حسن نجفی

حسن نجفی

مدرک تحصیلی: دکتری مطالعات برنامه درسی دانشگاه علامه طباطبائی
پست الکترونیکی: hnajafih@yahoo.com

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۷۵ مورد.
۴۱.

تربیت اجتماعی و سیاسی به روایت کتاب های درسی دوره دوم متوسطه نظری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال چهاردهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۵۲ 159 - 184

کلیدواژه‌ها: اهداف مصوب ابعاد اجتماعی و سیاسی کتاب های درسی مطالعات اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۴ تعداد دانلود : ۴۲۰
پژوهش با هدف تحلیل جایگاه ابعاد اجتماعی و سیاسی اهداف مصوب در کتاب های درسی دوره دوم متوسطه نظری ایران به روش تحلیل محتوا انجام شد. جامعه پژوهشی، کلیه کتاب های درسی دوره دوم متوسطه نظری در سال تحصیلی 96- 1395 بود که با توجه به ماهیت موضوع پژوهش کتاب های مطالعات اجتماعی به صورت هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، چک لیست تحلیل محتوا بود و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که تربیت اجتماعی و سیاسی موجود در کتاب های درسی ناهمسانی هایی با اهداف مصوب دارد که جامعه پذیری دانش آموزان را خدشه دار می سازد.یافته ها نشان داد که تربیت اجتماعی و سیاسی موجود در کتاب های درسی ناهمسانی هایی با اهداف مصوب دارد که جامعه پذیری دانش آموزان را خدشه دار می سازد.یافته ها نشان داد که تربیت اجتماعی و سیاسی موجود در کتاب های درسی ناهمسانی هایی با اهداف مصوب دارد که جامعه پذیری دانش آموزان را خدشه دار می سازد.
۴۲.

مبانی الهیاتی برنامه درسی هویت دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۰ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۵ 193 - 231

کلیدواژه‌ها: هویت دینی برنامه درسی مبانی الهیاتی درون مایه و جهت گیری قرآنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۸ تعداد دانلود : ۳۷۱
تصمیم گیری های عملی و اجرای سودمند در برنامه درسی نیازمند درکی روشن از خاستگاه فلسفی و تشریح دقیق مبانی است، در این راستا پژوهش حاضر با هدف تبیین مبانی الهیاتی برنامه درسی مختص به هویت دینی انجام شد. روش پژوهش تحلیلی- استنباطی و منبع اصلی آن قرآن کریم و تفسیر گران قدر المیزان بود. نتایج نشان داد که برنامه درسی هویت دینی از روح الهی برخوردار می باشد و با نگاه ویژه ای هستی را بستر تعالی انسان، جلوه ای از خداوند متعال و مظهری از فیوضات او تلقی می کند. در این برنامه درسی سرسلسله علل خداوند متعال بوده و دنیا ظرفیت بقا را ندارد و اصالت با زندگی آخرت است. بندگی، تبعیت از قضا و قدر الهی، تسلیم بر اراده الهی، رحمانیت و رحیمیت خدای سبحان، احترام به علم، حکمت و عدالت خداوندی و وجود راهنما از دیگر یافته هایی است که از درون مبانی الهیاتی نضج گرفته و به دنبال ایجاد و جهت دهی برنامه درسی هویت دینی می باشد. تأثیرپذیری اهداف، موضوع، کارکرد و مسائل برنامه درسی هویت دینی از مبانی و گزاره های الهیاتی دیگر خروجی مقاله حاضر است که نقش مهمی در شکل گیری بینش ها، گرایش ها و کنش های دانش آموزان دارد و به آنان کمک می کند تا گستره اعتقادی خود را توسعه داده و با قدم هایی استوار به مقصد حقیقی رهنمون شوند.
۴۳.

هویت دینی و پیش بایست های طراحی برنامه درسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۲۲ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۸۶) 3 - 26
تعداد بازدید : ۶۶۶ تعداد دانلود : ۳۵۵
پژوهش حاضر با هدف معرفی هویت دینی انسان و تبیین پیش بایست های طراحی برنامه درسی مختص به آن انجام گردید . روش پژوهش تحلیلی استنباطی و منبع اصلی آن، تفسیر گرانقدر المیزان بود، هرچند از نظرات اختصاصی گروه نویسندگان نیز استفاده شد . نتایج نشان داد که انسان فطرتاً هویتی الهی و توحیدی دارد و مظهر حقیقی شناخت، تکوین و تعالی آن عبودیت است . عبودیت شایسته نیز توأم با خضوع و خلوص بوده و تسلیم صرف شدن در برابر اراده خدا و رضای اوست . اتخاذ این نگاه توانست سه پیش بایست بینشی، گرایشی و کنشی را جهت طراحی برنامه درسی مختص به آن، که همان برنامه درسی هویت بخش دینی است ترسیم کند . بر این اساس، برنامه درسی باید بکوشد تا دانش آموز را به شناخت خدا در وجوه مختلف، شناخت نفس اماره و مسیرهای رشد دهنده آن، شناخت شیطان و اغواگری او، تفکر در آفرینش و نشانه های خدا، شناخت روز حساب، ملاقات باخدا، انقطاع الی الله، حبّ فی الله، تضرع به درگاه خدا، گردن نهادن در برابر امرونهی الهی، ذکر و تسبیح، شکرگزاری، اقامه نماز و دعا دعوت کند و جذب و ماندگار گرداند و از این طریق منتظر تعالی رفتارهای فردی و اجتماعی او باشد .
۴۴.

صلاحیت های حرفه ای مربیان تربیت دینی: ارائه چارچوبی همسو با حکمت 147 نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و هفتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۵

کلیدواژه‌ها: تربیت دینی مربی صلاحیت های حرفه ای دانش بومی حکمت 147 نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۹ تعداد دانلود : ۵۳۸
عوامل زیادی در فرایند تربیت دینی مداخله می کنند، یکی از این عوامل مداخله گر، مربی است. اهمیت مربی در این فرایند به قدری است که می توان تربیت را رابطه هدف مند دوسویه مربی متربی نامید. ازاین جهت، پاسخ به این مسئله که مربی چه صلاحیت های حرفه ای باید داشته باشد تا بتواند نقش و کارکرد خود را به درستی ایفا کند؟ می تواند ما را در کسب نتیجه مطلوب از فرایند تربیت و تحقق اهداف تربیتی یاری رساند. بدین جهت، در این پژوهش با نگاه تحلیلی استنباطی و با مدنظر قراردادن حکمت 147 نهج البلاغه که دلالت هایی در این رابطه دارد، به پاسخ مسئله پژوهش پرداخته و صلاحیت های حرفه ای مربی تربیت دینی را در دو طیف علمی و عملی شناسایی کرده ایم. طیف علمی صلاحیت هایی چون "اخذ، انتقال و مراقبت" بوده و طیف عملی صلاحیت هایی مانند سلبی (استیکال، استکبار، عدم ژرف اندیشی، لذت گرایی، ثروت اندوزی) و ثبوتی (خداگرایی، معرفت یقینی، صبر و استقامت و شهامت) را دربرمی گیرد.
۴۵.

شناسایی مدلول های تربیتی دعای بیست و پنجم صحیفه سجادیه برای کاربرد در طراحی برنامه درسی قصدشده معارف اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال هشتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۹ 133 - 161

کلیدواژه‌ها: امام سجاد (ع) صحیفه سجادیه دعای بیست و پنجم مدلول های تربیتی دروس معارف اسلامی برنامه درسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۴ تعداد دانلود : ۷۱۵
پژوهش حاضر با هدف شناسایی مدلول های تربیتی دعای بیست و پنجم صحیفه سجادیه و چگونگی کاربرد آن ها در برنامه درسی معارف اسلامی انجام شده است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی می باشد. برای گردآوری داده های لازم در نیل به اهداف پژوهش، متن و ترجمه دعای مذکور و نیز دیگر منابع تشریحی با استفاده از فرم های فیش برداری از منابع جمع آوری، و با شیوه های کیفی تجزیه و تحلیل شده است. بر اساس یافته های این تحقیق، در دعای بیست و پنج صحیفه سجادیه به گونه ای ظریف و دقیق برخی از مدلول های تربیتی را می توان استنتاج و استخراج نمود که عبارتند از: استعانت از خداوند، بهره گیری از تقوا، محور قرار دادن محبت راستین، اطاعت پذیری، شناخت دشمن (شیطان)، بصیرت، واگذاری مسئولیت به متربیان، توجه به رشد اخلاقی، طلب رزق طیب و توجه به تربیت جسمانی. برنامه ریزان درسی می توانند از مدلول های تربیتی مذکور با اتخاذ استراتژی های مطرح شده از سوی محققان در طراحی بخش های اهداف، محتوا، روش های یاددهی یادگیری و ارزشیایی برنامه درسی معارف اسلامی استفاده نمایند.
۴۶.

واکاوی مؤلفه های رفتاری ایثار با رویکردی به قرآن و حدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۵ 29 - 53
تعداد بازدید : ۶۲۵ تعداد دانلود : ۵۸۴
پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه های رفتاری ایثار با رویکردی به آیات قرآن کریم و احادیث ائمه معصومین(ع) انجام شده است. روش پژوهش گراندد تئوری (داده بنیاد) می باشد. چهار گروه مبانی نظری و سوابق پژوهشی و آیات و احادیث مرتبط با مفهوم ایثار جامعه آماری می باشند که با کمک روش نمونه گیری هدفمند از میان منابع گروه اول و دوم منابع در دسترس، به روز و قابل اعتماد به عنوان نمونه انتخاب شدند. اما در بررسی دو گروه دیگر یعنی آیات قرآن کریم و همچنین احادیث معصومین(ع) نمونه گیری انجام نشد و همه آن ها مورد کاوش قرار گرفتند. با استفاده از فرم های فیش برداری، داده ها تجمیع شده، از طریق شیوه کیفی تحلیل و بررسی شدند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که مواردی، مانند: اقدام شهادت طلبانه با نیت الهی، چشم پوشی از مایحتاج خود با وجود مطلوب بودن آن، گذشت از مال خود جهت طلب رضای خدا، گذشتن از جان در راه خدا و مواجهه مستقیم با دشمن، امیدواری به پاداش الهی، شکیبایی، بخشش در تنگدستی، انجام وظیفه افزون بر تکلیف، اولویت بخشی در ایثار و فدای جان و پذیرش ریسک از مهم ترین مؤلفه های رفتاری ایثار تشخیص داده شدند که در صورت توجه می توانند سبک زندگی افراد جامعه را به سمت زیست وحیانی- اخلاقی هدایت کند.
۴۷.

تحلیل روش های آموزشی امام رضا(ع) با تکیه بر مسند الإمام الرضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال چهارم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۶ 47-70

کلیدواژه‌ها: روش های آموزشی مسند الإمام الرضا (ع) روایات آسان سازی عینیت بخشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۳ تعداد دانلود : ۶۰۰
پژوهش حاضر با هدف تحلیل روش های آموزشی امام رضا (ع) با تکیه بر مسند الإمام الرضا (ع) انجام شده است. نوع پژوهش، کاربردی و روش آن تحلیل مفهومی و اسنادی است. جامعه پژوهش متنی و شامل کلیه مضامین مرتبط با روش های آموزشی امام رضا (ع) در مسند آن حضرت است که به صورت هدفمند و در راستای سؤالات پژوهش انجام گرفته است. یافته های پژوهش حاکی است که روش های آموزشی امام رضا (ع) در برگیرنده فنون آسان ساز شامل دسته بندی مطالب، جملات کوتاه و بهره گیری از داستان؛ فنون جلب توجه مخاطب شامل تأکید بر اهمیت مطلب، استفاده از کلمات خطابی و استفاده از ادات تنبیه و تحضیض؛ شیوه های عینیت بخش شامل ذکر مثال و تشبیه و شیوه پرسش و پاسخ شامل طرح پرسش ابتدایی از سوی امام (ع) و پاسخ آن از سوی شاگرد با تأیید، تصحیح و تکمیل آن از سوی امام (ع) ، طرح پرسش های احتمالی و پاسخ آن توسط امام (ع) و طرح پرسش ابتدا از سوی شاگرد و پاسخ توسط امام (ع) است. نتیجه آن که از میان روش های نام برده، پرسش و پاسخ از بیشترین اهمیت برخوردار است. استفاده از این روش توسط امام رضا (ع) سبب ایجاد روحیه پرسش گری در مخاطبان و موجب افزایش انگیزه یادگیری و شرکت فعال شاگرد در فرایند آموزش می شود و با تقویت قوه تفکر، تعمیق و تمرکز بر زوایای آموزش را در پی دارد.
۴۸.

پیش نیازشناسی و وظیفه شناسی مربی تربیت دینی در اندیشه های استاد علی صفایی حائری

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی دوره دوم بهار ۱۴۰۱ شماره ۲ 7 - 26

کلیدواژه‌ها: تربیت دینی توحیدگرایی مربی تربیت مربی صفایی حائری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۷ تعداد دانلود : ۳۸۵
هدف پژوهش حاضر تبیین اندیشه های استاد صفایی حائری بر پایه پیش نیازشناسی و وظیفه شناسی مربی در تربیت دینی بوده تا مربیان کنونی را به غفلت ها و ضعف های خود آشنا و برنامه ای برای بهبود وضعیت موجودشان ارائه کند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و اطلاعات به دست آمده از محیط مطالعه یعنی آثار مستقیم و دست اول استاد صفایی حائری در حوزه تربیت مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که شناخت روحیه ها، ارزیابی و شناسایی، آشنایی و دوستی، جذب و صمیمیت و زمینه سازی، پیش نیازهای تربیت دینی متربی برای مربی هستند. پس از فراهم کردن پیش نیازها، مربی باید متربی خود را از اسارت هایی چون غرایز و امیال، برداشت ها و سخنان مردم، جلوه های دنیا و شیطان رهایی داده و وظایف خود را ذیل تزکیه، تعلیم و تذکر متمرکز کند.
۴۹.

تبیین مؤلفه های آموزش چند فرهنگی و تحلیل آن در محتوای کتب درسی تاریخ دوره متوسطه ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تربیتی سال دهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۴۲ 11-34

کلیدواژه‌ها: آموزش چند فرهنگی تحلیل محتوا کتاب های درسی تاریخ دوره متوسطه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۳ تعداد دانلود : ۴۱۹
ه دف پ ژوه ش ح اض ر ب ررس ی م ی زان ت وج ه ب ه مؤلفه های آموزش چند فرهنگی در ک ت اب های درسی تاریخ دوره متوسطه ایران است. تحقیق به شیوه اسنادی و تحلیل محتوی انجام شده است. ابتدا مؤلفه های آموزش چند فرهنگی به کمک روش تحلیل اسنادی از متون نظری و سوابق پژوهشی احصاء و سپس میزان توجه به این مولفه ها تحلیل محتوی شده است. جامعه پژوهشی شامل 4 عنوان کتاب درسی تاریخ دوره متوسطه (تاریخ ایران و جهان 1 و 2، تاریخ معاصر ایران و تاریخ شناسی) در سال تحصیلی 94-1393 می باشد که با توجه به ماهیت موضوع پژوهش و محدودیت جامعه آماری از نمونه گیری صرف نظر شده و کل جامعه آماری به عنوان نمونه در نظر گرفته شده اند. ابزار اندازه گیری سیاهه تحلیل محتوا بوده و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. ع م ده ت ری ن ی اف ت ه های پ ژوه ش بیانگر آن است که: 1. در م ج م وع 291 مرتبه به مؤلفه های آموزش چند فرهنگی توجه شده است که میزان فراوانی و درصد آن در کتاب های درسی تاریخ ایران و جهان 1 و 2، تاریخ معاصر ایران و تاریخ شناسی به ترتیب 117 (2/40 %)، 57 (6/19 %)، 40 (7/13 %)، 77 (5/26 %) می باشد. 2. در بین مؤلفه های آموزش چند فرهنگی بیشترین توجه به مؤلفه معرفی فرهنگ های مختلف به دانش آموزان در محتوای کتب درسی با 62 فراوانی و 3/21 درصد و کمترین توجه به مؤلفه ایجاد زمینه درک متقابل از سیر تحول فرهنگ های مختلف در محتوای کتب درسی با 2 فراوانی و 7/0 درصد صورت گرفته است.
۵۰.

واکاوی آموزه های اهل بیت در زمینه راهکارهای تربیت اخلاقی فرزندان(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال پنجم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۰ (پیاپی ۴۲) 9 - 38

کلیدواژه‌ها: آموزه های اهل بیت (ع) تربیت اخلاقی راهکارها فنون تربیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۳ تعداد دانلود : ۷۵۰
تربیت اخلاقی فرایند زمینه سازی و به کار گیری شیوه هایی برای شکوفایی و ایجاد فضائل یا اصلاح و از بین بردن رذائل در تمام زمینه ها (ملکات نفسانی، رفتار و آداب اخلاقی) است. هدف پژوهش حاضر واکاوی آموزه های اهل بیت:در زمینه راهکارهای تربیت اخلاقی فرزندان است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و برای گرد آوری داده ها، متون حدیثی مرتبط با موضوع پژوهش با استفاده از فرم های فیش برداری از منابع گردآوری و با شیوه کیفی تحلیل شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که اساسی ترین مسئله در سعادت و پیشرفت انسان، فراگیری راهکارهای تربیت اخلاقی است که مبتنی بر اصول تربیت اخلاقی و هماهنگ با اهداف عالی آفرینش باشد. این راهکارها را می توان در چهار دسته زمینه ای، معرفتی، انگیزشی و هدایتی تبیین کرد.
۵۱.

تحلیل محتوای کتاب هدیه های آسمان دوره ابتدایی، براساس مؤلفه های عاطفه دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام شهریور ۱۴۰۰ شماره ۲۸۵ 29-40

کلیدواژه‌ها: عاطفه دینی کتاب درسی هدیه های آسمان دوره ابتدایی تحلیل محتوا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۳ تعداد دانلود : ۳۴۳
پژوهش حاضر با هدف بررسی جایگاه مؤلفه های عاطفه دینی در کتاب های هدیه های آسمان دوره ابتدایی و با روش تحلیل محتوا (کمّی) انجام شد. حجم نمونه منطبق بر جامعه آماری و شامل همه کتاب های درسی هدیه های آسمان پایه دوم تا ششم ابتدایی در سال تحصیلی 1398 1399 بود. برای گردآوری داده ها از روش سندکاوی (کتاب های درسی) استفاده شده و ابزار آن، سیاهه تحلیل محتوای ساخته پژوهش گر است که براساس مؤلفه های عاطفه دینی، مبتنی بر مطالعه خدایاری فرد و همکاران، (1391) تنظیم شد. روایی ابزار پژوهش براساس داوری متخصصان تعلیم و تربیت قابل قبول بود، و اعتبار آن براساس فرمول هولستی مورد محاسبه قرار گرفت و ضریب 83/. به دست آمد. نتایج پژوهش نشان داد که مؤلفان، بیش ترین اهتمام را به دو مؤلفه محبت به خدا و محبت به اولیای خدا داشته اند. فراوانی مؤلفه بیزاری از دشمنان خدا و بیزاری از دشمنان اولیای خدا، کم تر از حد انتظار بوده است. همچنین، در شکل ارائه محتوا بیش ترین استفاده از کلمات و گزاره های متن و کم ترین استفاده از تصاویر صورت گرفته است. بیش ترین توجه به مؤلفه های عاطفه دینی در کتاب پایه ششم دیده شد.
۵۲.

بررسی معلم اثر بخش در اندیشه تربیتی فارابی و روسو ودلالت های تربیتی متاثر از آن

نویسنده:
منبع: اهبردهای نوین تربیت معلمان (تربیت معلم فکور) سال دوم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴ 69 - 98

کلیدواژه‌ها: معلم اثربخش اندیشه های تربیتی فارابی روسو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۸ تعداد دانلود : ۳۷۹
هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های معلم اثر بخش در اندیشه های تربیتی فارابی فیلسوف مسلمان و موسس فلسفه ی اسلامی و روسو معلم و اندیشمند بزرگ تعلیم و تربیت غرب است. روش پژوهش توصیفی- تحلیل اسنادی، و ابزار گرد آوری اطلاعات فرم های فیش برداری بوده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که در نظام تربیتی فارابی معلم دارای دو ویژگی فطری و اکتسابی است. ویژگی فطری معلم همچون، خوش بیانی، خوش حافظه و با هوش و زیرک بودن اوست و از ویژگی اکتسابی معلم می توان به حکیم و دانا، حافظه قوی و حافظ دین و شریعت بودن او اشاره کرد. از جمله روش های تدریس پیشنهادی فارابی برای اثر بخشی بهتر تدریس می توان به روش تدریس اقناعی، برهانی، صعودی، نزولی اشاره کرد. در نظام تربیتی روسو، معلم دارای ویژگی های همچون جوان بودن، بومی بودن، هماهنگ با طبیعت، توجه به تفاوتهای فردی می باشد. از روش های تدریس پیشنهادی روسو هم می توان به روش های تدریس: اکتشافی، فعال، آزمایش و گردش علمی اشاره کرد.
۵۳.

سبک زندگی در آموزه های تربیتی امام رضا(ع) و استخراج دلالت های آن در برنامه های درسی رسمی و عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال دوم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۵) ۱۴۳-۱۷۸

کلیدواژه‌ها: امام رضا(ع) سبک زندگی قلمرو الهی فردی اجتماعی زیست محیطی برنامه های درسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۶ تعداد دانلود : ۴۸۱
هدف این پژوهش بررسی قلمروهای سبک زندگی در آموزه های تربیتی امام رضا(ع) و استخراج دلالت های آن در برنامه های درسی نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش کیفی از نوع تحلیلی- استنباطی است. جامعه تحلیلی کلیه منابع دست اول از امام رضا(ع) است که به صورت حدیث در دسترس ما بوده است که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و مورد مطالعه عمیق قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها به طور مستمر همزمان با جمع آوری اطلاعات از طریق دسته بندی، کدگذاری و نهایتاً تفسیر انجام گرفت. یافته های حاصل حاکی از این است که سبک زندگی در آموزه های تربیتی امام رضا(ع) دارای چهار قلمرو است که عبارتند از: قلمرو الهی، فردی، اجتماعی و زیست محیطی. هر کدام از این قلمروها دارای عناصری است. عناصر قلمرو الهی عبارتند از: شناخت، ایمان، تقوا، اعتماد و توکل، تسلیم و رضا و بندگی. عناصر قلمرو فردی عبارتند از: شناخت خود، دانش طلبی، تربیت عقلانی، رشد ارزش های اخلاقی و کمال خواهی. عناصر قلمرو اجتماعی عبارتند از: دوستی، محبت، عدالت، همکاری و کرامت. عناصر قلمرو زیست محیطی عبارتند از: شناخت طبیعت، هدفمندی جهان هستی، استفاده مطلوب از طبیعت و مسئولیت پذیری. دلالت های سبک زندگی در برنامه های درسی رسمی و عمومی را می توان در قالب هدف غایی(قرب و رضوان الهی) و اهداف واسطه ای، محتوای تلفیقی(با محوریت آموزش خداشناسی، انسان شناسی اسلامی، جامعه پذیری دینی- اخلاقی و آماده سازی متربیان برای مواجه منطقی با طبیعت)، روش های یاددهی – یادگیری(پرهیز از سطحی نگری، پرسشگری، گفتگو، الگوسازی، پژوهشگری، اکتشافی، ایفای نقش، مشاهده، گردش علمی، نمایش فیلم) و ارزشیابی (روش های فرایندی و کیفی مانند مشاهده، مصاحبه، گزارش دهی، پژوهش، خودارزیابی و شرح حال نویسی) مطرح نمود.
۵۴.

تبیین قرآنی الگوهای رفتار اجتماعی در جامعة دینی؛ ابزاری برای طراحان برنامة درسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۷ شماره ۲۵۵

کلیدواژه‌ها: طراحی برنامة درسی جامعة دینی رفتار اجتماعی الگوهای مطلوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۴ تعداد دانلود : ۵۰۹
پژوهش حاضر با هدف تبیین قرآنی الگوهای رفتار اجتماعی در جامعة دینی انجام گرفته، تا ابزاری ارزشمند برای طراحان برنامة درسی کشور باشد. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است و به منظور گردآوری داده های لازم، و نیل به اهداف پژوهش، منابع موجود و مرتبط با تحقیق، با شیوه های کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که جامعة دینی جامعه ای است که فرهنگ و روش های رفتاری آن از تعالیم دینی و وحیانی برخاسته باشد و اعضای آن در مواجهه با مقوله دین، تمام ابعاد وجودی خویش اعم از بینشی، گرایشی و کنشی را به کار بندند؛ در این جامعه دلبستگی و شیدایی به دین و ارزش های دینی بر هر دلبستگی دیگر غلبه داشته است، و بنابر آیات قرآن کریم الگوهای رفتار اجتماعی متناسب با آن در پنج محور شامل: رفتارهای فردی مطابق با ضرورت های جمعی، رفتارهای تعاملی با سایران، رفتارهای اقتصادی، رفتارهای سیاسی و رفتارهای مرتبط با ایفای تکالیف اجتماعی، قابل تبیین است.
۵۵.

برنامة درسی؛ راهبردی کارآمد در جامعه پذیری دینی دانش آموزان (با تأکید بر کیفیت عناصر آن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و هفتم اردیبهشت ۱۳۹۷ شماره ۲۴۵ «ویژه جامعه شناسی»

کلیدواژه‌ها: جامعه جامعه پذیری جامعه پذیری دینی برنامة درسی کیفیت عناصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۰ تعداد دانلود : ۳۸۴
مفهوم «جامعه پذیری دینی» در واقع بخشی از فرایند عام جامعه پذیری است و به مثابه بخشی از فرایند رشد و کمال آدمی رخ می دهد؛ اما در تعریفی علمی و موجه فرایندی است که طی آن، افراد یک جامعه به تدریج با باورها، اعمال، وظایف، آیین ها، مراسم، مناسک، ارزش ها، هنجارها و نمادهای دینی جامعة خود آشنا می شوند و آنها را فرامی گیرند و با درونی ساختن آنها به عنوان افراد دین دار ظاهر می شوند و موجب انتقال آنها از نسلی به نسل دیگر می گردند. امروزه امر جامعه پذیری در همة وجوه آن بیشتر بر عهدة نهاد آموزش و پرورش است؛ چون فرزندان هر جامعه ای از دبستان تا پایان دبیرستان، بیشترین وقت خود را در درون مدرسه و در ارتباط با آن (تکالیف منزل) می گذرانند. دستیابی به این هدف بزرگ در نهاد آموزش و پرورش، نیازمند نقشه ای است که در ادبیات علوم تربیتی به آن برنامة درسی می گویند. این طرح و نقشه، زمانی می تواند آن نهاد را به اهداف مطلوب خود برساند که بر مبانی، اصول و شیوه های ارزشی و فرهنگ حاکم بر آن کشور استوار باشد. مقالة حاضر، با رویکردی توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، به تبیین ویژگی ها و کیفیت عناصر برنامة درسی مؤثر در جامعه پذیری دینی دانش آموزان پرداخته است.
۵۶.

نقش تفکر در آموزش مفاهیم دینی از دیدگاه استاد علی صفایی حائری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال ۳۱ تیر ۱۴۰۱ شماره ۲۹۵ 49-56

کلیدواژه‌ها: دین آموزش مفاهیم دینی تکامل درک دینی هدایت مبتنی بر تفکر دیدگاه استاد صفایی حائری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۲۹۶
پژوهش حاضر با هدف تبیین نقش تفکر در آموزش مفاهیم دینی از دیدگاه استاد علی صفایی حائری انجام شد. روش پژوهش توصیفی تحلیلی بود. نتایج نشان داد که تفکر در لغت به معنای تأمل است و در اصطلاح و تعریف استاد صفایی به معنای حل مجهولات است. ایشان سه نوع دین ارثی سنتی، و احساسی عاطفی را مطرح کرده اند و دین اصیل نظر مختار ایشان بود. دین اصیل دینی است که مبنای آن شناخت است، شناختی که ابعاد مختلف انسان و هستی را روشن می کند. این شناخت به وسیله تفکر حاصل می شود و تفکر با طرح سؤال ایجاد می شود؛ منتها سؤالات باید حساب شده و مبنایی باشند و این وظیفه مربی است که بتواند راه را کوتاه و زمان را مغتنم بشمارد و با ایجاد سؤالاتی مبنایی و اساسی ذهن متربی را به جولان درآورد و او را یاری کند تا به پاسخ های این سؤالات برسد. اما لازمه و مقدمه واجب برای تفکرِ صحیح، داشتن معلومات یا مواد خام و آزادی از تقلیدها و تلقین ها و... می باشد. جمع آوری اطلاعات و معلومات با تدبر و رهایی از اسارت ها با تعقل مرتفع می گردد. لذا تفکر با همراهی تدبر و تعقل می تواند در آموزش مفاهیم دینی راهگشا باشد.
۵۷.

نقش توحیدگرایی در تربیت اخلاقی بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی(ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۴ 27 - 52

کلیدواژه‌ها: تربیت تربیت اخلاقی تعالی جویانه توحیدگرایی دیدگاه علامه طباطبائی(ره) تفسیر المیزان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۳۴۷
هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش توحیدگرایی در تربیت اخلاقی براساس دیدگاه علامه طباطبایی (ره) بود. روش انجام پژوهش، توصیفی تحلیلی و جامعه آن مجلدات تفسیر المیزان بود که به شیوه تحلیل متن با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند مورد واکاوی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که براساس دیدگاه علامه طباطبایی، ضمانت اخلاق در گرو اعتقاد به توحید است و از طرف دیگر پایبندی به فضایل اخلاقی با وجود اعتقاد به خدای متعال امکان پذیر است. دیگر اینکه در تربیت اخلاقی توحیدگرا، افرادی که به وجود خدایی یکتا و دارای اسماء حسنی، حکیم و مدبر که انسان را برای رساندن به کمال و سعادت آفرید ، معتقد هستند، بینش، گرایش و کُنش اخلاقی خود را با نگاهی استوار به توحید تنظیم می کنند و به رنگ خدایی در می آورند. براساس نتایج این پژوهش «توحید در خالقیت» آثاری مانند پرهیز از احساس حقارت، دوری از تمسخر دیگران و پرهیز از عجب و خودبرتربینی، «توحید در رازقیت» آثاری مانند استغنا از غیر حق تعالی، زایل شدن حسادت، زایل شدن طمع و گشوده شدن باب دعا، «توحید در ربوبیت» آثاری مانند صبر در برابر مصیبت ها، توکل، رسیدن به مقام تسلیم و رسیدن به مقام رضا و خشنودی، «توحید در اطاعت» آثاری مانند اخلاص، زایل شدن ریا و شکر، «توحید در مالکیت» آثاری مانند انفاق، ایثار، زایل شدن کبر و طغیان، ادای امانت و خشوع، «توحید در استعانت» آثاری مانند توسل و توبه و «توحید در محبت» آثاری مانند انس و الفت با بندگان خدا، برخورد سالم با جاهلان و وفاداری را در تربیت اخلاقی به همراه دارد.
۵۸.

گونه شناسی فریب های نفس اماره؛ چیستی و راه های مقابله با آن از منظر آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۴) 31 - 65

کلیدواژه‌ها: فریب نفس نفس اماره مقابله با نفس جهاد با نفس تسویل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۲۵۷
فریب های نفس عبارت اند از حیله گری هایی که نفس در حق خود انجام می دهد و باعث دور شدن انسان از فضای واقعیت شده، واقعیات را در درون خود، طور دیگری جلوه می دهد. این فریب کاری معضل بزرگ انسان در سلوک فردی و اجتماعی انسان است. هدف پژوهش کمک به حل این معضل بزرگ از طریق شناخت دقیق انواع این فریب ها و راهیابی به راهکارهای کارآمد برای مقابله با تک تک آن هاست. به همین جهت از روش تحلیلی و برداشت فقهی از منابع قرآنی و روایی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد فریب های نفس در بدی ها و خوبی ها شکل های گوناگونی مانند تسویل، مبادرت، وسوسه، تسویف و استصعاب به خود می گیرند که می توان راهکارهایی بینشی(شناخت خدا، شناخت نفس اماره)، گرایشی(تقویت محبت به خدا و اولیاء او، کم کردن محبت و وابستگی به دنیا، ترس از خدا) و عملی(یادآوری مستمر، مخالفت عملی با خواسته های نفس، نیرنگ با نفس و یاری گرفتن از خدا) را برای مقابله با آن ها تجویز کرد.
۵۹.

روش های اصلاح گرایانه عاطفه مدار در تربیت اخلاقی، از دیدگاه آیت الله مصباح(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام آبان ۱۴۰۰ شماره ۲۸۷ 53-64

کلیدواژه‌ها: تربیت اخلاقی بعد عاطفی روش های اصلاح گرایانه دیدگاه آیت الله مصباح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۳ تعداد دانلود : ۳۵۲
انسان تربیت یافته اخلاقی، فردی است که بر عواطف خود کنترل داشته و آنها را در مسیر رضایت الهی ابراز می کند، و این مهم نیازمند آماده سازی و برداشتن موانع است؛ چراکه تربیت اخلاقی در بعد عاطفی دارای دو بعد سلبی و ایجابی است؛ که در بعد سلبی، پیرایش نفس از رذایل عاطفی و در بعد ایجابی، آراستن آن به فضایل عاطفی مدنظر است. به گفته اهل عرفان، اول تخلیه، سپس تجلیه. نخست باید نفس را از آلودگی ها پیراست و سپس آن را با فضیلت های اخلاقی آراست. ازاین رو، می توان به اهمیت روش های اصلاح گرایانه عاطفه مدار در تربیت اخلاقی پی برد. هدف از این مقاله استخراج روش های اصلاح گرایانه عاطفه مدار در تربیت اخلاقی براساس دیدگاه آیت الله مصباح است. روش این تحقیق، توصیفی تحلیلی است و با مراجعه به یادداشت ها، تألیف ها و سخنرانی های استاد انجام گرفته است. یافته ها نشان می دهد که جهت اصلاح عواطف مذموم در تربیت اخلاقی می توان از روش های پیش گیری، غفلت زادیی، تذکر، ترهیب، و موعظه بهره گرفت.
۶۰.

طراحی الگوی برنامه درسی هویت دینی در دوره اول متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال شانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶۱ 59 - 92

کلیدواژه‌ها: هویت دینی الگوی برنامه درسی دوره اول متوسطه تفسیر المیزان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۲۹۷
مقاله تحلیلی- استنباطی حاضر به دنبال طراحی الگوی برنامه درسی هویت دینی در دوره اول متوسطه بود. جامعه پژوهشی شامل متن کامل ترجمه تفسیر المیزان بود که با توجه به منطق انتخاب آن از نمونه گیری صرف نظر شد. برای تحلیل داده ها از تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. نتایج نشان داد که هویت دینی فرهنگ عینیت یافته اسلامی در وجود انسان است که اگر بخواهیم برای آن الگوی برنامه درسی طراحی کنیم اهدافش شامل سه نوع بینشی (شناخت دایره هستی و پدیدآور، شناخت مقصد و سرانجام، شناخت راه و راهبران زندگی، شناخت خویشتنِ خویش)، گرایشی و کنشی، محتوایش تابع سازمان دهی درهم تنیده/مارپیچی می باشد. "توجه دادن به نشانه های ربوبیت خداوند در آفاق و منظومه هستی، دعوت به تأمل در خود، تبیین، استدلال و احتجاج، استفهام، مشاهده، تمثیل، تذکر و عمل معلم" هم ازجمله روش های یاددهی-یادگیری مورد تأکید در الگو هستند. رویکرد کلی ارزشیابی نیز "فرایندی" است که با در نظر گرفتن استلزامات دینی و نوع نگاه ویژه به نیت، همت و زحمات دانش آموز و همچنین بهره گیری از سه ضلع معلم، دانش آموز و والدین نارسایی های احتمالی را مشخص می کند و بیشتر در خدمت یادگیری می باشد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان