ملیحه مهدوی

ملیحه مهدوی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۱ مورد از کل ۱۱ مورد.
۳.

بررسی زبانی و دستوری پیشوندها و پسوندها در تاریخ بیهقی

کلیدواژه‌ها: دستور زبان فارسی پیشوند پسوند تاریخ بیهقی واژه سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۴ تعداد دانلود : ۳۳۱
ابوالفضل بیهقی صاحب اثر ارزشمند تاریخ مسعودی علاوه بر وظیفه ی دبیری و تاریخ نویسی، فنون ادبی و دستوری را نیز در اثر سترگ خود رعایت نموده و در کنار آن به واژه سازی و توسعه ی زبان پرداخته است. در این راستا «وندها» نقش بسیار مهمی در ساخت ترکیبات واژگانی و زبانی تاریخ بیهقی ایفا می کنند. وندها این قابلیّت و کارایی را در زبان فارسی دارند که با قرار گرفتن در کنار کلمات دیگر، واژگانی نو بیافرینند و با همین استقرار جزیی خود در کنار دیگرواژگان، برخی توضیحات اضافی را از زبان حذف کرده ، موجب ایجاز و رسایی سخن شوند و به قدرت و جاذبه ی زبان ادبی بیفزایند. «وندها» اجزای کوچکی از زبان اند که هر چند به تنهایی معنا و مفهوم مشخّصی ندارند، امّا با قدرتی که در آن ها نهفته است می توانند برای ابلاغ دورترین معانی و دست نایافتنی ترین افکار، واژه هایی بدیع خلق کنند. بررسی وشناخت این اجزای نافذ در آثار ادبی کهن و آشنایی با نحوه ی پیوند آن ها با کلمات می تواند الگویی برای ساخت واژه های تازه در زبان توانمند فارسی باشد. ابوالفضل بیهقی یکی از نثرنویسان بزرگ زبان فارسی است که به خوبی به اهمّیّت نقش این اجزا در سخن و زبان پی برده و به یاری آن ها با خلق ترکیب ها و تعبیرهای تازه تحوّلی شگرف در سبک نویسندگی دوره ی خراسانی و حتّا پس از آن پدید آورده و سبک نوشتاری ویژه ای از خود به یادگار گذاشته است . واژه های کلیدی:زبان، دستور زبان فارسی، پیشوند، پسوند ،تاریخ بیهقی.
۴.

تحلیل عناصر داستان در رمان «پستچی» با تأکید بر عناصر ساختاری طرح(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۱۳۲
هر داستان از اجزایی تشکیل شده است که پیکره آن داستان را تشکیل می دهند و نقد و برّرسی هنر داستان پردازیِ نویسندگان، با بررسی و تحلیل این عناصر نمود می یابد. پژوهش حاضر به بررسی عناصر داستان در رمان «پستچی» از چیستا یثربی اختصاص یافته است. معیار انتخاب، توجّه و استقبال مخاطبان به این رمان بوده است. هدف این پژوهش، نقد و تحلیل عناصر داستان و کیفیّت کاربرد آن در این رمان عاشقانه است تا به این سؤال پاسخ دهد که بارزترین عناصر داستانی در رمان پستچی کدامند؟ بدین منظور به شیوه کتابخانه ای- اسنادی و به روش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از عناصر ساختاری طرح بعد از بیان طرح کلّی پژوهش، پیشینه تحقیق و بعد از تبیین انواع داستان، به برّرسی عناصر مهم این رمان پرداخته شد. مهم ترین یافته های حاصل از این تحقیق این است که پیرنگ داستان ها از نظم علّی و معلولی خاصی پیروی می کند و اغلب دارای گره گشایی و پیرنگی ساده و ابتدایی است. شخصیّت ها بیشتر انسانی و ایستا هستند. موضوع عاشقانه و غالباً حقیقت مانندی در داستان ها برقراراست. زاویه دیدی که برای روایت داستان ها پیش گرفته شده زاویه دید اوّل شخص است و گفتگوها در روند داستان بسیاراثرگذار است. نویسنده اغلب به ذکر صحنه به شیوه تلخیص و کوتاه نمایی پرداخته است
۵.

