستن حد و مرز میان حواس، سبب گسترش معانی و قدرت کلام گوینده می شود و با ایجاد موسیقی معنوی به تاثیر بر مخاطب خود می افزاید. سابقه طولانی به کارگیری این آرایه چه در ادب فارسی و چه در سروده های شاعران عرب، نشان از اهمیت و ارزش آن دارد که به مرور زمان گاه کم رنگ شده است اما هیچ گاه به طور کامل محو نگردیده است و در دوره معاصر با استقبال گسترده شاعران مواجه شده است و در کار برخی از آنان اساس سبک و خلاقیت شعری قرار گرفته است.این پژوهش، درنگ و تاملی است در به کارگیری این صنعت زیبای ادبی در شعر دو شاعر معاصر ایرانی و عرب( رهی معیری و عبدالوهاب البیاتی) تا حس آمیزی های استخراج شده در اشعارشان از نظر چگونگی ترکیب حواس و بسامد استفاده هر کدام از آن ها مورد بررسی قرار گیرد و سپس این ترکیبات حس آمیز بر اساس نظریه اولمن زبان شناس مجار و به صورت تطبیقی نگارش شود. روش تحقیق در این پژوهش به شیوه توصیفی، تحلیلی و کتابخانه ای است. نتیجه این پژوهش توجه و علاقه این دو شاعر را در به کارگیری حواس گوناگون و بسامد استفاده از این موهبت شعری را در اشعارشان با توجه به نظریه اولمن مشخص خواهد کرد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان