ابوالقاسم سرآبادانی

مدتی است پست بانک ایران، یکی از بانکهای دولتی در عرصه رقابت، در کسب و کاری جدید به نام خردهبانکداری در قالب دفاتر خدمات بانکی وارد شده است. برای سنجش امکان توسعه منطقی این کسب و کار، به بررسی و تدوین برنامه ای راهبردی نیاز است. در مقاله حاضر، تلاش میشود با استفاده از داده های موجود در پست بانک و بهرهگیری از مدل های برنامه ریزی راهبردی از دیدگاه علمی، امکانسنجی لازم برای این فرایند توسعه بانک تبیین گردد. از این رو، با بهره گیری از مدل SWOT، و انجام مقایسه و کمکهای حمایتی ابزار IS/IT، امکان تصمیمگیری بهینه در این زمینه فراهم میشود. ابتدا پیشینه پژوهش درباره پست بانک ایران و برخی منابع معتبر علمی مورد بررسی قرار میگیرد. سپس هدف پژوهش، ضرورت آن، روش و مدل پژوهش بیان می شود. داده های مربوط از منابع اطلاعاتی موجود، یعنی مدیران، کارشناسان و خبرگان دفاتر ICT روستایی در پست بانک ایران و برخی واحدهای ستادی و اجرایی جمعبندی میشود و مورد تحلیل قرار می گیرد. نتایج حاصل از پردازش دادهها با ابزار آماری استاندارد، آزمون و تحلیل گردیده، در ماتریس SWOT بیان شده و راهبردهای حاصل، با توجه به تحلیل انجام شده و اولویت بندی تعیین گردیده است. در بخش نتیجه گیری، طبق تحلیل SWOT، شاخصهای ضعف بیشترین اهمیت را از دیدگاه پاسخ دهندگان دارند و مدیریت پست بانک باید به منظور تقویت ضعف ها به میزان بسیاری تلاش کند.

اولویت گذاری فناوری موضوعی است که در کشورهای مختلف مورد توجه قرار گرفته است؛ اما از آنجا که هیچ کشوری نمی تواند کلیه فناوری ها و همه شاخه های آن را توسعه دهد، لذا برای هر فناوری اصلی نیازمند استراتژی ملی فناوری در حوزه های کلان می باشد؛ لذا در این پژوهش با انتخاب فناوری اطلاعات به عنوان محور مطالعه، با بررسی دقیق استراتژی های فناوری اطلاعات در دانشگاه های بعضی از کشورها مانند کانادا، امریکا و... و استخراج شاخه های فناوری اطلاعات و شاخص های آن آغاز گردید. سپس با استفاده از پژوهشهای محدود انجام شده در حیطه فناوری اطلاعات در دانشگاه های ایران بومی سازی شده و نتایج حاصل از آن به صورت پرسشنامه توسط گروهی از صاحب نظران و خبرگان نظرسنجی گردید. پس از دریافت امتیازات، میانگین نمرات داده شده در وزن مربوط به هر یک از شاخص ها که به روش ای اچ پی محاسبه شده بود ضرب و نتیجه حاصل شده در نمودار قابلیت جذابیت قرار گرفت. در این راستا سرگرمی های الکترونیکی در حوزه استراتژی پایش، آزمایشگاه های مجازی در حوزه استراتژی همکاری های خارجی و هفت شاخه فناوری اطلاعا ت دیگرشامل: خدمات آموزشی و دانشجویی الکترونیکی، کتابخانه دیجیتالی و نشرالکترونیکی، آموزش الکترونیکی از راه دور ، الکترونیکی کردن محتوای دروس، پورتال دانشگاه، پایگاه متمرکز داده ها و سیستمهای یکپارچه اطلاعات مدیریت درحوزه استراتژی توسعه درونزا قرارگرفت.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل مؤثر بر انتقال دانش فنی و ارتقای سطح کیفی ارائه خدمات پس از فروش خودرو در شرکت های خودروساز از طریق انتقال دانش فنی خدمات است. این مهم در راستای ارزیابی دوره ای سالانه وزارت صمت از شرکت های خدمات پس از فروش خودرو و شناسایی، انتخاب و اولویت بندی مؤلفه های مؤثر بر انتقال دانش فنی خدمات در شرکت ایساکو انجام شد. رویکرد این پژوهش کمی و مبنی بر منابع کتابخانه ای مانند کتب، مقالات، پایان نامه ها و سایت ها است. سپس بر اساس نتایج حاصله، پرسشنامه مربوط تدوین و بین 82 نفر از مدیران و خبرگان صنعت خودروسازی در حوزه خدمات پس از فروش توزیع و با بهره گیری از مدل های تصمیم گیری چند معیاره ( MCDM )، مؤثرترین عوامل اثرگذار بر انتقال دانش فنی خدمات پس از فروش خودرو تعیین شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد سیاست های حمایت از تقاضای محصولات دانشی، دیدگاه مدیریت ارشد شرکت ایساکو، ایده محور بودن و نوآور بودن شرکت ایساکو، سرمایه انسانی متخصصان و آموزش، بازار و فضای حاکم بر رقابت، سازماندهی ایساکو، زیرساخت، تأمین بودجه، عوامل محیطی و همکاری های بین المللی در تحقیق و توسعه، موجب بهبود عملکرد شرکت های صنعت خودرو شده و می تواند مأموریت های ارتقای استاندارد و افزایش کیفیت تولید و خدمات پس از فروش خودرو در کشور به منظور دستیابی هرچه بیشتر به اهداف قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان را فراهم سازد