بررسی «بیتال پچیسی» سنسکریت و دو نسخه فارسی آن «تحفه المجالس» و «بیتال عجم»(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۹۰
متن حاضر، بررسی بیتال پچیسی سنسکریت و شناسایی دو مورد از نسخه های گمنام فارسی آن است. این پژوهش، با بررسی فهرست نسخ و مقدمه ترجمه های اردو و انگیسی اثر و بهره گیری از منابع کتابخانه ای، علاوه بر بررسی پیشینه باستانی، به شناخت دو نسخه فارسی از آن دست یافته است. پیشینه بیتال پچیسی سنسکریت به هند باستان و حتّی زبان پهلوی می رسد. این کتاب، بخش نهم از کتاب دوازدهم اثر باستانی هندو، کاتا ساریت ساگارا است که در قرن یازدهم میلادی به وسیله سومادوا، به درخواست سوریاباتی،ملکه کشمیر، برای سرگرمی نوه اش گردآوری شده. کاتا ساریت ساگارا، خلاصه شده وریهات کاتا، سروده گونادیه و به زبان پائیساچی است که منشأ آن به زبان پهلوی می رسد. معرفی این اثر باستانی و ترجمه های فارسی آن، به عنوان نمایندگان ترجمه های فارسی آثار سنسکریت و نمونه های سبک نثر داستانی قرن دوازدهم و سیزدهم هجری دارای اهمّیت است.
۶.

بررسی جامعه شناسانه شکوائیه های مولوی در مثنوی معنوی با تاکید بر سه درون مایه کلان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۹۸
بثّ الشکوی یا شکواییه، یکی از مضامین و انواع ادبی فرعی است که به معنی درددل و گلایه کردن از رویدادهای رنج آور و دردناک زندگی و بازگو کننده درد و یأس و تیره روزی گوینده آن است. مسئله مهم آنجاست که اصولاً شکواییه ها از نظر موضوع و محتوا متنوعند و نیز عوامل بسیاری از جمله حسّاسیت ها و شرایط روحی خود شاعر و هچنین عوامل اجتماعی و سیاسی حاکم بر محیط زندگی او بر تنّوع مضامین و مفاهیم موجود در گلایه ها تأثیرگذارند. به همین سبب، نویسندگان در مقاله کنونی مساعی خود را صرف ارائه پاسخی متقن و مستدل به این سوال نموده اند که: «مهم ترین درون مایه های شکوائیه مثنوی معنوی مبتنی بر چه مضامینی هستند؟» فرضیه مقاله حاکی از وجود سه درونمایه کلان فرهنگی، سیاسی و مذهبی می باشد. یافته های مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی نشان دهنده این موضوع است که شکوائیه های فرهنگی شامل مواردی همچون شکایت از حاسدان، حیله گران و متکبران، مقلدان بی هنر، اهل شک، ناسپاسان، خرقه پوشان و ریاکاران است. شکوائیه های با مضامین سیاسی شامل مواردی همچون شکایت از حاکمان ظالم، دولت های ستمگر، قدرت طلبان و طالبان ریاست می باشد و در نهایت شکوائیه های با مضامین مذهبی شامل مواردی همچون شکایت از مدّعیان دیندار و دروغین، شیفتگان دنیا، بی دینان و دین فروشان می شود
۷.

بررسی ویژگی های سبک ادبی کتاب بیتال عجم از منظر علم بیان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: بیتال عجم متون داستانی سنسکریت سبک ادبی علم بیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۸۳
نسخه های خطی آثار ارزشمندی هستند که به لحاظ تاریخی، هویتی، مذهبی و فرهنگی تبیین گر بخش مهمی از حیات یک کشور هستند. یکی از نسخه های خطی مهم و تاریخی، کتاب بیتال عجم است که از متون داستانی هند باستان به شمار می رود که در قرن سیزدهم هجری، به وسیله مهاراجا مدهو کیشان و برادرش ایندرا کیشان بهادر، در هند به فارسی ترجمه شده است. هدف این پژوهش، بررسی ویژگی های سبک ادبی آن، از منظر علم بیان است. این پژوهش، ابتدا با شیوه کتاب خانه ای، سپس استخراج، طبقه بندی و بررسی آماری آرایه های (تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه) و در نهایت با استفاده از روش تطبیقی به بسامدسنجی شیوه های ساختاری این آرایه ها، به ویژگی های سبکی آن ها در این اثر دست یافته است. کاربرد چشمگیر کنایه، اضافه های تشبیهی فراوان، ساختار تشبیه از نوع ترکیب وصفی، تشبیهات حسی به حسی و عقلی به حسی، استعاره های ساده و نزدیک به ذهن، استعاره های مکنیه از نوع ترکیب وصفی و فراوانی مجاز به علاقه جزئیه و محلّیه از شاخصه های مهم ادبی این اثر از منظر علم بیان هستند. یافته های مقاله نشان داد بیتال عجم، صرفاً یک اثر داستانی محض به زبان ساده نیست، بلکه به کارگیری فراوان آرایه های ادبی، به ویژه، بسامد بالای آرایه های کنایه، تشبیه، استعاره و مجاز، آن را به یک اثر ادبی ارزشمند تبدیل نموده و نثر بخش عمده آن را در شمار نثر فنی قرار داده است.
۸.