گرایش جدیدی که در حوزه منابع انسانی به ویژه در دهه گذشته رخ داده است، موضوع استعداد دیجیتال است. این رخداد به طور مسلم تحت تأثیر تحول در اقتصاد دیجیتال و آثاری است که فناوری های دیجیتالی مانند هوش مصنوعی بر فضای کسب و کارها بر جای نهاده است. ازآنجایی که مطالعات اندکی در زمینه استعداد دیجیتال انجام شده است، هنوز آگاهی کافی دراین باره که استعداد دیجیتال چیست و باید چه اقداماتی در این زمینه انجام داد، وجود ندارد. بنابراین، این پژوهش به عنوان یکی از ابتدایی ترین مطالعات در زمینه استعداد دیجیتال به بررسی این موضوع در صنعت بانکداری پرداخته است. رهیافت پژوهشی در این مطالعه نظریه داده بنیاد است. داده ها از راه مصاحبه به دست آمدند. در پایان یافته های پژوهش ناظر بر استخراج 326 کد باز مرتبه اول مشترک (از میان 434 کد مرتبه اول)، 72 کد باز مرتبه دوم (حاصل از کدگذاری کدهای باز مشترک)، 24 مقوله محوری و 5 مقوله گزینشی شامل جهت گیری های فلسفی و سازمانی کسب و کار دیجیتال گرا؛ نگاشت شناختی استعداد دیجیتال مبتنی بر ابتکارات دیجیتالی سازی؛ شناخت الگوهای موقعیتی و چشم اندازی با هدف درک رویدادهای محیطی؛ جهت گیری های اقدامات راهبردی در توسعه DTs و ارتقای سطح عملکرد فردی و سازمانی، شدند.

امروزه با گسترش روزافزون تکنولوژی و برنامه های همراه بانک، تمایل افراد برای استفاده از خدمات بانکداری همراه به دلیل ویژگی های منحصربه فرد آن افزایش پیدا کرده است. از این رو بانک ها همواره تلاش می کنند با بالا نگه داشتن کیفیت و امنیت برنامه های همراه بانک، در مشتریان خود، اعتمادی به وجود بیاورند که آنان را به استفاده از خدمات بانکداری همراه ترغیب کنند. به هر میزان که خدمات بانکداری همراه کیفیت بالایی داشته باشد و مصرف کنندگان به آن اعتماد داشته باشند، رضایت و قصد استفاده مصرف کنندگان از این برنامه ها افزایش پیدا می کند که این امر میزان استفاده واقعی آن ها از این خدمات را تحت تأثیر قرار خواهد داد.  پژوهش حاضر بر اساس فلسفه، اثبات گرایانه بوده و با رویکرد پژوهش قیاسی است. استراتژی پژوهش، توصیفی- کمی، بازه زمانی پژوهش، کوتاه مدت و گردآوری داده ها به صورت پرسشنامه است. برای تجزیه وتحلیل داده های جمع آوری شده از نرم افزارهای SPSS16 و SmartPLS3.0 استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که کیفیت خدمات بر رضایت و قصد استفاده از خدمات بانکداری همراه تأثیر معناداری دارد؛ در حالی که کیفیت اطلاعات ارائه شده تأثیر معناداری بر این دو متغیر ندارد. این تحقیق همچنین نشان داد کیفیت سیستم بر رضایت تأثیر دارد ولی بر قصد استفاده تأثیر معناداری ندارد. همچنین متغیر اعتماد در عین حال که بر رضایت تأثیر معناداری دارد؛ اما بر قصد استفاده تأثیر معناداری ندارد. از دیگر نتایج مهم حاصل از این پژوهش این است که رضایت بر قصد استفاده و استفاده واقعی تأثیر معناداری دارد و قصد استفاده توانست تأثیر معناداری بر استفاده واقعی داشته باشد.

صنعت هسته ای از مهم ترین صنایع هر کشور است. پیشرفت آن، پیشرفت صنایع دیگر را به همراه دارد. اکتساب برون مدار فناوری هسته ای به دلیل تحریم های کشورهای دارنده، همواره با چالش روبه رو بوده است. لذا هدف از این تحقیق دست یابی به الگویی از اکتساب درون زای فناوری در صنعت هسته ای کشور می باشد. این مطالعه با رویکرد کیفی و به روش پدیدارشناسی انجام گردید. جامعه مورد مطالعه، افراد خبره و صاحب نظر در یکی از صنایع تابعه سازمان انرژی اتمی بوده و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. در جمع آوری داده ها از روش مصاحبه ی نیمه ساختاریافته و عمیق استفاده شده است. روش تحلیل داده ها، تحلیل محتوای استقرایی و با کمک نرم افزار ATLAS.ti انجام گردید. برای حصول اطمینان از روایی داده های پژوهش، از دو روش بازبینی توسط مشارکت کنندگان در پژوهش و بازبینی توسط همکاران استفاده شد. یافته ها نشان داد که الگوی اکتساب درون زای فناوری در صنعت هسته ای را می توان در ۶ مقوله اصلی تعریف کرد: مدیریت آینده نگاری راهبردی هسته ای، ساختار منعطف و سازمان دهی تیم های خلاق، ترویج فرهنگ مدیریت جهادی، فضای برانگیزاننده نیروی متخصص، پیوند عمیق دانشگاه و صنعت، همچنین بین المللی سازی صنعت بومی هسته ای

هدف از این پژوهش، شناسایی ابعاد و تبیین راهبردهای ارزش گذاری فناوری استارتاپ های ایرانی است. روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی و بر اساس شیوه گردآوری داده ها، با رویکرد پژوهش کیفی بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل صاحب نظران، سیاست گذاران، مشاوران و مدیران عامل فعال در زیست بوم استارتاپی ایران بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و در دسترس 10 نفر انتخاب شدند، همچنین با استفاده از روش تحلیل محتوای مصاحبه، تحلیل شده است. براساس یافته های مطالعه 7 مقوله فرعی در مقوله اصلی راهبردها شناسایی شدند. این مقوله های فرعی شامل توسعه و ترویج گفتمان ارزش گذاری فناوری، تبدیل دانش موجود در حوزه فناوری به دانش مطلوب و قابل ارزش گذاری، رهبری و مدیریت ایده، سیستم جامع ارزیابی فناوری، فرهنگ سازی، رگولاتوری و تنظیم گری در بازار فناوری و بومی سازی ارزش گذاری فناوری بوده است. بنابراین این راهبردها، در عین توجه به مسائل محیطی و فرهنگی ایران، می توانند به توسعه و پیشرفت استارتاپ های ایرانی در فرآیند ارزش گذاری فناوری کمک کنند و نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشور ایفا کنند.

صنعت نفت به عنوان یکی از اصلی ترین و حیاتی ترین صنایع داخلی کشور، همواره با حملات سایبری و تهدیدات امنیتی مواجه بوده است. لذا ادغام امنیت اطلاعات در حاکمیت شرکتی ضروری و یک چالش حاکمیتی است. ادغام امنیت اطلاعات و حاکمیت شرکتی، حاکمیت امنیت اطلاعات نامیده می شود. در این پژوهش با استفاده از روش فراترکیب و مطالعه منابع مرتبط با امنیت اطلاعات به شناسایی «عوامل کلیدی موفقیت» در پیاده سازی امنیت اطلاعات پرداختیم؛ زیرا قبل از هرگونه برنامه ریزی و سیاست گذاری در حوزه حاکمیت امنیت اطلاعات توجه به این مقوله ضروری است. در ادامه این عوامل را بر اساس حوزه های تمرکز حاکمیت امنیت اطلاعات که شامل همسویی با استراتژی های کسب وکار؛ مدیریت ریسک؛ مدیریت منابع؛ اندازه گیری عملکرد؛ تحویل و ارائه ارزش؛ طبقه بندی نمودیم. خروجی حاصل رویکردی برای پیاده سازی موفق و مؤثر حاکمیت امنیت اطلاعات به خصوص در مجموعه صنعت نفت خواهد بود.

زمینه و هدف: این پژوهش یکی از مطالعات اولیه در زمینه استعداد دیجیتال در داخل کشور به شمار می رود که به تبیین مدل مدیریت استعدادهای دیجیتال در صنعت بانکداری ایران (رویکردی ترکیبی) پرداخته است. روش: رهیافت پژوهشی در این مطالعه، نظریه داده بنیاد و مدل سازی معادلات ساختاری است. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته از خبرگان سازمانی در صنعت بانکداری و پرسش نامه کمّی در میان کارکنان به دست آمده است. یافته ها: بر اساس یافته ها مقوله های نهایی عبارت اند از: جهت گیری های فلسفی و سازمانی، تحلیل موقعیتی استعداد دیجیتال، شناخت الگوهای موقعیتی چشم اندازی، جهت گیری های اقدام های استراتژیک در توسعه DTs، ارتقای سطح عملکرد فردی و سازمانی. در بخش کمّی، سازه جهت گیری های فلسفی و سازمانی، بر سه سازه مستقیم خود، یعنی تحلیل موقعیتی استعداد دیجیتال، شناخت الگوهای موقعیتی چشم اندازی و توسعه استعدادهای دیجیتال اثرگذار بوده است. در مدل ساختاری، سازه شناخت الگوهای موقعیتی چشم اندازی، به عنوان سازه ای با اثرگذاری بیشتر در رابطه با توسعه استعدادهای دیجیتال و جهت گیری های اقدام های استراتژیک در مدل مفهومی محسوب می شود. نتیجه گیری: به طورکلی، اشاعه تفکر دیجیتالی در عناصر گوناگون بانکداری حائز اهمیت است و توسعه جهت گیری های درونی بانک ها به سوی ایدئولوژی دیجیتالی، سیاستی است که می تواند قابلیت ها و ظرفیت های بیشتری را در بخش HR ایجاد کند و بانک ها را به مزایای رقابتی بهتر در زمینه استعدادهای دیجیتالی برساند.

مطالعات متعددی در خصوص جایگاه نهاد میانجی در بوم سازگان صنایع انجام شده، اما به طور مشخص در ارتباط با نهاد میانجی خلق ارزش مشترک در بوم سازگان صنایع الکترونیک مطالعات محدودی موجود می باشد. لذا هدف این تحقیق کشف ابعاد نهاد میانجی خلق ارزش در بوم سازگان صنایع الکترونیک است. تحقیق حاضر با روش کیفی و با رویکرد نظریه داده بنیاد نظام مند انجام گردید و به منظور جمع آوری اطلاعات از مصاحبه های عمیق با 19 نفر از متخصصان حوزه نوآوری و صنعت الکترونیک بهره گرفته شد. از تجزیه و تحلیل داده ها روی ۲۳۶ مفهوم، مجموعاً ۱۸۶ کد باز و پس از تحلیل و تجمیع داده ها، 19 مقوله فرعی بدست آمد و در نهایت ۶ مقوله اصلی به عنوان ابعاد نهاد میانجی خلق ارزش مشترک در بوم سازگان صنعت الکترونیک شناسایی و کشف گردید. این شش مقوله اصلی عبارتند از مقوله "نهاد خلق ارزش مشترک" به عنوان پدیده محوری که نقش آن خلق و توسعه دارایی مشترک، حاصل از همکاری بین نهادی است و مقوله "شبکه تبادل خلاق" به عنوان شرایط علی که زیر ساخت تحقق، کشف و توسعه دارایی مشترک را شامل می گردد و همچنین مقوله "الزامات شبکه همکاری" به عنوان شرایط تأثیرگذار زمینه ای که امکان همکاری خلق ارزش، بین نهادی را فراهم می آورد و مقوله "تعارض همکاری نهادی" به عنوان شرایط مداخله گر که از واگرایی همکاری بین نهادی پیشگیری می کند و مقوله "برنامه های همکاری مشترک" به عنوان راهبرد کنشی که شیوه اصلی خلق ارزش در همکاری بین نهادی را معین می نماید و در نهایت مقوله "تعالی بوم سازگان صنعت الکترونیک" به عنوان آثار و پیامد ناشی از آن پدیده محوری می باشد.  

تجارت جهانی نقش بسزائی در توسعه اقتصادی کشورها دارد. یکی از سازمان های موثر در زمینه تسهیل تجارت، گمرک است که به عنوان مرزبان اقتصادی کشور شناخته می شود. در گزارش ارائه شده توسط بانک جهانی کشور ایران جایگاه نامطلوبی در حوزه تجارت فرامرزی در بین کشورهای جهان دارد. این پژوهش با هدف بهبود جایگاه کشور ایران در شاخص تجارت فرامرزی گزارش بانک جهانی در بین سایر کشورها انجام شده است. بدین منظور ابتدا مطالعه حوزه های حاکمیت فناوری اطلاعات و مدیریت فرایند انجام پذیرفت، در این بررسی حوزه های پنجگانه حاکمیت فناوری اطلاعات و مراحل مورد نیاز جهت مدیریت فرایند شناسایی گردید. در پژوهش حاضر، از روش پژوهش علم طراحی برای مسئله مزبور استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر متشکل ۵۷ نفر از خبرگان حوزه گمرک بوده که نمونه ای به اندازه ۱۲ نفر از این جامعه جهت انجام مصاحبه به روش هدفمند انتخاب گردید. روش جمع آوری داده های این پژوهش از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته بوده که با استفاده از تحلیل مضمون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاضر به تفکیک، در سه حوزه شامل ارائه ارزش، حاکمیت فناوری اطلاعات، مدیریت فرایند طبقه بندی گردیده است. پس از طبقه بندی و تحلیل نتایج، مدلی جهت ارائه ارزش به ذینفعان سازمانی طراحی گردید. این مدل شامل بخش های مختلفی بوده که مهمترین بخش های آن بخش ”اقدامات” و ”ارائه ارزش” می باشد. دو بخش مزبور به اقداماتی اشاره دارد که لازم است در سازمان انجام پذیرد تا با ادغام حاکمیت فناوری اطلاعات در مدیریت فرایند موجب خلق ارزش برای ذینفعان گردد.

توسعه در زیست بوم های تخصصی، نیازمند خلق ارزش و کسب و کارهای نوآورانه است. مطالعات نشان می دهد که خلق و تبادل ارزش بین نهادها می تواند منجر به توسعه زیست بوم ها شود. این پژوهش با هدف ارائه مدل فرایندی نهاد میانجی در خلق ارزش در همکاری های بین نهادی انجام شد. مطالعه حاضر با روش کیفی و رویکرد تئوری داده بنیاد انجام شد. بمنظور جمع آوری اطلاعات از مصاحبه های عمیق با 19 نفر از متخصصین حوزه نوآوری استفاده شد. مطالعه با نمونه گیری هدفمند از مصاحبه ها آغاز و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مقایسه ای به شیوه استراوس و کوربین استفاده شد. پس از تجزیه و تحلیل داده های بیش از 1332 گزاره حاصل از مصاحبه ها، بیش از 216 کد باز، 19 مقوله محوری، ۶ مقوله اصلی یافت شد. "نهاد میانجی نوآوری در خلق ارزش های بین نهادی"، "برنامه همکاری مشترک"، "خلق ارزش مشترک"، "شبکه سازی تعاملات نهادی"، "شبکه باور"، " نهاد میانجی نوآوری" و "فرایندهای میانجی نوآوری" بعنوان مقوله های اصلی یافت شد. همچنین مشخص شد عملکرد نهاد میانجی نوآوری از طریق تقویت شبکه سازی بین نهادی و با مکانیزم برنامه های همکاری مشترک منجر به خلق ارزش مشترک بین نهادهای زیست بوم تخصصی می شود.

هدف: اثربخشی عملکرد سرمایه انسانی نوآور بنگاه های دانش بنیان دارویی گیاهی و اتخاذ راهبردهایی آینده نگرانه برای نیل به آن مهم می باشد. هدف، ارائه مدل سرمایه انسانی نوآور اثربخش این مؤسسات است. روش: رویکرد تحقیق تلفیقی است. نمونه گیری هدفمند با 15 نفر از خبرگان بخش سلامت و مدیران واحد های دانش بنیان دارویی گیاهی کشور انجام شد. برای آزمون مدل 169 پرسشنامه از پژوهشگران واحد های دانش بنیان داروسازی گیاهی جمع آوری گردید. تجزیه و تحلیل داده ها برای اکتشاف مدل از تئوری داده بنیاد و برای آزمون مدل، معادلات ساختاری است. یافته های پژوهش: مدل با شش بعد اصلی شرایط علی (حکمروایی بازار محور)، پدیده محوری (سرمایه انسانی نوآور)، عوامل زمینه ای (بوم فرهنگ درمان گیاهی)، عوامل مداخله ای (ضعف خط مشی گذاری- استانداردسازی و ارزش دهی به خلق نوآوری)، راهبردها (مدیریت آینده گر راهبردی بهداشت و سلامت)، پیامدها (دانش بازار آینده)، 17 مؤلفه و 126 شاخص تأیید گردید.شاخص های برازش مدل NFI=0/926،GOF=0/569 و0.071 =SRMRگردید که بیانگر برازش مدل تحقیق می باشد.نتیجه گیری: مدیران بنگاه ها با اتخاذ راهبرد هایی در زمینه افزایش و تشریک جریان های اطلاعات و دانش بین کارکنان متخصص، سرپرست های پروژه ها وسایر ذینفعان در زنجیره تأمین - داشتن سبک مدیریت یادگیرنده وآینده نگر در زمینه انتخاب، بکا رگیری، آموزش و نحوه سلوک با کارکنان متخصص متصدی امور تحقیق و توسعه در پروژه ها- اتخاذ سبک مدیریتی هوشمندانه در زمینه فرآیند های کسب و کار مانند بازارسنجی، مشتری گرایی، رقیب گرایی، بهبود شرایط کیفی تولید دارو ها و ایجاد فضای تعامل برد- برد با سایر بنگاه های دانش بنیان و صنایع دارویی گیاهی، می توانند با نیل به دانش بازار آینده، اثربخشی عملکرد سرمایه انسانی را شاهد باشند.