راهکارهای مقابله با نفس با تأکید بر دو مفهوم مرگ اختیاری و فناء (بررسی تطبیقی دیدگاه های مولوی و عطار)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: عطار فناء مرگ اختیاری مولوی نفس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۸۹
مفهوم نفس و جدال آن با عقل و روح از مهم ترین موضوعات عرفان و نیل به حقیقت است. مسئله مهم آنکه، نفس دارای شاخص ها و کارکردهایی است که نیل به حقیقت را با چالش مواجه کرده و انسان را به قهقرا می برد، به همین سبب، عرفا در آثار خود ضمن تبیین تهدیدها و کارکردهای نفس، به ارائه راهکارهای عمل گرایانه برای موفّقیت در جدال عقل با نفس و نیل به معشوق حقیقی مبادرت نموده اند. این مقاله تلاش می کند با استفاده از روش تطبیقی به بررسی کارکردهای نفس از منظر مولوی و عطار و راهکارهای مقاله با آن بپردازد. به همین دلیل سوال اصلی این مقاله عبارت است از: «مولوی و عطار چگونه کارکردهای نفس را تبیین نموده و در ادامه برای مبارزه با آن چه راهکارهایی ارائه کرده اند؟» فرضیه نویسندگان تأکیدی است بر این موضوع که مولوی و عطار، ضمن ترسیم نفس به جانورانی درنده، انسان را به ریاضت و پیرایش روح دعوت می کنند. یافته های مقاله نشان می دهد که کلیدی ترین مفهوم مولوی برای مبارزه با نفس و نیل به حقیقت «مرگ اختیاری» است که برای وقوع آن سه مرحله ضروری است. همین مفهوم در اشعار عطار «فنا» است که برای تحقّق آن سالک باید چهار مرحله را سپری کند.
۹.

Political Discourse in the Poems by Constitutionalism Era’s Poets (Case Studies: Adib Al-Mamalek Farahani and Malek Al-Sho’ara’a Bahar)

کلیدواژه‌ها: political discourse poetry Constitutionalism Adib Al-Mamalek Farahani Malek Al-Sho’ara’a Bahar

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۶۱
Political poetry underwent considerable changes in both the format and the theme after the onset of the constitutionalism movement. While poetry and being a poet were commodities belonging to the educated persons until before constitutionalism. They made a lot of efforts in this period to get close to the language of the alleys and streets. In this era, political poetry seeks to express the people’s concerns and it becomes sublime with poets becoming the people’s tongue against superstition and despotism. Both prose and poetry experience subtle changes in this period. To be more exact, the constitutionalism’s literature is formed and enlivened in the course of the battle with the old literature and, due to the same reason, it is novel and it violates the tradition in terms of both form and content. The constitutionalist thinkers insist on pulling words out of the magnificent aristocratic palaces and making them serve the people of alleys and bazars. The goals of the poems in this period are awakening the people and inciting the national and patriotic feelings and promoting the individual and social freedoms and denial of the superstitions and loose and improper thoughts, fighting with the foreigners and westernism, harshly and mercilessly criticizing the disorders and familiarizing the people with their human limits and rights. It was with the constitutionalism’s revolution that the newspapers along with the preaching, discussion and lecture sessions became the primary medium for the conversations and expressing of the revolutionary notions and opinions, and a “public arena” that had been never seen before came about. More importantly, insolence, insult, and frivolity lost their private, fanciful, and exceptional aspects and became completely political and one of the most important and most effective means of the political fight. Such a thing was unprecedented in the political and literary history of the country. Two essential dimensions are seen in the constitutionalism’s literature: one is the criticizing of the past literature and the other is the positing of a novel literature. Zain Al-Abedin Maraghe’ei has the following words in this regard: “these days are not the time in which the masters of pen and thoughts spend their time on simple things, chimerical myths and senseless nonsense like their antecedents for nothing but fiction would result thereof. The present article tries introducing the prominent political figures of the constitutionalism era
۱۰.

نشانه های دوستی حق در متون منثور عرفانی با تأکید بر کتاب شرح التعرف لمذهب التّصوف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خداوند دوستی عرفان اسلامی مستملی بخاری نشانه شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۴۹
مبحث دوستی حضرت حق یکی از مهم ترین و زیباترین مباحث عرفان اسلامی است.به اعتقاد عرفا اساس عرفان بر پایه دوستی خداوند است و شرح التعرف یکی از امهات متون عرفانی، مشحون از مفاهیم مربوط به دوستی حضرت حق است. مستملی بخاری، صاحب این کتاب، هر عملی را با ترازوی محبت می سنجد و آگاهی از لوازم محبت را برای سالک طریق لازم می داند.دراین پژوهش، نظر مستملی درمورد پیش نیاز ها، لوازم و نشانه های دوستی خداوند مورد بررسی و استنتاج قرار خواهد گرفت. یافته های پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای نشان داد از نظر مستملی دم زدن از محبت الهی چندان ساده نیست و رسیدن به این مقام به مقدمات و تمهید لوازمی نیاز دارد برخی از این ابزار و تمهیدات عبارتند از: خودشناسی و دانستن علت آفرینش انسان، چگونه اشرف مخلوقات بودن و مسجود فرشتگان شدن او، تلاش برای شناخت خداوند، رفع موانع خصوصاً مخالفت با نفس، صفای قلب یافتن و خالی شدن از غیر حضرت دوست، حیا داشتن در حضور حق و تلاش برای شناخت او. مستملی در ادامه معتقد است با چنین نشانه هایی می توان به شناخت دوستان حقیقی خداوند نایل گردید.دوستانی که دارای شاخص هایی همچون ذکر و طاعت و عبادت مستمر خداوند، توکل و اعتماد به حکمت او، بی مرادی، نرنجیدن از بلا و امتحان الهی، رضا دادن به قضای الهی، ایثار جان و مال و فرزند و آبرو درراه او، خوف از هیبت و حضور خداوند، رجا به کرم حضرت دوست، تضرع و زاری و اظهار عجز و نیاز شبانه در پیشگاه او هستند.
۱۱.

بررسی تطبیقی نشانگان دوستی حق در آثار منثور و منظوم عرفانی (مستملی بخاری و مولوی)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: خداوند دوستی عرفان اسلامی مستملی بخاری مولوی نشانه شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵ تعداد دانلود : ۲۴
مبحث دوستی حضرت حق یکی از مهمترین و زیباترین مباحث عرفان اسلامی است. به اعتقاد عرفا اساس عرفان بر پایه دوستی خداوند است و کتاب شرح التعرف، یکی از امهات متون منثور و مثنوی معنوی از مهمترین آثار منظوم عرفانی، مشحون از مفاهیم مربوط به دوستی حضرت حق هستند. مستملی بخاری، صاحب کتاب شرح التعرف، هر عملی را با ترازوی محبت می سنجد و آگاهی از لوازم محبت را برای سالک طریق لازم می داند. مولوی نیز محبت خداوند را از اصلی ترین مبانی سیر و سلوک به حق قلمداد می کند. لذا هدف این پژوهش، بررسی تطبیقی نشانگان دوستی حق در آثار منثور و منظوم عرفانی (مستملی بخاری و مولوی) است. یافته های پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای نشان داد از نظر مستملی و مولوی دم زدن از محبت الهی چندان ساده نیست و رسیدن به این مقام به مقدمات و تمهید لوازمی نیاز دارد. برخی از این ابزار و تمهیدات عبارتند از: خودشناسی و شناخت مقام والای انسان، مبارزه با نفس، صفای قلب، شرم و حیا. مستملی و مولوی در ادامه معتقدند با چنین نشانه هایی می توان به شناخت دوستان حقیقی خداوند نایل گردید. دوستانی که دارای شاخص هایی همچون: ذکر، توکّل، نرنجیدن از بلا، خوف و رجا و لقای محبوب هستند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان